Οι αυτόχθονες υπερασπίζονται την παραδοσιακή πρακτική τους, καθώς οι Αρχές επιβάλλουν περιορισμούς στην εκ περιτροπής γεωργία. Φωτογραφία από το Prachatai, συνεργάτη περιεχομένου του Global Voices.

Αυτό το άρθρο του Ratcha Satitsongtham δημοσιεύτηκε αρχικά από το Prachatai, έναν ανεξάρτητο ειδησεογραφικό ιστότοπο στην Ταϊλάνδη. Μια επεξεργασμένη έκδοση έχει αναδημοσιευτεί από το Global Voices στο πλαίσιο συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.

Οι Πουό Καρέν του Μπαν Μάε Σαν έχουν ευημερήσει σε αρμονία με τη φύση διατηρώντας τις παραδοσιακές γεωργικές πρακτικές και την πλούσια πολιτιστική τους κληρονομιά για περισσότερα από 300 χρόνια. Ωστόσο, τα κυβερνητικά μέτρα θέτουν πλέον σε κίνδυνο τον τρόπο ζωής τους.

Τα τελευταία χρόνια, μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου, οι κάτοικοι της Μπανγκόκ και της βόρειας Ταϊλάνδης δυσκολεύονται να αναπνεύσουν λόγω των υψηλών επιπέδων ρύπανσης στον αέρα. Καθώς ο δείκτης ποιότητας του αέρα μπορεί να φτάσει το 150 ή ακόμη και το 200 AQI κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών – επίπεδα που θεωρούνται επικίνδυνα για τον άνθρωπο – οι αντιρρυπαντικές μάσκες έχουν καταστεί απαραίτητες. Σε απάντηση, η κυβέρνηση προσπάθησε να δώσει εξηγήσεις και λύσεις.

Οι αυτόχθονες πληθυσμοί συχνά κατηγορούνται ως σημαντική αιτία της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η εκ περιτροπής γεωργία, γνωστή και ως μεταβαλλόμενη καλλιέργεια, παρουσιάζεται συχνά αρνητικά από τους κυβερνητικούς ηγέτες και τα κυρίαρχα ΜΜΕ, όχι μόνο ως πηγή ρύπανσης, αλλά και ως αιτία φυσικών καταστροφών όπως πλημμύρες και κατολισθήσεις. Αυτή η προοπτική, η οποία ενισχύει την προκατάληψη εναντίον των αυτόχθονων πληθυσμών, συχνά διαδίδεται χωρίς τον κατάλληλο έλεγχο. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά στο πώς ασκείται η εκ περιτροπής γεωργία αποκαλύπτει μια πιο διαφοροποιημένη εικόνα.

Σπορά

Στην επαρχία Λαμπάνγκ στη βόρεια Ταϊλάνδη, υπάρχουν τουλάχιστον 12 κοινότητες Καρέν, που έχουν ασκήσει εκ περιτροπής γεωργία για γενιές. Το Μπαν Μάε Σαν, μια από τις πιο πλούσιες σε πόρους και πολιτιστικά ζωντανές κοινότητες, καλύπτει μια έκταση 29 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σύμφωνα με το Ίδρυμα Βόρειας Ανάπτυξης. Περίπου το 40% αυτής της περιοχής, ή 12 τετραγωνικά χιλιόμετρα, είναι αφιερωμένο στην εκ περιτροπής γεωργία, ενώ η υπόλοιπη γη χρησιμοποιείται για διατήρηση, πνευματικές δραστηριότητες και άλλους σκοπούς. Ο Natthanon Lapma, κάτοικος του της κοινότητας, εξήγησε πώς χρησιμοποιούν τη γη:

Βγάζουμε τα προς το ζην. Ακολουθούμε το σύστημα που έθεσαν οι πρόγονοί μας. Πώς ήταν τα χωράφια εκ περιτροπής καλλιέργειας πριν από 300 χρόνια, σήμερα στο Μπαν Μάε Σαν τα χωράφια είναι ίδια με τότε. Σε ένα ενιαίο αγροτεμάχιο, φυτεύουμε κυρίως ρύζι και επίσης φυτεύουμε διαφορετικές καλλιέργειες μεταξύ του ρυζιού, όπως μπανάνες, τσίλι, φασόλια, τάρο, γιαμ και άλλα λαχανικά και φρούτα, που παρέχουν στους χωρικούς τη συγκομιδή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Τον Μάιο του 2023, όπως κάνουν κάθε χρόνο, οι Καρέν είχαν μόλις ολοκληρώσει την προετοιμασία της περιοχής φύτευσης και επρόκειτο να σπείρουν σπόρους ρυζιού. Πριν από τη φύτευση, πραγματοποίησαν ένα τελετουργικό για να καθορίσουν πώς θα λειτουργούσαν διαφορετικές ποικιλίες σπόρων ρυζιού στη διατροφή των οικογενειών τους. Ο Natthanon είπε ότι αυτό το τελετουργικό είναι το κλειδί όχι μόνο για την ανθεκτικότητά τους, αλλά και για τη γεωργική τους ποικιλομορφία.

Αφού έσπειραν τους σπόρους στα χωράφια, οι Καρέν ανυπομονούν για την ομορφιά των χωραφιών και τα καρποφόρα αποτελέσματα της εποχής των βροχών. Ενώ περιμένουν, καθαρίζουν τακτικά τα ζιζάνια και τα χόρτα από τα χωράφια χωρίς να χρησιμοποιούν χημικά. Βασιζόμενοι κυρίως στις βροχοπτώσεις, το ρύζι και οι καλλιέργειες αναπτύσσονται φυσικά χωρίς λιπάσματα ή συστήματα άρδευσης. Οι καρποί της εργασίας τους χρησιμοποιούνται κυρίως για συντήρηση συμβάλλοντας στη μείωση του κόστους ζωής.

Κύκλοι συγκομιδής και περιτροπής

Τον Νοέμβριο γίνεται η συγκομιδή. Η Phichet Thuengwa, μια χριστιανή Καρέν από το Μπαν Μάε Σαν, ήταν απασχολημένη με τη συλλογή ρυζιού από το τελευταίο οικόπεδο. Σημείωσε ότι από τις πολλές ποικιλίες σπόρων ρυζιού, πέντε είχαν ιδιαίτερα καλή απόδοση το 2023 και είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν ξανά. Ανάμεσά τους, μια ποικιλία ξεχωρίζει ιδιαίτερα.

Καθώς η Phichet επέστρεφε στο χωριό αφού τελείωσε τη συγκομιδή, εξήγησε πως, όταν ο ορυζώνας θεριστεί, γίνεται «rai lao». Στη συνέχεια, η γη απαιτεί μια περίοδο αγρανάπαυσης τουλάχιστον επτά ετών για να μπορέσει να καλλιεργηθεί ξανά το ρύζι εκεί. Λόγω κυβερνητικών ανησυχιών, αυτή η περίοδος αγρανάπαυσης μερικές φορές παρατείνεται σε 15-20 χρόνια. Για τον επόμενο κύκλο, μετακινούνται σε διαφορετικό πεδίο. Ενώ περιμένουν να ανακάμψει το «rai lao», φυτεύουν ένα συγκεκριμένο δέντρο μοναδικό στο χωριό τους, που εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς.

«Βλέπεις εκείνο το μικρό δέντρο makhwaen εκεί πέρα; Οι χωρικοί του Μάε Σαν χρησιμοποιούν την ηλικία των δέντρων makhwaen για να μετρήσουν την ηλικία του «rai lao» και την κατάλληλη περίοδο αγρανάπαυσης», είπε η Phichet.

Το makhwaen, ή Zanthoxylum limonella, είναι γνωστό για την αρωματική και πικάντικη γεύση του στα δημοφιλή πιάτα της Βόρειας Ταϊλάνδης. Οι κάτοικοι του χωριού συγκομίζουν το makhwaen από τον Νοέμβριο έως τις αρχές Ιανουαρίου, ξεκινώντας περίπου την εποχή που η συγκομιδή του ρυζιού έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Το makhwaen είναι έτοιμο για συγκομιδή, όταν φτάσει σε ύψος τεσσάρων έως πέντε μέτρων. Δεν είναι μόνο μια σημαντική πηγή εισοδήματος και ένας τρόπος παρακολούθησης του κύκλου συγκομιδής τους, αλλά χρησιμεύει επίσης ως απόδειξη στην κυβέρνηση ότι η γη που ανακτάται είναι έτοιμη να χρησιμοποιηθεί.

Κρατική καταστολή

Οι Πουό Καρέν στο Μπαν Μάε Σαν διατηρούν παραδοσιακά έναν απλό τρόπο ζωής βασιζόμενοι στην αμοιβαιότητα μεταξύ ανθρώπων και φυσικών πόρων. Με αποδείξεις ότι είναι εγκατεστημένοι για περισσότερα από 300 χρόνια, η κοινότητά τους προηγείται του χαρακτηρισμού της περιοχής από την κυβέρνηση ως Εθνικού Πάρκου Tham Pha Thai το 1991, γεγονός που οδήγησε σε επικάλυψη μεταξύ των χωραφιών τους και των προστατευόμενων περιοχών.

Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα το 2014, ο στρατηγός Πραγιούτ Τσαν-ο-τσα ξεκίνησε την Πολιτική Αποκατάστασης Δασών, η οποία ενέτεινε την κρατική καταπάτηση των ιθαγενών κοινοτήτων. Το 2015, το Τμήμα Εθνικών Πάρκων, Άγριας Ζωής και Διατήρησης Φυτών επιτάχυνε τη δήλωση όλων των εθνικών πάρκων, συμπεριλαμβανομένου του Tham Pha Thai.

Εξουσιοδοτημένο από τον Νόμο για τα Εθνικά Πάρκα του 2019, ο οποίος νομοθετήθηκε χωρίς δημόσια διαβούλευση, το κράτος ενίσχυσε περαιτέρω τον έλεγχο της χρήσης γης και της πρόσβασης σε πόρους. Οι κοινότητες κοντά στο Μπαν Μάε Σαν έχουν συχνά αντιμετωπίσει παρενόχληση από δασικούς υπαλλήλους, δασοφύλακες και στρατιωτικούς από το Στρατόπεδο Ειδικών Δυνάμεων Pratu Pha. Οι χωρικοί στο Μπαν Μάε Σαν αισθάνονται ότι ο τρόπος ζωής τους βρίσκεται σε κίνδυνο. Ο Nathanon μοιράστηκε τις ανησυχίες των χωρικών:

Ακόμη και ενώ ετοιμαζόμαστε να ανακηρύξουμε εθνικό πάρκο, απειλούμαστε τόσο πολύ από κρατικούς αξιωματούχους. Αν καταλήξει να γίνει Εθνικό Πάρκο, πόσο χειρότερο θα είναι; Οι χωρικοί που ασκούν εκ περιτροπής γεωργία χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας ή αποδείξεις δικαιωμάτων, πώς θα ζήσουν όταν δεν μπορούν πλέον να κάνουν εκ περιτροπής γεωργία; Η γη τους μπορεί ακόμη και να κατασχεθεί για το πάρκο. Αν έρθει εκείνη η μέρα και είναι έτσι, για εμάς δεν θα διαφέρει από έναν ζωντανό θάνατο, γιατί η γη είναι ζωή. Η εκ περιτροπής γεωργία είναι η ψυχή του λαού Καρέν.

Απαγόρευση καύσης

Ένα άλλο προβληματικό μέτρο είναι η απαγόρευση καύσης. Η κυβέρνηση δήλωσε ότι η απαγόρευση καύσης είναι απαραίτητη για τον μετριασμό της ρύπανσης που προκύπτει από την καύση, η οποία μπορεί να απελευθερώσει επικίνδυνα σωματίδια PM2,5. Σύμφωνα με τον νόμο για την πρόληψη και τον μετριασμό των καταστροφών, η επαρχία Λαμπάνγκ επέβαλε για πρώτη φορά απαγόρευση καύσης το 2011. Αυτή η απαγόρευση επιβάλλεται συνήθως από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο, όταν οι χωρικοί καίνε παραδοσιακά χωράφια εκ περιτροπής καλλιέργειας για να προετοιμάσουν τη γη για καλλιέργειες επιβίωσης.

Όχι μόνο δεν έλυσε το πρόβλημα, αλλά η απαγόρευση καύσης το έχει φαινομενικά επιδεινώσει. Ο Somkit Thittha, επικεφαλής του χωριού του Μπαν Μάε Σαν, εξήγησε:

Όταν δεν μας αφήνουν να κάψουμε όταν πρέπει να κάψουμε, πρέπει να βιαζόμαστε να κάψουμε στα τέλη Φεβρουαρίου πριν ανακοινώσουν την απαγόρευση. Αλλά η περίοδος πριν από την απαγόρευση της καύσης εξακολουθεί να έχει υγρασία στον αέρα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει στεγνώσει σωστά. Άρα η καύση είναι ατελής. Στο τέλος, πρέπει να κάψουμε ξανά και ξανά.

Ο Phachara Kamchamnarn του Ιδρύματος Βόρειας Ανάπτυξης είπε: «Ο μόνος τρόπος να διατηρηθεί ζωντανή η εκ περιτροπής γεωργία στους Καρέν είναι να τερματιστεί η γενική προσέγγιση για την απαγόρευση της καύσης». Οι κοινότητες Καρέν, που ασχολούνται με την εκ περιτροπής γεωργία, έχουν σαφή σχέδια διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένων προγραμματισμένων πυρκαγιών, πυροσβεστικών μέτρων και μέτρων πρόληψης για τον περιορισμό των πυρκαγιών, με όλη τη διαδικασία να μην υπερβαίνει κατά μέσο όρο τα 10 έως 30 λεπτά ανά οικόπεδο.

Συνηγορία για την αλλαγή

Οι αυτόχθονες κοινότητες, μαζί με ομάδες υπεράσπισης, χτίζουν έναν συνασπισμό για να προωθήσουν την ατζέντα για τα δικαιώματα των ιθαγενών. Ως μέλος της διοικητικής οργάνωσης της υποπεριφέρειας Μπαν Ντονγκ στο Μπαν Μάε Σαν, ο Natthanon έχει συντάξει συστάσεις προς την κυβέρνηση για την πρόληψη περαιτέρω επιπτώσεων στην εκ περιτροπής γεωργία.

Ο αγώνας των ιθαγενών σημείωσε μερική επιτυχία με ένα ψήφισμα του Υπουργικού Συμβουλίου στις 3 Αυγούστου 2010, το οποίο έθεσε τη γη και τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους υπό την προστασία της κυβέρνησης.

Ο Natthanon επισημαίνει ότι το ψήφισμα του Υπουργικού Συμβουλίου της 3ης Αυγούστου 2010, αν και σημαντικό, δεν αρκεί για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων και των πολιτιστικών πρακτικών των εθνικών μειονοτήτων και των αυτόχθονων πληθυσμών, ειδικά όταν πρόκειται για εκ περιτροπής γεωργία. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δίνουν έμφαση στους νόμους, οι οποίοι θεωρούνται ότι έχουν μεγαλύτερη εξουσία από τα ψηφίσματα του Υπουργικού Συμβουλίου.

«Το κράτος θέλει να ακολουθούμε το νόμο. το κράτος πρέπει επίσης να κάνει τον νόμο να μας προστατεύει, γιατί ήμασταν εδώ πριν να υπάρξουν αυτοί οι νόμοι». είπε ο Natthanon, «Και έχουμε ήδη αποδείξει πόσο υπέροχες μέθοδοι εκ περιτροπής καλλιέργειας κάτω από ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον έχουν διατηρήσει 29 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασικής γης στους Καρέν του Μπαν Μάε Σαν».