Τι συνέβη στο Περού; Η αφύπνιση της διακοσαετούς γενιάς

Φωτογραφία: Andrés Huacaychuco Quijada, χρήση με άδεια.

Στις 9 Νοεμβρίου, ξεκίνησε η πιο σημαντική εβδομάδα των τελευταίων 20 ετών στη χώρα μας. Εκείνη την ημέρα, το Κογκρέσο, μετά από μια σύντομη συζήτηση και δικαιολογώντας τις ενέργειές του για την καταπολέμηση της διαφθοράς, αποφάσισε να καθαιρέσει τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Μαρτίν Βισκάρα. Οι στόχοι αυτής της κίνησης, που προωθήθηκε με ποινικές έρευνες από μέλη του Κογκρέσου, ήταν ο έλεγχος των κύριων εξουσιών του Κράτους, της Εκτελεστικής και της Νομοθετικής, για να αντιταχθούν σε μεταρρυθμίσεις ή μέτρα, που ευνοούν τα συμφέροντά τους.

Η προεδρική καθαίρεση λόγω ηθικής ανικανότητας, η οποία ρυθμίζεται στο άρθρο 113 του Περουβιανού Συντάγματος, είναι ένα εργαλείο ελέγχου, που παρέχεται στο Κοινοβούλιο και έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει το προεδρικό αξίωμα, διασφαλίζοντας την “ηθική” καταλληλότητα του ατόμου, που κατέχει τη θέση. Ωστόσο, το περιεχόμενό του αποτελεί, ιδίως τώρα, αντικείμενο διαφόρων συζητήσεων, κατ’ αρχήν, επειδή το πεδίο εφαρμογής του δεν είναι σαφές, και, δεύτερον, επειδή η αδιάκριτη και αυθαίρετη χρήση του μπορεί να δημιουργήσει, σύμφωνα με τον συνταγματολόγο César Landa, ένα σιωπηρό πραξικόπημα.

Επομένως, είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι, παρά το γεγονός ότι η “ηθική ανικανότητα” είναι μια απροσδιόριστη έννοια, η χρήση της πρέπει να περιορίζεται στα περιθώρια, που καθορίζει το ίδιο το Σύνταγμα. Έτσι, εκτός από τις τυπικές απαιτήσεις, που ορίζονται στο άρθρο 89-A των κανονισμών του Κογκρέσου, είναι απαραίτητος ο σεβασμός και η διασφάλιση του δικαιώματος στη δέουσα διαδικασία, καθώς και η ορθολογικότητα, αναλογικότητα και λογική της απόφασης.

Ό,τι συνέβη στις 9 Νοεμβρίου δεν ικανοποίησε αυτές τις απαιτήσεις. Από τη μία πλευρά, είναι αλήθεια ότι ο Βισκάρα ερευνάται για πράξεις διαφθοράς, όταν ήταν Περιφερειακός Κυβερνήτης της Μοκέγκουα. Από την άλλη πλευρά, είναι επίσης αλήθεια ότι εξακολουθούν να συλλέγονται αποδεικτικά στοιχεία ως προς αυτό για να υποβληθεί στη συνέχεια δίωξη. Τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ για την υπόθεση, χωρίς αντιπαραβολή δεδομένων ή έρευνα από το κοινοβούλιο, χρησιμοποιήθηκαν για την απομάκρυνση του προέδρου σε μια ρητή διαδικασία, στην οποία οι ψήφοι αποφασίστηκαν, προτού ακουστεί η υπεράσπισή του.

Επιπροσθέτως, το κοινωνικό πλαίσιο για την προώθησή του δεν ήταν πολύ ευνοϊκό. Το Περού είναι μία από τις χώρες, που έχουν πληγεί περισσότερο από τον COVID-19, τόσο σε επίπεδο υγείας όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Στην κατάρρευση των νοσοκομείων και στην εξαθλίωση των πολιτών, προστέθηκε άλλη μια πολιτική κρίση, αποτέλεσμα των συνεχών αντιπαραθέσεων μεταξύ του εκτελεστικού και του νομοθετικού σώματος, στη συγκεκριμένη περίπτωση, στα πρόθυρα των νέων προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών. Επομένως, με τόσο σύντομο χρονικό διάστημα – 8 μήνες – έως ότου οι νέοι εκπρόσωποι να αναλάβουν αυτές τις θέσεις, μέρος των πολιτών θεώρησε ότι το ιδανικό ήταν να τελειώσει τη θητεία του ο Βισκάρα, ενώ βρισκόταν υπό έρευνα από την Εισαγγελία. Στην πραγματικότητα, σε μια έρευνα που διενήργησε το IEP (2020), το 95% των ερωτηθέντων συμφώνησαν με αυτήν τη θέση και μόνο το 4% ήταν υπέρ της καθαίρεσης.

Έτσι, το κίνητρο για να ενεργήσουν οι νομοθέτες όπως ενήργησαν ήταν να απομακρύνουν τον Βισκάρα για να εγκρίνουν μέτρα, που τους ωφελούν. Η κυβέρνηση αντιπροσώπευε ένα εμπόδιο στην έγκριση αμφιλεγόμενων κανονισμών που, στις περισσότερες περιπτώσεις, είχαν τηρηθεί από τεχνικά όργανα της Εκτελεστικής εξουσίας. Για παράδειγμα, την επομένη της καθαίρεσης, παρουσιάστηκε ένα νομοσχέδιο, που απειλούσε τον Αμαζόνιο προωθώντας την επέκταση της βιοτεχνικής εξόρυξης και ένα άλλο, στο οποίο η απόκτηση περιβαλλοντικής πιστοποίησης γινόταν πιο ευέλικτη. Επίσης, τις επόμενες ημέρες, η Επιτροπή Παιδείας προγραμμάτισε την παρουσίαση ενός νομοσχεδίου, που πρότεινε την κατάργηση ή την τροποποίηση της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτή η πρωτοβουλία έθετε σε κίνδυνο όλες τις τρέχουσες διαδικασίες, που στοχεύουν στη διασφάλιση της ποιότητας της βασικής και ανώτατης εκπαίδευσης. Η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας κινδύνευε επίσης περισσότερο.

Όλες αυτές οι πράξεις, ξεκινώντας με την έγκριση της κενής θέσης, προκάλεσαν οργή σε χιλιάδες Περουβιανούς, κυρίως εφήβους και νέους που, από τις 9 έως τις 17 Νοεμβρίου, οργάνωσαν και κάλεσαν να πραγματοποιήσουν μαζικές διαμαρτυρίες για την υπεράσπιση της δημοκρατία και τις κύριες κρατικές μεταρρυθμίσεις (εκπαιδευτικές, πολιτικές και δικαστικές). Αυτές οι διαδηλώσεις, παρά το γεγονός ότι ήταν ειρηνικές, καταπιέστηκαν βίαια από την Περουβιανή Εθνική Αστυνομία, με τέτοιο τρόπο ώστε στην πορεία της 14ης Νοεμβρίου, δύο νέοι, ο Inti και ο Jack, δολοφονήθηκαν και άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά. Στις κακές αποφάσεις του Κογκρέσου, προστέθηκε μια αυταρχική κυβέρνηση, η οποία, χάρη στις κινητοποιήσεις, διήρκεσε μόνο 6 ημέρες, αλλά άφησε μεγάλες πληγές.

Τέλος, τα συμβάντα πυροδότησαν ένα αίσθημα εξάντλησης στο πρόσωπο της πολιτικής τάξης από τους εφήβους και τους νέους. Η “διακοσαετής γενιά”, όρος που επινόησε η Περουβιανή κοινωνιολόγος Noelia Chávez, η οποία βγήκε στους δρόμους για να υπερασπιστεί την πατρίδα της, γνώρισε συνεχείς πράξεις διαφθοράς. Έχει δει πώς οι πολιτικοί τσακώνονται για τη χώρα σαν σε πλιάτσικο. Παρατήρησε επίσης πώς αυξάνεται η ανισότητα και πώς η δικαιοσύνη είναι αόριστη. Δεν είναι αδιάφοροι για το τι συμβαίνει, θέλουν μια καλύτερη χώρα και, γι’ αυτό, χρησιμοποιούν νέες αφηγηματικές γραμμές και νέους χώρους, όπως το Instagram ή το Tik Tok, για να μοιράζονται πληροφορίες, να οργανώνονται και να εκφράζουν την ενόχλησή τους.

Μην φοβηθείτε εάν εκφωνηθεί ένα νέο Σύνταγμα. Είναι μια συζήτηση απαραίτητη: η διαμόρφωση της κοινωνίας και του κοινωνικού πλαισίου είναι διαφορετική από το 1993. Ίσως είναι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ίσως ένα νέο κοινωνικό σύμφωνο, αλλά πρώτα πρέπει να ακούσουμε και να σεβαστούμε ο ένας τον άλλον, να διευκρινίσουμε τι θα μας καθοδηγήσει σε αυτό το νέο στάδιο. Θα γιορτάσουμε 200 χρόνια ανεξαρτησίας και δεν είμαστε ακόμα σίγουροι ποιοι είμαστε. Ίσως είναι καιρός να χτίσουμε ένα νέο μέλλον, που να τους περιλαμβάνει όλους.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.