Εικονογράφηση του συντάκτη Elías Haig, χρήση με άδεια.

Έχοντας μεγαλώσει στη βορειοκεντρική Βενεζουέλα, όπου πιστεύουμε ότι το ακραίο κρύο είναι οι 15 βαθμοί Κελσίου, το να υποφέρω από Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή (ΕΣΔ), την περιβόητη «εποχική κατάθλιψη», είναι μία από τις πιο παράξενες εμπειρίες που είχα ποτέ. Όταν ήμουν παιδί, δεν μπορούσα να φανταστώ τη μέρα να τελειώνει στις 4:27 μ.μ., πόσο μάλλον να πιστέψω ότι οι μειωμένες ώρες της μέρας με φως μπορούσαν να κάνουν τα πάντα να φαίνονται τόσο γκρι, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Μέσα σε λίγες μόνο βδομάδες, το μεταγιουγκοσλαβικό τοπίο του Μόσταρ στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη μετατρέπεται από ένα γραφικό κρεμ σε ένα δυστοπικό γκρι.

Τη μια στιγμή είναι 15 Σεπτεμβρίου και κολυμπάς ευτυχισμένος μαζί με τους φίλους σου και την επόμενη είναι 15 Οκτωβρίου και γκρινιάζεις κάτω από τα τρία πανωφόρια σου. Η ευκολία, με την οποία ο καιρός μπορεί να αλλάξει τις ζωές μας, δεν παύει ποτέ να με συναρπάζει, όμως αυτό με ευχαριστεί. Εξάλλου, παρά την κλιματική αλλαγή, εκτιμούμε πάντα ό,τι είναι βέβαιο. Παρόλο που ποτέ δεν υπέφερα από ΕΣΔ όταν μεγάλωνα στη Βενεζουέλα, δεν είχα, επίσης, και τίποτα το βέβαιο.

Μια μέρα στη Βενεζουέλα άνοιγα τα δώρα των Χριστουγέννων, ακριβώς όπως θα έπρεπε, περιτριγυρισμένος από 25 συγγενείς, που είχαν έρθει για το οικογενειακό τραπέζι. Την επόμενη μέρα τηλεφώνησα στη θεία μου, λίγο πριν κάνει τσεκ ιν στο Διεθνές Αεροδρόμιο Μαϊκετία, προσπαθώντας να μην κλάψω, ξέροντας ότι ήταν πιθανό να μην την ξαναδώ για πολλά χρόνια. Παρ’ όλες τις αβεβαιότητες που υπήρχαν γύρω μου καθώς μεγάλωνα, ποτέ δεν τις συνήθισα.

Το να ζει κανείς χωρίς να ξέρει τι πρόκειται να συμβεί αύριο είναι εφικτό ως ένα σημείο. Το να ζει ξέροντας πως το αύριο θα είναι χειρότερο, δεν είναι. Ασχέτως από το πόσο κανονικό έχει γίνει να βλέπω τα χριστουγεννιάτικα τραπέζια να γίνονται όλο και πιο μικρά ή από το πόσους φίλους έχω αποχαιρετήσει, δεν νομίζω ότι υπάρχει τρόπος να συνηθίσω τον πόνο του να είμαι Βενεζουελάνος. Όταν μετακόμισα στην Βοσνία και Ερζεγοβίνη το 2023, νόμιζα ότι οι πληγές θα άρχιζαν να κλείνουν.

Πόσο λάθος έκανα.

Η Βοσνία είναι μια χώρα σε αναταραχή. Από τα παράθυρα του κολεγίου μου, του Κολεγίου Ηνωμένου Κόσμου στο Μόσταρ, βλέπω την κεντρική πλατεία της πόλης, στους τοίχους της οποίας υπάρχουν τουλάχιστον 1.000 τρύπες από σφαίρες. Η πόλη παραμένει εκ των πραγμάτων χωρισμένη μεταξύ Καθολικών και Μουσουλμάνων. Το να ρωτήσω για τα τοπικά πολιτικά θέματα, ως διεθνής φοιτητής, είναι πρακτικά αδύνατο. Όταν γίνεται αγώνας ποδοσφαίρου, οι εθνοτικοί διαπληκτισμοί μετατρέπονται σε βίαιες συγκρούσεις ακινητοποιώντας πλήρως όλη την πόλη.

Είναι αδύνατο να ξεχάσεις τη δική σου χώρα, που βρίσκεται σε αναταραχή, όταν είσαι σε μια άλλη, που είναι σε παρόμοια κατάσταση. Αν κανείς αντικαταστήσει τους Καθολικούς και τους Μουσουλμάνους με τους τσαβίστας (υποστηρικτές της ιδεολογίας του εκλιπόντος Προέδρου Ούγκο Τσάβες) και τους αντιπάλους τους, μπορεί να καταλάβει πώς λειτουργεί η πόλη μου, η Λος Τέκες. Αν μετρήσει πόσες τρύπες από σφαίρες έχει στο κέντρο της πόλης Μόσταρ και πολλαπλασιάσει αυτόν τον αριθμό επί δύο, τότε θα πάρει μια ιδέα για το πόσες βόμβες δακρυγόνου έχουν πέσει στην αυλή του κτιρίου που έζησα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου. Ασχέτως από το πόσος καιρός έχει περάσει ή το πόσο το αρνούμαι εγώ, πάντα θα κουβαλάω μαζί μου τη Βενεζουέλα.

Η 10η Ιανουαρίου, η μέρα που έχει οριστεί από το Σύνταγμα της Βενεζουέλας ως η μέρα Ορκωμοσίας του νέου Προέδρου, ήταν η μεγαλύτερη απόδειξη γι’ αυτό. Ναι, μπορεί να πάσχω από ΕΣΔ, αλλά όλο εκείνο το βράδυ δεν ήταν ο αέρας που φυσούσε στο παράθυρό μου που με άφησε ξάγρυπνο. Το να προσπαθήσω να εξηγήσω τι έγινε στη Βενεζουέλα στις 10 Ιανουαρίου είναι τόσο απλό, που κάνει δύσκολο το να εξηγήσω την αϋπνία, που βίωσαν περίπου τριάντα εκατομμύρια ψυχές παγκοσμίως. Αν μιλήσουμε κυριολεκτικά, η 10η Ιανουαρίου ήταν απλώς μια ακόμα μέρα. Αλλά, στην πραγματικότητα χάσαμε κάθε ελπίδα. Για ακόμα μια φορά.

Εκείνη τη μέρα ο Εντμούντο Γκονζάλες, ο νόμιμος νικητής των εκλογών της 28ης Ιουλίου, θα ορκιζόταν νέος Πρόεδρος της Βενεζουέλας. Όμως, αυτό δεν συνέβη για πάρα πολλούς λόγους και η βούληση περισσότερων από επτά εκατομμυρίων από μας πήγε στράφι. Δεν κοιμήθηκα καθόλου εκείνο το βράδυ.

Καθώς η βενεζουελάνικη ταυτότητά μου δεν με αφήνει να παραβλέψω τις αβεβαιότητες και τις ελπίδες μου, ανανέωνα τις σελίδες του Χ (πρώην Twitter), του Telegram και του WhatsApp, μιλούσα με την οικογένειά μου και συζητούσα με τους φίλους μου. Ναι, το παραδέχομαι, πέρασα όλη τη μέρα ελπίζοντας πως η ομίχλη, που σκεπάζει τη χώρα μου τα τελευταία 25 χρόνια, ξαφνικά θα εξαφανιζόταν. Παρόλο που αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που βρισκόμασταν σε μια κατάσταση, στην οποία ήταν δυνατό να ελευθερωθούμε, ή που ένας νόμιμος Πρόεδρος δεν κατάφερε να ορκιστεί, εγώ ήλπιζα.

Είναι κάτι εποχικό. Κάθε τόσο, μια υποψία ελπίδας καταλήγει να εξαπλώνεται. Άσχετα από το πόσες φορές έχω προσπαθήσει να απεμπλακώ, απεγκαθιστώντας κάθε τρόπο επικοινωνίας, σε μια προσπάθεια να ξεχάσω ότι νοιάζομαι για τη χώρα μου, πάντα καταλήγω να αγχώνομαι. Από το να παρακολουθώ αεροπλάνα στο FlightRadar24, μαντεύοντας τι μπορεί να μεταφέρει εκεινή τη μέρα κάθε ιδιωτικό αεροπλάνο, που πετάει πάνω από το Καράκας, στο να οργανώνω εκδηλώσεις προβολής, όπου βρίσκομαι, δεν μπορώ παρά να νιώθω αγχωμένος και να παρασύρομαι σε όνειρα για μια ελεύθερη Βενεζουέλα.

Μοιάζει σχεδόν τοσο αναπόφευκτο, όσο και η ΕΣΔ. Ακριβώς όπως παθαίνω εποχική κατάθλιψη στο Μόσταρ και δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι’ αυτό, έτσι και η Βενεζουέλα μου δίνει ελπίδα και μετά με απογοητεύει κάθε φορά που γίνεται κάποια πολιτική εκδήλωση, που προσφέρει λίγο φως στο τέλος του τούνελ. Δεν μπορώ να το αποφύγω. Είναι κάτι εποχικό.

Κι όμως, κάθε εποχή μοιάζει διαφορετική. Κάθε φορά που αναπτερώνονται οι ελπίδες μου για μια καλύτερη Βενζουέλα, μοιάζει ακόμα πιο εξωφρενικό, αλλά απαραίτητο. Με κάθε εκδήλωση που φαίνεται να σπάει τα δεσμά, που έχει η χώρα μου από πριν γεννηθώ εγώ, δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο παρά να είμαι απερίσκεπτα αισιόδοξος.

Σε αντίθεση με τον χειμώνα, η εποχή της ελπίδας δεν είναι πάντα η ίδια. Ο χειμώνας είναι πάντα κρύος, αλλά η ελπίδα ποτέ δεν εμφανίζεται δύο φορές με τον ίδιο τρόπο. Κάποιες φορές εμφανίζεται μέσα από εκδηλώσεις και άλλες μέσα από αινιγματικές δημοσιεύσεις, που υποσχόνται μια ουρανοκατέβατη λύση, αλλά πάντα εμφανίζεται.

Ενώ δεν μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό, δέχομαι τα πράγματα όπως έρχονται. Όσες φορές κι αν έχω απογοητευτεί, δεν μπορώ παρά να πιστεύω ότι θα επέλθει κάποια επίλυση για τη χώρα μου. Είναι πολύ δελεαστική η ευκαιρία για να την απορρίψω. Αν δεν την απορρίψω, μπορώ να προετοιμαστώ για όταν θα έχω τη δυνατότητα να κάνω κάτι.

Όπως ακριβώς αγοράζω τις βιταμίνες μου και κατεβάζω τα πανωφόρια μου για τον χειμώνα στο Μόσταρ, έτσι δεν μπορώ παρά να κάνω ό,τι είναι δυνατόν για να υποδεχτώ τη μέρα που θα γίνουν πραγματικότητα οι ελπίδες μας. Δεν υπάρχουν πολλά που μπορώ να κάνω για να φτάσουμε εκεί, αλλά κάνω όλα όσα μπορώ για να είμαι έτοιμος όταν φτάσουμε.

Το κάνω επειδή, όπως περνάει ο χειμώνας, έτσι πιστεύω ότι θα έρθει και η δική μας εποχή κάποια μέρα.