Στιγμιότυπο από βίντεο κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης, που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δείχνει τη στιγμή που μια συσκευή εξερράγη σε σούπερ μάρκετ.

Σε μια καταστροφική και πρωτοφανή επίθεση, χιλιάδες βομβητές πυροδοτήθηκαν ταυτόχρονα σε ολόκληρο τον Λίβανο, με αποτέλεσμα χιλιάδες τραυματισμούς και τον θάνατο τουλάχιστον εννέα ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και η 8χρονη Fatima Jaafar Abdallah. Η επίθεση αυτή έθεσε ερωτήματα σχετικά με τη χρήση της προσωπικής τεχνολογίας ως όπλο προκαλώντας κατηγορίες για τρομοκρατία και μια επικίνδυνη κλιμάκωση στην περιοχή.

Η επίθεση

Ενώ το Ισραήλ δεν έχει αναλάβει επίσημα την ευθύνη, η Χεζμπολάχ το κατηγορεί ως υπεύθυνο της επίθεσης. Ένας αξιωματούχος πρόσθεσε ότι οι συσκευές επικοινωνίας περιείχαν μπαταρίες λιθίου, που φαίνεται να εξερράγησαν λόγω υπερθέρμανσης, ενώ άλλα ρεπορτάζ υποστήριξαν ότι ένα φορτίο βομβητών, που εισήχθη πριν από πέντε μήνες, είχε παραποιηθεί, ώστε να περιλαμβάνει μικρή γόμωση.

Εν τω μεταξύ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αποστασιοποιήθηκε από μια διαγραμμένη πλέον ανάρτηση του συμβούλου του, Topaz Luk, στο X (πρώην Twitter), η οποία υπονοούσε την ευθύνη του Τελ Αβίβ για την επίθεση πριν διαγραφεί.

Η κυβέρνηση του Λιβάνου κατέστησε επίσης υπεύθυνο το Ισραήλ δηλώνοντας ότι «η ισραηλινή επίθεση συνιστά σοβαρή παραβίαση της λιβανέζικης κυριαρχίας». Οι εκρήξεις προκάλεσαν τον θάνατο εννέα άνθρωπων, μεταξύ των οποίων ένα νεαρό κορίτσι, και τον τραυματισμό άλλων 2.750, μεταξύ των οποίων και ο πρέσβης του Ιράν, ενώ περίπου 200 άνθρωποι τραυματίστηκαν σοβαρά, σύμφωνα με το λιβανέζικο Υπουργείο Υγείας. Μεταξύ των νεκρών από τις εκρήξεις είναι και ο γιος του βουλευτή της Χεζμπολάχ, Ali Ammar. Επιπλέον 10 τραυματίες αναφέρθηκαν στη Συρία.

Εν τω μεταξύ, η Χεζμπολάχ ανακοίνωσε επίσης ότι σκοτώθηκαν δέκα μέλη της, δύο εκ των οποίων – μεταξύ των οποίων και ο γιος του βουλευτή της – αποδίδονται στις εκρήξεις των βομβητών, ενώ οι συνθήκες κάτω από τις οποίες σκοτώθηκαν οι υπόλοιποι παραμένουν ασαφείς. Οι επιθέσεις με τους βομβητές σημειώνονται την ώρα που οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν πρόσφατα αυξήσει τις απειλές τους για κλιμάκωση στο βόρειο μέτωπό τους.

Η μαζική έκρηξη των βομβητών, συσκευών που χρησιμοποιούνται συνήθως από τη Χεζμπολάχ, καθώς και από επαγγελματίες υγείας και υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, πιθανολογείται ότι είναι μια εξαιρετικά εξελιγμένη επιχείρηση. Σύμφωνα με την SMEX, μια οργάνωση ψηφιακών δικαιωμάτων με έδρα τη Βηρυτό, υπάρχουν τρεις πιθανές εξηγήσεις για το πώς πραγματοποιήθηκε η επίθεση:

1. Παραποιημένες συσκευές: Οι βομβητές ενδέχεται να παραποιήθηκαν με μικρούς εκρηκτικούς μηχανισμούς κατά τη μεταφορά και να πυροδοτήθηκαν εξ αποστάσεως.
2. Υπερθέρμανση μπαταριών: Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες ίσως εκμεταλλεύτηκαν μια ευπάθεια στους βομβητές προκαλώντας υπερθέρμανση και έκρηξη των μπαταριών.
3. Ενεργοποίηση με ραδιοκύματα: Μια επίθεση στην αλυσίδα εφοδιασμού ίσως επέτρεψε την αλλοίωση των βομβητών και τη μεταγενέστερη ενεργοποίησή τους μέσω ραδιοκυμάτων, ενδεχομένως από έναν επίγειο σταθμό ή ένα σύστημα προειδοποίησης και ελέγχου από αέρος (AWACS).

Τεχνολογία και πόλεμος

Οι βομβητές χρησιμοποιούνται για τη μεγάλη διάρκεια ζωής της μπαταρίας τους και την αξιοπιστία τους σε περιοχές με κακή κάλυψη κινητής τηλεφωνίας. Η SMEX υπογραμμίζει τη σημασία τους: «Οι βομβητές χρησιμοποιούνται από γιατρούς, νοσηλευτές και υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, επειδή λειτουργούν σε περιοχές, όπου τα σήματα κινητής τηλεφωνίας είναι αδύναμα και είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάδοση κρίσιμων πληροφοριών». Παρά τη φαινομενικά ξεπερασμένη τεχνολογία τους, οι βομβητές παραμένουν ένα ζωτικό εργαλείο για τους επαγγελματίες σε διάφορους τομείς.

Ωστόσο, η επίθεση αυτή σηματοδοτεί ένα νέο όριο στη χρήση της καθημερινής τεχνολογίας για μαζική βλάβη. Σχολιαστές έχουν εκφράσει την ανησυχία τους ότι το περιστατικό αυτό δημιουργεί την ευκαιρία για ευρύτερη χρήση τέτοιων τακτικών, θέτοντας σε κίνδυνο πολίτες σε όλο τον κόσμο.

Η Marwa Fatafta, από την ομάδα ψηφιακών δικαιωμάτων Access Now, τόνισε στο Χ τη σύνδεση μεταξύ της ισραηλινής κοινότητας πληροφοριών και της αναπτυσσόμενης βιομηχανίας κυβερνοτεχνολογίας της:

We should never underestimate the huge revolving door between the Israeli intelligence and its cyber tech industry. What starts as a state offensive capability often ends up on sale for the highest bidder. I’m sure many govs right now are viewing the incident with great interest. https://t.co/2kxahu5n6t

— Marwa Fatafta مروة فطافطة (@marwasf) September 17, 2024

Δεν πρέπει ποτέ να υποτιμούμε το επαναλαμβανόμενο μοτίβο μεταξύ των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και της βιομηχανίας τεχνολογίας στον κυβερνοχώρο. Αυτό που ξεκινά ως κρατική επιθετική ικανότητα συχνά καταλήγει να πωλείται στον πλειοδότη. Είμαι σίγουρη ότι πολλές κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή βλέπουν το περιστατικό με μεγάλο ενδιαφέρον. https://t.co/2kxahu5n6t

Το σχόλιο της Fatafta αφορούσε μια προειδοποίηση του Youssef Munayyer, πολιτικού αναλυτή, ο οποίος υπογράμμισε τις ευρύτερες επιπτώσεις αυτής της τεχνολογικής επίθεσης:

The apparent Israeli mass cyber attack in Lebanon that detonated cellular devices/pagers is a grave violation of international law and opens a dangerous pandoras box. Almost every human is a walking ticking bomb and it won't be long before this tech will be used by many actors

— Yousef Munayyer (@YousefMunayyer) September 17, 2024

Η προφανής μαζική ισραηλινή κυβερνοεπίθεση στον Λίβανο, που πυροδότησε κινητές συσκευές/βομβητές, αποτελεί σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και ανοίγει ένα επικίνδυνο κουτί της Πανδώρας. Σχεδόν κάθε άνθρωπος είναι μια κινούμενη ωρολογιακή βόμβα και δεν θα αργήσει η στιγμή που αυτή η τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί από πολλούς φορείς

Κατηγορίες τρομοκρατίας

Η επίθεση προκάλεσε επίσης μια συζήτηση σχετικά με τη δεοντολογία του κυβερνοπολέμου, ιδίως όταν εμπλέκονται πολίτες. Ο Έντουαρντ Σνόουντεν, ο πρώην εργολάβος της NSA που αποκάλυψε τα προγράμματα μαζικής παρακολούθησης, κατέφυγε στο Χ για να αποδοκιμάσει το περιστατικό:

What Israel has just done is, via *any* method, reckless. They blew up countless numbers of people who were driving (meaning cars out of control), shopping (your children are in the stroller standing behind him in the checkout line), et cetera. Indistinguishable from terrorism. https://t.co/th4fYwa0jr

— Edward Snowden (@Snowden) September 17, 2024

Αυτό που μόλις έκανε το Ισραήλ είναι, μέσω *οποιασδήποτε* μεθόδου, απερίσκεπτο. Ανατίναξαν αμέτρητους αριθμούς ανθρώπων που οδηγούσαν (δηλαδή αυτοκίνητα εκτός ελέγχου), ψώνιζαν (τα παιδιά σας είναι στο καροτσάκι που στέκεται πίσω του στην ουρά του ταμείου), κ.λπ. Καμία διαφορά με την τρομοκρατία. https://t.co/th4fYwa0jr

Αυτό το συναίσθημα επαναλήφθηκε από το τρανσφεμινιστικό κουήρ άτομο Leil-Zahra Mortada, ενεργό στον χώρο της τέχνης και του ακτιβισμού, που θρήνησε τον θάνατο της Fatima Jaafar Abdallah. Σε μια σειρά δημοσιέυσεων, επέκρινε τις αφηγήσεις των ΜΜΕ, που προσπαθούν να δικαιολογήσουν την επίθεση χαρακτηρίζοντας όλα τα θύματα ως μέλη της Χεζμπολάχ:

Here we go with the media narrative!
Pagers are also used by doctors, nurses, ambulance & hospital staff.
Also, #Hezbollah is a political party with many institutions, from schools to hospitals to other services, which employ civilians and provide services to civilians. This is…

— Leil-Zahra Mortada (@LeilZahra) September 17, 2024

Πάμε πάλι με την αφήγηση των ΜΜΕ!
Οι βομβητές χρησιμοποιούνται και από γιατρούς, νοσηλευτές, προσωπικό ασθενοφόρων και νοσοκομείων.
Επίσης, η #Χεζμπολάχ είναι ένα πολιτικό κόμμα με πολλά ιδρύματα, από σχολεία μέχρι νοσοκομεία και άλλες υπηρεσίες, τα οποία απασχολούν πολίτες και παρέχουν υπηρεσίες σε πολίτες. Είναι…

Ο Nadim Houry, εξέχων υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διευθυντής της Αραβικής Μεταρρυθμιστικής Πρωτοβουλίας, υπογράμμισε περαιτέρω τον αδιάκριτο χαρακτήρα της επίθεσης:

The attack is clearly indiscriminate. Imagine if Hezbollah detonated the cell phones of israeli reservists as they went about their daily chores surrounded by families etc. Will folks be celebrating it as a brilliant targeted attack or will we be talking about terror attacks?

— Nadim Houry (@nadimhoury) September 17, 2024

Η επίθεση είναι σαφώς αδιάκριτη. Φανταστείτε αν η Χεζμπολάχ πυροδοτούσε τα κινητά τηλέφωνα Ισραηλινών εφέδρων, καθώς έκαναν τις καθημερινές τους δουλειές περιτριγυρισμένοι από οικογένειες κ.λπ. Θα το πανηγύριζαν οι άνθρωποι ως μια λαμπρή στοχευμένη επίθεση ή θα μιλούσαμε για τρομοκρατικές επιθέσεις;

Επικίνδυνη κλιμάκωση

Η χρήση προσωπικών συσκευών για μαζική καταστροφή σηματοδοτεί μια ανατριχιαστική εξέλιξη στη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου αυξάνοντας τον κίνδυνο ενός τοπικού πολέμου. Η επίθεση αυτή όχι μόνο αντιπροσωπεύει μια σοβαρή κλιμάκωση, αλλά θέτει επίσης ένα ανησυχητικό προηγούμενο για μελλοντικές πολεμικές επιχειρήσεις, όπου μη στρατιωτικές συσκευές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως όπλα σε μεγάλη κλίμακα.

Εν τω μεταξύ, οι διεθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα συνεχίζουν να αγνοούνται από το Ισραήλ, το οποίο έχει κατηγορηθεί ότι αγνοεί πολυάριθμα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και εντολές του Διεθνούς Δικαστηρίου να σταματήσει τον πόλεμο στη Γάζα, καθώς αντιμετωπίζει κατηγορίες για γενοκτονία.

Αυτό που συνέβη στον Λίβανο μπορεί να είναι μόνο η αρχή ενός πιο επικίνδυνου κεφαλαίου στη χρήση της τεχνολογίας και στις συγκρούσεις, που απειλεί να μετατρέψει καθημερινά εργαλεία σε μέσα μαζικής βλάβης.