Στιγμιότυπο από το κανάλι YouTube Radiocat του βίντεο “КНДР: О ЧЕМ МОЛЧАТ БЛОГГЕРЫ? Новая реальность Северной Кореи 2024″ που έγινε από έναν από τους bloggers που επισκέφθηκαν τη Βόρεια Κορέα από τη Ρωσία. Δίκαιη χρήση.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο διαδικτυακό περιοδικό Baikal People. Το Global Voices αναδημοσιεύει μια μεταφρασμένη και επεξεργασμένη έκδοση, με άδεια.

Τον Φεβρουάριο του 2024, μετά από τετραετή παύση που προκλήθηκε από την πανδημία του COVID-19, η Βόρεια Κορέα άνοιξε ξανά τα σύνορά της σε τουρίστες από τη Ρωσία. Κατά τη διάρκεια ενός έτους, περίπου 1.500 άτομα επισκέφτηκαν τη χώρα. Μια ομάδα τουριστών από άλλες χώρες επετράπη για επίσκεψη τον Φεβρουάριο του 2025, αλλά τους απαγορεύτηκε για άλλη μια φορά η είσοδος τον Μάρτιο του 2025. 

Η πρώτη ομάδα Ρώσων που επισκέφτηκε τη Βόρεια Κορέα μετά την άρση των περιορισμών για τον COVID-19 έφυγε στις 9 Φεβρουαρίου 2024. Η ομάδα αποτελούνταν από 98 άτομα: όχι μόνο τουρίστες, αλλά και δημοσιογράφους, εκπροσώπους ταξιδιωτικών εταιρειών και φοιτητές από αθλητική σχολή νέων για Ολυμπιακούς εφέδρους.  

Το 2023, ο Κιμ Γιονγκ Ουν επισκέφτηκε τη Ρωσία με το προσωπικό του θωρακισμένο τρένο. Η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο κοσμοδρόμιο Βοστόσνι χαρακτηρίστηκε από το Κεντρικό Τηλεγραφικό Πρακτορείο της Βόρειας Κορέας ως «ιστορικό γεγονός». Μετά από αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας συνέστησε τον τουρισμό στη Βόρεια Κορέα στους Ρώσους.  

Ο Alexander Fedosov ήταν στην πρώτη ομάδα τουριστών. Δεν περίμενε ότι το χιονοδρομικό κέντρο Masikryong θα ήταν τόσο «μοντέρνο». Διαθέτει δέκα πίστες διαφορετικής δυσκολίας και μήκους, καθώς και κλειστούς αναβατήρες γόνδολα. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα: βορειοκορεάτικα τραγούδια που παίζουν συνεχώς από τα μεγάφωνα. Μερικοί επισκέπτες παραπονέθηκαν ότι τους συνόδευαν πάντα πανομοιότυπα ντυμένοι Βορειοκορεάτες σκιέρ στις πίστες. Οι τουρίστες μπορούσαν να κυκλοφορούν ελεύθερα μέσα στο θέρετρο, αλλά δεν μπορούσαν να φύγουν, καθώς η περιοχή ήταν περιφραγμένη.  

Ο τουριστικός τομέας στη Βόρεια Κορέα αναπτύσσεται εδώ και αρκετές δεκαετίες. Σύμφωνα με τον ειδικό κορεατικών σπουδών και καθηγητή του Πανεπιστημίου Κουκμίν, Αντρέι Λάνκοφ, το πρώτο ταξιδιωτικό γραφείο της χώρας για τουρίστες από σοσιαλιστικές χώρες ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '50. Οι σχέσεις μεταξύ της ΕΣΣΔ και της Βόρειας Κορέας ήταν τεταμένες τις δεκαετίες του '60 και του '70, έτσι οι Σοβιετικοί πολίτες σπάνια την επισκέπτονταν, αλλά τη δεκαετία του '80 μερικές εκατοντάδες Σοβιετικοί τουρίστες ετησίως επιτρέπονταν για ταξίδια στη Βόρεια Κορέα μέσω συνδικαλιστικών καναλιών ή της Komsomol (Νεαρός Κομουνιστικός Σύνδεσμος). Παρόμοιος αριθμός επισκεπτών προερχόταν από την Ανατολική Γερμανία, τη Βουλγαρία και άλλες χώρες του σοσιαλιστικού μπλοκ.  

Μεταξύ 1998 και 2008, επιτρεπόταν σε Νοτιοκορεάτες τουρίστες να επισκεφθούν τη Βόρεια Κορέα. Μια ειδική τουριστική ζώνη, το Κουμγκάνγκ, χτίστηκε κοντά στα σύνορα για αυτούς. Σύμφωνα με τον Αντρέι Λάνκοφ, το έργο επιχορηγήθηκε από την κυβέρνηση της Νότιας Κορέας. Εκείνη την εποχή, στην Νότια Κορέα είχαν την ηγεσία «αριστεροί εθνικιστές», που θεωρούσαν τους Βορειοκορεάτες «φτωχούς συγγενείς που χρειάζονται βοήθεια». Όταν άλλαξε η κυβέρνηση στη Σεούλ, το εγχείρημα σταμάτησε.  

Ως μια από τις χώρες με τις πιο αυστηρές κυρώσεις στον κόσμο, ο τουρισμός είναι πηγή συναλλάγματος. Ο Κιμ Γιονγκ Ουν, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 2011 και σπούδασε στην Ελβετία, έναν ευρωπαϊκό τουριστικό κόμβο, προσπάθησε να προσελκύσει «Δυτικούς» ταξιδιώτες στη Βόρεια Κορέα. Το χιονοδρομικό κέντρο Masikryong χτίστηκε το 2014 ως μέρος αυτής της προσπάθειας. Ωστόσο, λόγω του περιορισμένου αριθμού πτήσεων προς τη Βόρεια Κορέα (μόνο μέσω Ρωσίας και Κίνας), αυστηρών κανονισμών για τους επισκέπτες, κακών δρόμων και έλλειψης ποικίλης διασκέδασης, η χώρα ήταν σε θέση να προσελκύσει μόνο περίπου 5.000–7.000 «Δυτικούς» τουρίστες ετησίως, συμπεριλαμβανομένων Ρώσων. Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά το θάνατο του πολίτη των Ηνωμένων Πολιτειών Otto Warmbier το 2017, γεγονός που οδήγησε τις ΗΠΑ να απαγορεύσουν στους πολίτες της να ταξιδεύουν στη Βόρεια Κορέα.  

Οι τουρίστες δεν υποχρεούνται να παραδώσουν τα τηλέφωνά τους στα σύνορα, αλλά όλα τα ηλεκτρονικά είδη — συμπεριλαμβανομένων των καμερών και του εξοπλισμού βίντεο — πρέπει να δηλωθούν. Οι αξιωματούχοι δεν ελέγχουν φωτογραφίες ή βίντεο κατά την αναχώρηση, αλλά, κατά την είσοδο, οι συνοριοφύλακες επιθεωρούν τυχόν εισαγόμενα βιβλία. Η λογοτεχνία για τη Βόρεια Κορέα, που δημοσιεύεται εκτός της χώρας, καθώς και τα θρησκευτικά βιβλία, απαγορεύονται αυστηρά.  

Οι περισσότερες εκδρομές περιλαμβάνουν αρκετές ημέρες στην πρωτεύουσα, την Πιονγκγιάνγκ, την πρώτη πόλη που βλέπουν οι τουρίστες κατά την προσγείωση στη Βόρεια Κορέα.  

Οι τουρίστες σημειώνουν ότι οι δρόμοι της Πιονγκγιάνγκ έχουν όχι μόνο λεωφορεία αλλά και αυτοκίνητα: ρώσικα, κινέζικα, ακόμα και ιαπωνικά, παρά τις τεταμένες σχέσεις με την Ιαπωνία. Στους δρόμους, μπορεί κανείς να δει γυναίκες με γούνινα παλτά και ανθρώπους που χρησιμοποιούν smartphone, αν και οι Βορειοκορεάτες δεν κυκλοφορούν απορροφημένοι στις οθόνες. Η χώρα έχει τις δικές της εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, κοινωνικά δίκτυα και εσωτερικό διαδίκτυο, αλλά οι κάτοικοι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στον παγκόσμιο ιστό.  

Οι ξεναγοί και οι μεταφραστές είναι οι μόνοι Βορειοκορεάτες, με τους οποίους οι τουρίστες μπορούν να αλληλεπιδράσουν στενά. Συνήθως οι ομάδες συνοδεύονται από δύο άτομα: μια γυναίκα οδηγό από ταξιδιωτικό γραφείο της Βόρειας Κορέας και έναν άνδρα αξιωματικό ασφαλείας. Σύμφωνα με τον Αντρέι Λάνκοφ, το να είσαι μεταφραστής στη Βόρεια Κορέα είναι επάγγελμα ελίτ. Η συνεργασία με ξένους τουρίστες παρέχει πρόσβαση σε φιλοδωρήματα – μερικές φορές σε ξένο νόμισμα – ειδικά καταστήματα με σπάνια αγαθά και την ευκαιρία να ταξιδεύεις συχνά, μένοντας σε ξενοδοχεία που ακόμη και οι πλούσιοι Βορειοκορεάτες θεωρούν «αποκορύφωμα υπερβολικής πολυτέλειας».  

Οι τουρίστες δεν επιτρέπεται να εξερευνήσουν την πόλη μόνοι τους. Σύμφωνα με την Inna Mukhina, γενική διευθύντρια του τουριστικού γραφείου Vostok Intour, αυτός ο κανόνας υπάρχει, επειδή οι επισκέπτες δεν γνωρίζουν την πόλη ή τη γλώσσα και το πρόγραμμα είναι ήδη γεμάτο. Οι ξένοι οδηγούνται σε μουσεία, περιηγήσεις στο μετρό, βουνά, παραθαλάσσιες τοποθεσίες, παραστάσεις τσίρκου και διάφορες επιχειρήσεις. Όλα τα εκδρομικά προγράμματα εγκρίνονται σε κυβερνητικό επίπεδο.  

Φήμες κυκλοφορούν μεταξύ των τουριστών ότι κάποια στιγμή, μερικοί Ρώσοι επιχείρησαν να επιστρέψουν στο ξενοδοχείο τους από ένα μπαρ μόνοι τους. Μετά από αυτό το περιστατικό, οι τουρίστες έπρεπε να υπογράψουν συμφωνητικό ότι πρέπει να παραμείνουν με την ομάδα τους ανά πάσα στιγμή. Γενικά, όσοι απομακρύνονται από την ομάδα δεν τιμωρούνται, αλλά οι Βορειοκορεάτες οδηγοί που δεν τους παρακολουθούν μπορεί να αντιμετωπίσουν συνέπειες.  

Οι τουρίστες δεν επιτρέπεται να ψωνίζουν μαζί με Βορειοκορεάτες. Αντίθετα, μεταφέρονται σε ειδικά καταστήματα, όπου μπορούν να αγοράσουν αναμνηστικά με ξένο νόμισμα, όπως βιβλία για τη Βόρεια Κορέα, πίνακες ζωγραφικής, κεντήματα, καλλυντικά, αλκοόλ και γλυκά. Ορισμένοι επισκέπτες εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα από τη βορειοκορεατική έκδοση του Lego, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να κατασκευάσουν έναν εκτοξευτήρα πυραύλων.  

Ο 41χρονος αεροπορικός blogger Viktor από το Βέλικι Νόβγκοροντ επισκέφτηκε τη Βόρεια Κορέα τον Οκτώβριο του 2024 όχι μόνο για την εξωτική εμπειρία, αλλά και για να δημιουργήσει περιεχόμενο για το κανάλι του στο YouTube. Βίντεο από τη Βόρεια Κορέα συγκέντρωσαν προβολές ρεκόρ στο κανάλι του — για παράδειγμα, ένα βίντεο για το μετρό της Πιονγκγιάνγκ το παρακολούθησαν 4,9 εκατομμύρια άνθρωποι. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024, αρκετοί ταξιδιωτικοί bloggers, δημιουργοί περιεχομένου φαγητού και επίδοξοι YouTubers επισκέφτηκαν τη Βόρεια Κορέα και όλα τα βίντεό τους σχετικά με τη Βόρεια Κορέα ήταν στην κορυφή των τσαρτ.  

Μια νέα οδηγία, που εκδόθηκε από μια τουριστική εταιρεία, αφού ένας τουρίστας προσπάθησε να φύγει από την ομάδα του, περιλαμβάνει πολλά σημεία, που καθοδηγούν τους ταξιδιώτες στο πώς να απεικονίσουν τη χώρα: «Ανεβάστε μόνο φωτογραφίες και βίντεο σε μέσα και κοινωνικά δίκτυα, που συμβάλλουν στη θετική ανάπτυξη του τουρισμού στη Βόρεια Κορέα». 

Η Βόρεια Κορέα έχει ένα αυστηρό σύνολο κανόνων: όσοι τους ακολουθούν μπορούν να ζουν με σχετική ασφάλεια. Για τα πρότυπα μιας πολύ φτωχής χώρας, η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση είναι αρκετά ανεπτυγμένες. Ταυτόχρονα, τα παιδιά στο νηπιαγωγείο πρέπει να υποκλίνονται μπροστά στα πορτρέτα του Κιμ Ιλ Σουνγκ και του Κιμ Γιονγκ Ιλ μετά το μεσημεριανό γεύμα. Οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου διενεργούν απροσδόκητες νυχτερινές επιθεωρήσεις διαμερισμάτων πολλές φορές τον χρόνο για να ελέγξουν εάν τα πορτρέτα στα σπίτια συντηρούνται σωστά και εάν οι τηλεοράσεις έχουν αλλάξει και προβάλλουν κινεζικά κανάλια.  

Πολλοί τουρίστες έκαναν παραλληλισμούς μεταξύ της Βόρειας Κορέας και της Σοβιετικής Ένωσης, είτε πραγματικούς είτε φανταστικούς. Ένας ταξιδιώτης συνέκρινε τη χώρα με τον κόσμο του βιντεοπαιχνιδιού Atomic Heart, που διαδραματίζεται σε μια εναλλακτική ΕΣΣΔ, όπου παράγονταν ρομπότ μαζικά.  

«Οι Βορειοκορεάτες είναι γνήσιοι. Όταν μιλάς μαζί τους, σε αυτούς τους οδηγούς, είναι ξεκάθαρο ότι συνδέονται με την KGB, αλλά στα μάτια τους, σε όλα τους, υπάρχει μια ανθρώπινη ειλικρίνεια που δεν έχουμε πια. Την είχαμε στην ΕΣΣΔ. Οι σύγχρονοι άνθρωποι είναι πιθανώς πιο πλαστικοί, λιγότερο αληθινοί και ως πάστορας, δεν μπορούσα να μην το προσέξω αυτό», λέει ο τουρίστας Evgenii Petrov από το Μπλαγκοβέστσενσκ. Θα ήθελε να βοηθήσει τους Βορειοκορεάτες με κάποιο τρόπο, αν και κατανοεί ότι αυτό είναι απίθανο.  

Στη Βόρεια Κορέα, οι Ρώσοι τουρίστες καλούνται να αφήσουν λουλούδια σε ένα μνημείο Σοβιετικών στρατιωτών, που πέθαναν πολεμώντας για την απελευθέρωση της Κορέας από την ιαπωνική κατοχή το 1945. Οι ξεναγοί πρόθυμα τραγουδούν παλιά σοβιετικά τραγούδια με τουρίστες και πάντα παρουσιάζεται μια τούρτα για γενέθλια.  

Η Ρωσία θεωρείται χώρα ελευθερίας και ευημερίας στη Βόρεια Κορέα και οι Κορεάτες το γνωρίζουν από πρώτο χέρι, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες Βορειοκορεάτες έχουν εργαστεί ως υλοτόμοι και εργάτες στη Ρωσία και έχουν μοιραστεί τις εμπειρίες τους με συμπατριώτες τους.  

Για τους Ρώσους επισκέπτες, οι Βορειοκορεάτες έγραψαν ακόμη και ένα τραγούδι για να κάνουν τις διαδρομές με λεωφορείο λιγότερο βαρετές. Το ρεφρέν, που τραγούδησαν από κοινού οι ξεναγοί και οι τουρίστες, ήταν το εξής:  

Будем вместе мы,
Будет счастлив мир,
Ким Чен Ын — ПутИн,
Путин — Ким Чен Ын

Θα είμαστε μαζί,
ο κόσμος θα είναι χαρούμενος,
Κιμ Γιονγκ Ουν – Πούτιν,
Πούτιν — Κιμ Γιονγκ Ουν.