Κολάζ: Oiwan Lam

Το Global Voices δημοσιεύει μια σειρά άρθρων, που διερευνά τη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε κατά το 20ό συνέδριο του Κομουνιστικού Κόμματος της Κίνας και αναλύει τις επιπτώσεις της στην εθνική πολιτική και τη διπλωματία της Κίνας. Βρείτε το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο άρθρο εδώ.

Η πιο πρόσφατη ιδέα που εισήγαγε ο ηγέτης του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος Σι Τζινπίνγκ είναι ότι η Κίνα εισέρχεται σε μια “νέα εποχή”. Ο όρος εισήχθη για πρώτη φορά το 2017 στο 19ο Εθνικό Συνέδριο του ΚΚΚ και αργότερα η Σκέψη του Σι Τζινπίνγκ για τον Σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά για μια νέα εποχή“ ενσωματώθηκε στο σύνταγμα του κόμματος και τελικά στο Σύνταγμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. 

Η κινεζική σοσιαλιστική πορεία και οι παγκόσμιες επιπτώσεις της

Τα προηγούμενα δέκα χρόνια στην εξουσία του Σι ήταν αφιερωμένα στη δημιουργία μιας κινεζικής ιδεολογίας εντελώς διαφορετικής από τη Δύση. Ο Σι ανέφερε τον όρο “νέα εποχή” 46 φορές στην κεντρική ομιλία του στο 19ο Συνέδριο το 2017 και χαρακτήρισε τη νέα εποχή ως μια ιστορική περίοδο, που σηματοδοτεί την ανάπτυξη του σοσιαλισμού της Κίνας, που θα συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη του διεθνούς σοσιαλισμού και της ανθρώπινης κοινωνίας. 

Ωστόσο, μετά από πέντε χρόνια, η νέα εποχή του Σι φαίνεται να χαρακτηρίζεται περισσότερο από αυταρχισμό και κρατισμό. Οι τρεις πιο σημαντικές επιτυχίες από το 2017, που παρουσιάστηκαν στην έκθεση του 20ού Συνεδρίου, είναι η πολιτική Zero-COVID, η υλοποίηση της λεγόμενης “περιεκτικής δικαιοδοσίας“ στο Χονγκ Κονγκ μέσω της επιβολής του νόμου για την εθνική ασφάλεια (NSL) και αναθεώρησης των τοπικών εκλογικών συστημάτων, καθώς και η επίδειξη στρατιωτικής ισχύος και πολιτικής αποφασιστικότητας ενάντια στην ανεξαρτησία της Ταϊβάν.

Και οι τρεις περιπτώσεις υποδηλώνουν ρήξη με προηγούμενα πολιτικά, διπλωματικά και οικονομικά πρότυπα, παρόλο που θα μπορούσαν να υπάρξουν τεράστιες συνέπειες για αυτές τις αλλαγές. Η πολιτική καταστολή έχει υπονομεύσει το καθεστώς του Χονγκ Κονγκ ως διεθνούς χρηματοοικονομικού κόμβου, οι στρατιωτικές ασκήσεις ώθησαν την Ταϊβάν πιο μακριά από την ιδέα της “Ενωμένης Κίνας” και η οικονομία της Κίνας έχει υποστεί σημαντική ύφεση λόγω της πολιτικής μηδενικού COVID-19. 

Υπήρχαν σίγουρα άλλες πιο ανθρωποκεντρικές και σοσιαλιστικές ατζέντες όπως η κοινή ευημερία και η διατήρηση του περιβάλλοντος στην έκθεση του συνεδρίου του Σι τον Οκτώβριο. Η επαναφορά των συνεταιρισμών προμήθειας και εμπορίας και των κουζινών τροφίμων σε όλη τη χώρα είναι μια τεράστια χειρονομία για τη σταθεροποίηση των τιμών των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, μεταξύ άλλων αναγκών. Ωστόσο, ορισμένοι θεωρούν την κίνηση ως αναβίωση της προγραμματισμένης οικονομίας στη δεκαετία του '50.

Πάνω από όλα, είναι σαφές ότι το κράτος ελέγχει σταθερά όλες τις πτυχές της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής των ανθρώπων. Οι πιστοί του Σι αποκαλούν Βαθιά Επανάσταση τη συνεχιζόμενη πολιτική και ιδεολογική πάλη και τον λεγόμενο “συνολικό” έλεγχο, ενώ οι επικριτές την αποκαλούν στροφή προς τον ολοκληρωτισμό. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτών ανησυχούν για τις παγκόσμιες επιπτώσεις του: 

2/2 Things will likely get much worse for human rights and civic freedoms before they start to get any better, and China’s model will remain influential internationally.
But absolute power won’t last forever. https://t.co/LbLOUlRT5G #CIVICUSLens pic.twitter.com/1fGhVXeyE2

— CIVICUS (@CIVICUSalliance) November 1, 2022

2/2 Τα πράγματα πιθανότατα θα γίνουν πολύ χειρότερα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών, προτού αρχίσουν να βελτιώνονται και το μοντέλο της Κίνας θα παραμείνει διεθνώς επιρροή.
Αλλά η απόλυτη εξουσία δεν θα διαρκέσει για πάντα.

Ένα διάλειμμα από την εποχή της οικονομικής απελευθέρωσης του Ντενγκ Σιαοπίνγκ

Ο όρος «νέα εποχή» σηματοδοτεί τη ρήξη με τον πρώην ηγέτη του ΚΚΚ Ντενγκ Σιαοπίνγκ, ο οποίος επινόησε την ιδέα του “Σοσιαλισμού με Κινεζικά Χαρακτηριστικά“ στο 12ο Συνέδριο του ΚΚΚ το 1982 για να ανοίξει το δρόμο για την οικονομική μεταρρύθμιση της Κίνας και την περαιτέρω φιλελευθεροποίηση. 

Η πολιτική ρητορική του Ντενγκ χρησιμοποιήθηκε για να κλείσει την ιδεολογική συζήτηση εντός του ΚΚΚ σχετικά με την οικονομική του πολιτική, η οποία διευκόλυνε την ανάπτυξη της ιδιωτικής ιδιοκτησίας, των ξένων επενδύσεων και της οικονομίας της αγοράς. Σηματοδότησε μια μετατόπιση από την εποχή του ιδρυτή της ΛΔΚ Μάο Τσε Τουνγκ, όταν η ιδεολογία και η ταξική πάλη θεωρούνταν ως μέσο διατήρησης του σοσιαλιστικού πολιτικού συστήματος και του μονοκομματικού καθεστώτος υπό την ηγεσία του ΚΚΚ. Η πολιτική προσέγγιση του Μάο οδήγησε σε μια σειρά πολιτικών εκκαθαρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της αντιδεξιάς εκστρατείας (1957–59) και της Πολιτιστικής Επανάστασης (1966–76). 

Σε αντίθεση με τον Μάο, ο Ντενγκ ήταν πραγματιστής, όπως αντικατοπτρίζεται στη “θεωρία της καλής γάτας”, η οποία πρότεινε τον διαχωρισμό της οικονομίας από ένα πολιτικό σύστημα και στη “θεωρία του περάσματος του ποταμού”, όπου υποστήριξε ότι ο σοσιαλισμός της Κίνας είναι μια πειραματική διαδικασία.  

Ωστόσο, η στρατηγική του Ντενγκ να “αφήσει κάποιους να πλουτίσουν πρώτους” είχε ως αποτέλεσμα μαζικές απολύσεις εργαζομένων από κρατικές και συλλογικές εταιρείες, υψηλό πληθωρισμό και διαφθορά, καθώς οι αξιωματούχοι εκμεταλλεύτηκαν τη δύναμή τους για να “μεταπωλήσουν” πόρους, που προέρχονταν από τον “προγραμματισμένο οικονομικό τομέα” στον “ιδιωτικό τομέα”. Στην πραγματικότητα, η καταπολέμηση της διαφθοράς, ιδίως η έκκληση κατά της “επίσημης μεταπώλησης” (打倒官倒) ήταν ένα από τα κύρια αιτήματα, που προτάθηκαν από τους φοιτητές του φοιτητικού κινήματος υπέρ της δημοκρατίας του 1989 στην Τιέν Αν Μεν. Πολλοί διαδηλωτές πίστευαν ότι η πολιτική μεταρρύθμιση ήταν το κλειδί για την κοινωνική και οικονομική αδικία, ενώ ορισμένοι ήλπιζαν να επιστρέψουν στο λενινιστικό και μαρξιστικό σοσιαλιστικό μονοπάτι.

Μετά τη βάναυση καταστολή της διαμαρτυρίας της Τιέν Αν Μεν, υπήρξε ένας άλλος γύρος συζήτησης, που ολοκληρώθηκε με την περιοδεία του Ντενγκ Σιαοπίνγκ στο νότο το 1992 και πριν από το 14ο Συνέδριο του ΚΚΚ, όπου η “σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς” είχε μια νέα ατζέντα οικονομικής μεταρρύθμισης.

Ενώ ο Σι Τζινπίνγκ διατηρεί την προσέγγιση “Σοσιαλισμός με κινεζικά χαρακτηριστικά” του Ντενγκ Σιαοπίνγκ, η προσθήκη της “Νέας Εποχής” σε αυτήν συνεπάγεται μια “επαναστράτευση”, μια “αναθεώρηση” ή ακόμα και “διάλειμμα” από την κληρονομιά του Ντενγκ, όπως λένε ορισμένοι ειδικοί στην Κίνα. διάσημος. Ο Richard Haass, ειδικός στην εξωτερική πολιτική, είναι μεταξύ αυτών:

Xi Jinping's “Back to the Future” address to the 20th CCP congress underscores the extent to which restorationists have won out over reformers. Control, statism, & nationalism are in the ascendant. The Deng Xiaoping legacy is gone…until & unless it returns to a post-Xi China.

— Richard N. Haass (@RichardHaass) October 17, 2022

Η ομιλία «Επιστροφή στο Μέλλον» του Σι Τζινπίνγκ στο 20ο συνέδριο του ΚΚΚ υπογραμμίζει τον βαθμό, στον οποίο οι αναστηλωτές έχουν κερδίσει τους μεταρρυθμιστές. Ο έλεγχος, ο κρατισμός και ο εθνικισμός βρίσκονται σε ανοδική πορεία. Η κληρονομιά του Ντενγκ Σιαοπίνγκ έχει φύγει…εκτός και αν ή μέχρι να επιστρέψει σε μια Κίνα μετά τον Σι.

Παγκόσμια κρίση και πολιτική επιλογή του ΚΚΚ 

Πολλοί κριτικοί της Κίνας βλέπουν την απομάκρυνση του Σι από τον Ντενγκ ως μια επιστροφή στην εποχή του Μάο, μια συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας και μια εδραίωση του μονοκομματικού καθεστώτος, το οποίο χαρακτηριζόταν από προσωπολατρεία, ιδεολογικούς αγώνες και πολιτικές εκστρατείες, ιδίως εκστρατεία κατά της διαφθοράς.

Η απόφαση του Σι να αγνοήσει το όριο δύο θητειών της Κίνας για προέδρους και ο διορισμός αυστηρών πιστών στο υπουργικό του συμβούλιο τον έχει καταστήσει τον πιο ισχυρό Κινέζο ηγέτη από την εποχή του Μάο Τσε Τουνγκ. Ωστόσο, η νομιμότητα της εξουσίας του έχει προέλθει από τη συναίνεση του κόμματος. 

Μετά από περισσότερες από τρεις δεκαετίες οικονομικής απελευθέρωσης από την ανοιχτή πόρτα του Ντενγκ το 1978, η διαφθορά έχει γίνει το μεγαλύτερο κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα στη χώρα. Έχει γίνει ανοιχτό μυστικό ότι στελέχη του κόμματος και κυβερνητικά στελέχη διευθύνουν επιχειρήσεις, αναλαμβάνουν συμβάσεις με δημόσια χρηματοδότηση, κλέβουν χρήματα, γη και φυσικούς πόρους και ξεπλένουν χρήματα μέσω ξένων επενδύσεων. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια κοινωνικοπολιτική κρίση, καθώς ο ανήθικος και φαύλος ανταγωνισμός έχει γίνει κανόνας κάτω από έναν τέτοιο φιλικό καπιταλισμό. 

Ορισμένοι πολιτικοί μεταρρυθμιστές προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα προωθώντας τα νόμιμα δικαιώματα των πολιτών. Στην πραγματικότητα, μεταξύ 2004-2006, οι κινεζικές Αρχές έπαιξαν τον ρόλο τους στην προώθηση του όρου “υπεράσπιση δικαιωμάτων” (維權) σε εκστρατείες για τα δικαιώματα των καταναλωτών, της νεολαίας, των γυναικών και τα δικαιώματα της υπαίθρου. Ωστόσο, από το 2008, ο φιλελεύθερος πολιτικός χώρος άρχισε να συρρικνώνεται μετά την κυκλοφορία του Μανιφέστου Χάρτης 08, ένα δημόσιο κάλεσμα για δημοκρατική συνταγματική μεταρρύθμιση, που υπογράφηκε από περισσότερους από 10.000 δημόσιους διανοούμενους. Αμέσως μετά, ο Λιού Σιαομπό (1955–2017), βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης και ένας από τους εμπνευστές του μανιφέστου, συνελήφθη και αργότερα καταδικάστηκε σε 11 χρόνια φυλάκιση για υποκίνηση της κρατικής ανατροπής.

Μέχρι τότε, ήταν ξεκάθαρο ότι το ΚΚΚ απέρριπτε την πολιτική φιλελευθεροποίηση ως μέσο για να αντεπιθεωρήσει τα κομματικά του στελέχη και την εξουσία των κυβερνητικών αξιωματούχων. 

Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (2007–2008) συνέβαλε επίσης στην εδραίωση της πολιτικής συναίνεσης του κόμματος, καθώς το περιστατικό πλαισιώθηκε ως αποτυχία της δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας, που προκάλεσε κοινωνική και οικονομική αδικία και πολιτικό κατακερματισμό. 

Για να αντιμετωπίσει την εσωτερική κρίση, αφού ο Σι ανέλαβε τον Γενικό Γραμματέα του Κόμματος και το προεδρικό γραφείο της ΛΔΚ το 2012/13, ενίσχυσε την εκστρατεία κατά της διαφθοράς. Μέσα σε δέκα χρόνια, σχεδόν 5 εκατομμύρια κομματικά στελέχη και κυβερνητικά στελέχη ερευνήθηκαν. Την επόμενη δεκαετία, ο Σι θα είναι πιο αποφασισμένος να δημιουργήσει την κινεζική ιστορία στη νέα του εποχή.

Η ελπίδα για μια αναστροφή παραμένει αμυδρή, καθώς η κεντρική ομιλία του 20ου Συνεδρίου του Σι συνεχίζει να προτρέπει για ισχυρότερο μαχητικό πνεύμα ( αγώνα και πάλη鬥爭/奮鬥) και περισσότερη αυτοπεποίθηση (自信) εν μέσω προκλήσεων στο να περπατήσει κανείς στο κινεζικό σοσιαλιστικό μονοπάτι.