Στιγμιότυπο οθόνης από το βίντεο ρεπορτάζ του Haber Turk για την ανάκληση του πτυχίου του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου.

Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ανερχόμενο αστέρι της αντιπολίτευσης και βασικός επικριτής της κυβέρνησης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνελήφθη στο πλαίσιο μιας σαρωτικής καταστολής για υποτιθέμενη διαφθορά και διασυνδέσεις με την τρομοκρατία στις 19 Μαρτίου 2025. Η κίνηση αυτή, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για περισσότερα από 100 άτομα, μεταξύ των οποίων και για το στενό του συνεργάτη Μουράτ Ονγκούν και αρκετά άλλα πολιτικά και επιχειρηματικά στελέχη, σηματοδοτεί μια σημαντική κλιμάκωση στη συνεχιζόμενη πολιτική σύγκρουση της Τουρκίας.

Ο Ιμάμογλου, δημοφιλής πολιτικός και βασικό στέλεχος της τουρκικής αντιπολίτευσης, βρίσκεται εδώ και καιρό σε αντιπαράθεση με τον Ερντογάν και το κυβερνών του Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Τα νομικά του προβλήματα, που θεωρούνται ευρέως ως πολιτικά υποκινούμενα, αντανακλούν τον ευρύτερο αγώνα για την εξουσία ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2028. Η σύλληψή του έρχεται επίσης λίγες ημέρες πριν την προγραμματισμένη διεξαγωγή των προκριματικών εκλογών της κύριας αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), στις οποίες ο Ιμάμογλου αναμενόταν να επιλεγεί ως υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές.

Μια ημέρα πριν από τη σύλληψή του, το πανεπιστημιακό του δίπλωμα ανακλήθηκε στο πλαίσιο έρευνας για υποτιθέμενες παρατυπίες κατά τη μεταφορά του από ιδιωτικό πανεπιστήμιο στη βόρεια Κύπρο σε πανεπιστήμιο στην Τουρκία το 1990. Η ακύρωση του διπλώματος ουσιαστικά τον απέκλεισε από το να είναι υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές, καθώς το πανεπιστημιακό πτυχίο αποτελεί προϋπόθεση για την υποψηφιότητα σύμφωνα με την τουρκική νομοθεσία.

Οι Αρχές έλαβαν μέτρα καταστολής κάθε πιθανής αναταραχής μετά τη σύλληψη, κλείνοντας τους δρόμους γύρω από την Κωνσταντινούπολη και απαγορεύοντας τις διαδηλώσεις στην πόλη για τέσσερις ημέρες. Η πρόσβαση σε διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης επίσης αποκλείστηκε, καθώς πολλοί χρήστες των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης ανέφεραν περιορισμούς πρόσβασης.

Η σύλληψη του Ιμάμογλου έχει ήδη σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, με την τουρκική λίρα να έχει φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, 41 λίρες ανά δολάριο ΗΠΑ. Μόλις πριν από πέντε χρόνια, η τουρκική λίρα είχε αποτιμηθεί στις 6,55 ανά δολάριο ΗΠΑ. Η χρηματιστηριακή αγορά της Κωνσταντινούπολης σημειώνει επίσης απότομη πτώση από τότε που έγινε γνωστή η είδηση.

Turkish Lira Sinks on Political Turmoil

The Turkish lira plunged as much as 12% to 41 per USD before paring some losses and settling above 39 per USD, still marking a fresh record low, amid rising political turmoil in Tur…

More here: https://t.co/AfjsC7XCWx pic.twitter.com/mYFWnZzHgF

— TRADING ECONOMICS (@tEconomics) March 19, 2025

Η τουρκική λίρα βυθίζεται λόγω της πολιτικής αναταραχής

Η τουρκική λίρα σημείωσε βουτιά έως και 12%, σε 41 ανά δολάριο, πριν περιορίσει κάποιες απώλειες και διαμορφωθεί πάνω από τις 39 ανά δολάριο, σημειώνοντας ωστόσο νέο χαμηλό ρεκόρ, εν μέσω αυξανόμενης πολιτικής αναταραχής στην Τουρκία…

Ποιος έχει βάλει στο στόχαστρο τον Ιμάμογλου;

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου αναδείχθηκε σε ισχυρό αντίπαλο του Ερντογάν μετά τη νίκη του στις δημαρχιακές εκλογές του  2019 στην Κωνσταντινούπολη όχι μία, αλλά δύο φορές (η δεύτερη νίκη ήρθε στις πιο πρόσφατες τοπικές εκλογές του 2024). Η νίκη του έθεσε τέλος στην 25ετή κυριαρχία του ΑΚΡ και των ισλαμιστών στη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, σηματοδοτώντας μια σημαντική πολιτική αλλαγή. Ο ίδιος ο Ερντογάν ανέβηκε στην εξουσία ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1990, δηλώνοντας ως γνωστόν: «Όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία». Η απώλεια της πόλης δεν ήταν μόνο μια συμβολική ήττα για το ΑΚΡ, αλλά και ένα στρατηγικό και οικονομικό πλήγμα, καθώς η Κωνσταντινούπολη είναι ο οικονομικός και πολιτιστικός κόμβος της Τουρκίας.

Η άνοδος της δημοτικότητας του Ιμάμογλου οφειλόταν εν μέρει στην ικανότητά του να βρίσκει κοινή γλώσσα με ένα ευρύ ακροατήριο, στο ταπεινό του ύφος και στις προοδευτικές αλλά ανεκτικές πολιτικές και ιδεολογικές του πεποιθήσεις.

Μετά τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου 2024, ο Ερντογάν υποσχέθηκε να επανορθώσει και να διορθώσει τα λάθη που οδήγησαν στην ήττα του ΑΚΡ στις τοπικές εκλογές. «Αν κάναμε λάθος, θα το διορθώσουμε», δήλωσε τότε ο πρόεδρος. Επιστρέφοντας στον Φεβρουάριο του 2025 είναι σαφές ότι η προσέγγιση της κυβέρνησης για τη διόρθωση των λαθών είναι να περιθωριοποιήσει τους πιθανούς της αντιπάλους.

Μετά τη νίκη του ο Ιμάμογλου δέχεται συνεχείς πιέσεις από τις Αρχές. Ο δημοφιλής δήμαρχος βρίσκεται ήδη αντιμέτωπος με πιθανή πολιτική απαγόρευση ως αποτέλεσμα μιας άλλης υπόθεσης εναντίον του, επειδή φέρεται να προσέβαλε δημόσιους υπαλλήλους σε ομιλία που εκφώνησε μετά τη νίκη του στις δημοτικές εκλογές του 2019 στην Κωνσταντινούπολη. Το ανώτερο εφετείο πρέπει να επικυρώσει την ετυμηγορία, αλλά μέχρι τότε ο Ιμάμογλου παραμένει δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. Τουλάχιστον, παρέμενε μέχρι το πρωί της 19ης Μαρτίου.

Στις 20 Ιανουαρίου 2025, ξεκίνησε έρευνα κατά του δημάρχου επειδή φέρεται να «απείλησε» τον εισαγγελέα της Κωνσταντινούπολης Akın Gürlek και την οικογένειά του. Η υποτιθέμενη απειλή σχετίζεται με ένα σχόλιο που έκανε ο Ιμάμογλου κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης σε πάνελ για το νόμο και την πολιτικοποίηση του δικαστικού σώματος στην Τουρκία.

Στις 19 Μαρτίου του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για φερόμενη διαφθορά και τρομοκρατία.

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι όλο αυτό ενορχηστρώνεται από την κυβέρνηση Ερντογάν, η οποία χρησιμοποιεί τη δικαιοσύνη ως εργαλείο για την εξόντωση πολιτικών αντιπάλων. Η τουρκική δικαιοσύνη δέχεται ολοένα και περισσότερες επικρίσεις για την έλλειψη ανεξαρτησίας της, με τα στελέχη της αντιπολίτευσης να υποβάλλονται συχνά σε έρευνες, συλλήψεις ή πολιτικές απαγορεύσεις.

Απαντώντας στη σύλληψή του, ο Ιμάμογλου δημοσίευσε ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα στο οποίο αναφέρει: «Αντιμετωπίζουμε μια μεγάλη τυραννία, αλλά θέλω να ξέρετε ότι δεν θα αποθαρρυνθώ». Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «σφετερίζεται τη βούληση» του λαού και επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του να υπηρετήσει τους πολίτες της Τουρκίας.

Γιατί τώρα;

Η χρονική στιγμή της σύλληψης του Ιμάμογλου είναι κρίσιμη. Η σύλληψή του έρχεται λίγους μήνες αφότου εξασφάλισε την επανεκλογή του στον αγώνα για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης. Η νίκη του ενίσχυσε περαιτέρω τη φήμη του ως ο πιο βιώσιμος ηγέτης της αντιπολίτευσης απέναντι στο AKP του Ερντογάν, καθιστώντας τον πρωταρχικό υποψήφιο ενόψει της προεδρικής κούρσας του 2028.

Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης της Τουρκίας, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), παλεύει με εσωτερικές διαιρέσεις μετά την απογοητευτική του επίδοση στις γενικές εκλογές του 2013. Με την απομάκρυνση του Ιμάμογλου από την πολιτική σκηνή, η κυβέρνηση Ερντογάν θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την αντιπολίτευση και να εμποδίσει την ανάδειξη ενός ισχυρού διεκδικητή.

Η σύλληψη του Ιμάμογλου στέλνει ένα μήνυμα σε άλλους διαφωνούντες πολιτικούς, δημοσιογράφους και ακτιβιστές: υπάρχει τίμημα για την κριτική που ασκούν στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει παρόμοιες τακτικές και στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένης της φυλάκισης Κούρδων πολιτικών και ηγετών της κοινωνίας των πολιτών.

Ο Δήμος της Κωνσταντινούπολης είναι επίσης αρμόδιος για σημαντικά έσοδα, έργα υποδομής και κοινωνικά προγράμματα. Υπό τον Ιμάμογλου, η πόλη διέκοψε τη χρηματοδότηση σε ομάδες που πρόσκεινται στο ΑΚΡ, καθιστώντας τον ίδιο τόσο οικονομική όσο και πολιτική απειλή. Η ανάκτηση του ελέγχου της πόλης θα ήταν μια σημαντική νίκη για τον Ερντογάν.

Ευρύτερες επιπτώσεις

H σύλληψη του Ιμάμογλου εγείρει ανησυχίες για τον ασφυκτικό έλεγχο του Ερντογάν στη εξουσία, και θυμίζει την καταστολή που ακολούθησε την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, όταν αξιωματούχοι εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία και φυλάκισαν χιλιάδες επικριτές, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και πολιτικών αντιπάλων. 

Η σύλληψη ενισχύει επίσης τους φόβους ότι το νομικό σύστημα της Τουρκίας χρησιμοποιείται ως όπλο κατά της αντιπολίτευσης.

Εάν η σύλληψη οδηγήσει σε εκτεταμένες διαδηλώσεις ή αντιδράσεις, ο Ερντογάν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυξανόμενη εσωτερική πίεση. Ωστόσο, ο έλεγχός του επί των κρατικών μέσων ενημέρωσης και του δικαστικού συστήματος του επιτρέπει να παρουσιάσει την υπόθεση του Ιμάμογλου ως «νομικό ζήτημα» και όχι ως πολιτική εκκαθάριση.

Η σύλληψη του δημάρχου προκάλεσε διεθνείς επικρίσεις.

Following with huge concern the news on Istanbul Mayor @ekrem_imamoglu‘s detention among 100 people along with a 4-day ban on demonstrations. Again, as in all moves of last months, the Istanbul Chief Public Prosecutor's Office. Full speed towards a complete authoritarian state. pic.twitter.com/UePEz3HWyj

— Nacho Sánchez Amor (@NachoSAmor) March 19, 2025

Παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία την είδηση για την κράτηση του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης @ekrem_imamamoglu μεταξύ 100 ατόμων, μαζί με μια 4ήμερη απαγόρευση των διαδηλώσεων. Και πάλι, όπως σε όλες τις κινήσεις των τελευταίων μηνών, η Εισαγγελική Αρχή της Κωνσταντινούπολης. Ολοταχώς προς ένα πλήρως αυταρχικό κράτος.

The police raid on Istanbul Mayor and opposition leader @ekrem_imamoglu’s headquarters, the arrest of 100 people, including all his aides, and the detention of journalists mark a dangerous escalation in Erdoğan’s crackdown on dissent. With İmamoğlu leading in the polls, this is… pic.twitter.com/kg74DfeA83

— European Democrats (@democrats_eu) March 19, 2025

Η έφοδος της αστυνομίας στην έδρα του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και ηγέτη της αντιπολίτευσης @ekrem_imamamoglu, η σύλληψη 100 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων όλων των συνεργατών του και η κράτηση δημοσιογράφων, σηματοδοτούν μια επικίνδυνη κλιμάκωση της καταστολής του Ερντογάν κατά των διαφωνούντων. Με τον Ιμάμογλου να προηγείται στις δημοσκοπήσεις, αυτό είναι…

Μια καθοριστική στιγμή για την Τουρκία

Η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου δεν αφορά μόνο έναν πολιτικό. Συμβολίζει τον ευρύτερο αγώνα για δημοκρατία στην Τουρκία. Η αυξανόμενη δημοτικότητά του και η ικανότητά του να αμφισβητεί τον Ερντογάν τον κατέστησαν πρωταρχικό στόχο και η απομάκρυνσή του από την πολιτική σκηνή θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει το μέλλον της Τουρκίας.

Για τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, αυτή είναι μια στιγμή αποφασιστικής σημασίας. Μένει να δούμε αν θα ενωθούν για να αμφισβητήσουν τη σημερινή ηγεσία ή αν θα κλονιστούν υπό την πίεση.

Ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στη συνέχεια, η σύλληψη του Ιμάμογλου θα μείνει στην ιστορία ως ένα κρίσιμο σημείο καμπής στην πολιτική πορεία της Τουρκίας, με μακροχρόνιες συνέπειες για τη δημοκρατία, τη διακυβέρνηση και τις πολιτικές ελευθερίες στη χώρα.