Μια οπτική ανάμνηση: «Ο Χαφέζ Άσαντ δεν είναι πια στη Συρία». Εικόνα από τον Rami Alhames, φτιαγμένη στο Canva Pro.

Κάτοικοι της πόλης Ντέιρ Ατίγια 88 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας Δαμασκού, ανέτρεψαν το άγαλμα του πρώην προέδρου Χαφέζ αλ-Άσαντ, που βρίσκεται σε έναν από τους λόφους της πόλης. Είναι το μεγαλύτερο από τα πολλά αγάλματα του Χαφέζ αλ Άσαντ, που έχουν στηθεί στη Συρία από το καθεστώς εδώ και πέντε δεκαετίες.

Το πρωί της 8ης Δεκεμβρίου 2024, με την πτώση του καθεστώτος Άσαντ και τη διαφυγή του έκπτωτου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στη Ρωσία, διαδόθηκαν βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που δείχνουν κατοίκους της πόλης στα βουνά Καλαμούν να κατευθύνονται στον «λόφο του αγάλματος», όπως είναι γνωστός, για να γκρεμίσουν το άγαλμα χρησιμοποιώντας βαριά μηχανήματα.

Γιατί στην Ντέιρ Ατίγια;

Στο επίκεντρο της ανόδου του Χαφέζ αλ-Άσαντ στην εξουσία ήταν ο Μοχάμεντ Ντιμπ Νταμπούλ (γνωστός ως Αμπού Σαλίμ), στενό έμπιστο πρόσωπο και γραμματέας του εκλιπόντος Σύριου προέδρου από τα τέλη της δεκαετίας του '60.

Ο Daboul γεννήθηκε στην πόλη Ντέιρ Ατίγια το 1935. Έγινε διευθυντής του γραφείου του Χαφέζ αλ-Άσαντ, όταν ο τελευταίος ανέλαβε για λίγο τη θέση του πρωθυπουργού και του υπουργού Άμυνας μετά την επιτυχία του πραξικοπήματος κατά του προέδρου Νουρεντίν αλ-Ατάσι τον Νοέμβριο του 1970 .

Η επιρροή του Νταμπούλ εντός του Κόμματος Μπάαθ και της συριακής κυβέρνησης δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Ως ένας από τους πρώτους και πιο έμπιστους βοηθούς του Άσαντ, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση της εξουσίας του προέδρου κατά τη διάρκεια μιας περιόδου έντονης πολιτικής αστάθειας.

Στα παρασκήνια, ο Νταμπούλ ενορχήστρωσε βασικές αποφάσεις, που διασφάλιζαν το καθεστώς τόσο από εσωτερικές όσο και από εξωτερικές απειλές. Όταν ο Μπασάρ Άσαντ διαδέχθηκε τον πατέρα του, ο Νταμπούλ συνέχισε να υπηρετεί ως κρίσιμο πρόσωπο στη διοίκηση. Βασιζόμενος στην τεράστια εμπειρία του, βοήθησε στην καθοδήγηση του νεότερου Άσαντ μέσα από την πολυπλοκότητα της διακυβέρνησης και των διεθνών σχέσεων.

Ο θάνατος του Αμπού Σαλίμ Νταμπούλ το 2021 σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής για την πολιτική ελίτ της Συρίας. Για κάποιους, ήταν ένας πατριώτης, που εξασφάλιζε τη σταθερότητα σε μια ταραγμένη περιοχή. Σε άλλους, συμβόλιζε τον αυταρχισμό, που κατέστειλε τη διαφωνία και κατέπνιγε την πρόοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο γιος του, Σαλίμ Νταμπούλ, είναι ένας από τους επιχειρηματίες, που περιλαμβάνονται στις κυρώσεις του Caesar Act.

Σύμβολα της πτώσης του καθεστώτος

Από τις 8 Δεκεμβρίου 2024, πολλά βίντεο έχουν αναρτηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που δείχνουν την καταστροφή πολλών συμβόλων του παλιού καθεστώτος, εκτός από το μεγαλύτερο άγαλμα στη Συρία. Μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες, ο τάφος του Χαφέζ αλ-Άσαντ κάηκε επίσης στη γενέτειρά του, Καρντάχα, ενώ περισσότερα αγάλματά του κατεδαφίστηκαν στην Ταρτούς, μια παράκτια πόλη με πλειοψηφία Αλαουιτών, στη Τζαραμάνα, προάστιο της Δαμασκού, στην τοπική πλατεία στη Χάμα και από φοιτητές του πανεπιστημίου της Δαμασκού στην πρωτεύουσα της Συρίας, που το έσερναν στους δρόμους της πόλης.

Τα όπλα των δικτατοριών

Άγαλμα του Χαφέζ Άσαντ στο Χαλέπι, Krokodyl, CC BY 3.0, μέσω Wikimedia Commons

Δικτάτορες και αυταρχικά καθεστώτα στήνουν συχνά πολυάριθμα αγάλματα και μνημεία ως όργανα προπαγάνδας για να προβάλουν την εξουσία, να εδραιώσουν τη νομιμότητα και να ενισχύσουν την κυριαρχία τους στην κοινωνία.

Σύμφωνα με τον Sergei Guriev και τον Daniel Treisman, οι σύγχρονοι δικτάτορες επιβιώνουν με τη συνωμοσία, τη λογοκρισία, την προπαγάνδα και την καταστολή, επομένως, αυτά τα αγάλματα χρησιμεύουν ως συνεχείς υπενθυμίσεις της εξουσίας του ηγέτη ενσωματώνοντας την παρουσία τους στην καθημερινή ζωή των πολιτών και καλλιεργώντας μια προσωπολατρεία.