Συνελήφθησαν δημοσιογράφοι του Meydan TV. Η εικόνα είναι ευγενική προσφορά του Meydan TV.

Στις 6 Δεκεμβρίου, η αστυνομία στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, Μπακού, συνέλαβε έξι ακόμη δημοσιογράφους σε κάτι που έμοιαζε με κύμα νέων συλλήψεων μετά τα φώτα της δημοσιότητας της COP29. Και οι έξι δημοσιογράφοι προέρχονται από την εξόριστη και γνωστή ανεξάρτητη πλατφόρμα ειδήσεων Meydan TV και κατηγορήθηκαν επίσημα για λαθρεμπόριο και τέθηκαν σε τετράμηνη κράτηση στις 8 Δεκεμβρίου.

Οι ίδιες κατηγορίες χρησιμοποιήθηκαν για να στοχοποιηθούν δημοσιογράφοι των Abzas Media, Toplum TV και Kanal 13 τον Νοέμβριο του 2023. Η αστυνομία συνέλαβε επίσης τον εξέχοντα υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Rufat Safarov και τον πολιτικό της αντιπολίτευσης Azer Gasimli. Καταδικάστηκαν επίσης σε τέσσερις μήνες προφυλάκιση: ο Safarov κατηγορήθηκε για απάτη και χουλιγκανισμό και ο Gasimli για εκβιασμό.

Ταυτόχρονες συλλήψεις

Οι κρατήσεις στις 6 Δεκεμβρίου ήταν ταυτόχρονες. Ο Ramin Jabrayilzade (Deko) συνελήφθη στο διεθνές αεροδρόμιο Haydar Aliyev. Δύο δημοσιογράφοι, η Aytaj Ahmadova και η Khayala Aghayeva, συνελήφθησαν στις κατοικίες τους, ο Natig Javadli έξω από το γραφείο του, ενώ πήγαινε για μεσημεριανό γεύμα, και η Aysel Umudova σε ένα ξενοδοχείο έξω από το Μπακού, όπου ήταν για διακοπές. Το Meydan TV έχασε την επαφή με όλους τους δημοσιογράφους του γύρω στις 4:00 μ.μ. ώρα Μπακού στις 6 Δεκεμβρίου. Η αστυνομία συνέλαβε επίσης τον Ulvi Tahirov, αναπληρωτή διευθυντή της Σχολής Δημοσιογραφίας του Μπακού. Ο τελευταίος συνεργαζόταν με το Meydan TV σε διάφορα προγράμματα κατάρτισης και εκπαίδευσης για νέους και επίδοξους δημοσιογράφους.

Στις 7 Δεκεμβρίου συνεχίστηκαν οι στοχευμένες κρατήσεις. Μεταξύ όσων συνελήφθησαν και ανακρίθηκαν ήταν ο ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ζώων Kamran Mammadli, οι δημοσιογράφοι Ahmad Mukhtar και Rashad Ergun, καθώς και δύο συγγενείς των κρατουμένων, ο Elnur Jabbarzade και ο Yunis Rzayev.

Ενώ οι Mammadli, Jabbarzade και Rzayev αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από ανάκριση, ο δημοσιογράφος Ahmed Mukhtar καταδικάστηκε σε 20 ημέρες διοικητική κράτηση για χουλιγκανισμό και αντίσταση στις αστυνομικές κατηγορίες.

Ο δικηγόρος του Kamran Mammadli επιβεβαίωσε ότι ο ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ζώων βασανίστηκε κατά τη διάρκεια της κράτησης.

Οι δικηγόροι, που εκπροσωπούν τους/τις δημοσιογράφους, δήλωσαν ότι ανακρίθηκαν απουσία των δικηγόρων τους. Το Meydan TV επιβεβαίωσε στο Global Voices ότι υπήρξε δεύτερος γύρος ανάκρισης, κατά τον οποίο ήταν παρόντες δικηγόροι.

Εκτός από τους δημοσιογράφους, η αστυνομία συνέλαβε επίσης τον πολιτικό της αντιπολίτευσης Azer Gasimli στις 8 Δεκεμβρίου. Ο Gasimli ήταν καθ’ οδόν για να πάρει το παιδί του από την προπόνηση ποδοσφαίρου, όταν συνελήφθη από την αστυνομία και μεταφέρθηκε στο κύριο αστυνομικό τμήμα της πόλης του Μπακού, όπου ενημερώθηκε για κατηγορίες περί εκβιασμού, που είχαν απαγγελθεί εναντίον του.

Η αστυνομία έκανε έρευνες στα σπίτια των συλληφθέντων και κατασχέθηκαν όλες οι συσκευές τους.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Meydan TV, η πλατφόρμα ειδήσεων απέρριψε τις κατηγορίες: «Εμείς, ως διοίκηση του Meydan TV, δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι η κράτηση και η ανάκριση των δημοσιογράφων μας είναι παράνομη και αντικρούουμε όλες τις κατηγορίες».

#Azerbaijan brazenly continues to target independent journalists. The latest act of repression is the detention of five @MeydanTV journalists on clearly politically motivated grounds. We call for their immediate release and for this harassment to end. https://t.co/SznpQIRJAu

— Freedom Now (@freedomnoworg) December 6, 2024

Το #Αζερμπαϊτζάν συνεχίζει με θρασύτητα να στοχοποιεί ανεξάρτητους δημοσιογράφους. Η τελευταία πράξη καταστολής είναι η κράτηση πέντε δημοσιογράφων του @MeydanTV για σαφώς πολιτικά κίνητρα. Ζητούμε την άμεση απελευθέρωσή τους και να σταματήσει αυτή η παρενόχληση. https://t.co/SznpQIRJAu

Δεν είναι η πρώτη φορά που το Meydan TV γίνεται στόχος των Αρχών του Μπακού. Κατά τη διάρκεια των δέκα και πλέον ετών ύπαρξής του, οι δημοσιογράφοι της αίθουσας σύνταξης έχουν αντιμετωπίσει ψευδείς κατηγορίες, τους έχουν επιβληθεί ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και η πρόσβαση στον ιστότοπο της πλατφόρμας έχει αποκλειστεί στο Αζερμπαϊτζάν. Έχουν αντιμετωπίσει επίσης σειρά από ψηφιακές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων hacking και DDoS.

Το 2014, μετά από ένα κύμα συλλήψεων, η αίθουσα σύνταξης αποφάσισε να κλείσει το γραφείο στην πρωτεύουσα λόγω φόβου διώξεων και αντιποίνων. Από τότε, η λειτουργία της αίθουσας σύνταξης γίνεται εκτός της χώρας, ενώ βασίζεται σε μια ομάδα επιμελών δημοσιογράφων επί τόπου.

Το ρεπορτάζ τους έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Το 2017, το Meydan TV έλαβε το βραβείο Free Media του ιδρύματος Fritt Ord και το 2024 ήταν φιναλίστ στο World Justice Challenge.

Μαζική απαξίωση

Τα ΜΜΕ ευθυγραμμισμένα με την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν γνωρίζουν καλά τις στοχευμένες εκστρατείες «δολοφονίας χαρακτήρα» εναντίον ατόμων και οργανώσεων. Πριν από τη σύλληψη δημοσιογράφων από το Abzas Media και το Toplum TV, έγιναν στόχος φιλοκυβερνητικών διαδικτυακών ειδησεογραφικών ιστοσελίδων, που υποστήριζαν ότι το Toplum TV, το Abzas και άλλοι χρηματοδοτούνταν από δυτικές κυβερνήσεις, ειδικά τις Ηνωμένες Πολιτείες, για να διαδώσουν αφηγήσεις κατά του Αζερμπαϊτζάν.

Ως εκ τούτου, δεν αποτέλεσε έκπληξη το κύμα «ερευνών» να δημοσιεύεται μετά τις συλλήψεις δημοσιογράφων του Meydan TV, που απηχούν την επίσημη αφήγηση ότι οι δημοσιογράφοι του Meydan TV συμμετείχαν σε «ξέπλυμα χρήματος» και «σκοτεινές δραστηριότητες».

Οι Αρχές στο Αζερμπαϊτζάν ιστορικά και σταθερά φιμώνουν τα ανεξάρτητα ΜΜΕ. Ένα κύμα περιορισμών, που εισήχθη μετά την ανεξαρτησία, ανάγκασε σταδιακά δημοσιογράφους από ανεξάρτητα και αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ στο περιθώριο και, σε περιπτώσεις όπως το Meydan TV, σε εξορία.

Εκτός από τις συλλήψεις και τις διάφορες μορφές εκφοβισμού και απαξίωσης, η κυβέρνηση έχει εισαγάγει μια σειρά από νομικές τροποποιήσεις, που συνέβαλαν στον περιορισμό της ελευθερίας των ΜΜΕ.  Το πιο πρόσφατο παράδειγμα τέτοιων μέτρων ήταν ο νόμος για τα ΜΜΕ, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Φεβρουάριο του 2022, και το Μητρώο ΜΜΕ, το οποίο τέθηκε σε λειτουργία τον Οκτώβριο του 2022.

Η υποχρεωτική εγγραφή απαιτεί οι δημοσιογράφοι να πληρούν μια λίστα κριτηρίων, που κυμαίνονται από κατοχή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έως έλλειψη προηγούμενου ποινικού μητρώου (πράγμα που είναι σχεδόν αδύνατο μεταξύ ανεξάρτητων ή αντιπολιτευόμενων δημοσιογράφων, καθώς συχνά ανακρίνονται ή παρενοχλούνται από την αστυνομία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, εκτίουν χρόνο φυλάκισης), ύπαρξη σύμβασης εργασίας με έναν εκδότη, κάτι που είναι προβληματικό για ανεξάρτητους δημοσιογράφους και ελεύθερους επαγγελματίες. Εν τω μεταξύ, τα ΜΜΕ πρέπει να παράγουν τουλάχιστον 20 δημοσιεύσεις την ημέρα. οι ιδρυτές πρέπει να προέρχονται από το Αζερμπαϊτζάν και να έχουν την έδρα τους στη χώρα, επίσης πρόκληση, γιατί υπάρχουν πολλά ειδησεογραφικά μέσα, των οποίων οι ιδρυτές έχουν έδρα στο εξωτερικό και έχουν εγκαταλείψει τη χώρα λόγω αυξανόμενης πίεσης. 

Το ιστορικό του Αζερμπαϊτζάν όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου μειώνεται σταθερά. Αυτό αντικατοπτρίζεται στη θέση της χώρας στις κατατάξεις της ελευθερίας του Τύπου και στις προσωπικές αναφορές των δημοσιογράφων για διώξεις και εκφοβισμούς. Φέτος, η χώρα κατέλαβε την 164η θέση μεταξύ 180 χωρών στον δείκτη ελευθερίας των ΜΜΕ των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα. Το Freedom House κατατάσσει το Αζερμπαϊτζάν ως «μη ελεύθερο» σύμφωνα με τους δείκτες Παγκόσμιας Ελευθερίας και Ελευθερίας Διαδικτύου.

Οι Αρχές στο Μπακού επιμένουν ότι καμία από τις επικρίσεις δεν είναι αληθινή κατηγορώντας τους επικριτές του καθεστώτος για δύο μέτρα και δύο σταθμά, μεροληψία και ανάμειξη στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας.