#StoriesThatInspire. Ιστορίες που εμπνέουν. Γνωρίστε 10 ακτιβιστές και ακτιβίστριες, που χρησιμοποιούν ψηφιακά μέσα για να ενισχύσουν και να προωθήσουν τις γλώσσες των Μάγια στο Μεξικό.

Φωτογραφία: Carlos Alberto Chi Chan, χρήση με άδεια.

Διαβάστε την ιστορία ενός από τους επιχορηγούμενους της που επιλέχθηκαν για την Υποτροφία Ψηφιακού Ακτιβισμού για γλώσσες των Μάγια 2024, που διοργανώθηκε από το Rising Voices. Σε αυτό το προσωπικό δοκίμιο, ο συγγραφέας μοιράζεται την ιστορία του ακτιβισμού και το εγχείρημα, με το οποίο επιδιώκει να προωθήσει τη μητρική του γλώσσα στην κοινότητά του και στο διαδίκτυο.

Ονομάζομαι Carlos Alberto Chi Chan, είμαι 24 ετών και ανήκω στους Maayat'aan (Γιουκατέκ Μάγια). Μιλάω και γράφω στη μητρική μου γλώσσα. Με αυτόν τον τρόπο εξερευνώ τις ρίζες μου και τι σημαίνει να κατανοώ την τοπική μου κοσμοθεωρία. Για μένα η γλώσσα μού είναι απαραίτητη. Από τότε που γεννήθηκα, την άκουγα και περιβαλλόμουν από αυτή και, παρόλο που σε όλη μου τη ζωή βρέθηκα σε καταστάσεις όπου έχω βιώσει διακρίσεις, αυτό δεν με εμπόδισε να συνεχίσω να εκφράζομαι στα μάγια.

Είμαι από τον δήμο Τζιτμπαλτσέ, που βρίσκεται στην πολιτεία Καμπέτσε του Μεξικού. Η κοινότητά μου είναι γνωστή για την ποίησή της, «Τα τραγούδια του Τζιτμπαλτσέ». Η ζωή στην κοινότητά μου είναι ήρεμη με όμορφα ηλιοβασιλέματα. Αυτή η ηρεμία μου επιτρέπει να πηγαίνω στο κέντρο της πόλης τα απογεύματα για να μιλήσω και να ακούσω τις ιστορίες των ανθρώπων που συναντώ. Μου αρέσει η εποχή της παρδοασιακής γιορτής που πραγματοποιείται τον Αύγουστο, όταν βλέπουμε πυροτεχνήματα τη νύχτα και ακούμε την παραδοσιακή μουσική του Γιουκατάν «jarana», ενώ λαμβάνει χώρα η γιορτή «vaquería».

Ηλιοβασίλεμα στο Τζιτμπαλτσέ. Φωτογραφία: Carlos Alberto Chi Chan. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Αυτή τη στιγμή σπουδάζω για πτυχίο στο τμήμα Γλώσσας και Πολιτισμού των Μάγια, κάτι που με βοήθησε να επανασυνδεθώ με τις ρίζες μου κατανοώντας ότι η γλώσσα μου δεν είναι μόνο η λέξη ή η γραφή, αλλά είναι μέρος της κοσμοθεωρίας, που μου επιτρέπει να δίνω νόημα στο περιβάλλον μου.

Από το να χαιρετά ο ένας τον άλλον με το «bix a beel» («πώς είναι το μονοπάτι σου;»), μέχρι την απάντηση του «ma'loob» («καλό, χωρίς ζιζάνια»), με οδηγούν να σκεφτώ ό,τι περνάει απαρατήρητο στην καθημερινή ομιλία. Μέσα σε κάθε γλώσσα υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από φράσεις και λέξεις, που αποτυπώνουν διαφορετικούς τρόπους κατανόησης του περιβάλλοντος δίνοντας τη θέση τους σε αυτό που ονομάζουμε πολιτισμό.

Ενίσχυση της γλώσσας των Μάγια στην κοινότητά μου

Η ιστορία μου στον γλωσσικό ακτιβισμό ξεκίνησε όταν, μαζί με τους συμφοιτητές μου, πραγματοποίησα ένα εγχείρημα για να προσαρμόσω και να μεταφράσω καθημερινά παιχνίδια στη γλώσσα των Μάγια. Στόχος ήταν η αναζωογόνηση και η διάδοση της γλώσσας της κοινότητάς μας τόσο προφορικά όσο και γραπτά. Άνθρωποι όλων των ηλικιών συμμετείχαν και περισσότερες από μία φορές κατέληξα να ακούω «Ξέρω να μιλάω μάγια, αλλά δεν ξέρω να διαβάζω ή να γράφω στη γλώσσα μου».

Η γλώσσα μάγια είναι η δεύτερη πιο ομιλούμενη ομάδα γλωσσών στο Μεξικό σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, αλλά θα ήθελα η παρουσία της γλώσσας να βγει από τα στατιστικά, ώστε να γίνει πραγματικότητα. Θέλω να την ακούω σε καθημερινή βάση, αλλά και να τη βλέπω γραπτά, όπου μπορούμε να εκφράσουμε τις ιστορίες, τους μύθους και το ιστορικό παρελθόν μας. Αυτό παρακίνησε εμένα και τους συμφοιτητές μου να συνεχίσουμε με περισσότερες δραστηριότητες για την προώθηση της γλωσσικής αναζωογόνησης στην κοινότητά μου.

Επί του παρόντος, ως μέρος του προγράμματος του Rising Voices για τον Ψηφιακό Ακτιβισμό στις γλώσσες των Μάγια​, αναπτύσσω ένα πρόγραμμα που απευθύνεται στα παιδιά της κοινότητάς μου, με στόχο την προώθηση της εκπαίδευσης της ανάγνωσης και της γραφής των Μάγια μαζί με την εκ νέου ανακάλυψη των ριζών μας. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω μιας σειράς εργαστηρίων για τη δημιουργία αυτοκόλλητων, που μπορούν να κοινοποιηθούν φυσικά και ψηφιακά.

Με αυτό το πρόγραμμα, επιδιώκω να ενισχύσω τους δεσμούς της κοινότητας και να δημιουργήσω ασφαλείς χώρους, ώστε τα παιδιά και οι έφηβοι της κοινότητάς μου να αισθάνονται ελεύθερα να μιλούν τη γλώσσα τους και να διαδίδουν την κοσμοθεωρία τους μέσω δημιουργικών διαδικασιών, που περιλαμβάνουν γραφή, σχέδιο και έρευνα, με βάση το γεγονός ότι η γλώσσα είναι μια συλλογική διαδικασία, όπου μαθαίνουμε από όλους τους ανθρώπους.

Λαχείο στο Τζιτμπαλτσέ, Καμπέτσε. Φωτογραφία: Irene Cauich Col. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Ψηφιακά μέσα, σύμμαχος στη γλωσσική αναζωογόνηση

Ένα σημαντικό εργαλείο στη διαδικασία της γλωσσικής αναζωογόνησης και διάδοσης είναι η χρήση ψηφιακών μέσων, καθώς μας επιτρέπει να μοιραζόμαστε και να κάνουμε ορατή τη γλώσσα μας, καθώς και να τεκμηριώνουμε τις γνώσεις μας. Η δημιουργία αυτοκόλλητων θα περιλαμβάνει επίσης την ενίσχυση των γνώσεών μου για τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και την κοινή χρήση τους με τα παιδιά, ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να υποστηρίξουν τη γλώσσα μας.

Οι ενέργειές μου επιδιώκουν να φυτέψουν έναν σπόρο στα παιδιά, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν μια μεγαλύτερη κατανόηση της τοπικής κοσμοθεωρίας από τη γλώσσα των Μάγια. Ελπίζω ότι αυτό το πρόγραμμα θα χρησιμεύσει ως έμπνευση για περισσότερους νέους ανθρώπους να γίνουν φορείς αλλαγής στις κοινότητές τους και ότι υπάρχουν στοιχεία ότι είναι δυνατή η προώθηση των μητρικών γλωσσών στα ψηφιακά μέσα, παρά το στίγμα που τις περιβάλλει. Η αλλαγή ξεκινά με τη δημιουργία δικτύων υποστήριξης στην κοινότητα και για την κοινότητα.

Ακολουθήστε το εγχείρημά μου στη σελίδα στο Facebook “U boonil Dzitbalché”