Εικονογράφηση: Ro Oré. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Salud Con Lupa, συνεργάτη του Global Voices.

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε τρεις ιστορικές αποφάσεις στις 20 Ιανουαρίου καταδικάζοντας τις κυβερνήσεις του Ισημερινού και της Νικαράγουας για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Norma, της Susana και της Lucía, τριών κοριτσιών που επέζησαν από σεξουαλική βία και αναγκάστηκαν να συνεχίσουν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Αυτές οι αποφάσεις, που οδηγήθηκαν από το κίνημα Son Niñas, No Madres (Είναι Κορίτσια, όχι Μητέρες), αντιπροσωπεύουν μια σημαντική πρόοδο στην προστασία των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και της παιδικής ηλικίας στη Λατινική Αμερική.

Τα ψηφίσματα επιβάλλουν σε αυτά τα κράτη να μεταρρυθμίσουν τους νόμους τους για να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε ασφαλείς, νόμιμες και αποτελεσματικές υπηρεσίες αμβλώσεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σεξουαλικής βίας, κινδύνου για τη ζωή ή την υγεία ή όταν η εγκυμοσύνη προκαλεί έντονο πόνο. Η επιτροπή τόνισε ότι η άρνηση αυτού του δικαιώματος συνιστά βασανιστήρια, σκληρή και απάνθρωπη μεταχείριση και παραβιάζει τις αρχές της ισότητας και της μη διάκρισης.

Επιπλέον, αναγνωρίστηκε ότι η αναγκαστική μητρότητα διαταράσσει τα σχέδια ζωής των κοριτσιών, περιορίζοντας την εκπαίδευση, τη σωματική και ψυχική υγεία και τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Σύμφωνα με στοιχεία του Παναμερικανικού Οργανισμού Υγείας (PAHO), η μητρική θνησιμότητα παραμένει μια από τις κύριες αιτίες θανάτου μεταξύ των κοριτσιών και των εφήβων στην περιοχή.

Ανησυχητικά δεδομένα στη Λατινική Αμερική

Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική έχουν το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων μεταξύ κοριτσιών κάτω των 15 ετών παγκοσμίως, σύμφωνα με το UNFPA. Το 2021, πέντε στα 100 κορίτσια στην περιοχή έγιναν μητέρες, με το εντυπωσιακό 20% αυτών των εγκυμοσύνων να είναι αποτέλεσμα σεξουαλικής βίας, που συχνά διαπράττεται από στενά μέλη της οικογένειας.

Ο αντίκτυπος αυτών των πραγματικοτήτων επιδεινώνεται από την έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και σε δικαστικά συστήματα που διαιωνίζουν την ατιμωρησία. Η Διααμερικανική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (IACHR) αναφέρει ότι το 80% των βιασμών στην περιοχή αφορούν κορίτσια 10-14 ετών.

Μέτρα που διατάχθηκαν από την επιτροπή

Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων δράσεων που πρέπει να εφαρμόσουν τα κράτη είναι, για παράδειγμα, η μεταρρύθμιση των νόμων για την εξασφάλιση ασφαλών αμβλώσεων και η εξάλειψη των φραγμών στην πρόσβαση σε υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας, η καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εκστρατειών ευαισθητοποίησης και αποτελεσματικών μέτρων δικαιοσύνης.

Αυτές οι αποφάσεις αποτελούν προηγούμενο στην περιοχή και υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές για την προστασία των δικαιωμάτων και της ζωής των κοριτσιών και των εφήβων.

Ο ρόλος του κινήματος «Κορίτσια, όχι Μητέρες»

Το κίνημα «Είναι Κορίτσια, όχι Μητέρες», που αποτελείται από οργανώσεις όπως οι Planned Parenthood Global, Promsex (Περού), Surkuna (Εκουαδόρ) και Mujeres Transformando el Mundo (Γυναίκες που μεταμορφώνουν τον κόσμο, Γουατεμάλα), ηγείται διεθνών νομικών διαδικασιών από το 2019 για να υπογραμμίσει τον καταστροφικό αντίκτυπο της σεξουαλικής βίας και της εξαναγκαστικής μητρότητας. Το έργο τους περιλαμβάνει επίσης την απόφαση του 2023 κατά του Περού, που σχετίζεται με την υπόθεση της Camilla, ενός 13χρονου κοριτσιού που κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον πατέρα της.

«Αυτές οι αποφάσεις είναι μια παγκόσμια νίκη για την αναπαραγωγική αυτονομία και τα δικαιώματα των κοριτσιών», δήλωσε η Catalina Martínez Coral, περιφερειακή αντιπρόεδρος του Κέντρου για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα. «Η άμβλωση είναι μια βασική υπηρεσία υγείας και η πρόσβαση σε αυτήν πρέπει να είναι εγγυημένη».

Επείγουσα έκκληση για δράση

Το κίνημα προτρέπει τις κυβερνήσεις του Ισημερινού και της Νικαράγουας να συμμορφωθούν με τις αποφάσεις και να εργαστούν σε συντονισμό με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την άμεση εφαρμογή αυτών των μέτρων. Καλεί επίσης τη διεθνή κοινότητα να απαιτήσει διαφάνεια και παρακολούθηση σε όλη τη διαδικασία.

Αυτή η νίκη, που έγινε δυνατή με το θάρρος της Norma, της Susana και της Lucía, έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι κανένα κορίτσι δεν θα αναγκαστεί ποτέ να εγκαταλείψει την παιδική της ηλικία και τα θεμελιώδη δικαιώματά της. Είναι ένα κρίσιμο βήμα προς έναν κόσμο όπου τα κορίτσια είναι ακριβώς αυτό: κορίτσια, όχι μητέρες.