Η πτώση της Ανατολικής Γούτα στη Συρία

“Γούτα”, Randa Maddah. Χρησιμοποιείται με άδεια. Πηγή: Women Now.

Το προάστιο της Ανατολικής Γούτα της Δαμασκού υπήρξε θέατρο πολλών δεινών κατά τη διάρκεια του επταετούς πολέμου στη Συρία. Είναι το πιο σκληρό και μακροχρόνιο παράδειγμα στρατηγικής «λιμού ή παράδοσης» του καθεστώτος, καθώς και στόχος πολλών χημικών επιθέσεων.

Η Γούτα πολιορκείται από τα τέλη του 2012, όταν οι δυνάμεις του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ έχασαν τον έλεγχο της περιοχής, η οποία πέρασε σε ομάδες αντιπολίτευσης. Το 2013, το καθεστώς ενίσχυσε την πολιορκία, εμποδίζοντας την είσοδο τροφίμων και ιατρικών ειδών.

Στις 18 Φεβρουαρίου 2018, οι δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης, η ρωσική αεροπορία και συμμαχικές πολιτοφυλακές ξεκίνησαν μια σκληρή επίθεση για να ανακαταλάβουν την περιοχή. Λίγες εβδομάδες αργότερα, η Γούτα έπεσε.

Απλοί πολίτες δέχτηκαν το κύριο βάρος του βομβαρδισμού: το Κέντρο Τεκμηρίωσης Παραβάσεων (VDC) για τη Συρία δήλωσε στο Global Voices ότι, μέχρι τις 16 Απριλίου 2018, είχε καταγράψει 2.165 θανάτους, εκ των οποίων μόνο 201 ήταν μη πολίτες.

Και ως τις 8 Μαρτίου 2018, 30 ιατρικές εγκαταστάσεις είχαν βομβαρδιστεί, εννέα από τις οποίες είχαν καταστεί εκτός λειτουργίας, σύμφωνα με το VDC.

Παρακάτω είναι μια συλλογή από άρθρα του Global Voices σχετικά με τις πολυετείς κακουχίες των κατοίκων της Γούτα.

Οι νέοι της Γούτα γίνονται πολεμικοί ανταποκριτές

Υπό αυτές τις απεγνωσμένες συνθήκες, ακόμη και παιδιά έγιναν πολεμικοί ανταποκριτές, όπως έγραψε ο Mazen Hassoun για το Global Voices στις 19 Μαρτίου 2018.

Ο Hassoun μίλησε με την 12χρονη Noor Al-Khateeb, η οποία μαζί με την οκτάχρονη αδερφή της, την Alaa, κατέφυγε στο Twitter σε κοινό λογαριασμό για να μιλήσουν οι ίδιες για την συνεχιζόμενη πολιορκία.

Δεν υπάρχει από εδώ να πας κάπου αλλού, φαίνεται να είναι το τέλος, κατά κάποιον τρόπο.
Αν η διεθνής κοινότητα θέλει να μας σώσει, τώρα είναι η ώρα να το κάνει.

Η Noor είπε στο Global Voices: “Θέλω να γίνω δημοσιογράφος για να αποκαλύπτω τα βάσανα των αθώων ή να σπουδάσω χημεία για να φτιάχνω φάρμακα για τον κόσμο”.

Οι Noor και Alaa καταγράφουν την καταστροφή που προκλήθηκε από τις αεροπορικές επιθέσεις του συριακού καθεστώτος στην Ανατολική Γούτα. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο λογαριασμός τους δημιουργήθηκε από τη μητέρα τους, Shams Al-Khateeb, η οποία μίλησε επίσης με το Global Voices:

Τις περισσότερες φορές τα κορίτσια παραμένουν κοντά μου και με αγκαλιάζουν και αρχίζουν να κλαίνε όταν γίνεται κοντά μια αεροπορική επιδρομή. Δεν έχουμε πολύ φαγητό, μόνο μερικά βότανα όπως μαϊντανό, ούτε νερό να πιούμε ή να πλυθούμε.

Διαβάστε περισσότερα: Οι νέοι της Γούτα γίνονται πολεμικοί ανταποκριτές και αναδεικνύουν τους άμαχους που υποφέρουν

Καλλιέργεια μανιταριών για επιβίωση

Οι τιμές εκτοξεύτηκαν ως συνέπεια της πολιορκίας. Αν και η περιοχή είναι κυρίως γεωργική, οπότε κάποιοι άνθρωποι ήταν σε θέση να συγκομίσουν μερικούς σπόρους και να τρέφονται οι ίδιοι, η πείνα ήταν εκτεταμένη. Σκληρές φωτογραφίες παιδιών που πέθαιναν από πείνα προκάλεσαν συχνή δημόσια κατακραυγή, που έμενε ως επί το πλείστον αναπάντητη.

Σε μια προσπάθεια βελτίωσης της κατάστασης, μια τοπική ΜΚΟ καλλιέργησε μανιτάρια και τα μοίρασε δωρεάν, ενώ δίδαξε και οικογένειες να καλλιεργήσουν κι οι ίδιες μανιτάρια, όπως έγραψαν σε άρθρο οι Joey Ayoub και Mustapha Itani για το Global Voices στις 2 Σεπτεμβρίου 2017.

Ένας από τους διοργανωτές, ο Δρ. Ahmed Leila, δήλωσε στο Global Voices ότι άρχισαν να “παράγουν σπόρους από μανιτάρια που αναπτύσσονται φυσικά στην περιοχή”, πριν τα εξετάσουν και εκτιμήσουν την ποιότητα και την καταλληλότητά τους για κατανάλωση.

Έπειτα έχτισαν ένα μικρό κήπο μανιταριών σε μια μπανιέρα, και όταν αυτό λειτούργησε, τα μετακόμισαν σε μια μεγαλύτερη μπανιέρα, και ούτω καθεξής. Τώρα, έχουν «σχεδιάσει ένα εκπαιδευτικό αγρόκτημα για την περιοχή».

Διαβάστε περισσότερα: Σύριοι σε πολιορκημένη πόλη μαθαίνουν καλλιέργεια μανιταριών για να επιβιώσουν

Καρκινοπαθείς υπό δύσκολες συνθήκες

Τα ιατρικά εφόδια εξαντλήθηκαν γρήγορα στην πολιορκούμενη Γούτα και στα τέλη του 2017 η περιοχή ήταν και πάλι στο προσκήνιο των μέσων ενημέρωσης εξαιτίας των όλο και χειρότερων ιατρικών συνθηκών. Οι εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών ζήτησαν οι ασθενείς με τις πιο σοβαρές περιπτώσεις να μεταφερθούν άμεσα στη Δαμασκό, όπου θα μπορούσαν να δεχτούν θεραπεία, καθώς και βοήθεια για εκείνους, των οποίων τα φάρμακα δεν ήταν πλέον διαθέσιμα.

Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Global Voices τον Ιανουάριο του 2018, ο Firas Abdullah, Σύριος φωτορεπόρτερ, ο οποίος ζούσε στην Ντούμα μέχρι τον εξαναγκαστικό εκτοπισμό του από τις δυνάμεις του καθεστώτος, περιέγραψε τις άθλιες συνθήκες που αντιμετώπιζαν ασθενείς με καρκίνο στο ιατρικό κέντρο Dar al-Rahmah, το μοναδικό κέντρο που ειδικεύεται στη θεραπεία όγκων στην Ανατολική Γούτα.

Κέντρο για τον Καρκίνο Dar Al-Rahma στην Ανατολική Γούτα. Φωτογραφία: από τον υπεύθυνο μέσων του κέντρου, αναδημοσιεύεται με άδεια.

“[Κατά] την [αρχή] του 2017, η πολιορκία [γινόταν εντονότερη] … έτσι ο τεράστιος αριθμός των ασθενών οδηγεί σε αποστράγγιση και έλλειψη πολλών φαρμάκων. Τώρα αυτό που έχουμε στα χέρια μας εξυπηρετεί μόνο το 3% των ασθενών”, ανέφερε ο Δρ Mohammad, ο οποίος εργάζεται στο Dar al-Rahmah.

Ο Yaser Al-Shami, διοικητικός υπάλληλος, εξήγησε ότι το κέντρο δεν μπορούσε να διεξάγει όλες τις πτυχές της θεραπείας του καρκίνου, αφού τα μεταχειρουργικά υλικά και υλικά ακτινοθεραπείας δεν ήταν πλέον διαθέσιμα στη Γούτα.

Διαβάστε περισσότερα: Κέντρο θεραπείας καρκίνου παλεύει να επιβιώσει στην πολιορκούμενη Ανατολική Γούτα της Συρίας

“Γνωρίζει ο κόσμος ότι υπάρχουμε;”

Τον Ιανουάριο του 2018, περίπου ένα μήνα πριν από την έναρξη της τελευταίας στρατιωτικής επίθεσης, ο βομβαρδισμός άρχισε να εντείνεται στη Γούτα. Οι άνθρωποι κατέφυγαν σε υπόγεια και άρχισαν να περνούν τον περισσότερο χρόνο τους σε υπερπλήρη καταφύγια.

Η Bereen Hassoun, νοσοκόμα και μητέρα, προέβη σε μια εφιαλτική αφήγηση στη συλλογικότητα Act For Ghouta της καθημερινής της ζωής σε αυτές τις συνθήκες. Το Global Voices δημοσίευσε τη μαρτυρία της στις 20 Φεβρουαρίου 2018.

Περιγράφει πώς οι άνθρωποι υπέφεραν από το κρύο και είχαν λίγη πρόσβαση στις πιο βασικές παροχές. Οι ασθένειες κυκλοφορούσαν εύκολα μεταξύ των παιδιών λόγω των ανθυγιεινών συνθηκών διαβίωσης.

Παιδιά κρύβονται από τους βομβαδισμούς στην Χαράστα της Ανατολικής Γούτα. Φωτογραφία από το Damascus Media Center, χρησιμοποιείται με άδεια.

Είπε ότι η πολιορκία επηρέασε θεμελιωδώς την ικανότητά της να παρέχει τις πιο βασικές ανάγκες των παιδιών της. Περιέγραψε την ενοχή που αισθάνθηκε καθώς έφαγε κρυφά, μακριά από τα μάτια των παιδιών της, γιατί δεν μπορούσε πλέον να υποφέρει την πείνα:

Τι σημαίνει μητρότητα, όταν δεν μπορείς να αγοράσεις ούτε “ένα κομμάτι μπισκότο” για το γιο σου; Ούτε να εξασφαλίσεις τις πιο βασικές ανάγκες ενός παιδιού, επειδή είτε είναι πανάκριβες είτε εκτός εμβέλειας είτε απούσες παντελώς λόγω της πολιορκίας; Όταν τρως με ηρεμία, αισθάνεσαι ένοχα, σαν να έχεις κλέψει κάτι. Τρως ήσυχα, ενώ κοιμούνται. Τρως, απλά και μόνο επειδή δεν μπορείς να αντέξεις πια την πείνα. Πώς να ζήσεις, όταν πρέπει να λες ψέματα στο γιο σου, προσπαθώντας να τον πείσεις ότι τα ραπανάκια είναι στην πραγματικότητα μήλα;

Διαβάστε περισσότερα: “Γνωρίζει ο κόσμος ότι υπάρχουμε;”: Μαρτυρία νοσοκόμας από την πολιορκούμενη Ανατολική Γούτα της Συρίας

“Δεν έχουμε δει καν μια κατάπαυση πυρός, ακόμη και πέντε λεπτά”

Στις 24 Φεβρουαρίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξέδωσε το ψήφισμα 2401, που απαίτησε κατάπαυση πυρός 30 ημερών, που θα επέτρεπε τη συνεχή παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και την εκκένωση των σοβαρά αρρώστων και τραυματιών. Ωστόσο, το VDC δεν παρατήρησε σημαντική μείωση στη βία.

Στις 27 Φεβρουαρίου 2018, η Ρωσία ανακοίνωσε μονομερώς πεντάωρη ημερήσια εκεχειρία, που θα επέτρεπε τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων.

Σε μαρτυρία που έλαβε για το Global Voices η Act For Ghouta και δημοσιεύθηκε την 1η Μαρτίου 2018, ο Aous Al Mubarak, ένας οδοντίατρος στη Χαράστα, δεν έδειξε έκπληξη για τη μη τήρηση της κατάπαυσης του πυρός:

Έχουμε συνηθίσει τις δηλώσεις μεγάλων δυνάμεων που δε συμβαδίζουν με τις πράξεις τους. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν έχουμε δει καν μια κατάπαυση πυρός, ακόμη και πέντε λεπτά, τις τελευταίες δέκα ημέρες.

Φωτογραφία: Samir Al Doumy. Χρησιμοποιείται με άδεια. Πηγή.

Ο Aous μίλησε για τη μακρά ταλαιπωρία της Γούτα από την έναρξη της εξέγερσης το 2011 και επεσήμανε ότι η περιοχή υπό την αντιπολίτευση είχε κάνει “μεγάλα βήματα στη δημοκρατική αυτοδιαχείριση”. Ωστόσο, πρόσθεσε:

[…] Αλλά όλα αυτά υποσκάπτονται συνεχώς από τις επιθέσεις εναντίον αμάχων από το καθεστώς Άσαντ. Ο αριθμός των νεκρών στη Γούτα έχει φθάσει τις δεκάδες χιλιάδες, μεταξύ των οποίων και εκείνοι, των οποίων τα αιτήματα για ιατρική εκκένωση δεν έγιναν δεκτά από το καθεστώς Άσαντ. Παρά όλη τη ρητορική σχετικά με τις συμφωνίες αποκλιμάκωσης και εκεχειρίας, τα εγκλήματα του καθεστώτος δεν έχουν σταματήσει ποτέ. Οι κάτοικοι της Γούτα ακούνε τα νέα και τις δηλώσεις και στη συνέχεια ρίχνουν μια ματιά στην πραγματικότητά τους και απλά βλέπουν πως τίποτα δεν άλλαξε.

Διαβάστε περισσότερα: “Είθε να είναι ένας γρήγορος θάνατος!”: Μαρτυρία του οδοντίατρου Aous Al Mubarak από την Ανατολική Γούτα

“Η σιωπή είναι το ασφαλέστερο που μπορείς να κάνεις”

Η εμφάνιση ενδείξεων αλληλεγγύης προς τη Γούτα από άλλες περιοχές της Συρίας είναι επικίνδυνη. Ενώ η πλειοψηφία των ανθρώπων στη Δαμασκό παρέμεινε σιωπηλή, είτε από φόβο ή λόγω των πιστεύω τους, υπάρχουν εκείνοι που καταδίκασαν την επίθεση στη Γούτα ανώνυμα.

Η Maria Mattar του Global Voices μίλησε με τρεις από αυτούς το Μάρτιο του 2018. Ο Ahmad (ψευδώνυμο), αρχικά από τη Χαράστα στην Ανατολική Γούτα, παρατήρησε:

Οι υπάλληλοι από τη Γούτα παρακολουθούνται στενά. Πρέπει να είσαι προσεκτικός και να μην δείξεις καν συμπάθεια. Πρέπει να μετράς προσεκτικά τα λόγια σου. […]

Διακινδυνεύεις να σε υποψιαστούν ότι έχεις διασυνδέσεις με «τρομοκράτες», μπορεί να χάσεις τη δουλειά σου, εάν κάποιος σε καρφώσει. Ρισκάρεις ακόμα και να σε συλλάβουν. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει μια σιωπηρή κατανόηση ότι η σιωπή είναι το ασφαλέστερο πράγμα που μπορείς να κάνεις. […]

Όταν συνάδελφοι παραπονούνται για τις βόμβες και τις επιθέσεις με πυραύλους και ζητούν να «γκρεμιστεί συθέμελα η Γούτα» σε αντίποινα για τους πυραύλους, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να χαμογελάσεις στραβά και να το καταπιείς. Νιώθω βαθύτατα πικραμένος. Έχω φίλους και συγγενείς εκεί. Έχω το σπίτι μου, που είμαι βέβαιος ότι έχει γίνει πλέον έναςι ένας μεγάλος σωρός από ερείπια. Έχω παιδικές και νεανικές αναμνήσεις μου εκεί.

Διαβάστε περισσότερα: Στη Δαμασκό, είναι επικίνδυνη η αλληλεγγύη με την πολιορκούμενη Ανατολική Γούτα

Πότε θα τελειώσουν τα βάσανα;

Το συριακό καθεστώς και ο ρωσικός σύμμαχός του κατέλαβαν την Γούτα. Όπως συνέβη σε ολόκληρο τον πόλεμο, έχει αναφερθεί η χρήση πολλών παράνομων όπλων κατά της Γούτα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης χλωρίου, βαρελιών βομβών, βομβών διασποράς και εμπρηστικών όπλων.

Στιγμιότυπο με τα τελευταία στοιχεία και στατιστικά για την Ανατολική Γούτα σύμφωνα με τον ΟΗΕ τη στιγμή τη συγγραφής του κειμένου αυτού. Πηγή: ReliefWeb.

Οι δυνάμεις του καθεστώτος φαίνεται ότι δεν είναι μόνο για να κατακτήσουν, αλλά και να καταστρέψουν. Με τέτοιο στόχο, οι άνθρωποι της Γούτα πιθανότατα θα συνεχίσουν να υποφέρουν.

Διαβάστε περισσότερα από την κάλυψη του Global Voices για την Ανατολική Γούτα και τον πόλεμο στη Συρία:

Η σελίδα αυτή γράφτηκε από την Leila Sibai.