Φωτογραφία: Η διδάκτωρ Ya-mei Chen/ Χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας.
Πριν από περίπου 20 χρόνια, γεννήθηκε η Λίνγκουα, η μεταφραστική πρωτοβουλία του Global Voices (GV). Ξεκίνησε ως ένα συναρπαστικό εγχείρημα του Ταϊβανού εθελοντή Portnoy Zheng, ο οποίος ανέλαβε να μεταφράσει κείμενα του GV στα κινέζικα για το ιστολόγιό του, ωστόσο, γρήγορα το GV μετατράπηκε σε ένα κοινοτικό κίνημα, που περιελάμβανε δεκάδες γλώσσες.
Όλο αυτό το διάστημα, η Lingua είχε πολλούς συνεργάτες διαφόρων κατηγοριών, από καθιερωμένους έως αρχάριους μεταφραστές και μεταφράστριες, που επιζητούσαν να βελτιώσουν την εμπειρία τους σε αυτόν τον τομέα. Μία ξεχωριστή περίπτωση ανάμεσά τους υπήρξε αυτή της καθηγήτριας Ya-mei Chen, επίκουρης καθηγήτριας του Εθνικού Πανεπιστημίου Τεχνολογίας της Ταϊπέι (Ταϊβάν), η οποία συμπεριέβαλε την Λίνγκουα στα μαθήματά της για την μετάφραση.
Το Global Voices συναντήθηκε με τη διδάκτορα Chen στο γραφείο της, υποκινούμενοι από το ενδιαφέρον μας να μάθουμε πώς λειτουργεί αυτό το εγχείρημα στην αίθουσα διδασκαλίας. Κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας και έπειτα από διάφορα ηλεκτρονικά μηνύματα, η διδάκτωρ Chen εξήγησε με λεπτομέρειες την εργασία της ως εκπαιδευτικός, το πάθος και τις προσωπικές της εμπειρίες στον τομέα. Έχουμε επιμεληθεί τη συνέντευξη αυτή για μεγαλύτερη λεπτομέρεια και σαφήνεια.
Global Voices (GV): Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε λίγο για εσάς και πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την μετάφραση;
Ya-mei Chen (YMC): My love for languages sparked it all. I’ve always been fascinated by how different cultures express themselves, which led me to study foreign literature for my bachelor’s degree and then linguistics for my master’s in Taiwan. This passion eventually took me to the University of Edinburgh for a Ph.D. in Translation Studies.
Now, I teach at the National Taipei University of Technology, where I get to share my enthusiasm for translation with both undergrads and grad students. The field is ever-evolving, with new areas like news translation, online collaboration, and the impact of AI. My years working in translation agencies and translating books provide real-world insights that I bring to my teaching.
What I love most about translation is how it blends literature, language, and endless learning. Each project feels like opening a new book — one day, it’s a tech manual; the next, it’s a poem. It’s always exciting. Translation also offers a unique way to see the world, revealing different interpretations based on the audience and context. This constant exploration and the reminder of diverse viewpoints fuel my passion for translation.
Ya-mei Chen (YMC): Η αγάπη μου για τις γλώσσες μου έδωσε το έναυσμα για αυτό. Πάντοτε με γοήτευε πώς εκφράζονταν οι διάφορες κουλτούρες, πράγμα το οποίο με ώθησε να σπουδάσω ξένη λογοτεχνία ως προπτυχιακό δίπλωμα και γλωσσολογία ως μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Ταϊβάν. Αυτό το πάθος μου με οδήγησε τελικά στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου έκανα διδακτορικό στις «Σπουδές στην Μετάφραση».
Σήμερα διδάσκω στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας της Ταϊπέι, όπου μεταδίδω τον ενθουσιασμό μου για τη μετάφραση στους προπτυχιακούς και στους μεταπτυχιακούς φοιτητές μου. Αυτός ο τομέας εξελίσσεται διαρκώς με την εισαγωγή νέων αντικειμένων, όπως τη μετάφραση ειδήσεων, τη διαδικτυακή συνεργασία και την επίδραση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τα χρόνια που δούλευα σε μεταφραστικά γραφεία και πάνω στη μετάφραση βιβλίων μου μετέδωσαν μία εικόνα του πραγματικού κόσμου, που μεταφέρω στα μαθήματά μου.
Αυτό που με αρέσει περισσότερο στην μετάφραση είναι πώς συνδυάζει τη λογοτεχνία, τη γλώσσα και τη δια βίου μάθηση. Το κάθε εγχείρημα είναι σαν να ανοίγεις ένα καινούργιο βιβλίο: την μία μέρα μεταφράζεις ένα τεχνικό εγχειρίδιο και την επομένη ένα ποίημα. Πάντα πρόκειται για μία συναρπαστική διαδικασία. Η μετάφραση, επίσης, προσφέρει ένα μοναδικό τρόπο θεώρησης του κόσμου, αποκαλύπτει διαφορετικές ερμηνείες, σύμφωνα με το κοινό και τα εννοιολογικό πλαίσιο (συγκείμενο). Αυτή η συνεχόμενη αναζήτηση και η ανίχνευση διαφορετικών απόψεων τροφοδοτούν το πάθος μου για την μετάφραση.
GV: Τι γνώμη έχετε για το ρόλο του μεταφραστή και την εργασία του, ειδικά στις παρούσες συνθήκες;
YMC: Being a translator today feels like juggling in a world that’s constantly throwing new challenges our way. We're no longer just swapping words; we’re cultural bridge-builders, ensuring our translations are both linguistically and culturally accurate.
The internet has changed everything. It’s great that there are so many online platforms where anyone can try translating, but it also makes quality control tricky. We’re continually trying to balance using these new tools while maintaining the high standards that come with professional experience.
Then there’s all this new tech, especially AI. It’s impressive and definitely makes some parts of our job easier. But here’s the thing — it can’t replace the human touch. A machine can’t pick up on subtle cultural references or understand context like we can. So now, our job is to figure out how to work with AI, not against it.
We can’t afford to sit still in this field. Languages are always changing, new technologies are constantly popping up, and we have to keep up. It’s like running on a treadmill that keeps speeding up.
YMC: Το να είσαι μεταφραστής στην εποχή μας είναι σαν να κάνεις ζογκλερικά σε έναν κόσμο, που μας υποβάλλει συνεχώς σε καινούργιες προκλήσεις. Ωστόσο, δεν περιοριζόμαστε στην ανταλλαγή λέξεων, οικοδομούμε «πολιτισμικές γέφυρες», πράγμα που εγγυάται πως οι μεταφράσεις μας θα είναι ακριβείς, τόσο γλωσσικά όσο και πολιτισμικά.
Το διαδίκτυο έχει αλλάξει τα πάντα. Είναι καταπληκτικό, ότι υπάρχουν τόσες διαδικτυακές πλατφόρμες, στις οποίες οποιοσδήποτε μπορεί να δοκιμάσει να μεταφράσει, ωστόσο αυτό, επίσης, δυσκολεύει τον έλεγχο της ποιότητας. Προσπαθούμε να βρούμε μία ισορροπία ανάμεσα στη χρήση αυτών των καινούργιων εργαλείων και στη διατήρηση των υψηλών προδιαγραφών, που συνεπάγεται η επαγγελματική εμπειρία.
Έπειτα υπάρχουν οι καινούριες τεχνολογίες, ιδίως η τεχνητή νοημοσύνη. Είναι εντυπωσιακή και αδιαμφισβήτα διευκολύνει ορισμένα κομμάτια της δουλειάς μας. Ωστόσο, το θέμα είναι ότι δεν μπορεί να αντικαταστήσει το ανθρώπινο μεγαλείο. Μία μηχανή δεν μπορεί να συλλάβει όλες τις λεπτές πολιτισμικές αναφορές ούτε να κατανοήσει το εννοιολογικό πλαίσιο όπως εμείς. Έτσι, σήμερα η δουλειά μας συνίσταται στο να βρούμε πώς θα δουλέψουμε μαζί με την τεχνητή νοημοσύνη και όχι εναντίον της.
Δεν μπορούμε να μένουμε αδρανείς σε αυτόν τον τομέα. Οι γλώσσες αλλάζουν συνεχώς, εμφανίζονται καινούργιες τεχνολογίες και πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι. Είναι σαν να τρέχουμε σε έναν κυλιόμενο διάδρομο, που συνεχώς επιταχύνει.
GV: Ως εκπαιδευτικός, πώς θα περιγράφατε τη σημερινή εικόνα στην Ταϊβάν; Ποιές είναι οι κυριότερες προκλήσεις και ευκαιρίες;
YMC: Taiwan’s translation field is vibrant and ever-evolving. Our academic programs produce translators who excel in both language skills and cultural understanding. Taiwan’s role as a hub for Asian businesses drives high demand for quality translation services, especially for companies entering the Chinese market.
However, we face challenges like intense competition, a shortage of experienced translators, and slower adoption of new technologies. Despite these obstacles, the industry remains resilient. Translation agencies are investing in technology and partnering with universities to better prepare future translators. Government and private groups also promote translation culture and research, boosting Taiwan’s international profile.
A significant issue is the presence of unethical practices, where some operators underpay translators and cut corners. This harms both translators’ rights and the quality of work. To address this, we need better protections, fair pay standards, and certification systems. Additionally, promoting professional translation education is crucial for gaining public appreciation of our work.
Looking ahead, there are exciting opportunities. New technologies are making translation more efficient, and there’s a growing demand for specialized translators in fields like law and medicine. Taiwan’s location gives us a strong position in the global translation market, particularly for English-Chinese translations.
YMC: Ο τομέας της μετάφρασης σήμερα στην Ταϊβάν είναι δυναμικός και εξελίσσεται διαρκώς. Τα ακαδημαϊκά μας προγράμματα δημιουργούν μεταφραστές και μεταφράστριες, που ξεχωρίζουν για τις γλωσσικές τους γνώσεις και την πολιτισμική τους αντίληψη. Ο ρόλος της Ταϊβάν ως κέντρο για τις δραστηριότητες των ασιατικών επιχειρήσεων δημιουργεί μεγάλη ζήτηση για ποιοτικές μεταφραστικές υπηρεσίες, ειδικά για τις επιχειρήσεις που μπαίνουν στην κινεζική αγορά.
Αδιαμφισβήτητα, αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, όπως έντονο ανταγωνισμό, έλλειψη έμπειρων μεταφραστ(ρι)ών και αργούς ρυθμούς στην υιοθέτηση των καινούργιων τεχνολογιών. Παρά αυτά τα εμπόδια, ο τομέας της μετάφρασης συνεχίζει να αντιστέκεται. Τα γραφεία μετάφρασης επενδύουν στην τεχνολογία και συνεργάζονται με πανεπιστήμια για την καλύτερη προετοιμασία των μελλοντικών μεταφραστών. Η κυβέρνηση, καθώς και ιδιωτικές ομάδες, προωθούν την κουλτούρα της μετάφρασης και της έρευνας, πράγμα που προάγει το διεθνές προφίλ της Ταϊβάν.
Ένα σημαντικό πρόβλημα αποτελεί το γεγονός ότι ακολουθούνται ανήθικες πρακτικές, κατά τις οποίες ορισμένοι επιχειρηματίες πληρώνουν ανεπαρκώς μεταφραστές και μεταφράστριες και κάνουν προχειροδουλειές. Αυτό βλάπτει τα δικαιώματά τους και την ποιότητα της δουλειάς. Για την επίλυση του προβλήματος αυτού, χρειαζόμαστε καλύτερα μέτρα προστασίας, μέτρα για δίκαιες αμοιβές και συστήματα πιστοποίησης. Επιπλέον, προκειμένου το κοινό να εκτιμά τη δουλειά μας, είναι σημαντικό να αναπτυχθεί ένα σύστημα επαγγελματικής κατάρτισης των μεταφραστ(ρι)ών.
Μπροστά μας, οι ευκαιρίες είναι συναρπαστικές. Οι καινούργιες τεχνολογίες αυξάνουν την αποτελεσματικότητα της μετάφρασης, ενώ αυξάνεται η ζήτηση για μεταφραστές, που ειδικεύονται σε τομείς, όπως η νομική και η ιατρική. Η κατάσταση στη Ταϊβάν μας δίνει μία ισχυρή θέση στην παγκόσμια αγορά της μετάφρασης, ιδιαίτερα στην περίπτωση των μεταφραστ(ρι)ών αγγλικών-κινεζικών.
GV: Πώς πιστεύετε ότι θα επωφεληθούν οι φοιτητές και φοιτήτριές σας από την εισαγωγή του Global Voices στις αίθουσες διδασκαλίας;
YMC: Bringing Global Voices into my classroom offers many benefits for my students. It provides real-world translation practice, enhances their awareness of their translation approaches, exposes them to diverse perspectives, and encourages teamwork.
First, using Global Voices Lingua allows students to work on authentic translation tasks. They handle real-world demands and gain an understanding of the context in which translations occur, helping them develop practical skills they’ll use in their careers.
Second, translating news articles from Global Voices Lingua encourages students to think more deeply about their work. They learn to consider their target audience, cultural nuances, and the purpose of each translation. This approach helps them make informed decisions and produce translations that are contextually appropriate.
Third, Global Voices articles introduce students to various topics and viewpoints, fostering open-mindedness and cultural awareness. They read news that isn’t always covered by mainstream media, broadening their understanding and educating them about underrepresented communities. Knowing that their translations help share important stories can be highly motivating.
Lastly, the crowdsourcing model of Global Voices Lingua promotes collaboration. Students receive feedback from experienced volunteers and translators, improving their skills through interaction with a global community. This collaborative learning enriches their overall experience and helps them become better translators.
YMC: Η ένταξη του Global Voices στα μαθήματά μου προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στους φοιτητές και φοιτήτριές μου. Τους επιτρέπει να κάνουν πρακτική στην μετάφραση στον πραγματικό κόσμο, να είναι ενήμεροι όσον αφορά στην επιλογή των μεταφραστικών μεθόδων, τους φέρνει σε επαφή με διαφορετικές απόψεις και προάγει την ομαδική εργασία.
Κατ’ αρχάς, η χρήση της Λίνγκουα του Global Voices επιτρέπει στους φοιτητές να δουλέψουν πάνω σε πραγματικά μεταφραστικά έργα. Να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις του πραγματικού κόσμου και να αποκτήσουν μία γνώση για το πλαίσιο, στο οποίο δημιουργούνται οι μεταφράσεις, πράγμα που τους βοηθάει να αναπτύξουν πρακτικές δεξιότητες, που θα χρησιμοποιήσουν στην σταδιοδρομία τους.
Δεύτερον, η μετάφραση ειδησεογραφικών άρθρων της Λίνγκουα του Global Voices ενθαρρύνει φοιτητές και φοιτήτριες να σκέφτονται πιο βαθειά πάνω στην εργασία τους. Μαθαίνουν να λαμβάνουν υπόψη το κοινό, στο οποίο απευθύνονται, τις πολιτισμικές νοηματικές αποχρώσεις και τον σκοπό της εκάστοτε μετάφρασης. Αυτή η προσέγγιση τους βοηθάει να παίρνουν εμπεριστατωμένες αποφάσεις και να παράγουν μεταφράσεις, κατάλληλες για το εννοιολογικό πλαίσιο (συγκείμενο).
Τρίτον, τα άρθρα του Global Voices εισάγουν τους φοιτητές και φοιτήτριες σε διάφορα θέματα και απόψεις προάγοντας την ευρύτητα του πνεύματος και την πολιτισμική συνείδηση. Διαβάζουν ειδήσεις, που δεν καλύπτονται πάντα από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, πράγμα που διευρύνει την αντίληψή τους και τους ενημερώνει για υποεκπροσωπούμενες κοινότητες. Η γνώση ότι οι μεταφράσεις τους βοηθάνε στη διάδοση σημαντικών ειδήσεων μπορεί να αποτελέσει μεγάλο κίνητρο.
Εν κατακλείδι, το μοντέλο συλλογικής εργασίας του «πληθοπορισμού» (crowdsourcing) της Λίνγκουα του Global Voices προάγει τη συνεργασία. Οι φοιτητές και φοιτήτριες λαμβάνουν παρατηρήσεις από εθελοντές και έμπειρους μεταφραστές, με τα οποία βελτιώνουν τις δεξιότητές τους μέσω μίας αλληλεπίδρασης με μία παγκόσμια κοινότητα. Αυτή η συνεργατική μάθηση εμπλουτίζει τη συνολική εμπειρία τους και τους βοηθάει να γίνουν καλύτεροι μεταφραστές.
GV: Πώς πιστεύετε ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει αλλάξει τον τομέα; Ποιες είναι κάποιες από τις συμβουλές, που θα δίνατε στους φοιτητές και φοιτήτριές σας για τη βελτίωση αυτής της τάσης;
YMC: AI is shaking up the translation field, especially with tools like ChatGPT, Claude, and Gemini. These technologies make our translations more fluent and context-aware, boosting productivity and quality, particularly for languages with fewer resources. They’re also opening up new possibilities for creative translations. However, these benefits come with challenges, such as concerns about accuracy, ethics, and respecting cultural nuances.
For my students, I suggest becoming comfortable with AI tools and learning to critically assess their outputs. Understanding how to use these tools effectively and being aware of their ethical implications is essential. Additionally, mastering post-editing is crucial, as it’s a skill that can elevate AI-generated translations to the next level. I also encourage students to focus on areas where deep cultural understanding and creativity are essential—these are aspects that AI doesn’t handle well, making human translators invaluable.
Finally, it’s vital to stay current with the latest developments in AI and language technology. Networking with tech professionals, other translators, and linguists can provide fresh insights and help students stay ahead in this fast-evolving field. These connections can expose them to the latest trends and best practices, preparing them to meet the demands of our high-tech industry.
YMC: Η τεχνητή νοημοσύνη έχει προκαλέσει αναταράξεις στον τομέα της μετάφρασης, ειδικά με εργαλεία όπως το ChatGPT, το Claude και το Gemini. Αυτές οι τεχνολογίες κάνουν τις μεταφράσεις μας πιο φυσικές και λαμβάνουν υπόψη το εννοιολογικό πλαίσιο (συγκείμενο), πράγμα το οποίο αυξάνει την παραγωγικότητα και την ποιότητα, ειδικότερα στις γλώσσες με λιγότερους πόρους. Επίσης, δημιουργούνται καινούργιες δυνατότητες για δημιουργικές μεταφράσεις. Αδιαμφισβήτητα, αυτά τα πλεονεκτήματα εμπεριέχουν προκλήσεις, όπως ανησυχία για την ακρίβεια (πιστότητα), την ηθική και το σεβασμό στις πολιτισμικές νοηματικές αποχρώσεις.
Στους φοιτητές και φοιτήτριές μου προτείνω να αισθάνονται άνετα με τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης και να μάθουν να αξιολογούν με κριτικό πνεύμα τα αποτελέσματά της. Επίσης, είναι απαραίτητο να ξέρουν να χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία με αποτελεσματικότητα και να έχουν επίγνωση των ηθικών συνεπειών τους. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό να κατέχουν την τεχνική της μετεπιμέλειας, καθώς είναι μία δεξιότητα, η οποία μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των μεταφράσεων, που δημιουργούνται με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης, ενθαρρύνω να επικεντρώνονται σε αντικείμενα, όπου είναι απαραίτητη μία βαθειά πολιτισμική κατανόηση και μία δημιουργικότητα. Αυτές είναι πτυχές που η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να χειριστεί καλά, πράγμα που κάνει τους μεταφραστές-ανθρώπους να έχουν ανεκτίμητη αξία.
Εν κατακλείδι, είναι βασικό να είμαστε ενήμεροι για τις τελευταίες εξελίξεις στην ΤΝ και στη γλωσσική τεχνολογία. Η δημιουργία επαφών με επαγγελματίες της τεχνολογίας, άλλους μεταφραστές και γλωσσολόγους, μπορεί να αποφέρει καινούργιες προοπτικές και να βοηθήσει τους φοιτητές να είναι στην πρώτη γραμμή σε αυτόν τον τομέα σε ταχεία εξέλιξη. Αυτές οι διασυνδέσεις μπορεί να τους φέρουν σε επαφή με τις τελευταίες τάσεις και με καλύτερες πρακτικές, καθώς και να τους προετοιμάσουν, ώστε να μπορούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας.
