Ακούστε το ειδικό αφιέρωμα στο podcast μας “Στα Βαθιά”: “Εκτός Βενεζουέλας”. 

Η δικτατορία είναι η λέξη που πολλοί Βενεζουελανοί χρησιμοποίησαν για να περιγράψουν τους τελευταίους μήνες πολιτικής αναταραχής στη χώρα τους, η οποία έφθασε στο αποκορύφωμά της στις 30 Μαρτίου 2017, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο εξουδετέρωσε αποτελεσματικά την ισχύ της Εθνοσυνέλευσης.

Η κίνηση προκάλεσε διαμαρτυρίες και προκάλεσε διεθνή οργή. Κάποιοι το περιέγραψαν ως πραξικόπημα-αυτογκόλ. Για πολλούς Βενεζουελανούς, ήταν επιβεβαίωση ότι η χώρα τους είχε χάσει οποιαδήποτε αίσθηση δημοκρατίας.

Το Ανώτατο Δικαστήριο ανέλαβε τον ρόλο της Εθνοσυνέλευσης και επέτρεψε στον Πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο να αναλάβει ορισμένες από τις αρμοδιότητες του νομοθέτη, αλλά αυτό ήταν σύντομο: το δικαστήριο άλλαξε πορεία λίγες ημέρες αργότερα, αφότου ο πρόεδρος Μαδούρο του ζήτησε να επανεξετάσει την απόφασή του.

Παρά την επαναφορά της Εθνοσυνέλευσης, οι οργανώσεις εντός και εκτός της χώρας δεν είναι ικανοποιημένες. Οι διαδηλωτές συνεχίζουν να κινητοποιούνται σχεδόν καθημερινά και αθρόα, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν την επιθετικότητα της αστυνομίας.

Πολλές εθνικές κυβερνήσεις έχουν εκφράσει την ανησυχία και την καταδίκη τους για την κίνηση. Και ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, ο οποίος μετά από έκτακτη σύγκληση στις 3 Απριλίου του 2017, ενέκρινε ψήφισμα, που χαρακτηρίζει τα πρόσφατα γεγονότα στη Βενεζουέλα ως “τροποποίηση της συνταγματικής τάξης”, πρόσθεσε:

Notwithstanding the recent revision of some elements of these decisions, it is essential that the Government of Venezuela ensures the full restoration of democratic order.

Παρά την πρόσφατη αναθεώρηση ορισμένων στοιχείων αυτών των αποφάσεων, είναι σημαντικό η κυβέρνηση της Βενεζουέλας να διασφαλίσει την πλήρη αποκατάσταση της δημοκρατικής τάξης.

Τα επεισόδια των τελευταίων εβδομάδων είναι απλώς τα τελευταία σε σειρά περιορισμών που περιορίζουν τις εξουσίες της Εθνοσυνέλευσης, δεδομένου ότι η πολιτική αντιπολίτευση της Βενεζουέλας κέρδισε τα δύο τρίτα των εδρών στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015.

Πολιτικό αδιέξοδο

Στον περιστασιακό παρατηρητή που διαβάζει πρωτοσέλιδα στα διεθνή ΜΜΕ, η Βενεζουέλα αντιμετωπίζει κρίση τα τελευταία χρόνια και η βραχύβια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι απλά η τελευταία εξέλιξη.

Ωστόσο, η Βενεζουέλα δεν έχει μια κρίση. Έχει πολλές κρίσεις, οι οποίες αλληλοσυνδέονται και πλήττουν τους απλούς Βενεζουελανούς.

Η πρώτη είναι πολιτική. Ο εκλιπών Ούγο Τσάβες, ο οποίος πέθανε το 2013, επέλεξε ο ίδιος τον Πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο ως διάδοχό του. Ο Μαδούρο λέει ότι προσπαθεί να προωθήσει τη σοσιαλιστική Μπολιβαριανή Επανάσταση του Τσάβες, η οποία είχε ως στόχο να φέρει τη δημοκρατία στον λαό και να ανακουφίσει τα υψηλά επίπεδα φτώχειας μεταξύ των Βενεζουελανών.

Όμως, ο Μαδούρο δεν ενέπνευσε δημόσια στήριξη και σεβασμό στο επίπεδο του προκατόχου του. Εν μέσω τριετούς οικονομικής κρίσης και ρεκόρ βίαιων εγκλημάτων και φτώχειας, η δημοτικότητα του Μαδούρο έχει βυθιστεί στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων ετών. Επίσης, κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποίησε αυταρχικές μεθόδους για να σταματήσει τους διαφωνούντες. Η κυβέρνησή του έχει καταστείλει διαμαρτυρίες, λογοκρίνει τον Τύπο και περιορίσει την ελεύθερη έκφραση. Αντίπαλοι, επικριτές και δημοσιογράφοι, των οποίων οι δημοσιεύσεις σχολιάζουν αρνητικά την κυβέρνηση αντιμετωπίζουν φυλάκιση. Ορισμένοι έχουν αυτεξοριστεί. Άλλοι απλά σιώπησαν.

Η πολιτική αντιπολίτευση της Βενεζουέλας εκπροσωπείται κυρίως από τη Στρογγυλή Τράπεζα Δημοκρατικής Ενότητας, μια συμμαχία διαφόρων κομμάτων που εκτείνεται από αριστερά προς κεντροδεξιά. Ωστόσο, πολλοί Βενεζουελανοί δεν εμπιστεύονται τμήματα του συνασπισμού, που περιλαμβάνει στοιχεία, τα οποία ήταν ενεργά στην πολιτική πριν από δεκαετίες, όταν η φτώχεια ήταν κυρίαρχη και μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού απομονώνονταν και περιθωριοποιούνταν.

Ο συνασπισμός έχει συγκεντρώσει πολλές ομάδες και πολιτικά κόμματα που βρίσκονται σε σύγκρουση, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν αγώνες για εξουσία, καθώς και διαφωνίες σχετικά με την ιδεολογία και την πολιτική. Επιπλέον, στο πλαίσιο των πρόσφατων διαμαρτυριών, δεν ακολουθούν όλοι οι διαδηλωτές ένα μόνο πολιτικό κόμμα. Ορισμένοι στους δρόμους υποστηρίζουν συγκεκριμένες αντιπολιτευτικές ομάδες, ενώ άλλοι ενδιαφέρονται για γενικές δημοκρατικές αρχές και οικονομικά δικαιώματα.

Μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση και μια επισιτιστική κρίση

Η πολιτική έχει έναν τρόπο να μπαίνει σε όλες τις πτυχές της ζωής στη Βενεζουέλα, αλλά οι πιο πιεστικές ανάγκες των ανθρώπων εξαρτώνται συνήθως από την οικονομία.

Η διοίκηση του Μαδούρο χαρακτηρίστηκε από μια βαθιά οικονομική κρίση. Η χώρα εξαρτάται από τα έσοδά της από το πετρέλαιο, αλλά οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν τα τελευταία χρόνια και το σύστημα δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει αυτές τις απώλειες. Ο ρυθμός πληθωρισμού της Βενεζουέλας, ο οποίος υπερέβη το 50% από το 2014, έφτασε στο 800% στα τέλη του 2016 και συνεχίζει να αυξάνεται. Εν τω μεταξύ, οι έλεγχοι συναλλάγματος έχουν περιορισμένες εισαγωγές, προκαλώντας τριγμούς στην προσφορά. Η κυβέρνηση ελέγχει την τιμή των βασικών αγαθών, αλλά η μαύρη αγορά εξακολουθεί να έχει ισχυρή επιρροή στις τιμές. Οι τιμές των βασικών αγαθών μπορεί να αυξηθούν σε λίγες μέρες και το εθνικό νόμισμα μπορεί να αποδυναμωθεί με την ίδια ταχύτητα.

Αυτό σημαίνει για τους απλούς Βενεζουελανούς πείνα και ελλείψεις. Αυτή η επισιτιστική ανασφάλεια μπορεί να παρατηρηθεί στις μεγάλες ουρές του κόσμου εντός και εκτός σούπερ μάρκετ και στις προσπάθειες να διασχίσουν τα σύνορα με την Κολομβία για να αγοράσουν βασικά αγαθά.

Ενώ οι αριθμοί σχετικά με την επισιτιστική κρίση δεν είναι καθοριστικοί, έχουν προκαλέσει λεηλασίες και μια πολύ ορατή αλλαγή στις καθημερινές ρουτίνες τροφίμων της Βενεζουέλας.

Η κυβέρνηση και ορισμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης αρνούνται την ύπαρξη κινδύνου πείνας – κάτι που φοβάται ο κόσμος σε ορισμένα μέρη της χώρας – και χαρακτηρίζουν τον συναγερμό ως μέρος μιας εκστρατείας κηλίδωσης.

Ωστόσο, μη κυβερνητικές οργανώσεις δηλώνουν ότι δεν μπορούν να εκτιμήσουν την έκταση του προβλήματος λόγω έλλειψης κατάλληλων δεδομένων. Κατά τα τελευταία χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων τόσο η φτώχεια όσο και η οικονομική κρίση έχουν επιδεινωθεί, οι αξιωματούχοι της Βενεζουέλας δεν παρουσίασαν ενημερωμένες πληροφορίες.

Μέσα ενημέρωσης και το δικαίωμα στην πληροφόρηση

Για τους Βενεζουελανούς, η ενημέρωση για όλα αυτά που συμβαίνουν στη χώρα τους μπορεί να είναι δύσκολη.

Το δικαίωμα ενημέρωσης κινδυνεύει από τον αυξανόμενο έλεγχο της κυβέρνησης στα μέσα ενημέρωσης, μια τάση που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί δεδομένου ότι η Βενεζουέλα έχει μερικές από τις πιο αργές και πιο επισφαλείς συνδέσεις στο διαδίκτυο στην περιοχή.

Μέσα σε ένα περιβάλλον μέσων ενημέρωσης που χαρακτηρίζεται από φήμες και πολιτικές επιθέσεις και από τις δύο πλευρές, τα μέσα των πολιτών έχουν καταστεί μία από τις σημαντικότερες πηγές πληροφοριών σχετικά με διαμαρτυρίες και καταστολές. Ακόμη και οι ιστότοποι που αναφέρονται σε πράγματα όπως η οικονομία και η αξία των ξένων νομισμάτων έχουν γίνει κρίσιμη πηγή και έτσι έχουν γίνει στόχος πολιτικής λογοκρισίας.

Κρίση της υγείας, βία και λαϊκές προσπάθειες για βοήθεια

Η Βενεζουέλα υποφέρει επίσης από μια κρίση στην υγεία, η οποία είναι μια από τις πιο ταραχώδεις συζητήσεις που διεξάγονται στο εσωτερικό της χώρας της Νότιας Αμερικής προς το παρόν.

Η έλλειψη φαρμάκων και η κακή κατάσταση των εγκαταστάσεων, καθώς και η περιθωριοποίηση των αυτοχθόνων κοινοτήτων, είχαν θανατηφόρες συνέπειες. Οι Βενεζουελανοί έχουν καταφύγει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην υποστήριξη τρίτων, προκειμένου να αποκτήσουν τα φάρμακα που χρειάζονται.

Η βία έχει επίσης επιδεινωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Το ποσοστό δολοφονιών στη Βενεζουέλα είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο. Το πρόβλημα είναι ότι μερικοί Βενεζουελανοί, ειδικά σε αστικές παραγκουπόλεις, λατρεύουν εγκληματίες αντί για αγίους.

Λαϊκές οργανώσεις καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αντιμετωπίσουν τα κλιμακούμενα επίπεδα βίας. Πάρτε το Mi Convive, μια ομάδα στο Καράκας που τα τελευταία έξι χρόνια φιλοξένησε εργαστήρια πρόληψης της βίας και άλλες δραστηριότητες, που επιδιώκουν την ανάκτηση δημόσιων χώρων:

Niños jugando libres en la calle, cantando y riendo, dueños de los espacios, así como lo mostramos en este video queremos que suceda en cada comunidad de Caracas y del país.
Nuestro objetivo es la disminución al mínimo de la violencia a través de la prevención, creando una ciudad de la convivencia.

Τα παιδιά παίζουν ελεύθερα στο δρόμο, τραγουδούν και γελούν, κύριοι των χώρων τους. Αυτό που βλέπουμε σε αυτό το βίντεο, θα θέλαμε να δούμε σε κάθε κοινότητα στο Καράκας και στην υπόλοιπη χώρα. Στόχος μας είναι η μείωση της βίας στο ελάχιστο μέσω της πρόληψης, δημιουργώντας μια πόλη συνύπαρξης.

Παρά τις προσπάθειες αυτές για βελτίωση της κατάστασης, η δύσκολη πραγματικότητα έχει ωθήσει κύματα Βενεζουελανών να εγκαταλείψουν τη χώρα. Εν τω μεταξύ, στην πολιτική σκηνή, κάθε κόμμα κατηγορεί το άλλο, ενώ οι κρίσεις αυτές επιδεινώνονται.

Διαβάστε περισσότερα κείμενα του Global Voices σχετικά με τη Βενεζουέλα:

Πολιτική κρίση

• Βενεζουέλα: Εκπαίδευση και ιδεολογικό φάσμα
• Peruvian Human Rights Activist Sees Similarities Between Maduro's Venezuela and Fujimori's Peru
• The Venezuelan People's Vote of Rebellion
• ‘Financing Venezuelan Narcos the Goldman Sachs Way’
• Is This the End of the Fifth Republic in Venezuela? (May 7, 2017)
• Venezuela's Protests Arrive in Lebanon (May 5, 2017)
• Protests Still Spreading in Venezuela Despite Political Repression (May 2, 2017)
• For Venezuela's Government, Protesting Is “Terrorism” (April 19, 2017)
• “Bodies Die, Countries Don't”: What the Venezuela Crisis Takes Away From Us (April 19, 2017)
• In Venezuela, Activists Document Protests and Share Protection Tactics (April 7, 2017)
• For Many Venezuelans, Self-Inflicted Coup Spells The End Of Their Country's Democracy (March 31, 2017)
• These Venezuelans Have Some Ideas to Share With Trump Opponents (January 23, 2017)
• Venezuela's Government Blocks the Recall Referendum Process, and the Opposition Cries ´Dictatorship!’ (October 25, 2016)
• Keys to Understanding the Political and Economic Crisis in Venezuela (June 6, 2016)

Υγεία και επισιτιστική ασφάλεια

• In a Video Testimony, Mothers Expose Horrible Situation Inside a Venezuelan Children's Hospital (November 12, 2017)
• There Are Many Organizations in Caracas Trying to Change Things for the Better (December 11, 2016)
• Health in Venezuela Remains in the Hands of its Citizens (June 11, 2016)
• Protests and Looting Rock Venezuela as Public Chaos Spreads (May 17, 2016)
• An AIDS Epidemic is Decimating the Indigenous Warao Community in Venezuela (January 21, 2016)

Βία, κοινωνικές διαιρέσεις, μετανάστευση

• Why do Venezuelans see their country reflected in George Orwell's “1984”? (July 28, 2018)
• Sorry, I don't speak English. I speak Photography. (June 7, 2018)
• How Movies and TV are Helping Venezuelans Negotiate Their Country's Collapse (March 2, 2018)
• Chronicles of a Concerned Venezuelan: Scenes to Help You (Try) to Understand Venezuela (June 19, 2017)
• Chronicles of a Concerned Venezuelan: The Landscape of Everyday Terror (June 6, 2017)
• Chronicles of a Concerned Venezuelan: The Scars of History (May 11, 2017)
• Venezuelan Migrants Face Prejudice and Bureaucracy in Northern Brazil (April 12, 2017)
• ‘El Caracazo’ Riots Are Still at the Center of Venezuelan Debate 28 Years Later (February 28, 2017)
• In Venezuela, a Conductor's Lack of Political Opinion Hits a Sour Note in Some Circles (January 11, 2017)
• Answering the Burning Question on Venezuelan Minds: To Stay or to Leave? (November 23, 2016)
• In Venezuela, Even the Police March Against Insecurity (August 20, 2015)
• As Violence Rises, Some Venezuelans Pray to Dead Criminals for Help and Protection (June 15, 2015)

Απειλές στην ελεύθερη έκφραση

• Χωρίς εφημερίδες, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς ειδήσεις: Ο έλεγχος των πληροφοριών συνεχίζεται στη Βενεζουέλα
• Netizen Report: In ‘State of Emergency’, Internet Shutdowns Leave Ethiopians and Venezuelans Struggling to Connect 
• Ο Πρόεδρος Μαδούρο απείλησε αυτόν τον Βενεζουελανό δημοσιογράφο στο Twitter, ύστερα το διαβατήριό του δηλώθηκε ξαφνικά “άκυρο”
• Netizen Report: Censorship Spikes After Venezuela's ‘Sel-Inflicted'Coup’
• As Protests Escalate, Web TV and News Sites Are Censored in Venezuela
• News Website Cameraman Arrested While Broadcasting Protests in Venezuela
• Free Expression Is Under Fire As Venezuela Takes CNN Spanish Off Air
• A Venezuelan Cartoonist Forced Into Exile Still Draws the Repression Back Home
• Venezuelan Government Jails Video Producers on Charges of ‘Instigating Rebellion’
• Detention of News Site Director Raises Concerns for Venezuela's Freedom of Speech
• Βενεζουέλα: Έρευνα επιβεβαιώνει λογοκρισία σε πλατφόρμες ειδήσεων και πληροφοριών περί συναλλάγματος
• In Venezuela, Electrical Shortages Limit Basic Communication — and Free Expression
• Low Bandwidth, High Hopes: Digital Participation in Venezuelan Elections
• Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ακόμα και με ό,τι σκεφτόμαστε: Η “αυτο-λογοκρισία” στη Βενεζουέλα