Ακτιβιστές φυλετικών και σεξουαλικών μειονοτήτων παρελαύνουν στους δρόμους του Σαν Σαλβαδόρ κατά τη διάρκεια του pride. Φωτογραφία: María Cidón Kiernan, χρήση με άδεια.
Το παρόν άρθρο αποτελεί μια συνοπτική έκδοση εκείνου των Animal Político, María Cidón, Priscila Hernández, Prometeo Lucero, Revista Factum και W Radio México που δημοσιεύθηκε αρχικά στο CONNECTAS [1]. Αναδημοσιεύεται εδώ ως μέρος συμφωνίας διαμοιρασμού περιεχομένου. .
Αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Γουατεμάλα, το Ελ Σαλβαδόρ και την Ονδούρα με φόβο δίωξης λόγω της φυλετικής τους ταυτότητας. Αντίθετα με άλλους μετανάστες, το ταξίδι τους είναι γεμάτο με ακόμα μεγαλύτερο φόβο δίωξης και παρενοχλήσεις. Το Αμερικανικό Όνειρο γι’ αυτές είναι απλά ένα μέρος που θα μπορούν να υπάρχουν.
Μια διεμφυλική γυναίκα στο Ελ Σαλβαδόρ, τη Γουατεμάλα και την Ονδούρα είναι σίγουρο ότι θα αντιμετωπίσει διακρίσεις. Μια ζωή σύμφωνη με τη φυλετική της ταυτότητα σημαίνει ότι θα αντιμετωπίσει εγκλήματα μίσους που συχνά μένουν ατιμώρητα.
Οι χώρες που ανήκουν στο αποκαλούμενο Βόρειο τρίγωνο της κεντρικής Αμερικής [2]έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά βίας απέναντι σε διεμφυλικά άτομα στη Λατινική Αμερική. Από τον Ιανουάριο του 2008 έως τον Δεκέμβριο του 2016, η οργάνωση Transgender Europe κατέγραψε εγκλήματα [3] απέναντι σε 159 διεμφυλικά άτομα στην περιοχή: Η Ονδούρα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με 89 εγκλήματα και την ακολουθεί η Γουατεμάλα με 40 και το Ελ Σαλβαδόρ με 30. Αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου εφόσον πολλά εγκλήματα δεν καταγράφονται.
Η αστυνομία και οι εισαγγελείς δεν ταυτοποιούν τα θύματα από την φυλετική τους ταυτότητα αλλά από τα γεννητικά τους όργανα. Γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τις δολοφονίες διεμφυλικών ατόμων. Το γεγονός αυτό συνοδεύεται από την έλλειψη ερευνών και επηρεάζει κυρίως διεμφυλικές γυναίκες οι οποίες είναι και οι πιο ευάλωτες σε εγκλήματα μίσους.
Σε αντίθεση με τους συμπατριώτες τους, στην περίπτωση των διεμφυλικών γυναικών η μετανάστευση δεν λαμβάνει χώρα μόνο για την αναζήτηση νέων ευκαιριών ή για την αποφυγή διαδεδομένης βίας. Έχει να κάνει με την αναζήτηση ενός τόπου παγκοσμίως όπου θα μπορέσουν να ζήσουν χωρίς διακρίσεις, όπως καταδεικνύεται και σε αυτήν την αναφορά.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς τα βόρεια διαμέσου αυτών των χωρών, οι διεμφυλικοί μετανάστες εκτίθενται σε μεγαλύτερες παρενοχλήσεις όπως συνέβη και στον Rafael Antonio, που είναι ευρύτερα γνωστός ως “Eléctrica.”
Ταξίδεψε από την Ονδούρα προς το Μεξικό και περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο παρενοχλήθηκε από μια χώρα στην άλλη:
En Choluteca (Honduras) lo que existe más es la violación a los gais, golpes y maltratos. Nos agreden primero los mareros porque quieren que uno esté con ellos a la fuerza y creo que no es justo. Yo dije: voy a salir del clóset, voy a aceptarme por lo que soy, yo valgo mucho.
Στην πόλη Choluteca (Ονδούρα) αποτελεί συχνό φαινόμενο οι ομοφυλόφιλοι να βιάζονται, να ξυλοκοπούνται και να κακοποιούνται. Μέλη συμμοριών μας επιτέθηκαν αρχικά επειδή ήθελαν να ενωθούμε μαζί τους με το ζόρι και δε νομίζω ότι αυτό είναι δίκαιο. Είπα: θα δηλώσω ανοιχτά τη σεξουαλικότητά μου, θα αποδεχτώ τον εαυτό μου όπως είμαι και αξίζω πολλά.
Όσον αφορά στο Μεξικό, η Eléctrica δεν αντιμετώπισε καλύτερη συμπεριφορά. Μετά την είσοδό της στη χώρα την 1η Σεπτεμβρίου του 2016 υπέστη επίθεση και μαχαιρώθηκε στην πόλη Tenosique του Tabasco. Η Eléctrica ζήτησε βίζα για ανθρωπιστικούς λόγους αλλά έλαβε αρνητική απάντηση. Της είπαν ότι δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία για να ζητήσει άσυλο παρότι είχε μαχαιρωθεί. Αναλογίζεται:
Yo pienso que solo con el hecho de que me acuchillaron, ya tengo bastantes derechos, aún siendo inmigrante.
Νομίζω ότι και μόνο το γεγονός ότι με μαχαίρωσαν θα έπρεπε να μου δίνει ορισμένα δικαιώματα ακόμα και ως μετανάστη.
Η Mema Perdomo από το Ελ Σαλβαδόρ αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα των θυσιών που αυτές οι γυναίκες πρέπει να κάνουν για να προστατέψουν τις ζωές τους από το ίδιο τους το περιβάλλον. Η Mema έκανε ακόμα και σκέψεις να αυτοκτονήσει. Αναφέρει ότι οι συμμορίες είναι ο λόγος που την ανάγκασαν να εγκαταλείψει τη χώρα της:
Hace 10 años yo me vine de El Salvador. [Una de] mis mejores amigas fue quemada viva en Usulután, le echaron gasolina los mareros. […] Yo conocía a los mareros, entonces ellos me amenazaron. Y por eso, yo con el miedo y el pánico, me vine.
Πριν από δέκα χρόνια ήρθα από το Ελ Σαλβαδόρ. [Ένας από] τους καλύτερούς μου φίλους κάηκε ζωντανός στην πόλη Usulután, μέλη συμμορίας της έριξαν βενζίνη […] Γνωρίζω τους δράστες και γι’ αυτό το λόγο με απείλησαν. Έτσι, γεμάτη φόβο και πανικό, ήρθα εδώ.
Έφτασε τελικά στο Χιούστον των Ηνωμένων Πολιτειών όπου και έζησε για μικρό χρονικό διάστημα με την αδερφή της αν και δεν έχει βρει ακόμα την ηρεμία της.
Στο πρώτο σύνορο εκτός του βόρειου τριγώνου του Μεξικό, η κατάσταση απέχει πολύ από αυτό που περίμεναν. Δεν υπάρχουν αρκετά κέντρα προσφύγων και οι διακρίσεις αποτελούν ένα ακόμα πρόβλημα.
Η Daniela, για παράδειγμα, έπρεπε να φύγει από την Πόλη του Μεξικού, όπου και παρενοχλούνταν συνεχώς [4] από τους συναδέλφους της.
En la Ciudad de México fui agredida y por eso decidí seguir adelante. En Tijuana me siento más acogida. Mantenerte ocupada hace que se me olviden las cosas. Se me olvida tanto bullying, tanta discriminación. A la larga tanta violencia que sufres, hace que te vuelvas violenta y no te queda otra que ser violenta cuando te toca serlo.
Δέχθηκα επίθεση στην Πόλη του Μεξικού και αυτός είναι ο λόγος που αποφάσισα να συνεχίσω να μετακινούμαι. Αισθάνομαι πιο ευπρόσδεκτη στην Τιχουάνα. Το να παραμένω απασχολημένη με βοηθάει να ξεχάσω πράγματα. Να ξεχάσω τον εκφοβισμό και τις διακρίσεις. Κάποια στιγμή η βία που έχεις υποστεί σε κάνει και εσένα βίαιο και δεν έχεις άλλη επιλογή από το να είσαι βίαιος όταν πρέπει.
Σύμφωνα με μια αναφορά του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, μετά από μια τριπλή δολοφονία στο Ελ Σαλβαδόρ 136 λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, διεμφυλικοί και διαφυλικοί (LGBTI), οι περισσότεροι από αυτούς διεμφυλικοί, έφυγαν από τη χώρα του Μεξικό και από τις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία χρόνια.
Αν και η φυγή είναι αναγκαία και η αναζήτηση ασύλου στο Μεξικό ή στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο πιο γρήγορος τρόπος να λάβει κανείς προστασία, ακόμα και αυτή δεν είναι εγγυημένη.
Η επιτροπή παροχής βοήθειας στους πρόσφυγες του Μεξικό (COMAR στα Ισπανικά) αρνείται αυτό το δικαίωμα με ένα συστηματικό και μη συνηθισμένο τρόπο σύμφωνα με τις οργανώσεις που υποστηρίζουν τους μετανάστες. Πράγματι, από τον Ιανουάριο έως και τον Σεπτέμβριο του 2016 ούτε το 1/3 από τους 752 αιτούντες δεν αναγνωρίστηκαν ως πρόσφυγες και αυτό σημαίνει ότι μόνο το 22,3% των αιτήσεων έγιναν αποδεκτές.
Ενώ οι διεμφυλικές γυναίκες ταξιδεύουν κατά μήκος του Μεξικό για να διασχίσουν τα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών, ένα από τα λίγα μέρη που τους προσφέρει ένα ασφαλές καταφύγιο χωρίς μίσος είναι το Hogar Refugio La 72 [5] στο Tenosique του Tabasco.
Σε αντίθεση, οι διεμφυλικοί του Mexico City, πόλη η οποία θεωρείται να είναι μια από τις πρωτεύουσες της διαφορετικότητας, δε χαίρουν καμίας ασφάλειας.
Αυτό έγινε προφανές όταν η Paola, μια διεμφυλική ιερόδουλη, πυροβολήθηκε μέχρι θανάτου [6] από έναν πελάτη μέσα στο όχημά του. Ο άνδρας τέθηκε υπό κράτηση και αφέθηκε ελεύθερος μερικές ώρες αργότερα λόγω “ανεπαρκών στοιχείων”. Η φίλη της Kenya μαζί με άλλους φίλους της μετέφεραν το φέρετρο [7] με το σώμα της Πάολα από το γραφείο τελετών στην πολύβουη λεωφόρο Insurgentes και το τοποθέτησαν στη μέση του δρόμου (ο οποίος διασχίζει από βορρά μέχρι νότο την Πόλη του Μεξικού). Έκλεισαν το δρόμο για ώρες μέχρι που ήρθαν τα ΜΑΤ.
Η Yolanda είναι υπεύθυνη για ένα καταφύγιο στην Τιχουάνα που λέγεται ο κήπος των πεταλούδων (Jardín de las Mariposas [8]) και εξηγεί ότι οι διακρίσεις σε αυτά τα κέντρα αποκατάστασης είναι πολύ συνηθισμένες. Υπάρχουν 90 θρησκευτικά κέντρα αποκατάστασης και κανένα από αυτά δεν είναι ειδικά σχεδιασμένο για τις ανάγκες των διεμφυλικών ατόμων. Παραθέτει ως παράδειγμα την περίπτωση της πόλης Tecate της Baja California, ανατολικά της Τιχουάνα για την οποία η Yolanda πληροφορήθηκε από τον τύπο. Μια νεαρή διεμφυλική έφυγε από ένα κέντρο αποκατάστασης και την επόμενη μέρα βρέθηκε νεκρή, καμένη σε μια τρύπα.
Η Perla Hernández διαχειρίζεται το Σπίτι της Ιερής Καρδιάς για πρόσωπα που έχουν απελαθεί (Casa del Deportado Sagrado Corazón [9]). Από το 2012 καλωσορίζει τα άτομα που έχουν απελαθεί και περνάνε τα σύνορα καθώς και τους άστεγους. Μέχρι και 40 άτομα μπορούν να στριμωχτούν στο σπίτι. Η Perla είναι διεμφυλική και τα Σαββατοκύριακα εργάζεται μετρώντας αρτηριακή πίεση.
Η απουσία πρόσβασης σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και εργασίας σημαίνει ότι πολλές διεμφυλικές γυναίκες δεν αισθάνονται ότι αξίζουν το να έχουν δικαιώματα ή δεν είναι βέβαιες για αυτό σύμφωνα με την Rubí Juárez, που είναι επικεφαλής του Comprehensive Care Center for Trans People [10] (Κέντρο κατανόησης και φροντίδας για διεμφυλικά άτομα) και που έκανε μια απογραφή των διεμφυλικών γυναικών στην περιοχή πορνείας και των μπαρ στην Τιχουάνα.
Οι διεμφυλικές γυναίκες μετανάστες που αρνήθηκαν καταφύγιο στο Μεξικό συνεχίζουν το ταξίδι τους στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου αιτούνται άσυλο από τις αρχές. Η διαδικασία είναι αργή και παίρνει χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων οι ζωές τους βρίσκονται εγκλωβισμένες ανάμεσα στην προσαρμογή σε μια νέα χώρα και τον φόβο απέλασης πίσω στο μέρος που εγκατέλειψαν.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πολιτικές μετανάστευσης γίνονται ολοένα και πιο αυστηρές. Μόνο από το 2012 οι εν αναμονή αιτήσεις ασύλου από πολίτες του Μεξικό και των χωρών που ανήκουν στο βόρειο τρίγωνο πενταπλασιάστηκαν.
Αν και οι Η.Π.Α. αναγνωρίζουν τους LGBTI ως μειονότητες υπό δίωξη από το 1994 [11], μέχρι τώρα δεν κατάφεραν να καταγράψουν τον αριθμό των περιπτώσεων ασύλου που βασίζονται σε σεξουαλικό προσανατολισμό ή φυλετική ταυτότητα.
Το Center for American Action Fund [12]προσπάθησε να καλύψει αυτό το στατιστικό κενό παίρνοντας δεδομένα από τα περιστατικά που διαχειρίστηκαν οι οργανώσεις Immigration Equality [13]και Human Rights First [14].
Το καθεστώς ασύλου που χορηγήθηκε σε διεμφυλικά άτομα από το Μεξικό και άλλες χώρες της κεντρικής Αμερικής αυξήθηκε από 2 περιπτώσεις το 2010 σε 23 το 2016. Τρεις στις δέκα περιπτώσεις προέρχονται από αυτές τις χώρες αλλά είναι μόνο μια μικρή μερίδα του πληθυσμού που ζητάει ή που είναι σε θέση να ζητήσει αυτήν την προστασία. Πολλοί παραμένουν χωρίς να έχουν καταγραφεί εξαιτίας του φόβου της απέλασης.