Τα μέλη της AMPMA κατά την παρουσίαση της υποψηφιότητάς τους στις εκλογές του 2023 στην αίθουσα της ολομέλειας στο Δημαρχείο του Ανγκουές, στην Ισπανία. Από τα αριστερά προς τα δεξιά: Ana Ruiz, María Jesús Agustín, Herminia Ballestín, Adela Alfaro και Mariella Araujo. Επεξεργασμένη φωτογραφία από τον Francisco Lomero, που χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας.
Στα μέσα Ιουνίου, μια ανεξάρτητη ομάδα που αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες, οι Γυναίκες για το Δήμο του Ανγκουές (AMPMA), ξεκινούσε τη δεύτερη θητεία της στην ηγεσία της μικρής αραγωνικής πόλης Ανγκουές στην Ισπανία, μετά τη νίκη της, για δεύτερη φορά, με απόλυτη πλειοψηφία στις δημοτικές εκλογές της 28ης Μαΐου 2023. Η θητεία τους αποτελεί το πλέον μοναδικό πολιτικό φαινόμενο για τη δημοκρατία στην Ισπανία σήμερα.
Η AMPMA έλαβε 148 ψήφους από το σύνολο των 254 ψήφων, που αντιπροσωπεύουν το 58,73 % των ψήφων στο Ανγκουές, ένα δήμο στην επαρχία Ουέσκα, που αποτελείται από τις πόλεις Ανγκουές, Μπεσπέν και Βελίγιας.
Αποτύπωση των συγκριτικών αποτελεσμάτων 2019-2023 και νέα σύνθεση του Δημοτικού Συμβουλίου του Ανγκουές. Πηγή: επίσημη ιστοσελίδα των εκλογών της 28ης Μαΐου του Υπουργείου Εσωτερικών (2 Ιουνίου 2023).
Η διοίκησή τους αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο πολιτικό φαινόμενο για διάφορους λόγους. Το 2019, με τα δύο τρίτα των ψήφων ανέτρεψαν το παραδοσιακό Ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE), που κυβερνούσε χωρίς αντιπολίτευση για 16 συνεχόμενα χρόνια, ενώ κατάφεραν να μειώσουν την αυξανόμενη πολιτική απάθεια, που αποτυπωνόταν σε υψηλά ποσοστά αποχής: εκείνη τη χρονιά, ο δήμος κατέγραψε συμμετοχή 76,87%, ποσοστό που ξεπεράστηκε μόνο φέτος με 80,37%. Όμως, αναμφίβολα, η μεγαλύτερη νίκη τους ήταν η αναχαίτιση (και αναστροφή) της πληθυσμιακής συρρίκνωσης, που φαινόταν αναπόφευκτη στο δήμο.
Τι δεν περίμενε κανείς στις εκλογές του 2019
Η ήττα της λίστας του PSOE, που κυβερνούσε το δήμο χωρίς αντιπολίτευση από το 2003, ήταν η πρώτη νίκη των γυναικών της AMPMA, με επικεφαλής την Herminia Ballestín (νυν δήμαρχο του Ανγκουές).
Η ομάδα δεν έχει δεσμούς με κανένα πολιτικό κόμμα· κάθε μέλος έχει τις δικές της πολιτικές ιδέες. Επιπλέον, τα περισσότερα μέλη δεν είχαν καμία εμπειρία όσον αφορά τη διαχείριση μιας θητείας, εκτός από την έμπειρη Herminia Ballestín, η οποία είχε ήδη διατελέσει δημοτική σύμβουλος με το PSOE. Η δημοτική σύμβουλος María de Marco, η οποία φέτος μπήκε στη λίστα ως αναπληρώτρια, θυμάται:
Cuando nos presentamos no teníamos programa ni prácticamente sabíamos qué se podía hacer. Podíamos proponer cosas, pero no sabíamos cómo funcionaba un ayuntamiento.
Όταν κατεβήκαμε στις εκλογές, δεν είχαμε πρόγραμμα και δεν γνωρίζαμε τι μπορούσε να γίνει πρακτικά. Μπορούσαμε να προτείνουμε πράγματα, αλλά δεν ξέραμε πώς λειτουργεί ένα δημοτικό συμβούλιο.
Στην πραγματικότητα, πολλοί αναρωτιόνταν πόσο καιρό θα άντεχε μια ομάδα γυναικών και δεν έλειψαν τα αστεία και τα σεξιστικά σχόλια. «Νόμιζα ότι αυτό ήταν ένα ζήτημα που είχε ήδη ξεπεραστεί, αλλά άλλο τα λόγια και άλλο η πράξη, ειδικά σε μια μικρή πόλη», δήλωσε η Ballestín στο ισπανικό μέσο La Sexta.
Τέσσερα χρόνια και μια πανδημία αργότερα, αυτή η ομάδα γυναικών απέδειξε ότι ήταν ικανή να ξεπεράσει μία από τις χειρότερες υγειονομικές κρίσεις στον κόσμο και, επιπλέον, κατάφερε αυτό που φαινόταν αδύνατο: να περιορίσει την ερήμωση, να φέρει ξανά ζωή στο μικρό τους δήμο και να κερδίσει την ένθερμη υποστήριξη της τοπικής κοινότητας.
Το μεγάλο επίτευγμα για ένα χωριό στην “άδεια Ισπανία”
Φωτογραφία του Ανγκουές, Ισπανία, της συγγραφέως.
Τα δεδομένα από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (INE) δείχνουν ότι το 1900 το Ανγκουές είχε 1022 κατοίκους, αλλά έχασε περισσότερους από τους μισούς κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και αυτή η τάση συνεχίστηκε κατά τις πρώτες δύο δεκαετίες του 21ου, όχι μόνο στο Ανγκουές, αλλά και σε αρκετές αγροτικές περιοχές της Ισπανίας. Αυτό είναι γνωστό ως «άδεια Ισπανία» (España vaciada), ένας όρος που χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει περιοχές της χώρας, που υπέστησαν μαζικές μεταναστεύσεις κυρίως λόγω της αγροτικής εξόδου, που συνέβη στα μέσα του 20ού αιώνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Το 2019, όταν η AMPMA κέρδισε την πρώτη της θητεία, είχαν απομείνει μόνο 354 κάτοικοι σε ολόκληρο το δήμο. Ευτυχώς, αυτή η τάση όχι μόνο επιβραδύνθηκε, αλλά, ενάντια σε κάθε προσδοκία, αρχίζει σταδιακά να αναστρέφεται: σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα δεδομένα, την 1η Ιανουαρίου 2022, ο πληθυσμός του Ανγκουές ήταν 368 κάτοικοι και φέτος εκτιμάται ότι έφτασε τους 387, γεγονός που αντιπροσωπεύει αύξηση σχεδόν 10% τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Σχετικά με την πρωτοβουλία της ομάδας, η Herminia Ballestín δήλωσε στην εφημερίδα Periódico de Aragón: «Ήθελα να αλλάξω λίγο τα πράγματα και μας φάνηκε πολύ ενδιαφέρον να σχηματίσουμε αυτή την ομάδα για να δείξουμε πώς είναι να διοικείσαι από γυναίκες».
Tο πρώτο πράγμα που έκαναν, όταν ανέλαβαν τη διοίκηση το 2019, ήταν να καταργήσουν το μισθό της δημάρχου και να αφαιρέσουν τα κινητά τηλέφωνα, τα εορταστικά επιδόματα και τα χριστουγεννιάτικα δείπνα των δημοτικών συμβούλων που πλήρωνε ο Δήμος. Τώρα, οι θέσεις είναι εντελώς εθελοντικές και αυτό εξοικονόμησε στην τοπική κοινότητα περίπου 12.000 ευρώ ετησίως. Επιπλέον, μείωσαν τα ενεργειακά κόστη εγκαθιστώντας ηλιακούς συλλέκτες στο Δημαρχείο και αλλάζοντας το φωτισμό στους δρόμους.
Για να προσελκύσουν και να κρατήσουν κατοίκους, δημιούργησαν ένα πρόγραμμα στήριξης της αποκατάστασης των νέων και ένα έργο, μέσω του οποίου ο δήμος απέκτησε και ανακαίνισε ακατοίκητα σπίτια προσφέροντάς τα σε προσιτά ενοίκια σε οικογένειες, που επιθυμούν να εγκατασταθούν εκεί. Μέχρι στιγμής, έχουν αναλάβει τρία σπίτια και ένα τέταρτο ανακαινίζεται και θα προσφερθεί φέτος.
Το κλείσιμο ενός σχολείου είναι ένα καθοριστικό σημείο για το ότι ένα χωριό πεθαίνει, αλλά στο Ανγκουές ο πληθυσμός των παιδιών αυξήθηκε με τις νέες οικογένειες που ήρθαν, γεγονός που οδήγησε στην επέκταση του τοπικού σχολείου με το άνοιγμα μιας αίθουσας για παιδιά 2 ετών, που συνοδεύτηκε από τη δημιουργία ενός δωρεάν προγράμματος σχολικής υποστήριξης, την εγκατάσταση νέας παιδικής χαράς στο Μπεσπέν (ένα από τα τρία χωριά του δήμου), την επαναλειτουργία της δημοτικής βιβλιοθήκης και την ανάπτυξη εργαστηρίων για επαγγελματική κατάρτιση και επιχειρηματικότητα.
Επίσης, επιδίωξαν να ενισχύσουν την κοινωνική ζωή και τη συμμετοχή των πολιτών με πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως συναυλίες, διαλέξεις και σεμινάρια, διαγωνισμούς φωτογραφίας, παιδικές και οικογενειακές παραστάσεις, παραδοσιακά φεστιβάλ και εκθέσεις.
Οι βελτιώσεις πήραν χρόνο, αλλά ήταν συνεχείς και ορατές. Ο προϋπολογισμός είναι πολύ περιορισμένος και τις περισσότερες δουλειές τις αναλαμβάνουν οι ίδιες: «Χρειάζεσαι να το έχεις μέσα σου, να είσαι ταγμένη να προσφέρεις υπηρεσίες για να το κάνεις αυτό, γιατί φροντίζεις τα πάντα και δεν βλέπεις ούτε ένα ευρώ», λέει η Ballestín, η οποία αξιολογεί τη πρώτη της διοίκηση ως «ευχάριστη».
Με τέσσερα χρόνια εμπειρίας και την ικανοποίηση από όσα επιτεύχθηκαν, η ομάδα επιδιώκει μια δεύτερη θητεία, ελπίζοντας να συνεχίσει το έργο της αναζωογόνησης μέσω νέων προτάσεων, με την πεποίθηση ότι τώρα οι πολίτες θα τις εμπιστεύονται ακόμα περισσότερο.
Η προσπάθειά τους επιβραβεύτηκε με το καθοριστικό αποτέλεσμα της κάλπης, που τους εξασφάλισε μια δεύτερη θητεία. Η Herminia Ballestín διαβεβαιώνει:
Los pueblos están más vivos que nunca y solo hay que demostrarlo. Esta es nuestra forma de pensar y en esto basamos nuestro trabajo.
Τα χωριά είναι πιο ζωντανά από ποτέ, απλά αυτό πρέπει να το δείξουμε. Αυτό έχουμε στο μυαλό μας και πάνω σε αυτό βασίζουμε τη δουλειά μας.
