Από τον Εθνικό Φορέα για την Απαγόρευση της Εμπορίας Ανθρώπων (NAPTIP), η Binta Adamu Bello δεξιά με την Hafsat Muhammad Baba κατά τη διάρκεια επίσκεψης στα γραφεία της GIWAC για την ανάπτυξη σχέσης εργασίας κατά της εμπορίας γυναικών στη χώρα. Φωτογραφία από τη GIWAC, που χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας.

Το άρθρο αυτό του Mohammed Ibrahim δημοσιεύτηκε αρχικά στο Peace News Network στις 5 Mαρτίου 2025. Μια επιμελημένη εκδοχή αναδημοσιεύεται στο Global Voices κατόπιν συμφωνίας διαμοιρασμού περιεχομένου.

Στη Βόρεια Νιγηρία, όπου βαθιά ριζωμένες πατριαρχικές νόρμες συχνά φιμώνουν τις γυναίκες, ένα νέο κύμα πρωτοβουλιών των οποίων ηγούνται γυναίκες αναδύεται όχι μόνο για να πολεμήσει την έμφυλη βία, αλλά και για να καλλιεργήσει την ειρήνη και την κοινωνική συνοχή.

Ιστορικά αποκλεισμένες από τις ειρηνευτικές συζητήσεις, οι γυναίκες είναι πλέον στο προσκήνιο. Συνηγορούν για δικαιοσύνη, παρέχοντας στήριξη σε επιζήσασες και αναδιαμορφώνοντας τις κοινωνικές αντιλήψεις περί ενδοοικογενειακής βίας για να γνωρίσει ο κόσμος ότι αποτελεί κρίσιμη απειλή για την κοινοτική σταθερότητα.

Η έμφυλη βία ως εμπόδιο στην ειρήνη

Έρευνα του 2019 της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Νιγηρίας έδειξε ότι 30% των γυναικών στη χώρα ηλικίας 15 έως 49 ετών είχε βιώσει σωματική βία, ενώ 68% είχε βιώσει συναισθηματική, οικονομική, ή σεξουαλική κακοποίηση.

Η Hafsat Muhammad Baba, Team Lead της GIWAC. Φωτογραφία από τη GIWAC, που χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας.

Τέτοια ευρέως εξαπλωμένη βία δεν αποτελεί μόνο παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και μέγιστο εμπόδιο για μια βιώσιμη ειρήνη. «Όταν οι γυναίκες δεν είναι ασφαλείς, οι κοινότητες παραμένουν ασταθείς», λέει η Hafsat Muhammad Baba, που ηγείται της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για τις Γυναίκες και τα Παιδιά (GIWAC) στην Καντούνα στη Βορειοδυτική Νιγηρία. Πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε να μιλάμε για οικοδόμηση ειρήνης, ενώ οι γυναίκες ζουν με το φόβο μέσα στα ίδια τους τα σπίτια».

Οι οργανώσεις γυναικών συμπληρώνουν τα κενά, που έχουν αφήσει η ανεπαρκής επιβολή του νόμου και η περιορισμένη κυβερνητική παρέμβαση παρέχοντας δομές στήριξης, που προωθούν την επούλωση και τη συμφιλίωση, ενώ παράλληλα προωθούν μια πολιτιστική αλλαγή προς τη μη βία.

Ενδυναμώνοντας τις γυναίκες ως φορείς της ειρήνης

Η Baba, που ηγείται της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για τις Γυναίκες και τα Παιδιά (GIWAC), τονίζει ότι η αντιμετώπιση της έμφυλης βίας είναι ζωτική για την μακροχρόνια ειρήνη. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο λόγος των γυναικών ακούγεται πριν η βία κλιμακωθεί σε πλήρη κρίση», λέει στο Peace News Network (PNN).

Η οργάνωσή της ασχολείται με συνηγορία από τα κάτω και εκπαιδεύει τις γυναίκες, ώστε να αναγνωρίζουν τα πρώιμα σημάδια κακοποίησης, αλλά και να μιλούν ανοιχτά πριν χειροτερεύσουν οι καταστάσεις. Η Baba εξηγεί:

Οι επιζήσασες χρειάζονται ασφαλείς χώρους για να μοιραστούν τις ιστορίες τους και να έχουν πρόσβαση σε στήριξη. Αυτό δεν έχει σχέση μόνο με τη δικαιοσύνη, αλλά έχει να κάνει με την επούλωση, την ανοικοδόμηση εμπιστοσύνης, και την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας.

Επίσης συνηγορεί υπέρ της εμπλοκής των αντρών στις προσπάθειες ανοικοδόμησης της ειρήνης τονίζοντας ότι η τοξική αρρενωπότητα και οι προσδοκίες της κοινωνίας συχνά πυροδοτούν την ενδοοικογενειακή βία.

Οι άντρες πρέπει να καταλάβουν ότι η δύναμη δεν προέρχεται από τη βία, αλλά από τη συνεργασία.

Η Hafsat Muhammad Baba με αξιωματούχους της αποστολής του Gender Awareness Trust (GAT) στο γραφείο της GIWAC. Και οι δύο [ομάδες] εργάζονται για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας στη Βόρεια Νιγηρία. Φωτογραφία από την GIWAC, που χρησιμοποιείται κατόπιν αδείας.

Για να αυξηθεί ο αντίκτυπος της συνηγορίας τους, η Baba καλεί τους θρησκευτικούς ηγέτες και τους επικεφαλής της παράδοσης να παίξουν ενεργό ρόλο. Υποστηρίζει:

Τα τζαμιά, οι εκκλησίες, και οι ομάδες της κοινότητας θα πρέπει να λειτουργούν ως πλατφόρμες για την ενίσχυση των μηνυμάτων περί μη βίας και σεβασμού προς τις γυναίκες.

Η Baba επίσης λέει ότι αυτές οι πλατφόρμες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση των αντρών γύρω από τι πράγματι λένε οι θρησκευτικές γραφές σχετικά με το σεβασμό, τον οποίο πρέπει να δείχνουν στις γυναίκες.

Ξεπερνώντας τα εμπόδια προς τη δικαιοσύνη και την ειρήνη

Η Hannatu Ahuwan της Legal Awareness for Nigerian Women τονίζει τις δυσκολίες, που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, όταν αναζητούν δικαιοσύνη.

Πολλές επιζήσασες δέχονται πίεση να αποσύρουν τις κατηγορίες ενισχύοντας έναν κύκλο ατιμωρησίας.

Ενώ ο Νόμος για την Απαγόρευση της Βίας Απέναντι σε Άτομα (VAPP) έχει καταστεί εσωτερικό δίκαιο στις περισσότερες βόρειες πολιτείες, η ανεπαρκής εφαρμογή του παραμένει πρόκληση. Εξήγησε ότι η έλλειψη Κέντρων Παραπομπής Σεξουαλικών Επιθέσεων (SARCs), οικονομικοί περιορισμοί, και κίνδυνοι σχετικοί με την ασφάλεια περιπλέκουν ακόμα περισσότερο τη μάχη κατά της έμφυλης βίας.

Η ανασφάλεια στην περιοχή το κάνει δύσκολο για μας να λειτουργήσουμε σε περιοχές υψηλού κινδύνου, όπου η βία κατά των γυναικών είναι πιο κυρίαρχη.

Η Ahuwan πιστεύει ότι ένα καλά συντονισμένο σύστημα αντιμετώπισης της έμφυλης βίας δεν θα στήριζε μόνο της επιζήσασες, αλλά και θα συνέβαλε στις ευρύτερες προσπάθειες για την οικοδόμηση της ειρήνης.

Κοινότητες, που πολεμούν ενεργά την έμφυλη βία, καλλιεργούν περιβάλλοντα τέτοια, όπου οι διαμάχες διευθετούνται ειρηνικά, παρά μέσα από τη βία.

Η νομική συνηγορία και η διαμεσολάβηση ως εργαλεία οικοδόμησης της ειρήνης

Η Olufunke Bamikole, Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Γυναικών Δικηγόρων (FIDA) στην Καντούνα, φωτογραφία από την ίδια.

Η Olufunke Bamikole, Επικεφαλής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Γυναικών Δικηγόρων (FIDA) στην Καντούνα, τονίζει το ρόλο της νομικής συνηγορίας στη διασφάλιση μιας ειρήνης που διαρκεί: «Μια κοινωνία, που δεν μπορεί να προστατεύσει τις γυναίκες της, δεν μπορεί να επιτύχει βιώσιμη ειρήνη», λέει.

Η δουλειά της FIDA εκτείνεται πέρα από τη δικαστική διαδικασία στη διαμεσολάβηση και την επίλυση συγκρούσεων. «Δεν χρειάζεται όλες οι υποθέσεις να τελειώνουν στις αίθουσες των δικαστηρίων», εξηγεί η Bamikole. «Όταν οι διαμάχες επιλύονται φιλικά, οι επιζήσασες συχνά αισθάνονται πιο ενδυναμωμένες, και οι κοινότητες μαθαίνουν υγιέστερους τρόπους για να επιλύσουν τις συγκρούσεις».

ΜΜΕ, κυβέρνηση και κοινοτική συνεργασία για την ειρήνη

Η Baba, η Ahuwan και η Bamikole συμφωνούν ότι τα ΜΜΕ παίζουν κρίσιμο ρόλο στην μεταστροφή των δημόσιων στάσεων απέναντι στην έμυφλη βία. «Όταν οι άνθρωποι διαβάζουν για επιζήσασες που ξεπέρασαν το τραύμα τους, αυτό δίνει σε άλλους ανθρώπους το κουράγιο να σπάσουν τον κύκλο της βίας», λέει η Baba.

Η Ahuwan καλεί την κυβέρνηση να πάρει προληπτικά μέτρα για την ενδυνάμωση των μηχανισμών ανταπόκρισης στην έμφυλη βία.

Διευρύνοντας το ρόλο των γυναικών στις ειρηνευτικές διαδικασίες

Παρά τα συστημικά εμπόδια, ομάδες των οποίων ηγούνται γυναίκες συνεχίζουν να απαιτούν το κομμάτι, που τους ανήκει δικαιωματικά στις ειρηνευτικές διαδικασίες. Η Baba εξηγεί:

Οι γυναίκες είναι οικοδόμοι ειρήνης από τη φύση τους. Διαμεσολαβούν σε οικογένειες, επιλύουν διαμάχες και καλλιεργούν την ενότητα κι όμως συχνά αποκλείονται από τις επίσημες ειρηνευτικές διαδικασίες.

Καλεί για μεγαλύτερη ένταξη των γυναικών στις συζητήσεις για ασφάλεια, στον διαθρησκευτικό διάλογο και τη διαμόρφωση πολιτικής.

Μια ειρηνική κοινωνία είναι εκείνη, στην οποία οι γυναίκες δεν προστατεύονται απλώς, αλλά εμπλέκονται ενεργά στη διαμόρφωση πολιτικών που επιδρούν στις ζωές τους, λέει.

Κάλεσμα για δράση για ειρήνη που θα διαρκεί

Η μάχη κατά της έμφυλης βίας στη βόρεια Νιγηρία είναι κάτι περισσότερο από ζήτημα δικαιωμάτων των γυναικών: είναι μια προσταγή ειρήνης και ασφάλειας. Δεν μπορεί να επιτευχθεί βιώσιμη ειρήνη, αν ο μισός πληθυσμός συνεχίζει να αντιμετωπίζει βία και διακρίσεις.

Καθώς οι οργανώσεις, των οποίων ηγούνται γυναίκες, κάνουν βήματα μπροστά, η δουλειά τους πρέπει να αναγνωριστεί, να στηριχθεί και να ενισχυθεί. «Δεν μπορούμε πλέον να αγνοούμε τις φωνές των ανθρώπων», λέει η Baba. «Η μάχη τους για δικαιοσύνη και ισότητα είναι μια μάχη για το μέλλον της βόρειας Νιγηρίας και για ειρήνη που να διαρκεί».