Στιγμιότυπο οθόνης από βίντεο που δημοσιεύτηκε στο YouTube από το αραβικό Aljazeera με Παλαιστίνιους να πανηγυρίζουν την ανακοίνωση της κατάπαυσης πυρός. Δίκαιη χρήση.
Μετά από 466 οδυνηρές ημέρες πολέμου, κηρύχθηκε τελικά κατάπαυση του πυρός, η οποία τίθεται σε ισχύ την Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2025. Έτσι, θα σηματοδοτοθεί το τέλος ενός καταστροφικού πολέμου, που είχε προκαλέσει πρωτοφανείς καταστροφές και απώλειες ζωών στη Γάζα. Η ανακοίνωση ακολούθησε πολλαπλά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, εντάλματα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ICC) κατά των Ισραηλινών ηγετών Μπέντζαμιν Νετανιάχου και Γιοάβ Γκάλαντ, την υπόθεση του Διεθνές Δικαστηρίου (ICJ), που κατηγορεί το Ισραήλ για γενοκτονία και πολυάριθμες αναφορές του ΟΗΕ και ανθρωπιστικών οργανώσεων για γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου, λιμοκτονία, συστηματική στοχοποίηση νοσοκομείων, παιδιών, σχολείων και ανθρωπιστικής βοήθειας. Παρά τις προσπάθειες αυτές, ο πόλεμος κατέρριψε τα ρεκόρ για τις απώλειες αμάχων – συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, υπαλλήλων των Ηνωμένων Εθνών και ιατρών - ακρωτηριασμένων παιδιών και την κλίμακα καταστροφής.
Η κατάπαυση του πυρός, με τη μεσολάβηση του Κατάρ και την εγγύηση της Αιγύπτου, του Κατάρ και των Ηνωμένων Πολιτειών, ανακοινώθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών του Κατάρ την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου. Η συμφωνία αυτή έρχεται λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου επιτρέποντας ουσιαστικά στο Ισραήλ να συνεχίσει τους βομβαρδισμούς του μέχρι την τελευταία ημέρα της κυβέρνησης Μπάιντεν. Κατά ειρωνικό τρόπο, οι όροι της κατάπαυσης του πυρός είναι σχεδόν πανομοιότυποι με αυτούς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τους τελευταίους οκτώ μήνες.
Την Πέμπτη, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου καθυστέρησε περαιτέρω τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου για την έγκριση της εκεχειρίας. Οι καθυστερήσεις ήρθαν εν μέσω της απόρριψης από τμήματα του κυβερνητικού συνασπισμού του οποιασδήποτε συζήτησης για τη διακοπή του πολέμου και των απαιτήσεων για εγγυήσεις ότι οι μάχες θα συνεχιστούν μετά την πρώτη φάση. Αυτό συμβαίνει επίσης μετά τις ισραηλινές επιδρομές στη Γάζα, οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο 86 ατόμων την ημέρα που ακολούθησε την ανακοίνωση.
Η συμφωνία κατάπαυσης πυρός
Σύμφωνα με λεπτομέρειες που δημοσιεύονται σε διάφορα ΜΜΕ, η κατάπαυση του πυρός θα εφαρμοστεί σε φάσεις. Η αρχική φάση των έξι εβδομάδων περιλαμβάνει περιορισμένη ανταλλαγή κρατουμένων, μερική απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα και εισροή ανθρωπιστικής βοήθειας στο περίκλειστο έδαφος. Οι επόμενες φάσεις, οι οποίες έχουν συμφωνηθεί επί της αρχής, θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης κατά τη διάρκεια αυτής της αρχικής περιόδου.
Παρά την παγκόσμια ανακούφιση για την κατάπαυση του πυρός, ο σκεπτικισμός παραμένει. Το Ισραήλ έχει εντείνει τους βομβαρδισμούς ενόψει της παύσης των εχθροπραξιών αυξάνοντας τους φόβους για το άμεσο μέλλον, με τον Guardian να αναφέρει ότι 70 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από το Ισραήλ τις ώρες μετά την ανακοίνωση. Μετά την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός, εμφανίστηκαν αναφορές ότι το Ισραήλ κλιμάκωσε τους βομβαρδισμούς του στην πόλη της Γάζας. Η Παλαιστινιακή Πολιτική Άμυνα επιβεβαίωσε ότι οικιστικά συγκροτήματα στη βόρεια Γάζα αποτέλεσαν στόχο, με τα σωστικά συνεργεία να δυσκολεύονται να προσεγγίσουν όσους έχουν ανάγκη.
Απολογισμός θυμάτων και καταστροφή ρεκός
Τα στατιστικά του πολέμου είναι συγκλονιστικά. Σύμφωνα με το Γραφείο Τύπου της Κυβέρνησης της Γάζας, 1.600 οικογένειες έχουν διαγραφεί εντελώς από τα μητρώα των πολιτών. Ο αριθμός των θυμάτων περιλαμβάνει 17.841 παιδιά, 12.298 γυναίκες και 1.068 ιατρούς. Υπολογίζεται ότι 202 δημοσιογράφοι έχουν επίσης σκοτωθεί. Πέρα από το ανθρώπινο κόστος, η σύγκρουση έχει αποδεκατίσει τις υποδομές της Γάζας, με την καταστροφή 161.600 κατοικιών και 34 νοσοκομείων. Το ψυχολογικό και κοινωνικό τίμημα είναι εξίσου καταστροφικό, καθώς 35.074 παιδιά έχασαν και τους δύο γονείς τους και 109.274 άτομα τραυματίστηκαν.
Η μελέτη που αξιολογήθηκε από ομότιμους και δημοσιεύτηκε στο αναγνωρισμένο ιατρικό περιοδικό Lancet, υποστηρίζει ότι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων είναι κατά 40% υψηλότερος από αυτόν που κατέγραψαν οι παλαιστινιακές αρχές, με περισσότερους από 64.000 νεκρούς, δηλαδή περίπου το 3% του συνολικού πληθυσμού πριν από τον πόλεμο.
Αυτός ο αριθμός των νεκρών περιλαμβάνει μόνο τους θανάτους από τραυματισμούς και όχι από άλλες αιτίες, όπως η έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης ή τροφής, ή τους χιλιάδες αγνοούμενους που πιστεύεται ότι είναι θαμμένοι κάτω από τα χαλάσματα.
Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε νωρίτερα στο ίδιο περιοδικό συμπεριέλαβε τους έμμεσους θανάτους, οι οποίοι συνήθως κυμαίνονται από τρεις έως 15 φορές τον αριθμό των άμεσων θανάτων, και θέτοντας τον αριθμό, τον Ιούλιο του 2024, σε ήδη 186.000 νεκρούς.
Φωνές από τη Γάζα και όχι μόνο
Οι αντιδράσεις των κατοίκων της Γάζας ήταν ένας συνδυασμός ανακούφισης, εξάντλησης και αποφασιστικότητας και χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους για να γιορτάσουν.
Αυτό το συναίσθημα αποτυπώθηκε σε ένα βίντεο, που δημοσιεύτηκε στο X (πρώην Twitter) από το Gaza Notifications: «Εμείς, οι ακλόνητοι, νέοι και ηλικιωμένοι, άνδρες και γυναίκες, θα απομακρύνουμε τα ερείπια και θα τα ξαναχτίσουμε με υπερηφάνεια».
🚨 “We will rebuild Gaza, and it will become even more beautiful than before,” said a Gazan woman following the announcement of the ceasefire agreement in Gaza.
Demonstrating unwavering determination, she added, “We, the steadfast—young and old, men and women—will remove the… pic.twitter.com/CaVlUZLCa8
— Gaza Notifications (@gazanotice) January 15, 2025
«Θα ξαναχτίσουμε τη Γάζα και θα γίνει ακόμα πιο όμορφη από πριν», δήλωσε μια γυναίκα από τη Γάζα μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα.
Επιδεικνύοντας ακλόνητη αποφασιστικότητα, πρόσθεσε: «Εμείς, οι ακλόνητοι, νέοι και ηλικιωμένοι, άνδρες και γυναίκες, θα απομακρύνουμε τα…
Η Παλαιστίνια δημοσιογράφος Plestia Alaqad αποτύπωσε το παγκόσμιο συναίσθημα συνοπτικά σε μια ανάρτηση στο Instagram: «Μια τυχαία Τετάρτη, ο κόσμος αποφάσισε ότι βαρέθηκε το παλαιστινιακό αίμα». Τα λόγια της αντικατοπτρίζουν την απογοήτευση πολλών, που αισθάνονται ότι η παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας ήρθε πολύ αργά.
View this post on Instagram
Εν τω μεταξύ, ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Anas Alsharif του Aljazeera, γιόρτασε την κατάπαυση του πυρός βγάζοντας τον προστατευτικό του εξοπλισμό σε ένα βίντεο, που κοινοποιήθηκε ευρέως.
love how the reporter starts taking off his press gear as he announces a ceasefire agreement and the crowd erupts in cheers as they help him take his jacket off and one of the guys puts him on his shoulders to celebrate 😭 pic.twitter.com/k9YbhbyoS5
— سماح | 🧚🏾♀️samah (@samah_fadil) January 15, 2025
λατρεύω το πώς ο δημοσιογράφος αρχίζει να βγάζει τον δημοσιογραφικό του εξοπλισμό, καθώς ανακοινώνει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και το πλήθος ξεσπά σε επευφημίες, καθώς τον βοηθούν να βγάλει το σακάκι του και ένας από τους τύπους τον ανεβάζει στους ώμους του για να πανηγυρίσουν
Αντιδράσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τόσο ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν όσο και ο επερχόμενος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διεκδίκησαν τα εύσημα για την κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, η πίεση του Τραμπ συνέβαλε καθοριστικά στην προώθηση της συμφωνίας. Οι ισραηλινές αντιδράσεις ήταν ανάμεικτες. Ενώ ορισμένοι υποδέχτηκαν θετικά τη συμφωνία, άλλοι τη θεώρησαν συνθηκολόγηση με την εξωτερική πίεση, ιδίως από τον Τραμπ. Η Noga Tarnopolsky, Ισραηλινή δημοσιογράφος, ανέφερε απογοήτευση μεταξύ όσων πίστευαν ότι ο πόλεμος θα έπρεπε να είχε συνεχιστεί.
💥Stunned like the true believer he is, Netanyahu proxy @ErelSegal laments: “We're the 1st to pay a price for Trump's election. [The deal] is being forced upon us… We thought we'd take control of northern Gaza, that they'd let us impede humanitarian aid” pic.twitter.com/VrbDYE8KJ2
— Noga Tarnopolsky נגה טרנופולסקי نوغا ترنوبولسكي (@NTarnopolsky) January 13, 2025
«Έκπληκτος σαν αληθινός πιστός που είναι, ο πληρεξούσιος του Νετανιάχου @ErelSegal θρηνεί: «Είμαστε οι πρώτοι που θα πληρώσουμε το τίμημα για την εκλογή του Τραμπ. [Η συμφωνία] μας επιβάλλεται με το ζόρι… Νομίζαμε ότι θα παίρναμε τον έλεγχο της βόρειας Γάζας, ότι θα μας άφηναν να εμποδίσουμε την ανθρωπιστική βοήθεια»
Διεθνής ανταπόκριση
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κατάπαυση του πυρός αντιμετωπίστηκε με συγκρατημένη αισιοδοξία. Πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες υποδέχτηκαν θετικά την παύση των εχθροπραξιών τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια και προσπάθειες ανοικοδόμησης. Ωστόσο, ο σκεπτικισμός είναι μεγάλος. Με τις προηγούμενες εκεχειρίες να έχουν σύντομη διάρκεια, υπάρχει φόβος ότι αυτή η συμφωνία θα μπορούσε να ακολουθήσει παρόμοια πορεία.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επικρότησε την κατάπαυση του πυρός ως ένα «κρίσιμο πρώτο βήμα» λέγοντας ότι «είναι επιτακτική ανάγκη αυτή η κατάπαυση του πυρός να άρει τα σημαντικά εμπόδια ασφαλείας και πολιτικά εμπόδια για την παροχή βοήθειας σε όλη τη Γάζα, ώστε να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε μια σημαντική αύξηση της επείγουσας ανθρωπιστικής βοήθειας που σώζει ζωές» και προειδοποιώντας ότι «η ανθρωπιστική κατάσταση βρίσκεται σε καταστροφικά επίπεδα».
Η πορεία προς το μέλλον
Καθώς η Γάζα αρχίζει να αντιμετωπίζει τα πιθανά επακόλουθα αυτού του καταστροφικού πολέμου, κρίσιμα ζητήματα παραμένουν άλυτα και πολλά ερωτήματα αναπάντητα. Αυτά περιλαμβάνουν τη δικαιοσύνη για τα θύματα, την ανοικοδόμηση της Γάζας και την ευρύτερη ειρηνευτική διαδικασία και το μέλλον των Παλαιστινίων και της Παλαιστίνης. Το τίμημα αυτής της σύγκρουσης, σε ζωές που χάθηκαν, σε υποδομές που καταστράφηκαν και σε ψυχολογικά τραύματα που προκλήθηκαν, αποτελεί μια ζοφερή υπενθύμιση της ανάγκης για μόνιμες λύσεις και μια δίκαιη ειρήνη. Η ανοικοδόμηση της Γάζας δεν θα απαιτήσει μόνο υλική βοήθεια, αλλά και δέσμευση για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της σύγκρουσης και την απόδοση δικαιοσύνης και λογοδοσίας για τα ευρέως τεκμηριωμένα εγκλήματα πολέμου.
Ο ρόλος του Διεθνούς Δικαστηρίου στην επιδίωξη της δικαιοσύνης παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα, ιδίως δεδομένων των πρόσφατων αλλαγών στην ηγεσία του, αφού ο σημερινός πρόεδρός του, ο Λιβανέζος δικαστής Ναουάφ Σαλάμ διορίστηκε πρωθυπουργός στο Λίβανο και πρόκειται να αντικατασταθεί από την αντιπρόεδρο, τη Δικαστή Julia Sebutinde από την Ουγκάντα, η οποία επικρίνεται για φιλοϊσραηλινές αποφάσεις και εγείρει ανησυχίες για την αμεροληψία σε μελλοντικές νομικές διαδικασίες.
Η διεθνής κοινότητα πρέπει επίσης να αναμετρηθεί με τον ρόλο της στην πρόληψη μελλοντικών φρικαλεοτήτων. Καθώς η κατάπαυση του πυρός τίθεται σε ισχύ, τα φώτα της δημοσιότητας παραμένουν στη Γάζα, όπου τα σημάδια του πολέμου είναι εμφανή σε κάθε κατεστραμμένο σπίτι, σε κάθε πενθούσα οικογένεια και σε κάθε ακρωτηριασμένο παιδί. Οι επόμενες εβδομάδες και μήνες θα δοκιμάσουν την αποφασιστικότητα της διεθνούς κοινότητας να προασπίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και να διασφαλίσει τη λογοδοσία για τα φρικτά εγκλήματα που διαπράχθηκαν και καταγράφηκαν εναντίον των Παλαιστινίων.
