Φωτογραφία της Ellen Johnson Sirleaf. Στιγμιότυπο οθόνης του  καναλιού The Guardian στο YouTube.

Όπως και άλλα μέρη του κόσμου, η πολιτική σφαίρα στην Αφρική προσφέρει στις γυναίκες λίγες ευκαιρίες. Ωστόσο, από το σύνολο των 60 γυναικών προέδρων στον κόσμο, οι 12 έχουν έρθει από δέκα χώρες αυτής της ηπείρου ακόμα κι έτσι. Περιλαμβάνονται επτά προσωρινές πρόεδροι.

Η Έλεν Τζόνσον-Σέρλιφ, η οποία γεννήθηκε το 1938, είναι μία από τις πρωτοπόρες από αυτή την άποψη. Έχοντας διατελέσει πρόεδρος της Λιβερίας από τις 16 Ιανουαρίου 2006 έως τις 22 Ιανουαρίου 2018, ήταν η πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη γυναίκα πρόεδρος της Αφρικής. Ως οικονομολόγος με κατάρτιση, κατείχε επίσης τη θέση της Υπουργού Οικονομικών από το 1972 έως το 1978 και της Υπουργού Οικονομικών από το 1979 έως το 1980. Το 1980, ο πρώην πρόεδρος Σάμιουελ Ντόε ηγήθηκε του πραξικοπήματος, που τελικά σκότωσε τον τότε πρόεδρο, Γουίλιαμ Ρίτσαρντ Τόλμπερτ, και δεκατρείς από τους υπουργούς του. Αυτό βάθυνε έτσι τη δέσμευσή της για την καταπολέμηση της δικτατορίας στη χώρα της.

Αφού εξαναγκάστηκε στην εξορία, η Τζόνσον-Σέρλιφ επέστρεψε αργότερα για να σταθεί ενάντια στο καθεστώς των ελαφιών. Απειλούμενη με θάνατο, έφυγε για τις Ηνωμένες Πολιτείες το 1985 για να συνεχίσει τις σπουδές της. Το 2005, επέστρεψε για να διεκδικήσει προεδρικές εκλογές με το Κόμμα Ενότητας. Στις εκλογές στις 8 Νοεμβρίου 2005 κέρδισε το 59,4% των ψήφων έναντι του πρώην Λιβεριανού διεθνούς ποδοσφαιριστή Τζορτζ Γουεά. Μετά την εκλογή της, άρχισε να δουλεύει για να αφαιρέσει τη χώρα της από τη λίστα των βαριά χρεωμένων φτωχών χωρών (HIPC). Το 2011, επανεξελέγη για δεύτερη θητεία, η οποία έληξε τον Ιανουάριο του 2018.

Παραμένει ιδιαίτερα ενεργή στο  Twitter:

As president, I fought for all girls to have free & compulsory primary #education. On #IDWGIS, I urge all African leaders to prioritise access to #STEM education & careers for women & girls, which will help build an inclusive & sustainable future for our continent. https://t.co/CpMOXdxEUq

— Ellen Johnson Sirleaf (@MaEllenSirleaf) 11 Φεβρουαρίου 2023

Ως πρόεδρος, αγωνίστηκα για όλα τα κορίτσια να έχουν δωρεάν & υποχρεωτική πρωτοβάθμια #εκπαίδευση. Στο #IDWGIS, παροτρύνω όλους τους Αφρικανούς ηγέτες να δώσουν προτεραιότητα στην πρόσβαση στην εκπαίδευση και σταδιοδρομία #STEM για γυναίκες και κορίτσια, κάτι που θα βοηθήσει στην οικοδόμηση ενός χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμου μέλλοντος για την ήπειρό μας.

Μια άλλη αξιοσημείωτη Αφρικανή είναι η Τζόις Μπάντα. Γεννημένη το 1950, η Μπάντα υπηρέτησε ως αντιπρόεδρος του Μαλάουι υπό τον Μπίνγκου γουά Μουταρίκα. Μετά τον ξαφνικό θάνατο του Μουταρίκα στις 7 Απριλίου 2012, έγινε πρόεδρος της χώρας. Κατά τη διάρκεια της διετούς θητείας της, ανέλαβε το έργο της αποκατάστασης καλών σχέσεων με τον ανεπτυγμένο κόσμο κυρίως ανατρέποντας την πολιτική για την υποτίμηση του κουάτσα, νομίσματος του Μαλάουι, για την επανέναρξη της διεθνούς βοήθειας. Ορκίστηκε επίσης να τερματίσει την ποινικοποίηση των ομοφυλοφιλικών πράξεων. Αυτή ήταν μια από τις προϋποθέσεις που έθεσαν οι δυτικοί ηγέτες για την επανέναρξη αυτής της αναπτυξιακής βοήθειας. Παρά την αναστολή των νόμων που ποινικοποιούν την ομοφυλοφιλία τον Νοέμβριο του 2012, δεν ψηφίστηκε καμία πράξη για την κατάργηση της προηγούμενης νομοθεσίας.

Το 2013, το Forbes ανακήρυξε την Μπάντα την 47η πιο ισχυρή γυναίκα στον κόσμο, καθώς και τη γυναίκα με τη μεγαλύτερη επιρροή στην Αφρική. Μέχρι σήμερα, εξακολουθεί να είναι πολιτικά ενεργή στην Αφρική. Ήταν μέλος της αντιπροσωπείας του Διεθνούς Ρεπουμπλικανικού Ινστιτούτου (IRI) και του Εθνικού Δημοκρατικού Ινστιτούτου (NDI) για την παρακολούθηση των προεδρικών εκλογών, που διεξήχθησαν στη Νιγηρία στις 25 Φεβρουαρίου 2023.

#NigeriaElections2023 NDI/IRI joint Nigeria elections observation mission. The @NDI/@IRIglobal Joint Election Observation Mission presented its preliminary statement about the February 25 presidential and National Assembly elections. Proud to be part of this successful mission. pic.twitter.com/8EIh3l9AaK

— HE Dr. Joyce Banda (@DrJoyceBanda) 27 Φεβρουαρίου 2023

#NigeriaElections2023 NDI/IRI κοινή αποστολή παρατήρησης εκλογών στη Νιγηρία. Η Κοινή Αποστολή Παρατήρησης Εκλογών @NDI / @IRIglobal παρουσίασε την προκαταρκτική της δήλωση σχετικά με τις προεδρικές εκλογές και τις εκλογές για την Εθνοσυνέλευση της 25ης Φεβρουαρίου. Περήφανη που είμαι μέρος αυτής της επιτυχημένης αποστολής. pic.twitter.com/8EIh3l9AaK

Δύο ακόμη γυναίκες έχουν εκλεγεί ως πρόεδροι στην Αφρική. Κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών στις 25 Οκτωβρίου 2018, η Ομοσπονδιακή Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Αιθιοπίας εξέλεξε ομόφωνα την Σάλε-Γουόρκ Ζέουντε. Είναι η πρώτη γυναίκα που κατείχε αυτή τη θέση στην Αιθιοπία και αυτή τη στιγμή είναι μία από τις δύο γυναίκες επικεφαλής κρατών στην αφρικανική ήπειρο.

Η Αμινά Γκουρίμπ-Φακίμ ​​υπηρέτησε ως πρόεδρος του Μαυρίκιου από τον Ιούνιο του 2015 έως το 2018. Ως διάσημη χημικός και ερευνήτρια στη φυτοθεραπεία και τη βιοποικιλότητα, συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Γυναίκες μεταβατικές πρόεδροι

Πολλές γυναίκες έχουν επίσης διατελέσει πρόεδροι κατά τη διάρκεια πολιτικών μεταβάσεων. Μετά την παραίτηση του προέδρου Μισέλ Ντζοτοντιά, η Κατρίν Σαμπά-Πανζά ηγήθηκε της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας κατά τη διάρκεια της πολιτικής κρίσης μεταξύ Ιανουαρίου 2014 και Μαρτίου 2016. Ως ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών, εξελέγη έναντι του Ντεζιρέ Κολινγκμπά, γιου του πρώην προέδρου, Αντρέ Κολινγκμπά. Η πρώτη της ομιλία κάλεσε τους αντάρτες να καταθέσουν τα όπλα τους για να οικοδομήσουν ένα έθνος μαζί.

Έγινε επίσης η πρώτη γυναίκα από την Κεντρική Αφρική που κατέλαβε τη θέση του αρχηγού κράτους. Η Πανζά, η οποία δεν συνδέεται με κανένα πολιτικό κόμμα, δήλωσε την υποψηφιότητά της για τις προεδρικές εκλογές τον Αύγουστο του 2020. Ωστόσο, έλαβε μόνο το 0,9% των ψήφων. Το μήνυμά της κοινοποιήθηκε στον λογαριασμό Twitter του Radio France Internationale (RFI).

💬🇨🇫 «Face à la dégradation de la situation sécuritaire et humanitaire de la #Centrafrique, de nombreux appels m’ont exhorté à solliciter à nouveau le suffrage de mes compatriotes.» Catherine Samba-Panza, candidate à la présidence.
►Invitée Afrique de @Kpenahiss #RFImatin 👇 pic.twitter.com/rw6EBxavVE
— RFI (@RFI) 31 Αυγούστου 2020

💬🇨🇫« Μπροστά στην επιδείνωση της ασφάλειας και της ανθρωπιστικής κατάστασης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, πολλές εκκλήσεις με ενθάρρυναν να ζητήσω από τους συμπολίτες μου για άλλη μια φορά την ψήφο τους».  Κατρίν Σαμπά-Πανζά, υποψήφια πρόεδρος.
►Επισκέπτης στο  @Kpenahiss #RFImatin 👇 pic.twitter.com/rw6EBxavVE

Στη Νότια Αφρική, η Άιβι Ματσέπε-Κασαμπέρι υπηρέτησε ως προσωρινός πρόεδρος για την ημέρα μεταξύ 24 και 25 Σεπτεμβρίου 2008. Ομοίως, η Κάρμεν Περέιρα, η οποία ηγήθηκε του κοινοβουλίουτου Πράσινου Ακρωτηρίου, όταν ενώθηκαν το Πράσινο Ακρωτήριο και η Γουινέα-Μπισάου, από το 1975 έως το 1980, διετέλεσε επίσης πρόεδρος για τρεις ημέρες το 1984.

Η Σιλβί Κινιγκί, η οποία γεννήθηκε το 1952, ήταν πρωθυπουργός του Μπουρούντι από τις 10 Ιουλίου 1993 έως τις 7 Φεβρουαρίου 1994. Υπηρέτησε επίσης ως προσωρινή πρόεδρος από τις 27 Οκτωβρίου 1993 έως τις 5 Φεβρουαρίου 1994. Οι αβεβαιότητες γύρω από τον εμφύλιο πόλεμο τελικά την οδήγησαν να κρατήσει και τις δύο θέσεις. Τον Ιανουάριο του 1994, το κοινοβούλιο εξέλεξε τον Σιπριέν Νταριαμίρα ως πρόεδρο. Έτσι η Κινιγκί παραιτήθηκε από τη θέση της ως πρωθυπουργός και εγκατέλειψε τη χώρα .

Μετά το θάνατο του Προέδρου Ομάρ Μπόνγκο στην Γκαμπόν στις 8 Ιουνίου 2009, η πρόεδρος της Γερουσίας, η Ροζ Φρανσίν Ρογκομπέ, υπηρέτησε ως προσωρινή πρόεδρος από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Αυτή ήταν η περίοδος προετοιμασίας για τις εκλογές, τις οποίες κέρδισε τελικά ο γιος του εκλιπόντος αρχηγού κράτους, Αλί Μπόνγκο. Αφού οδήγησε μια υποδειγματική μεταβατική περίοδο κατά τη διοργάνωση αυτών των εκλογών, ανέλαβε ξανά τη θέση της στη Γερουσία. Ως πρόεδρος της Ένωσης Γυναικών Δικηγόρων της Γκαμπόν και Υπουργός Εξωτερικών για την Προώθηση των Γυναικών τη δεκαετία του '80, κέρδισε φήμη για την υποδειγματική της σταδιοδρομία στην πολιτική. Η Ρογκομπέ πέθανε τον Απρίλιο του 2015 σε ηλικία 73 ετών.

Στις 18 Αυγούστου 1996, η Οικονομική Κοινότητα των Δυτικοαφρικανικών Κρατών (ECOWAS) διαπραγματεύτηκε μια κατάπαυση του πυρός μεταξύ των αντιμαχόμενων φατριών της Λιβερίας και ανακοίνωσε ότι η Ρουθ Πέρι θα αντικαθιστούσε τον Γουίλτον Σανκαούλο ως Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας της Λιβερίας στην προσωρινή κυβέρνηση. Μετά τον πρώτο εμφύλιο πόλεμο της χώρας, η Πέρι  υπηρέτησε ως προσωρινή πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας από τις 3 Σεπτεμβρίου 1996 έως τις 2 Αυγούστου 1997.

Η Τανζανία είναι επίσης εξοικειωμένη με τη γυναικεία ηγεσία σε κρατικά θέματα. Μετά το θάνατο του Τζον Μαγκουφούλι, η Σάμια Σουλούχου Χασάν έγινε η πρώτη γυναίκα που ηγήθηκε αυτής της χώρας. Αφού εκλέχθηκε αντιπρόεδρος το 2015 και στη συνέχεια επανεξελέγη το 2020, θα διατηρήσει αυτή τη θέση μέχρι το 2025.

Αν και εξακολουθούν να αποτελούν μειοψηφία σε αυτόν τον τομέα, τα παραπάνω παραδείγματα αποτελούν απόδειξη της δύναμης των γυναικών πολιτικών της Αφρικής.