Αυτό το άρθρο αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος για την Τυνησιακή Επανάσταση 2011.

Καθώς οι Τυνήσιοι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τα γρήγορα γεγονότα των προηγούμενων ημερών, που είδαν την πτώση του Ζιν Ελ Αμπιντίν Μπεν Άλι και τη διαφυγή του, οι Άραβες bloggers συνεχίζουν να μοιράζονται τις σκέψεις και τους συλλογισμούς τους σχετικά με την εξέγερση της Τυνησίας και τι μέλλεται για την υπόλοιπη περιοχή.

Ο Σύριος Abu Kareem στο Levantive Dreamhouse εξηγεί τι είναι “αναζωογονητικό” για την εξέγερση της Τυνησίας για τους Άραβες γείτονές της. Γράφει:

It is perhaps its spontaneity, its lacks of designated leaders that give it the feel of a genuine, popular uprising and not an ideologically-driven coup destined to serve the desires of a narrow constituency. It is easy as an Arab, to resign oneself to the fact that the region's stagnant and sclerotic political systems are immovable and immutable. It is exactly this state of hopelessness and inertia that most of the region's leaders strive to instill in their people. It kills hope, prevents progress and keeps the leaders in power. So I hope that the leaders across the region take note and that a cold chill runs down their spine as they watch the events in Tunis unfold; perhaps it will make them reconsider their ways.

Είναι ίσως ο αυθορμητισμός της, οι ελλείψεις καθορισμένων ηγετών, που της δίνουν την αίσθηση μιας πραγματικής, λαϊκής εξέγερσης και όχι ενός ιδεολογικά καθοδηγούμενου πραξικοπήματος, που προορίζεται να εξυπηρετήσει τις επιθυμίες μιας στενής εκλογικής περιφέρειας. Είναι εύκολο ως Άραβας, να παραιτηθείς από το γεγονός ότι τα στάσιμα και σκληρωτικά πολιτικά συστήματα της περιοχής είναι ακίνητα και αμετάβλητα. Ακριβώς αυτή την κατάσταση απελπισίας και αδράνειας οι περισσότεροι ηγέτες της περιοχής προσπαθούν να ενσταλάξουν στον λαό τους. Σκοτώνει την ελπίδα, αποτρέπει την πρόοδο και διατηρεί τους ηγέτες στην εξουσία. Ελπίζω λοιπόν ότι οι ηγέτες σε όλη την περιοχή να λάβουν υπόψη τους και να τους κόψει κρύος ιδρώτας, καθώς παρακολουθούν τα γεγονότα στην Τύνιδα. Ίσως θα τους κάνει να επανεξετάσουν τους τρόπους τους.

Ο Emoodz από το Μπαχρέιν έσπασε τη σιωπή του για να φωνάξει ΖΗΤΩ Η ΤΥΝΗΣΙΑ!

Επισημαίνει:

I watched with great excitement the events as they unfolded in Tunisia; in all honesty I had very little hope that the events will evolve and reach where it reached today. No matter how much research I carry out I still can’t understand how the Tunisian were able to overthrow a regime in a month’s time.

Παρακολούθησα με ενθουσιασμό τα γεγονότα, καθώς ξεδιπλώθηκαν στην Τυνησία. Mε κάθε ειλικρίνεια δεν είχα πολλή ελπίδα ότι τα γεγονότα θα εξελιχθούν και θα φτάσουν εκεί, όπου έφτασαν σήμερα. Ανεξάρτητα από το πόση έρευνα διεξάγω, δεν μπορώ ακόμα να καταλάβω πώς οι Τυνήσιοι μπόρεσαν να ανατρέψουν ένα καθεστώς σε ένα μήνα.

Προσθέτει:

There is this great sense of excitement going around the Arab World over what had happened, news agencies and political analysts are all of a sudden talking about how Tunisia is just the beginning to what is expected to have a domino effect and extend to other Arab governments in the region, which I think is highly improbable…

Υπάρχει αυτή η μεγάλη αίσθηση ενθουσιασμού γύρω από τον αραβικό κόσμο για το τι είχε συμβεί, τα πρακτορεία ειδήσεων και οι πολιτικοί αναλυτές μιλούν ξαφνικά για το πώς η Τυνησία είναι μόνο η αρχή σε ό,τι αναμένεται ως ντόμινο να επεκταθεί σε άλλες αραβικές κυβερνήσεις στην περιοχή, που πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά απίθανο…

Σε δημοσίευση με τίτλο Tunisia, Prove us Wrong [Τυνησία, διάψευσέ μας], η Saudi Hala_In_USA θέτει τις ακόλουθες ερωτήσεις:

In the aftermath, all eyes in the Arab world is tuned to Tunisia, would this be a new beginning of unprecedented democracy in the Middle East? would it lure other countries to follow? or would it fall in the grab of Islamists or the same old Bin Ali‘s men under different labels?

Στην τελική, με όλα τα βλέμματα στον αραβικό κόσμο στραμμένα στην Τυνησία, θα ήταν μια νέα αρχή άνευ προηγουμένου δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή; Θα δελεάσει άλλες χώρες να ακολουθήσουν; ή θα πέσει στα χέρια των ισλαμιστών ή των ίδιων γέρων Μπεν Άλι υπό διαφορετικές ετικέτες;

Μοιράζεται επίσης την ανησυχία της:

I have  a mixed feeling in this regards, while I share the same fears of Robert Fisk of the ugly truth, that countries in the region as well as in the West will probably never support a true democracy in Tunisia, for fear that it may bring unfavorable outcomes, that the people in power would only accept Arab state that would support Western best interests, the hate toward Iran and a tight control of their people… Yet,  I still believe that lessons of oppression and corruptions have been taken well by Tunisians, that they will not easily forget the body in flames of Bouazizi, they will always remember the days of oppression, poverty, and limited resources brought about by totalitarian regimen, I hope that Tunisia would lead the way for a new era, to see justice and experience for the first time a people government, to prove us wrong, and to prove that people do have a choice, can have a choice and can make a better future for themselves…

Έχω μια ανάμικτη αίσθηση ως προς αυτό, ενώ μοιράζομαι τους ίδιους φόβους του Ρόμπερτ Φισκ για την άσχημη αλήθεια ότι χώρες στην περιοχή, καθώς και στη Δύση, μάλλον δεν θα υποστηρίξουν ποτέ μια πραγματική δημοκρατία στην Τυνησία, επειδή φοβούνται ότι μπορεί να φέρει δυσμενή αποτελέσματα, ότι τα άτομα στην εξουσία θα δέχονταν μόνο ένα αραβικό κράτος, που θα υποστήριζε τα καλύτερα δυτικά συμφέροντα, το μίσος προς το Ιράν και τον αυστηρό έλεγχο του λαού τους… Ωστόσο, εξακολουθώ να πιστεύω ότι τα μαθήματα καταπίεσης και διαφθοράς έχουν ληφθεί καλά από τους Τυνήσιους, ότι δεν θα ξεχάσουν εύκολα το φλεγόμενο σώμα του Μπουαζίζι, θα θυμούνται πάντα τις ημέρες της καταπίεσης, της φτώχειας και των περιορισμένων πόρων, που έφερε το ολοκληρωτικό καθεστώς, ελπίζω ότι η Τυνησία θα οδηγήσει το δρόμο για μια νέα εποχή, για δικαιοσύνη και για πρώτη φορά μια λαϊκή κυβέρνηση, για να μας διαψεύσει και για να αποδείξει ότι οι άνθρωποι έχουν επιλογή, μπορούν να έχουν επιλογή και μπορούν να φτιάξουν ένα καλύτερο μέλλον για τον εαυτό τους…

Ο Αλγερινο-Αμερικανός Kal στο  ιστολόγιο The Moor Next Door είναι επίσης φοβισμένος. Σημειώνει:

The Tunisian case, with all its idiosyncrasies (the legacy of Bourguiba, secularism, its high rate of education and women’s rights) it represents something new in Arab politics that observers must continue to pay attention. Early on the Sidi Bouzid events were dismissed as bread riots and were not appreciated for they ended up being. This blogger was cautious, mostly for the same reason others were: things like this weren’t supposed to happen in countries like Tunisia. What was written here during the uprising happened only because it happened in the Maghreb (and because it seemed . . . strange). What should be very sad is if all the work Tunisians put into their intifada was hijacked by old party people and officers and put on course for rule by committees or strong men as has been the case following so many times before. The question remains: what will be done?

Η περίπτωση της Τυνησίας, με όλες τις ιδιοσυγκρασίες της (την κληρονομιά του Μπουργκίμπα, την κοσμικότητα, το υψηλό ποσοστό εκπαίδευσης και τα δικαιώματα των γυναικών) αντιπροσωπεύει κάτι νέο στην αραβική πολιτική, που οι παρατηρητές πρέπει να συνεχίσουν να προσέχουν. Νωρίτερα, τα γεγονότα του Σίντι Μπουζίντ απορρίφθηκαν ως μικροταραχές για την τιμή του ψωμιού και δεν εκτιμήθηκαν για το τι κατέληξαν τελικά να είναι. Ο γράφων ήταν προσεκτικός, κυρίως για τον ίδιο λόγο που ήταν κι άλλοι: τέτοια πράγματα δεν θα συνέβαιναν κανονικά σε χώρες όπως η Τυνησία. Ό,τι γράφτηκε εδώ κατά τη διάρκεια της εξέγερσης έγινε μόνο, επειδή συνέβη στο Μαγκρέμπ (και επειδή φαινόταν…περίεργο). Το πολύ λυπηρό είναι, εάν όλος ο κόπος που έβαλαν οι Τυνήσιοι στην Ιντιφάντα τους, κλεβόταν από τύπους των παλιών κομμάτων και αξιωματούχους και ετίθετο σε πορεία εξουσίας από επιτροπές ή ισχυρούς άνδρες, όπως συνέβαινε πολλές φορές πριν. Το ερώτημα παραμένει: τι θα γίνει;

Από το Ισραήλ, η Yael στο Life in Israel, προβλέπει ότι η Αίγυπτος θα μπορούσε να είναι η επόμενη:

The events in Tunisia –the first collapse of an autocratic regime in the Arab world due to a popular uprising that has implications for the wider region –are unlikely to, at least in the immediate future, spark a domino effect of uprisings and overthrows in other countries in the region. But pretty much all the experts are saying to keep a very sharp eye on Egypt because it is quite possible that Egypt is going to be the next one to go.

Τα γεγονότα στην Τυνησία – η πρώτη κατάρρευση ενός αυταρχικού καθεστώτος στον αραβικό κόσμο λόγω μιας λαϊκής εξέγερσης που έχει επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή – είναι απίθανο, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, να προκαλέσoυν ένα ντόμινο εξεγέρσεων και ανατροπών σε άλλες χώρες της περιοχής. Όμως σχεδόν όλοι οι ειδικοί λένε να παρακολουθούμε πολύ στενά την Αίγυπτο, επειδή είναι πολύ πιθανό η Αίγυπτος να είναι η επόμενη.

Προσθέτει:

The Arab masses (not just in North Africa but the Levant and the Arabian Peninsula) have watched the fall of the Tunisian regime blow by blow, creating the possibility that the public in many countries may find inspiration in the Tunisian experience. It is too early to say how things will unfold in the Middle East and North Africa, as each state has unique circumstances that will determine its trajectory. What is certain, however, is that a regional shift is under way, at least to the extent that governments can no longer continue with business as usual.”

Οι αραβικές μάζες (όχι μόνο στη Βόρεια Αφρική, αλλά και στον Λεβάντε και στην Αραβική Χερσόνησο) έχουν παρακολουθήσει την πτώση του καθεστώτος της Τυνησίας βήμα-βήμα δημιουργώντας την πιθανότητα το κοινό σε πολλές χώρες να εμπνευστεί από την εμπειρία της Τυνησίας. Είναι πολύ νωρίς να πούμε πώς θα ξεδιπλωθούν τα πράγματα στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, καθώς κάθε κράτος έχει μοναδικές συνθήκες, που θα καθορίσουν την πορεία του. Το βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια περιφερειακή αλλαγή, τουλάχιστον στο βαθμό που οι κυβερνήσεις δεν μπορούν πλέον να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους ως συνήθως.

Ο Σύριος Qunfuz ρίχνει μια πιο προσεκτική ματιά στο αν αυτό το “φαινόμενο ντόμινο” είναι πιθανό στην περιοχή. Γράφει:

If there is a domino effect, it won’t be immediate and it won’t proceed evenly. Current conditions in Iraq obviously will not permit a unified national uprising against the government. Such language is not even relevant. In Syria the president is reasonably popular, even if the regime around him isn’t. And if the president were to fall dramatically from popular grace, Syrians fear that revolution would lead to sectarian war and Israeli intervention – both real possibilities. Saudi Arabia is too tribally divided, and many sections of society are too comfortable, for revolutionary disruption. The angriest population in the kingdom is the oppressed Shia community, but any action on their part would be fiercely opposed by the Wahhabi heartland. Bahrain, with a politicised and intelligent Shia majority facing an oppressive Sunni ruling family, is a more likely candidate for change. Egypt is the unknown quantity. On the one hand, the failure of Mubarak’s gangster regime has been resounding. On the other, very many Egyptians do not have the leisure to think about anything except their next meal. They don’t follow events on Facebook or even on al-Jazeera. And we can be almost certain that any serious attempt at popular revolution in Egypt would result in thousands of deaths. (But that can play both ways – nothing generates a revolution like a series of funerals. See Ali Farzat’s picture above.)

Perhaps in six months’ time non-Arab commentators will decide that the Tunisian revolution was a mere anomaly in an eternally stagnant Arab world. But they’ll be wrong. The revolution will exert a long-term pervasiveness throughout Arab culture, as the Iranian revolution did before it. It will change the air the Arabs breathe and the dreams the Arabs dream.

Εάν υπάρχει ντόμινο, δεν θα είναι άμεσο και δεν θα προχωρήσει ομοιόμορφα. Οι τρέχουσες συνθήκες στο Ιράκ προφανώς δεν θα επιτρέψουν μια ενοποιημένη εθνική εξέγερση κατά της κυβέρνησης. Τέτοια έκφραση δεν είναι καν σχετική. Στη Συρία ο πρόεδρος είναι αρκετά δημοφιλής, ακόμα κι αν το καθεστώς γύρω του δεν είναι. Και αν ο πρόεδρος πέσει δραματικά από τη λαϊκή χάρη, οι Σύριοι φοβούνται ότι η επανάσταση θα οδηγήσει σε σεχταριστικό πόλεμο και ισραηλινή επέμβαση – και οι δύο πραγματικές δυνατότητες. Η Σαουδική Αραβία είναι πολύ φυλετικά διαιρεμένη και πολλά τμήματα της κοινωνίας είναι πολύ άνετα με επαναστατικές διαταραχές. Ο πιο θυμωμένος πληθυσμός στο βασίλειο είναι η καταπιεσμένη σιιτική κοινότητα, αλλά οποιαδήποτε ενέργεια από την πλευρά τους θα αντιταχθεί έντονα στην καρδιά των Ουαχαμπιστών. Το Μπαχρέιν, με μια πολιτικοποιημένη και ευφυή σιιτική πλειοψηφία, που αντιμετωπίζει μια καταπιεστική σουνιτική κυρίαρχη οικογένεια, είναι πιο πιθανό υποψήφιο για αλλαγή. Η Αίγυπτος είναι η άγνωστη ποσότητα. Από τη μία πλευρά, η αποτυχία του καθεστώτος γκάνγκστερς του Μουμπάρακ ήταν ηχηρή. Από την άλλη, πάρα πολλοί Αιγύπτιοι δεν έχουν τον ελεύθερο χρόνο να σκεφτούν κάτι εκτός από το επόμενο γεύμα τους. Δεν παρακολουθούν γεγονότα στο Facebook ή ακόμη και στο al-Jazeera. Και μπορούμε να είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι οποιαδήποτε σοβαρή απόπειρα λαϊκής επανάστασης στην Αίγυπτο θα είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες θανάτους. (Αλλά αυτό μπορεί να έχει αποτελέσματα και στις δυο πλευρές – τίποτα δεν δημιουργεί μια επανάσταση όσο μια σειρά κηδειών. Δείτε την εικόνα του Ali Farzat παραπάνω.)

Ίσως σε έξι μήνες οι μη Άραβες σχολιαστές να αποφασίσουν ότι η επανάσταση της Τυνησίας ήταν μια απλή ανωμαλία σε έναν αιώνια στάσιμο αραβικό κόσμο. Αλλά θα κάνουν λάθος. Η επανάσταση θα ασκήσει μια μακροπρόθεσμη διείσδυση σε ολόκληρο τον αραβικό πολιτισμό, όπως η Ιρανική Επανάσταση πριν από αυτήν. Θα αλλάξει τον αέρα, που αναπνέουν οι Άραβες, και τα όνειρα, που ονειρεύονται οι Άραβες.

Εν τω μεταξύ, πίσω στο Μπαχρέιν, ο Mahmood Al Yousif ανησυχεί ότι η Τυνησία θα πάει από το ένα άκρο στο άλλο. Γράφει:

I’m willing to bet that the pendulum now will swing from the one extreme of robbing the Tunisian people of one important element of their identity, religion – through to the other end and we’ll see the rise of Islamism and Islamist sentiments.

So who and what gets sacrificed at the alter of extremism? Common sense and moderation.

Είμαι πρόθυμος να στοιχηματίσω ότι το εκκρεμές τώρα θα μετακινηθεί από το ένα άκρο, του να κλέψουν από τον λαό της Τυνησίας ένα σημαντικό στοιχείο της ταυτότητάς τους, τη θρησκεία τους, μέχρι το άλλο άκρο, να δούμε την άνοδο του ισλαμισμού και των ισλαμιστικών συναισθημάτων.

Λοιπόν, ποιος και τι θυσιάζεται στον βωμό του εξτρεμισμού; Κοινή λογική και μετριοπάθεια.

Ο Al Yousif προσθέτει:

We have quite a lot to learn from the “Tunisian Experiment”, and the wise will benefit most if they take time to understand what transpired and why and try to enact those lessons in their own societies with the inculcation of the respect for human rights and their freedoms of faith, association, thought and speech, and not to shove one doctrine or another down people’s throats.

Έχουμε πολλά να μάθουμε από το Τυνησιακό Πείραμα και οι σοφοί θα ωφεληθούν περισσότερο, αν αφιερώσουν χρόνο για να καταλάβουν τι συνέβη και γιατί προσπαθούσαν να εφαρμόσουν αυτά τα μαθήματα στις δικές τους κοινωνίες με τον ενθουσιασμό του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις ελευθερίες της πίστης, του συνεταιρίζεσθαι, της σκέψης και του λόγου τους, και όχι να ταΐζουν με τη βία το ένα δόγμα ή το άλλο στον κόσμο.

Αυτό το άρθρο αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος για την Τυνησιακή Επανάσταση 2011.