Ποιος ήταν ο Τζαλαλουντίν Ρουμί και τίνος ήταν;

Rumi as depicted in a short film uploaded onto YouTube by user Ghaus Siwani.

Ο Ρουμί, όπως απεικονίζεται σε μια ταινία μικρού μήκους στο YouTube από τον χρήστη Ghaus Siwani.

Καθώς όλες οι χώρες, που διεκδικούν για δικό τους το έργο του Τζαλαλουντίν Ρουμί, ξεσηκώθηκαν το 2016 στην ιδέα πως ο Λεονάρντο ντι Κάπριο θα ενσαρκώσει τον ποιητή και μελετητή σε επική ταινία του Χόλιγουντ, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο Αφγανιστάν αντιτίθενται στην κοινή διεκδίκηση Ιράν και Τουρκίας για το αριστούργημα Μεσνεβί.

Στις 31 Μαΐου 2016, το Ειδησεογραφικό Πρακτορείο Ιρανών Φοιτητών του Ιράν (ISNA) δημοσίευσε μια έκθεση, η οποία παραθέτει τη συμφωνία του πρόεδρου του Οργανισμού Εθνικών Εγγράφων για να καταχωρήσουν από κοινού το Ιράν και η Τουρκία τη συλλογή στίχων Μεσνεβί του Ρουμί ως κοινή πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO.

Η έκθεση έφερε διαμάχη στα αφγανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και προκάλεσε φρενίτιδα διπλωματικών πηγαινέλα.

Στις 9 Ιουνίου, το υπουργείο Εξωτερικών του Αφγανιστάν έκανε καταγγελία επισήμως στην Patricia McPhillips, εκπρόσωπο της UNESCO στο Αφγανιστάν, η οποία στη συνέχεια υποσχέθηκε να μεταφέρει το ζήτημα στα κεντρικά γραφεία της UNESCO.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Αφγανιστάν Σαλαχουντίν Ραμπανί ζήτησε από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου “για λεπτομέρειες” της είδησης αυθημερόν.

Ο Τσαβούσογλου εξέφρασε με τη σειρά του άγνοια επί του ζητήματος και υποσχέθηκε ότι “οι θεωρήσεις και οι συστάσεις του Αφγανιστάν ως γενέτειρα του Μεβλανά Τζαλαλαντίν Μουχαμάντ Μπαλχί” θα λαμβάνονταν υπόψιν στην αίτηση, μια αντίδραση που απέτυχε να καταστείλει τη διαδικτυακή διαμαρτυρία.

Στη συνέχεια, στις 12 Ιουνίου, ένας δημοσιογράφος από το αφγανικό Ariana News δημοσίευσε μια συνέντευξη με τον πρέσβη του Ιράν στο Αφγανιστάν, ο οποίος δήλωσε ότι το Ιράν “δεν έχει αξίωση καμία για ιδιοκτησία του Μεβλανά. Το Ιράν δεν έχει καμία πρόθεση να περάσει ως εγγραφή το Μεσνεβί ή τον Μεβλανά. Το Ιράν επιχειρεί απλά να καταγράψει κάποιες παλιές εκδόσεις του Μεσνεβί”.

“Από το Μπαλχ κατάγομαι”

Το Μαθναβί-ι Μανάουι ή Μεσνεβί (Πνευματικά Δίστιχα) είναι ένα από τα τρία γνωστά έργα του Ρουμί, που αποτελείται από έξι κεφάλαια και περίπου 26.000 δίστιχα σύνολο.

Το Μεσνεβί λατρεύεται σε όλο τον περσόφωνο κόσμο, μεταξύ των οποίων στο Αφγανιστάν, στο Ιράν και στο Τατζικιστάν, ως ένα βιβλίο εξαιρετικής σοφίας.

Για πολλούς ομιλητές της περσικής γλώσσας, χαρακτηρίζεται ακόμη κι ως “δεύτερο Κοράνι” ή το “Περσικό Κοράνι”, ο ύψιστος φόρος τιμής στο μυστικιστικό και πνευματικά πλούσιο περιεχόμενό του.

Το Μεσνεβί είχε επίσης ως συνέπεια να γίνει ο Ρουμί ο πιο ευπώλητος συγγραφέας στην Αμερική το 2014, κάτι που εξηγεί το ενδιαφέρον του Χόλιγουντ για την συναρπαστική του ζωή.

Στις 9 Ιουνίου, μια ομάδα ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών συγκεντρώθηκαν στην Καμπούλ για να διαμαρτυρηθούν για την υποβολή στην UNESCO του Ιράν και της Τουρκίας, επιμένοντας ότι ο Ρουμί ήταν “κοσμοπολίτης ποιητής, που αποτελεί ένα πολύτιμο πλεονέκτημα όλων των ανθρώπων του πολιτισμού”.

Υποστήριξαν: “Όλοι γνωρίζουν ότι γεννήθηκε στο Μπαλχ του Αφγανιστάν και μετά μετακόμισε στο Ικόνιο”.

Ο Suharb Sirat, ένας διάσημος Αφγανός ποιητής, έγραψε μια μακροσκελή ανάρτηση, παραθέτοντας ένα δίστιχο από το Μαθναβί-ι Μανάουι:

Από το Μπαλχ κατάγομαι, από το Μπαλχ κατάγομαι, από το Μπαλχ κατάγομαι/Ένας κόσμος ολάκερος χαίρεται την πίκρα μου…

Σε ορισμένα όμως από τα γκαζάλ του, ο Ρουμί είναι πιο ομιχλώδης σχετικά με τις ρίζες του:

“Ούτε Χριστιανός ούτε Εβραίος ούτε Μουσουλμάνος, ούτε Ινδουιστής / Βουδιστής, Σούφι ή Ζεν. Καμιάς θρησκείας / ή πολιτισμού. Δεν είμαι από τη Δύση / ούτε την Ανατολή, ούτε πέρα από τον ωκεανό ή πάνω από αυτόν”, γράφει κάπου.

Πολλοί άλλοι χρήστες του Facebook ανέφεραν επίσης το ίδιο δίστιχο ως απόδειξη ότι ανήκει στο Μπαλχ του Αφγανιστάν.

Ο Mohammad Husain Mohammadi, σύγχρονος ποιητής και συγγραφέας, ιδιοκτήτης των εκδόσεων Taak, έγραψε:

Πατρίφα του Μαβλανά είναι το βασίλειο των Τζάαν (“τζίνι”, πνευμάτων)

Καθώς η συζήτηση μαινόταν, μια σελίδα στο Facebook με τίτλο Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi έγινε πηγή μιας συντονισμένης εκστρατείας για την αναγνώριση της σύνδεσης του Ρουμί με το Αφγανιστάν.

Η σελίδα υπέβαλε ψήφισμα κατά της υποβολής συμμετοχής στην UNESCO από Άγκυρα-Τεχεράνη, που έκτοτε έχει υπογραφεί από περισσότερα από 5.000 άτομα, κοντά στον στόχο των 7.500.

Η ιστορία του Ρουμί. Προέλευση: Ικόνιο;

Ο Ρουμί πιθανότατα γεννήθηκε στο Μπαλχ του Αφγανιστάν, είτε στην πόλη είτε στην ευρύτερη περιοχή, που επεκτείνεται επίσης στο σύγχρονο Τατζικιστάν, στις 30 Σεπτεμβρίου 1207.

Αλλά μετά την μογγολική εισβολή στην Κεντρική Ασία από το 1215 έως το 1220, ο Μπαχαουντίν Γουαλάντ, πατέρας του Ρουμί, ξεκίνησε προς τα δυτικά μαζί με την οικογένειά του.

Η οικογένεια του Ρουμί προχώρησε στη Βαγδάτη, πραγματοποιώντας προσκύνημα [Χατζ] στη Μέκκα, στη συνέχεια στη Δαμασκό και στη συνέχεια στο Καραμάν, όπου εγκαταστάθηκαν για επτά χρόνια, πριν φύγουν για το Ικόνιο της Ανατολίας το 1228.

Εκείνη την εποχή, η πόλη βρισκόταν υπό το Σελτζουκικό Σουλτανάτο του Ρουμ, το οποίο παρέχει τη βάση για το επώνυμο του Μαβλανά.

Σπουδαστής θεολογίας, αραβικής λογοτεχνίας και θρησκευτικών σπουδών, ο Μαβλανά έγινε καθηγητής στα 25 του χρόνια και αργότερα διάσημος νομικός, ο οποίος κήρυττε στα τεμένη του Ικονίου.

Προσέλκυσε επίσης χιλιάδες μαθητές, για το οποίο τον ζήλευαν ευρέως.

Η ποιητική στροφή του Ρουμί ήρθε μετά τη γνωριμία αρχικά και στη συνέχεια το θάνατο υπό μυστηριώδεις περιστάσεις του κοντινότερου φίλου και μέντορά του, Σαμσουντίν της Ταμπρίζ.

Κλονισμένος από την απώλεια, ο Μαβλανά ξέδωσε γράφοντας στίχους.

Μεταξύ των δεκάδων χιλιάδων στίχων που αποδίδονται στον Ρουμί, περίπου 44.000 στίχοι συλλέχθηκαν σε δύο επικά βιβλία ονόματι Ντιβάν-ε Σαμς-ε Ταμπρίζι (τα γκαζάλ του, ποιήματα αγάπης και μυστικισμού) γραμμένα προς τιμήν του φίλου του, και περίπου 25.000 συλλέχθηκαν στο Μαθναβί-ι Μανάουι (στίχοι σοφίας).

Πέθανε στο Ικόνιο το 1273.

Με το βλέμμα στη Δύση

Με τα νέα της κοινής υποβολής στην UNESCO να είναι ακόμα φρέσκα, στις 6 Ιουνίου 2016, ο David Franzoni, σεναριογράφος βραβευμένος με Όσκαρ, είπε στην εφημερίδα Guardian ότι “συμφώνησε να δουλέψει σε μια βιογραφική ταινία για τον ποιητή του 13ου αιώνα Τζαλαλουντίν Ρουμί”.

Είπε επίσης ότι θέλει τον αστέρα του Χόλιγουντ Λεονάρντο Ντι Κάπριο να παίξει το ρόλο του Ρουμί, προκαλώντας ενθουσιασμό μεταξύ ορισμένων Αφγανών και αποτροπιασμό μεταξύ άλλων.

Μέσα σε λίγες ώρες το hashtag #RumiWasntWhite [Ο Ρουμί δεν ήταν λευκός] είχε γίνει δημοφιλές.

Οι ρατσιστές τρελαίνονται όταν ένας ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ χαρακτήρας, όπως η Ερμιόνη, γίνεται μαύρος [ΣτΜ: Αναφέρεται στην επιλογή μαύρης πρωταγωνίστριας για τη θεατρική συνέχεια του “Χάρι Πότερ” για το ρόλο της Ερμιόνης], αλλά το βρίσκουν φυσιολογικό να πασάρουν ως λευκούς ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ; ΟΚ.

Ελπίζω η ταινία για τον Ρουμί να είναι μια αυθεντική αναπαράσταση των ηθών της περιοχής, σε αντίθεση με την τραυματική εμπειρία του Rock The Kasbah [ΣτΜ: Κωμωδία για έναν μουσικό μάνατζερ, που ανακαλύπτει στο Αφγανιστάν μια έφηβη με καταπληκτική φωνή  και την πηγαίνει στην Καμπούλ για να συμμετάσχει στο τηλεοπτικό τάλεντ σόου Afghan Star].

Ώστε θέλουν να παίξει ένας λευκός τον Ρουμί, έναν σουφιστή Πέρση ποιητή. Όταν όμως χρειάζονται έναν τρομοκράτη, βρίσκουν πανεύκολα Μουσουλμάνους ηθοποιούς

Ο χρόνος μονάχα θα δείξει αν ο θρύλος του Ρουμί θα αντιμετωπιστεί με τιμή ή θα κακοπεράσει στη μεγάλη οθόνη, αλλά πολλοί Αφγανοί παραδέχονται – είτε ελεύθερα είτε απρόθυμα – ότι ο θρύλος αυτός δημιουργήθηκε χιλιάδες μίλια δυτικά από τη γενέτειρά του.

Ωστόσο, ο θεολόγος της ευρείας μάθησης έχει ακόμη πολλά να διδάξει το Αφγανιστάν, όπου οι εξτρεμιστικές ερμηνείες της θρησκείας συνεχίζουν να σκιάζουν τη χαρά του πνεύματος, που διακατείχε το έργο της ζωής του.

Οι αληθινοί θαυμαστές του Ρουμί ελπίζουν ότι ο ντόρος γύρω από την καταγωγή του δε θα πνίξει τη δύναμη και τη σοφία στα λόγια του, σε μια εποχή που ο κόσμος τα έχει περισσότερο ανάγκη.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.