Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και τη συνεχιζόμενη πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη στις δυνάμεις κατοχής που υποστηρίζονται από τη Ρωσία που ελέγχουν τμήματα των περιοχών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ της ανατολικής Ουκρανίας, η ρωσική κυβέρνηση εξαπέλυσε πλήρη στρατιωτική επίθεση σε ουκρανικό έδαφος τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Φεβρουαρίου 2022. Στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια και βασικές υποδομές έχουν στοχοποιηθεί και βομβαρδιστεί, μεταξύ άλλων στην πρωτεύουσα Κίεβο και σε άλλες μεγάλες πόλεις όπως το Χάρκοβο στα βορειοανατολικά και την Οδησσό και τη Χερσώνα στα νότια. Ο ουκρανικός Στρατός ανταποκρίθηκε στις επιθέσεις και η κυβέρνηση κήρυξε στρατιωτικό νόμο.

Η κατάσταση αλλάζει από στιγμή σε στιγμή και δεν είναι σαφές πώς θα αντιδράσουν η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία, οι ΗΠΑ, άλλες πρώην σοβιετικές χώρες ή η Κίνα σε αυτήν την εξελισσόμενη κατάσταση.

Δύο βασικά ερωτήματα τώρα είναι εάν η Ρωσία θα επιτεθεί σε μη στρατιωτικές εγκαταστάσεις και κτίρια και θα στοχεύσει απλούς πολίτες, καθώς και τον Στρατό της Ουκρανίας, και εάν μια πλήρης χερσαία εισβολή θα ακολουθήσει τις αρχικές αεροπορικές επιδρομές, κυβερνοεπιθέσεις και χερσαίες εισβολές.

Η υπαρξιακή πρόκληση για την Ουκρανία είναι πώς να αμυνθεί απέναντι στον ιδιαίτερο υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας, ο οποίος περιλαμβάνει μια στρατιωτική εκστρατεία “σοκ και δέους”, καθώς και κυβερνοεπιθέσεις και μια μαζική εκστρατεία παραπληροφόρησης με στόχο το ουκρανικό, το ρωσικό και το παγκόσμιο κοινό. Η προσέγγιση της Ρωσίας μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την απόπειρα εγκατάστασης ενός ηγέτη-μαριονέτας, ο οποίος θα είναι πρόθυμος να υπογράψει μια διμερή συμφωνία, που θα εκχωρεί μεγάλο μέρος της κυριαρχίας της Ουκρανίας και θα νομιμοποιεί τις ρωσικές ενέργειες.

Ο πρόεδρος Πούτιν εξέθεσε το όραμά του για μια Ουκρανία επανενσωματωμένη στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας σε μια φλύαρη ομιλία μιας ώρας στις 21 Φεβρουαρίου και ενέταξε και τη Λευκορωσία στο συντονισμό της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι ίδιοι οι πολίτες της Ρωσίας έχουν στοχευθεί με ένα ολοκληρωτικό κύμα ειδήσεων στα ΜΜΕ, που περιλαμβάνει συχνούς ψευδείς ισχυρισμούς ότι η Ουκρανία διακυβερνάται από “ναζιστικό” καθεστώς. Δεν είναι σαφές πώς θα αντιδράσει ή θα εξελιχθεί η ρωσική κοινή γνώμη σε αυτούς τους ισχυρισμούς με την πάροδο του χρόνου, καθώς πολλοί Ρώσοι έχουν στενούς δεσμούς με την Ουκρανία και γνωρίζουν ότι αυτό είναι ψευδές. Υπάρχουν ήδη σημάδια πρωτοφανούς αντίδρασης στην απόφαση του Πούτιν, σε μια χώρα όπου η αμφισβήτηση του εθνικιστικού λόγου και στάτους κβο έχει βαθιές συνέπειες. Οι οικονομικές επιπτώσεις των ενεργειών της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της διακοπής του αγωγού φυσικού αερίου Νορντ Στριμ, στον οποίο η Μόσχα επένδυσε δισεκατομμύρια, και η ελεύθερη πτώση του ρωσικού ρουβλίου, είναι άλλοι σημαντικοί παράγοντες, που θα επηρεάσουν τον τρόπο, με τον οποίο οι Ρώσοι αξιολογούν τις ενέργειες του Πούτιν.

Ένα άλλο ερώτημα είναι για πόσο καιρό η ρωσική κυβέρνηση θα είναι σε θέση να διατηρήσει την προκλητική της στάση απέναντι στη διεθνή κοινότητα και πώς θα αντιδράσουν οι γειτονικές χώρες. Αυτός ο πόλεμος έχει σοβαρές συνέπειες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, την ενεργειακή ασφάλεια και την ανθρώπινη ασφάλεια, δεδομένου του μεγάλου κύματος προσφύγων, που μπορεί να προκαλέσει ο πόλεμος. Οι Βρυξέλλες, μαζί με το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον, καταδίκασαν την επίθεση και ανακοίνωσαν περαιτέρω κυρώσεις, αλλά σιωπούν για πιθανή στρατιωτική αντίδραση. Το ΝΑΤΟ έχει εκφράσει παρόμοια καταδίκη.

Η Τουρκία δήλωσε ότι δεν αναγνωρίζει τις αυτονομιστικές οντότητες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ. Η Κίνα, όπως και πολλές άλλες χώρες, ζητά διπλωματική λύση.

Στα πρώην σοβιετικά κράτη, διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των επίσημων αντιδράσεων σιωπής ή υποστήριξης προς τη Ρωσία και της κοινής γνώμης, η οποία, αν και εξακολουθεί να είναι διχασμένη, περιλαμβάνει ανοιχτή υποστήριξη προς την Ουκρανία, ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μα ίσως η κύρια πρόκληση για όλους είναι η επαλήθευση πληροφοριών και η αποφυγή της παραπληροφόρησης, ένα από τα κύρια όπλα της Μόσχας σε αυτή την κατάσταση.

Αρχικές αξιόπιστες πηγές με συχνές ενημερώσεις στα αγγλικά:

• Η αγγλόφωνη εφημερίδα Kyiv Independent με έδρα το Κίεβο.
• Το ανεξάρτητο ρωσόφωνο και αγγλόφωνο μέσο ενημέρωσης Meduza με έδρα τη Ρίγα.