Θωρακισμένο όχημα του πρακτορείου Reuters κατεστραμμένο από ισραηλινή ρουκέτα, που έπληξε τη Γάζα το 2006. Ο Fadel Shana, εικονολήπτης του Reuters, και ένας δημοσιογράφος της περιοχής τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης. Δύο χρόνια αργότερα, ο Fadel Shana έχασε τη ζωή του, όταν το όχημα του πρακτορείου με τη σήμανση “Press” χτυπήθηκε από βλήμα ισραηλινού άρματος στη Γάζα. Φωτογραφία του Eric Huybrechts μέσω Flickr. CC BY-ND 2.0.                                                                                                                                                                                      

Στις 31 Ιουλίου, οι Ismail al-Ghoul και Rami al-Rifi, δημοσιογράφοι του ειδησεογραφικού δικτύου Al Jazeera, σκοτώθηκαν από Ισραηλινούς στον προσφυγικό καταυλισμό Σάτι βόρεια της πόλης της Γάζας κατά τη διάρκεια ρεπορτάζ για τη δολοφονία του Ismail Haniyya, επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς στο Ιράν.

Ο ισραηλινός στρατός ανέλαβε την ευθύνη για τον θάνατο των δημοσιογράφων al-Ghoul και al-Rifi κατηγορώντας τους όχι μόνο ότι ήταν μέλη της ταξιαρχίας Αλ Κασάμ, του ένοπλου τμήματος της Χαμάς, αλλά και ότι συμμετείχαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Αυτή η σοβαρή κατηγορία, την οποία το δίκτυο αρνήθηκε κατηγορηματικά, έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές από τους Ισραηλινούς ως δικαιολογία για τα εγκλήματά τους εναντίον δημοσιογράφων. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, υπάρχει ο κίνδυνος να κανονικοποιηθεί η στοχοποίηση των δημοσιογράφων με βάση ανυπόστατες κατηγορίες.

Σύμφωνα με το κανάλι Al-Jazeera, ο δημοσιογράφος Al Ghoul, που παλαιότερα κάλυψε τις ισραηλινές επιθέσεις στο νοσοκομείο al-shifa βόρεια της πόλης της Γάζας, συνελήφθη από τις ισραηλινές δυνάμεις τον Μάρτιο και αφέθηκε ελεύθερος 12 ώρες αργότερα δηλώνοντας ότι δεν έχει καμία σχέση με τη Χαμάς ή με οποιαδήποτε άλλη οργάνωση.

Ο αναπληρωτής καθηγητής πολιτικής και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Nicola Perugini, προειδοποίησε στο Χ για τους κινδύνους, που μπορεί να προκύψουν από τέτοιου είδους κατηγορίες εναντίον των δημοσιογράφων:

« Le Crystal militaire israélien affirme clairement que les journalistes de gaza qui  documentent sur la fin de la guerre sont les cibles légitimes des militaires. « Nukhba » est devenu un synonyme de civiles tuables et torturables.

pic.twitter.com/qfmopfcY2A[ english]

— Nicola Perugini (@PeruginiNic) 1er août 2024[eng]

Ο ισραηλινός στρατός ξεκάθαρα δηλώνει ότι οι δημοσιογράφοι στη Γάζα που καλύπτουν αυτόν τον πόλεμο εξόντωσης (των Παλαιστινίων) αποτελούν νομιμοποιημένους στόχους του στρατού. Η λέξη « Nukhba » έχει γίνει συνώνυμο των πολιτών, που επιτρέπεται να δολοφονηθούν και να βασανιστούν.

Ένα ανησυχητικό φαινόμενο

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Επιτροπής για την Προστασία των Δημοσιογράφων (ΕΠΔ), τουλάχιστον 113 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι σε ΜΜΕ έχουν χάσει τη ζωή τους από την έναρξη του πολέμου στις 7 Οκτωβρίου 2023, τρεις έχουν επιβεβαιωθεί ότι αποτέλεσαν στόχο και άλλοι δέκα βρίσκονται υπό διερεύνηση. Το γραφείο τύπου της κυβέρνησης της Γάζας ανέβασε τον αριθμό των νεκρών δημοσιογράφων και εργαζομένων σε παλαιστινιακά ΜΜΕ σε 165.

Οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα (ΔχΣ) μας αναφέρουν ότι «29 [από τους 120 δημοσιογράφους που έχασαν τη ζωή τους] σκοτώθηκαν υπό συνθήκες, που δείχνουν ότι αποτέλεσαν σκόπιμο στόχο κατά παραβίαση του διεθνούς δικαίου». Τρεις καταγγελίες κατατέθηκαν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) από την οργάνωση για την προστασία της ελευθερίας του Τύπου ζητώντας τη διεξαγωγή ανεξάρτητων ερευνών γύρω από αυτά τα εγκλήματα πολέμου.

Το κανάλι Al Jazeera, απαγορευμένο στο Ισραήλ από τον Μάιο του 2023, αποτέλεσε στόχο με βαρύ τίμημα καταγράφοντας τον θάνατο πέντε από τους δημοσιογράφους του, οι οποίοι σκοτώθηκαν στη Γάζα από την αρχή του πολέμου. Ο δημοσιογράφος Hamza al-Dahdouh, γιος του Wael al-Dahdouh, επικεφαλής του γραφείου της Γάζας, και ο συνάδελφος του Moustafa Thuraya σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια αεροπορικής επίθεσης τον Ιανουάριο. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι οι δύο άνδρες ήταν «μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων στη Γάζα», γεγονός που διαψεύστηκε από το κανάλι και από άλλες πηγές.

Τον Φεβρουάριο, επίθεση με drone τραυμάτισε τον Wael al-Dahdouh και σκότωσε τον δημοσιογράφο-εικονολήπτη Samer Abu Daqqa. Η σύζυγος του Wael, η επτάχρονη κόρη του και ο δεκαπεντάχρονος γιος του επίσης έχασαν τη ζωή τους σε αεροπορική επίθεση στις 28 Οκτωβρίου 2023.

«Αυτές οι δολοφονικές επιθέσεις κατά των εργαζομένων του Al Jazeera συμπίπτουν με την εκστρατεία δυσφήμισης από την πλευρά των ισραηλινών Αρχών», σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, προειδοποιώντας ότι «η συσχέτιση της δημοσιογραφίας με την τρομοκρατία θέτει σε κίνδυνο τους δημοσιογράφους και ταυτόχρονα απειλεί το δικαίωμα στην πληροφόρηση».

«Η δολοφονία των d’al-Ghoul και d’al-Rifi αποτελεί παράδειγμα του πόσο επικίνδυνη είναι η κάλυψη του πολέμου στη Γάζα, της πιο αιματηρής σύγκρουσης για τους δημοσιογράφους που έχει αντιμετωπίσει η οργάνωση εδώ και 30 χρόνια», δήλωσε η Jodie Ginsberg, γενική διευθύντρια της ΕΠΔ, στο κανάλι Al Jazeera, τονίζοντας ότι οι δολοφονίες δημοσιογράφων από το Ισραήλ αποτελούσε ένα ανησυχητικό φαινόμενο τα τελευταία 20 χρόνια. «Μοιάζει να είναι μια εκτεταμένη [ισραηλινή] στρατηγική, που έχει τεθεί σε εφαρμογή, προκειμένου να συλλέγονται πληροφορίες για την πόλη της Γάζας», δήλωσε η ίδια, προσθέτοντας ότι η απαγόρευση που επιβλήθηκε στο Al Jazeera να κάνει ρεπορτάζ στο Ισραήλ αποτελεί επίσης μέρος αυτής της στρατηγικής.

Τραύμα και εξάντληση

Από την έναρξη του πολέμου στις 7 Οκτωβρίου 2023, το Ισραήλ αρνείται την είσοδο στη Γάζα σε όλους τους ξένους δημοσιογράφους, που θέλουν να καλύψουν τον εν εξελίξει πόλεμο, εκτός από εκείνους [τους δημοσιογράφους] που βρίσκονται στο πλευρό του ισραηλινού στρατού. Εξαιτίας αυτής της απαγόρευσης, το βάρος της κάλυψης του πολέμου πέφτει μόνο στους ντόπιους δημοσιογράφους με κίνδυνο της ζωής τους.

Το τραύμα και η εξάντληση, που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι της περιοχής, οι οποίοι  παραμένουν εκτεθειμένοι παρά τα μέτρα προστασίας που λαμβάνουν, εκφράστηκαν με τον καλύτερο τρόπο στο σπαρακτικό σχόλιο της Αγγλίδας δημοσιογράφου του al Jazeera, Hind Khoudary, μετά τον θάνατο των συναδέλφων της, και το οποίο έκανε τον γύρο του διαδικτύου.

« Nous faisons tout. Nous mettons nos gilets de presse. Nous mettons nos casques. Mais nous avons été ciblés dans des places publiques où se trouvent les citoyens normaux ».

La journaliste de la chaine Al Jazeera,  Hind Khoudary, a déclaré sur l’assassinat de ses collègues, le journaliste   Ismail al-Ghoul et le cameraman Rami al-Rifee qui… pic.twitter.com/QjRMZEWM8k

— Middle East Eye (@MiddleEastEye)  le 31 juillet 2024

«Κάνουμε τα πάντα. Φορούμε τα δημοσιογραφικά μας γιλέκα. Βάζουμε τα κράνη μας. Αλλά ωστόσο γινόμαστε στόχος σε δημόσιους χώρους, όπου βρίσκονται και απλοί πολίτες».

Η δημοσιογράφος του καναλιού Al Jazeera, Hind Khoudary, σχολιάζοντας τη δολοφονία των συναδέλφων της, του δημοσιογράφου Ismail al-Ghoul και του εικονολήπτη Rami al-Rifee, οι οποίοι… pic.twitter.com/QjRMZEWM8k

Μια ανταποκρίτρια του καναλιού Al Jazeera στην Ιερουσαλήμ, η Najwan Simri, έγραψε σε αφιέρωμα-φόρο τιμής στον συνάδελφο της, Ismail:

بالذات إسماعيل، كان يكفي أن تنظر في عينيه، وتتأمل ملامحه، لتشعر بعمق حزن غزة وعتبها علينا.. كنت أشعر دائمًا أنه يعاتبنا بأدبٍ مفرط.. وبعشم كبير، وكأنه لم يفقد الأمل فينا للحظة.#اسماعيل_الغول pic.twitter.com/8ykT155btE

— Najwan Simri نجوان سمري (@SimriNajwan) July 31, 2024

Αρκούσε να τον κοιτάξεις στα μάτια και να παρατηρήσεις τα χαρακτηριστικά του για να νιώσεις τη βαθιά θλίψη και τη δυσαρέσκεια της Γάζας απέναντί μας. Είχα πάντα την εντύπωση ότι μας αποδοκίμαζε με πολλή ευγένεια…και με ελπίδα σαν να μην την είχε ποτέ χάσει.

Εν τω μεταξύ, οι δημοσιογράφοι της περιοχής διαδήλωσαν και οργάνωσαν αγρυπνία ως απάντηση στη δολοφονία του al-Ghoul εκφράζοντας έτσι την αγανάκτησή τους για τις επικίνδυνες συνθήκες στις οποίες ζουν καθημερινά και για την απουσία λογοδοσίας και προστασίας. Επίσης, διοργανώθηκε σιωπηρή διαμαρτυρία από τους Άραβες εργαζόμενους στο Al Jazeera απευθείας από τον ραδιοφωνικό σταθμό τους.

Ένα συγκινητικό βίντεο της στιγμής που ο Άραβας παρουσιαστής του Al Jazeera έλαβε και αναμετέδωσε την είδηση της δολοφονίας των Ismail al Ghoul και του Rami al Rifi έκανε τον γύρο του διαδικτύου.

Η Bayan Abusultan, Παλαιστίνια φεμινίστρια δημοσιογράφος από τη Γάζα, έγραψε στο Χ:

« Ils veulent nous réduire au silence.

Ils menacent tous les journalistes encore présents dans la ville de Gaza et dans le nord.

Ici, cacher les informations= être la nouvelle cible des forces israéliennes.

N’arrêtez jamais de parler de #Gaza même s’ils finissent par tuer chacun d’entre nous.

— Bayan (@BayanPalestine) le 31 juillet 2024

Θέλουν να μας κάνουν να σωπάσουμε.

Απειλούν όλους τους δημοσιογράφους που βρίσκονται ακόμα στην πόλη της Γάζας και στον Βορρά.

Εδώ, το να μεταδίδεις την είδηση σε μετατρέπει στον νέο στόχο των ισραηλινών δυνάμεων.

Μην σταματάτε ποτέ να μιλάτε για τη #Gaza ακόμα και καταλήξουν να μας σκοτώσουν όλους.

Μια ιστορία ατιμωρησίας

Το Ισραήλ συνηθίζει να επιτίθεται σε δημοσιογράφους με καθεστώς απόλυτης ατιμωρησίας, όπως δείχνει η περίπτωση της Shireen Abu Akleh, η οποία σκοτώθηκε από τον ισραηλινό στρατό την ώρα που έκανε ρεπορτάζ στην Τζενίν της Δυτικής Όχθης. Η δολοφονία της Shireen Abu Akleh έφερε στο φως τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες των παλαιστινιακών ΜΜΕ και που οφείλονται στην απουσία λογοδοσίας.

Ο Carlos Martinez de la Serna επέκρινε το Ισραήλ για την άρνησή του να συνεργαστεί με το FBI και για την παρεμπόδιση των πιθανών ερευνών του ΔΠΔ για τη δολοφονία της Shireen Abu, ζητώντας παράλληλα από τις Αρχές να ασκήσουν πίεση, ώστε το Ισραήλ να λογοδοτήσει για τα εγκλήματά του, που αφορούν σε δολοφονίες δημοσιογράφων, οι οποίες δεν σταματούν να αυξάνονται όσο ο πόλεμος συνεχίζεται.

Φόρος τιμής στην Shireen Abu Akleh στο Λονδίνο στις 14 Μαϊου 2022. Εικόνα του Alisdare Hickson μέσω Flickr. CC BY-SA 2.0.

Το 2022, η οικογένεια της Abu Akleh και το κανάλι Al Jazeera ζήτησαν από το ΔΠΔ να διεξαγάγει έρευνα γύρω από τη δολοφονία [της δημοσιογράφου], αλλά οι ισραηλινοί ιθύνοντες, μεταξύ των οποίων ο πρώην πρωθυπουργός Yair Lapid, αντιτάχθηκαν σε οποιαδήποτε ανάκριση των στρατιωτών του IDF και αρνήθηκαν να ανοίξουν ποινική έρευνα για τη δολοφονία.

Η έκταση των δολοφονιών δημοσιογράφων, που έχουν διαπραχθεί από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου, γίνεται πιο ξεκάθαρη, όταν τη συγκρίνουμε με τον συνολικό αριθμό δολοφονιών. Από τους 99 δημοσιογράφους που έχασαν τη ζωή τους σε όλον τον κόσμο το 2023, τα τρία τέταρτα σκοτώθηκαν στον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Γάζας, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε από την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων. Αυτός ο ανησυχητικός αριθμός υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για απόδοση ευθυνών και ενίσχυση των μέτρων προστασίας των δημοσιογράφων παντού στον κόσμο, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η προστασία όλων των δημοσιογράφων, οι οποίοι με γενναιότητα καλύπτουν τις εμπόλεμες συρράξεις στην πρώτη γραμμή.