Ιράν: Με τη ματιά Ιρανών δημοσιογράφων και συγγραφέων

The image of the leader of the Iranian Revolution Imam Khomeini on the wall of a building in Sanandaj, in the capital of Iranian Kurdistan Province, as seen through an open window. Photo by Jordi Boixareu. Copyright Demotix

Η εικόνα του αρχηγού της Ιρανικής Επανάστασης Ιμάμ Χομεϊνί στον τοίχο ενός κτιρίου στο Sanandaj, στην πρωτεύουσα της ιρανικής επαρχίας του Κουρδιστάν, όπως φαίνεται μέσα από ένα ανοιχτό παράθυρο. Φωτογραφία από τον Jordi Boixareu. © Demotix.

Ο συνιδρυτής του Global Voices, Ethan Zuckerman, ορίζει ως «φυσιογνωμίες-γέφυρες» ανθρώπους, οι οποίοι είναι παθιασμένοι με την εξήγηση των μητρικών τους πολιτισμών σε ανθρώπους από άλλες κοινωνίες. Η ιδέα αναπτύχθηκε μέσα από τις βαθιές ρίζες που έχει στο Global Voices και ορίζει το μεγαλύτερο μέρος του έργου και του ήθους της κοινότητας. Δεδομένου ότι η κάλυψή μας για το Ιράν στοχεύει να «γεφυρώσει» το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στις εξωτερικές προοπτικές για το Ιράν και τη χώρα καθεαυτή, το Global Voices Ιράν έχει ξεκινήσει μια σειρά συνεντεύξεων με διάφορους Ιρανούς δημοσιογράφους και συγγραφείς που ασκούν αυτόν τον ρόλο.

Αυτές οι συνεντεύξεις γίνονται για να κατανοήσουμε πώς και γιατί αυτές οι φυσιογνωμίες, που σταδιοδρομούν στον τομέας της επικοινωνίας των ιδιαζόντων στοιχείων και περιπλοκών μιας χώρας γεμάτης αντιφάσεις, εξηγούν το Ιράν σε μη Ιρανούς.

Golnaz Esfandiari: “Πιστεύω ότι αυξάνεται η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η σημασία τους στο Ιράν”

Η Golnaz Esfandiari είναι ανταποκρίτρια για το Radio Free Europe/Radio Liberty και μια εκ των λίγων δημοσιογράφων, που ζουν εκτός Ιράν και γράφουν στα αγγλικά για τις αποχρώσεις και τις πολυπλοκότητες της ιρανικής κοινωνίας και πολιτικής.

Golnaz Esfandiari spoke to us about her experiences reporting Iran. Photo was taken at the Sixt Al Jazeera Forum in March, 2011. Used with permission from Golnaz.

Η φωτογραφία χρησιμοποιείται με την άδεια της Golnaz Esfandiari.

Διαβάστε περισσότερα: Μιλώντας με την Golnaz Esfandiari, τη “γέφυρα” της αγγλόφωνης δημοσιογραφίας στο Ιράν

Σε μια συνέντευξη στο Global Voices, ανέφερε:

I think the use of social media in Iran and its significance is increasing. Government officials admit that and I also see more people inside the country using social media sites and apps. I actually think that since 2009, the use of social media has increased considerably. Some Iranians told me they joined Twitter after reading about the allegations about a “Twitter Revolution” in Iran. Social networking sites have facilitated conversation and the sharing of content that is banned or considered sensitive, people can discuss taboo subjects relatively openly. They also challenge state policies and stances on social media quite regularly.

Νομίζω ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο Ιράν και η σημασία τους αυξάνονται. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι το παραδέχονται και βλέπω επίσης περισσότερους ανθρώπους στη χώρα να χρησιμοποιούν ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογές. Πιστεύω πραγματικά ότι από το 2009 η χρήση των κοινωνικών μέσων έχει αυξηθεί σημαντικά. Κάποιοι Ιρανοί μου είπαν ότι μπήκαν στο Twitter, αφότου διάβασαν ισχυρισμούς για μια “επανάσταση του Twitter” στο Ιράν. Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έχουν διευκολύνει τη συνομιλία και την κοινή χρήση περιεχομένου, που έχει απαγορευτεί ή θεωρηθεί ευαίσθητο, οι άνθρωποι μπορούν να συζητήσουν θέματα ταμπού σχετικά ανοιχτά. Παράλληλα, αμφισβητούν τις κρατικές πολιτικές και θέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αρκετά τακτικά.

Kelly Golnoush Niknejad: “Πρέπει να είσαι δημοσιογράφος, αλλά ταυτόχρονα και ψυχίατρος, καθηγητής και να διαβάζεις την σκέψη των άλλων”

Η Ιρανή επιχειρηματίας των ΜΜΕ Kelly Golnoush Niknejad είναι η ιδρύτρια του «Tehran Bureau», ενός πρακτορείου ειδήσεων που φιλοξενείται από τον Guardian, το οποίο καλύπτει το Ιράν και την ιρανική διασπορά. Το έργο της είναι μία από τις κύριες πηγές κάλυψης που δίνει μια «δυναμική» εικόνα του πολιτισμού, της πολιτικής και του λαού της χώρας.

Niknejad takes a selfie of herself in her Boston home before a conference. Photo by Niknejad, and used with permission.

Φωτογραφία: Kelly Golnoush Niknejad, χρησιμοποιείται με άδεια.

Διαβάστε περισσότερα: Πώς το Tehran Bureau της Kelly Golnoush Niknejad γεφυρώνει το Ιράν με τη Δύση

Σχετικά με τις παρανοήσεις που έχουν οι μη-Ιρανοί για το Ιράν, εξήγησε:

When it comes to Iran, I often find myself having to go all the way back to 1979, then explaining the transformations that took place decade-by-decade, just to make sense of the present. It’s sometimes even hard for Iranians themselves to believe what goes on in Iran, let alone non-Iranians. This explains why it’s vital to cover Iran from the “bottom up,” chronicling the lives of ordinary people. Covering a country by reporting on the pronouncements of the ruling elite is probably the least interesting or informative kind of journalism. That’s why even very sophisticated people who follow the news on Iran have no idea what goes on there. Of course if they followed Tehran Bureau though, they would get a very dynamic view.

Όταν πρόκειται για το Ιράν, συχνά αναγκάζομαι να πάω πίσω φτάνοντας μέχρι το 1979, εξηγώντας στη συνέχεια τις μεταμορφώσεις που έγιναν δεκαετία-δεκαετία, μόνο και μόνο για να κατανοήσουμε το παρόν. Είναι μερικές φορές δύσκολο ακόμη και για τους ίδιους τους Ιρανούς να πιστέψουν τι συμβαίνει στο Ιράν, πόσο μάλλον για τους μη Ιρανούς. Αυτό εξηγεί γιατί είναι ζωτικής σημασίας να καλύψουμε το Ιράν «από κάτω προς τα πάνω», καταγράφοντας τη ζωή των απλών ανθρώπων. Η κάλυψη μιας χώρας, γράφοντας για δηλώσεις της κυρίαρχης ελίτ, είναι ίσως το λιγότερο ενδιαφέρον ή ενημερωτικό είδος δημοσιογραφίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ακόμη και πολύ φιλοσοφημένοι άνθρωποι που παρακολουθούν τις ειδήσεις για το Ιράν δεν έχουν ιδέα τι συμβαίνει εκεί. Φυσικά αν παρακολουθούσαν το Tehran Bureau, θα είχαν μια πολύ δυναμική άποψη.

Nina Ansary: “Πιστεύω πως οι γυναίκες θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή οποιασδήποτε αλλαγής στο Ιράν”

Η Nina Ansary είναι συγγραφέας του “Κοσμήματα του Αλλάχ: Η ανείπωτη ιστορία των γυναικών στο Ιράν”, του πρώτου βιβλίου που καλύπτει τα ηγετικά φεμινιστικά πολιτικά κινήματα από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα.

jewels of allah_cover

Εξώφυλλο του “Jewels of Allah”

Το βιβλίο εξηγεί πως οι γυναίκες διαμόρφωσαν την πρόσφατη ιστορία του Ιράν και συνεχίζουν να το κάνουν, ενώ αγωνίζονται να καθιερώσουν τα δικαιώματά τους και την ισότητά τους σε μια κοινωνία, που παραδοσιακά της είχε στο περιθώριο.

Διαβάστε περισσότερα: Μιλώντας με την Ιρανή φεμινίστρια συγγραφέα Nina Ansary λίγο πριν την αλλαγή στο Ιράν

Η Ansary ανέφερε ότι ήταν “μετριοπαθώς αισιόδοξη” για το μέλλον του Ιράν και τη θέση των γυναικών σε αυτό:

…only because I see their resilience. And this is because female activism has yielded partial results: women were not allowed to serve as judges, but can now serve as investigative judges. Women weren’t allowed to enter certain fields of study, and over the years they have been able to penetrate into male dominated areas such as medicine and engineering. I'm cautiously optimistic, but I believe women will be at the forefront of any change in Iran.

… μόνο επειδή βλέπω την αντοχή τους. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο γυναικείος ακτιβισμός έχει επιφέρει μερικά αποτελέσματα: οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να εργάζονται ως δικαστές, αλλά μπορούν τώρα να εργάζονται ως ανακρίτριες. Οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να ασχολούνται με ορισμένους τομείς σπουδών και με την πάροδο των χρόνων μπόρεσαν να διεισδύσουν σε αρσενικά κυριαρχούμενες περιοχές όπως η ιατρική και η μηχανική. Είμαι μετριοπαθώς αισιόδοξη, αλλά πιστεύω ότι οι γυναίκες θα είναι στην πρώτη γραμμή οποιασδήποτε αλλαγής στο Ιράν.

Saeed Kamali Dehghan: “Βλέπουν το Ιράν ως μαύρο κι άσπρο. Το Ιράν δεν είναι έτσι. Είναι ένα φάσμα, σαν ουράνιο τόξο”.

Με περισσότερα από 800 άρθρα για το Ιράν με την υπογραφή του, ο Saeed Kamali Dehghan είναι ο πρώτος δημοσιογράφος του Guardian αποκλειστικά για την κάλυψη του Ιράν και ένας από τους λίγους Ιρανούς υπηκόους που απασχολούνται σε ένα σημαντικό αγγλόφωνο ΜΜΕ.

Η φωτογραφία χρησιμοποιείται με την άδεια του Saeed Kamali Dehghan.

Μεγάλο μέρος του ρεπορτάζ του αφορά παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ιράν, αλλά όπως είπε σε τηλεφωνική συνέντευξη, “το κοινό πρόβλημα σε πολλά δυτικά ΜΜΕ είναι ότι βλέπουν το Ιράν ως άσπρο-μαύρο και το Ιράν δεν είναι έτσι. Είναι ένα φάσμα, είναι ένα ουράνιο τόξο”.

Διαβάστε περισσότερα: Ο Saeed Kamali Dehghan για την κάλυψη του Ιράν για τον The Guardian

Για τις δυσκολίες του να κάνεις ρεπορτάζ για μια χώρα, με την οποία έχει ένα συναισθηματικό δέσιμο, ο Saeed εξηγεί:

As an Iranian I have an emotional attachment to the country, but when I’m writing news I step back and try to be impartial. But I’m allowed to express my opinion when I write op-eds, and I’ve also done that sort of thing. I wrote about why Canada is getting it wrong on Iran, which led to the then Canadian foreign minister accusing me on Twitter of working for the Iranian authorities. I’ve been attacked by some people who accuse me of working for the Iranians and by others who accuse me of working for the Brits. I hope that’s a sign I’m doing my job right!

Ως Ιρανός έχω ένα συναισθηματικό δέσιμο στη χώρα, αλλά όταν γράφω νέα αποστασιοποιούμαι και προσπαθώ να είμαι αμερόληπτος. Αλλά μου επιτρέπεται να εκφράσω την άποψή μου όταν γράφω op-eds, και έχω κάνει κάτι τέτοιο. Έγραψα για τον λόγο για τον οποίο ο Καναδάς κάνει λάθος για το Ιράν, γεγονός που οδήγησε τον τότε Καναδό υπουργό εξωτερικών να με κατηγορεί στο Twitter ότι εργάζομαι για τις ιρανικές αρχές. Έχω δεχθεί επιθέσεις από μερικούς ανθρώπους που με κατηγορούν ότι δουλεύω για τους Ιρανούς και άλλους που με κατηγορούν ότι δουλεύω για τους Βρετανούς. Ελπίζω ότι είναι ένα σημάδι πως κάνω τη δουλειά μου σωστά!

Omid Memarian: “Είναι τέχνη το να μετατρέπεις αυτόν τον εκρηκτικό θυμό σε κάτι εποικοδομητικό, να το θέτεις υπό προοπτική και να μην το παίρνεις προσωπικά”

Omid Memarian, Ιρανός δημοσιογράφος που ζει στη Νέα Υόρκη.

Ο Omid Memarian υπήρξε πρώην δημοσιογράφος ευρέως διαδεδομένος στο Ιράν και τώρα εργάζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την κάλυψη ιρανικών ειδήσεων τόσο για αγγλόφωνο όσο και περσόφωνο κοινό. Η συνέντευξή μας μαζί του διερευνά τις αποχρώσεις της κάλυψης του Ιράν για διαφορετικά ακροατήρια και τις εμπειρίες του ως δημοσιογράφος τόσο εντός Ιράν όσο και στο εξωτερικό.

Διαβάστε περισσότερα: Ιρανός δημοσιογράφος Omid Memarian

Ο Memarian περιγράφει την εμπειρία του γράφοντας ρεπορτάζ για την κοινωνία των πολιτών ως δημοσιογράφος στο Ιράν:

There were, and still are, people in Iran who believe that by empowering civil society organizations, political parties and independent media, the Islamic Republic might change gradually from within. On the other side, there are forces trying to prove them wrong, and one way to do so is by making the environment so threatening that no one dare stay active in the field. When I insisted on continuing to what I was doing, writing and promoting the things I believed in, I was arrested and thrown into jail.

Υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν άνθρωποι στο Ιράν που πιστεύουν ότι με την ενδυνάμωση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, των πολιτικών κομμάτων και των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, η Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί να αλλάξει βαθμιαία εκ των έσω. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν δυνάμεις που προσπαθούν να αποδείξουν ότι οι προαναφερθέντες σφάλλουν και ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να κάνει το περιβάλλον τόσο απειλητικό ώστε κανείς δεν τολμά να μείνει ενεργός στον τομέα. Όταν επέμενα να συνεχίσω αυτό που έκανα, να γράφω και να προωθώ τα πράγματα που πίστευα, με συνέλαβαν και με πέταξαν στη φυλακή.

Hooman Majd: “Το Ιράν δεν είναι μοναδικά παράδοξο: αυτό που είναι μοναδικό είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν το Ιράν”

Βρισκόμαστε σε μια καμπή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Λίγες εβδομάδες πριν το τέλος της προεδρίας του Ομπάμα, υπάρχει μια ισχυρή πιθανότητα οι ΗΠΑ να απομακρυνθούν από το καθοριστικό σχέδιο προσέγγισης με τον μακρόχρονο εχθρό της, την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Την αυγή της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία θεωρείται μια ιδιαίτερη σκιά του σκληρού και γελοίου ρεπουμπλικανισμού, σκέφτηκα ότι ήταν μια κατάλληλη στιγμή να καθίσω με τον δημοσιογράφο και  συγγραφέα Hooman Majd. Τα βιβλία, άρθρα και σχόλιά του που εξηγούν τα «παράδοξα του Ιράν» εμφανίστηκαν ευρέως στα αμερικανικά mainstream ΜΜΕ κατά την εποχή του Μπους, όταν η γελοιογραφική ρητορεία εναντίον της ιρανικής κυβέρνησης έγινε χαρακτηριστικό της εξωτερικής πολιτικής και των απεικονίσεων του Ιράν στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Ο Hooman Majd είναι γνωστός ως η “φωνή του Ιράν” στον δυτικό κόσμο. Πορτρέτο του Majd από τον Ken Browar, χρησιμοποιείται με άδεια.

Διαβάστε περισσότερα: Μιλώντας με τον Hooman Majd, μια γέφυρα μεταξύ Ιράν και παραδοσιακών ΜΜΕ των ΗΠΑ

Αναφορικά με το κατά πόσο οι παρανοήσεις σχετικά με το Ιράν έχουν μειωθεί από τότε που κυκλοφόρησε το βιβλίο του το 2008, που αποσκοπούσε να διαλύσει παρανοήσεις σχετικά με την ιρανική κοινωνία σε αμερικανικά ακροατήρια:

Ahmadinejad was the first to make himself available to the media, which is the source of a lot of the negativity. But Iranian-Americans and Iranian-Europeans have written a lot about the culture in the recent years, and there's a lot more travel between Iran and the US, among both Iranian-Americans and Iranians themselves. They are understanding it a little bit better and there have been a number of books. Iran is not uniquely paradoxical: what's unique is that most people don’t know about Iran.

Ο Αχμαντινετζάντ ήταν ο πρώτος που έθεσε εαυτόν στη διάθεση των ΜΜΕ, κάτι που αποτελεί την πηγή της μεγάλης αρνητικότητας. Ωστόσο, οι Ιρανοαμερικανοί και οι Ιρανοί Ευρωπαίοι έχουν γράψει πολλά για τον πολιτισμό τα τελευταία χρόνια και υπάρχουν πολύ περισσότερα ταξίδια μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ, μεταξύ και Ιρανών-Αμερικανών και των ίδιων των Ιρανών. Το καταλαβαίνουν λίγο καλύτερα και έχουν υπάρξει πολλά βιβλία. Το Ιράν δεν είναι μοναδικά παράδοξο: αυτό που είναι μοναδικό είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν το Ιράν.