Ψηφιακή εικονογράφηση από την Giovana Fleck, για το Global Voices.

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ήρθατε σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς πέρα ​​από τη γεωγραφική σας θέση; 

Η πρώτη μου φορά ήταν όταν, ως παιδί, γνώρισα τον Πίτερ και την Τζέιν μέσα από τα βιβλία Ladybird. Αυτό με οδήγησε στις σειρές Goosebumps και Sweet Valley High, όπου γνώρισα άτομα όπως η Τζέσικα και η Ελίζαμπεθ Γουέικφιλντ, καθώς περιηγούνταν στη δυναμική της εφηβικής ζωής στις ΗΠΑ. Αργότερα, στο σχολείο, ο Τσινούα Ατσέμπε θα διεύρυνε την άποψή μου για την Αφρική, καθώς τα πράγματα θα κατέρρεαν για την Οκόνκβο στην Ίγκμπολαντ, και θα με εξοικείωνε με την ύπαρξη του πίτζιν. 

Συχνά έχω αντιληφθεί ή μάθει για νέους πολιτισμούς μέσα από βιβλία. Όταν πήρα το πρώτο μου ταξίδι με λεωφορείο για την Ουγκάντα ​​το 2014 — την πρώτη φορά που έφυγα από την πατρίδα μου, την Κένυα — συνειδητοποίησα ότι τα βιβλία με είχαν εισαγάγει σε τόσες πολλές δυναμικές μεταξύ των ανθρώπων και της ανθρωπότητας, που ο έξω κόσμος δεν μου ήταν άγνωστος. Είχα δει τον κόσμο μέσα από τις λέξεις.

Υπάρχουν μέρη στον κόσμο, με τα οποία έχω ταυτιστεί και έχω νιώσει ενσυναίσθηση, ειδικά με διαφορετικές κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές έννοιες. Είτε ήταν στη Νιγηρία με το «Stay With Me» του Αντεμπάγιο, είτε με το «Panchiko» του Μιν Γιν Λι, που διασχίζει την Ασία και την Αμερική, είτε με το «Unbowed» της Ουανγκάρι Μαατάι, που αποτυπώνει μια σαφή εικόνα της πολιτικής ιστορίας της Κένυας, τα βιβλία με έχουν ταξιδέψει σε κόσμους του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.

Η κατανόηση των πολιτισμών και του έξω κόσμου είναι κάτι που έχουν κατακτήσει οι συγγραφείς. Αυτή η τεράστια ευθύνη της δημοσίευσης μυθοπλασίας και μη μυθοπλασίας σε όλες τις μορφές της δεν είναι εύκολο κατόρθωμα. Στον κόσμο μου, οι συγγραφείς είναι ιδιοφυΐες, που δημιουργούν εναλλακτικά σύμπαντα στο μυαλό μας και φέρουν το μανδύα της αναπαράστασης πολιτισμών και ζητημάτων, αφηγούμενοι με αυθεντία ιστορίες, που μας επηρεάζουν συναισθηματικά.

Η Φέιθ Μουάνγκι, ανώτερη ειδικός στρατηγικής επικοινωνίας με έδρα το Ναϊρόμπι της Κένυας και φανατική αναγνώστρια, είναι μέλος μιας λέσχης βιβλίου ονόματι Books and Beyond. Μοιράστηκε μαζί μου σε μια συζήτηση στο WhatsApp πώς προσφέρει κάθε βιβλίο μοναδικές προοπτικές, επιτρέποντάς της να εξερευνήσει τις αποχρώσεις των διαφορετικών κοινωνιών και τις ποικιλομορφίες τους. Το λογοτεχνικό της ταξίδι έχει διευρύνει τους ορίζοντές της εμβαθύνοντας την ενσυναίσθησή της και αμφισβητώντας τις δικές της προκαταλήψεις, κάνοντάς την πιο συνειδητοποιημένη για την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης, αισθήματα με τα οποία συμφωνώ.

Το διάβασμα ήταν πάντα ένα παράθυρο σε κόσμους πέρα ​​από το άμεσο περιβάλλον μου. Ως Κενυάτισσα με μια δια βίου γοητεία για τους διαφορετικούς πολιτισμούς, το πάθος μου για τα βιβλία έχει εμπλουτίσει βαθιά την κατανόησή μου για το απέραντο μωσαϊκό των ανθρώπινων εμπειριών. Με ελκύουν ιδιαίτερα οι Αφρικανοί/ές συγγραφείς, των οποίων οι αφηγήσεις αντηχούν στις δικές μου εμπειρίες, καθώς και από μακρινές χώρες, των οποίων οι ζωές και οι πολιτισμοί είναι όμορφα άγνωστοι και μερικές φορές εκπληκτικά οικείοι.

Καθώς η παρούσα ζωή μας εξελίσσεται, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε απαντήσεις στο ερώτημα «Πώς φτάσαμε εδώ;». Βιβλία — μυθοπλασίας ή μη μυθοπλασίας, και ιδιαίτερα στο αφρικανικό πλαίσιο — όπως το «Betrayal in the City» του Φράνσις Ιμπούγκα, το «Homegoing» της Γιάα Γκάσι και το «River and the Source» της Μάργκαρετ Ογκόλα, με έχουν βοηθήσει να κατανοήσω την τρέχουσα κατάσταση και γιατί εξακολουθούν να είναι ζωντανές ορισμένες αποικιακές κληρονομιές στα κοινωνικοοικονομικά μας συστήματα. Ταυτόχρονα, η λογοτεχνία έχει δημιουργήσει επίσης χώρο για ευκαιρίες, όπου μπορούμε συνειδητά να εμπνεύσουμε και να προωθήσουμε τα δικά μας ιδανικά, διαμορφώνοντας μια ιστορία που είναι βιώσιμη για τις μελλοντικές γενιές. 

Κάθε βιβλίο σού επιτρέπει να δεις τον κόσμο μέσα από τα μάτια των συγγραφέων και να γίνεις μάρτυρας των εμπειριών των ανθρώπων για τους οποίους διαβάζεις. Ο Αμπντί Λατίφ, ανταποκριτής των New York Times για την Ανατολική Αφρική, μου είπε στο WhatsApp πώς τα βιβλία τον έχουν βοηθήσει καθοριστικά να κατανοήσει τον δικό του πολιτισμό μέσα από τα λόγια συγγραφέων, που έχουν την ίδια εθνικότητα με αυτόν.

Τα βιβλία δεν με έκαναν μόνο να εκτιμήσω άλλους πολιτισμούς, αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό, το περιβάλλον μου, την οικογένεια και τους φίλους μου. Μερικές φορές, μπορούσα να διαβάσω βιβλία γραμμένα από συγγραφείς, που μοιράζονται το δικό μου σομαλικό υπόβαθρο, και αυτά εξακολουθούν να είναι σε θέση να με διδάξουν πολλά περισσότερα για τον δικό μου πολιτισμό. Ο Νουρουντίν Φαράχ, για παράδειγμα, στο βιβλίο του «Γλυκόξινο γάλα» , που εκδόθηκε το 1980, εξερευνά το καταπιεστικό πολιτικό καθεστώς στη Σομαλία μέσα από το πρίσμα δίδυμων αδελφών, ενώ η Ναντίφα Μοχάμεντ διερευνά τις ρίζες της μέσα από το ημιαυτοβιογραφικό της βιβλίο «Το αγόρι της μαύρης μαμάς»,  το οποίο εξετάζει το ταξίδι του πατέρα της, που διασχίζει το Σουδάν, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και τη Μεσόγειο. Αυτοί οι δύο, μεταξύ άλλων Σομαλών συγγραφέων,  έχουν εμβαθύνει την κατανόησή μου για το πώς υπάρχει μια πολλαπλότητα εμπειριών μέσα σε κάθε πολιτισμό και ότι πρέπει να εκτιμούμε όλες αυτές τις εμπειρίες. Αυτό κάνουν τα καλύτερα βιβλία: σε βοηθούν να πλοηγηθείς όχι μόνο στους κόσμους των άλλων ανθρώπων, αλλά και στον κόσμο στον οποίο υπάρχεις.

Στη ζωή, βιώνουμε νίκες, ενώ ταυτόχρονα γινόμαστε μάρτυρες αδικιών, και αυτές μπορούν να ειπωθούν μέσα από τις δικές μας εμπειρίες ή από εκείνες των άλλων. Η Τσιμαμάντα Αντίτσιε, μια από τις πιο βαθυστόχαστες Αφρικανές συγγραφείς στην Αφρική, σκιαγραφεί αυτή την εικόνα σε μια συνέντευξη στους Financial Times, λέγοντας:

Όταν σκεφτόμαστε τον πόλεμο, η μη μυθοπλασία και η μυθοπλασία είναι εξίσου σημαντικές. Ο ρόλος ενός συγγραφέα μυθοπλασίας όσον αφορά το θέμα του πολέμου είναι να αποτυπώνει με φαντασία το συναίσθημα και τα συναισθήματα, και αυτό που ίσως θα ονομάσω ανθρωπότητα. Νομίζω ότι η μυθοπλασία θα πρέπει να μας λέει πώς ένιωθε ο πόλεμος και η μη μυθοπλασία θα πρέπει να μας λέει τι συνέβη. Δεν είμαι σίγουρη ότι θα μπορούσα να είχα γράψει το «Μισό Κίτρινο Ήλιο», αν είχα βιώσει τον πόλεμο της Μπιάφρας στη Νιγηρία. Νομίζω ότι έχω την απόσταση, όχι μόνο του χρόνου, αλλά και του να μην έχω βιώσει άμεσα τον πόλεμο. Έτσι, κατά κάποιο τρόπο, κληρονόμησα τη μνήμη.

Είτε προσπαθούμε να κατανοήσουμε την ιστορία μας, την ανθρώπινη συμπεριφορά, τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές δομές, μεταξύ άλλων, τα βιβλία ανοίγουν έναν κόσμο γνώσης. 

Η Corazon Kisilu (@corriemwende) είναι ειδικός σε θέματα επικοινωνίας για το κλίμα με έδρα το Ναϊρόμπι. Όταν δεν εργάζεται, η Corrie χαλαρώνει με ένα βιβλίο ή μαθαίνει τα τελευταία νέα στον κόσμο του μπάσκετ.