[1]Χάρτης της Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Δημόσιας χρήσης μέσω Wikimedia Commons.
Στις 10 Ιανουαρίου 2019, ημέρα κατά την οποία ο Νικολάς Μαδούρο ορκίστηκε πρόεδρος της Βενεζουέλας για δεύτερη θητεία, το Μόνιμο Συμβούλιο του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών [2] (ΟΑΚ) ενέκρινε ψήφισμα [3] που κήρυσσε παράνομη την εκλογή του Μαδούρο και ζητούσε κυρώσεις.
Η ψηφοφορία για το ψήφισμα αυτό διαίρεσε τα αγγλόφωνα κράτη-μέλη του ΟΑΚ της Καραϊβικής με πέντε χώρες να τάσσονται υπέρ (Μπαχάμες, Τζαμάικα, Αγία Λουκία, Γουιάνα και Αϊτή) τρεις χώρες να τάσσονται κατά (Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Δομινίκα και Σουρινάμ) και πέντε ακόμη να απέχουν (Άγιος Χριστόφορος και Νέβις, Τρινιδάδ και Τομπάγκο, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Μπαρμπάντος και Μπελίζ).
Αρκετά από αυτά τα κράτη έστειλαν ακόμα και εκπροσώπους στην τελετή ορκωμοσίας του Μαδούρο. Ο Άγιος Χριστόφορος και Νέβις εκπροσωπήθηκε από τον πρωθυπουργό του, ενώ το Τρινιδάδ και Τομπάγκο, η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα και το Σουρινάμ απέστειλαν ανώτερους υπουργούς της κυβέρνησης.
Η μη παρέμβαση στις υποθέσεις των κυρίαρχων εθνών αποτελεί βασική αρχή της Συνθήκης του Chaguaramas, το θεμελιώδες έγγραφο της Κοινότητας της Καραϊβικής [4] (CARICOM), και το Μάρτιο του 2018 τα 15 μέλη της CARICOM επιβεβαίωσαν αυτή τη θέση απορρίπτοντας σθεναρά την ιδέα της διεθνούς παρέμβασης στις υποθέσεις της Βενεζουέλας σε μια μεταξύ τους συνάντηση στην Αϊτή.
Αλλά με τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊδό, που αυτοανακηρύχθηκε προσωρινός πρόεδρος [5] στη Βενεζουέλα και αναγνωρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και τα περισσότερα λατινοαμερικάνικα κράτη, τα έθνη της Καραϊβικής ίσως χρειαστεί να αποφασίσουν πού βρίσκονται.
Σύνορα και στενοί πορθμοί
Τη στιγμή που γράφεται ετούτο, μόνο δύο χώρες στην αγγλόφωνη Καραϊβική έκαναν δηλώσεις σχετικά με το θέμα και είναι αυτές που έχουν τα περισσότερα να χάσουν: η Γουιάνα και το Τρινιδάδ και Τομπάγκο.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Γουιάνας, ένα από τα δύο μέλη της CARICOM που βρίσκονται στην ήπειρο της Νότιας Αμερικής, δημοσίευσε μια προσεκτικά διατυπωμένη δήλωση [6] στο Facebook γύρω στο μεσημέρι AST στις 24 Ιανουαρίου, λέγοντας ότι η κυβέρνηση της Γουιάνας:
“…ανησυχεί σοβαρά για την εμβάθυνση της πολιτικής κρίσης στη Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας και υποστηρίζει τις εκκλήσεις τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο για άμεσο διάλογο με όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς παράγοντες, με σκοπό τη διαφύλαξη της δημοκρατικής διαδικασίας και μια επιστροφή στην κανονικότητα.”
Η Γουιάνα έχει το δικαίωμα να “ανησυχεί σοβαρά”. Η χώρα μοιράζεται ένα σύνορο με τη Βενεζουέλα, τα όρια του οποίου έχουν αμφισβητηθεί [7] για περισσότερο από έναν αιώνα: το τμήμα της γης που διεκδικείται από τη Βενεζουέλα ανέρχεται σχεδόν στο 40% του εδάφους της Γουιάνας και το στοίχημα έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερο από την ανακάλυψη του πετρελαίου στα ανοικτά των ακτών της Γουιάνας [8]. Τον Δεκέμβριο του 2018, το ναυτικό της Βενεζουέλας αναχαίτισε [9] ένα σκάφος της Exxon-Mobil, το οποίο διεξήγαγε εργασίες εξερεύνησης στον θαλάσσιο χώρο της Γουιάνας.
Γράφοντας στο Facebook σήμερα, ο δημοσιογράφος από την Γουιάνα, Orin Gordon αποκάλεσε την κίνηση [10] “μια λογική και σταθερή απάντηση”, προσθέτοντας ότι:
Η κυβέρνηση του Ρόουλι παίρνει θερμότητα από ορισμένες περιοχές του [Τρινιδάδ και Τομπάγκο] επειδή δεν αναγνώρισε τον Γκουαϊδό ως πρόεδρο (ενδιάμεσο ή όχι), αλλά η Γουιάνα επίσης σταματάει εκείνη την εκρηκτική κίνηση. Υπάρχει πάρα πολύ αντριλίκι και προκλητικότητα γύρω από αυτό το ζήτημα. Πολλές από τις χώρες που υπονοούν τη στήριξη της αλλαγής του καθεστώτος δεν μοιράζονται σύνορα (ή στενούς πορθμούς) με μια χώρα που θα μπορούσε να καταρρεύσει κοινωνικά, ακόμα περισσότερο από ό,τι έχει πρόσφατα.
Οι “στενοί πορθμοί” που αναφέρει ο Gordon είναι η έκταση των 11 χιλιομέτρων που διαχωρίζει το νησί Τρινιδάδ από την ακτή της Βενεζουέλας. Οι δύο χώρες έχουν βαθείς ιστορικούς δεσμούς και οι Βενεζουελάνοι μετακόμιζαν πέρα δώθε μεταξύ του Τρινιδάδ και της χώρας τους για δεκαετίες.
Από τον κόλπο Macqueripe στη βόρεια ακτή του Τρινιδάδ φαίνεται η σιλουέτα της Βενεζουέλας. ΦΩΤΟ: Georgia Popplewell. (CC BY SA)
Οι ψαράδες του Τρινιδάδ συγκρούστηκαν με την περιβόητη Πολιτική Φρουρά της Βενεζουέλας σχετικά με τις εικαζόμενες παραβιάσεις της θαλάσσιας επικράτειας και την τελευταία δεκαετία το Τρινιδάδ έλαβε μια αυξανόμενη εισροή [11] Βενεζουελάνων που εγκατέλειψαν την επιδείνωση της οικονομικής και πολιτικής κατάστασης στη χώρα τους, πολλοί έφτασαν παράνομα [12], και σε κάποιες περιπτώσεις αναζήτησαν επισήμως άσυλο [13]. Η επίσημη εκτίμηση του αριθμού των Βενεζουελάνων που ζουν στο Τρινιδάδ είναι περίπου 60.000, το οποίο ανέρχεται στο 4% του πληθυσμού.
Οι δύο χώρες έχουν επίσης ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς. Τον Αύγουστο του 2018, ο πρωθυπουργός Κιθ Ρόουλι υπέγραψε συμφωνία [14] με τη Βενεζουέλα για να προμηθεύσει τη χώρα με φυσικό αέριο και οι επικριτές βλέπουν το δισταγμό του Τρινιδάδ και Τομπάγκο να επιτρέψει στους Βενεζουελάνους να εισέλθουν στη χώρα ως πρόσφυγες ότι θα είναι πράκτορες του Μαδούρο.
Σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου, στις 23 Ιανουαρίου, ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας της χώρας, Stuart Young, δήλωσε ότι το Τρινιδάδ και Τομπάγκο είναι έτοιμο να βοηθήσει ή να διαμεσολαβήσει στην κατάσταση της Βενεζουέλας, αλλά ούτε επικύρωσε ούτε κατήγγειλε τον Γκουαϊδό. Σύμφωνα με το [15] τοπικό ειδησεογραφικό δελτίο Newsday, ο Young “υπογράμμισε ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας παραμένει σε πολιτική μη παρέμβασης στις υποθέσεις κυρίαρχων εθνών”.
Οι τοπικές εφημερίδες ανέφεραν ότι μια ομάδα Βενεζουελάνων με έδρα το Τρινιδάδ συγκεντρώθηκαν χθες μπροστά από την πρεσβεία της Βενεζουέλας στο Πορτ-οφ-Σπέιν για να εκφράσουν την υποστήριξή τους προς τον Γκουαϊδό.
“Όσοι από εμάς έχουν πάρε δώσε…”
Πολλές άλλες αγγλόφωνες χώρες στην Καραϊβική έχουν στενές και θετικές σχέσεις με τη Βενεζουέλα. Παρά τα προβλήματά του, το έθνος της Νότιας Αμερικής ήταν γενναιόδωρο με τη βοήθεια μετά τον τυφώνα [16] και αρκετές χώρες της Καραϊβικής έχουν επωφεληθεί από συμφωνίες πετρελαίου χαμηλού ενδιαφέροντος στο πλαίσιο της PetroCaribe [17], της ενεργειακής συμμαχίας που δημιούργησε ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες.
Όπως σημείωσε χθες [18] ο δημοσιογράφος Orin Gordon:
Η παλίρροια φαίνεται να είναι ενάντια στον Μαδούρο. Αλλά αυτό που κερδίζεις όταν υποστηρίζεις την αλλαγή καθεστώτος, είναι ο εμφύλιος πόλεμος. Εάν οι περιφερειακές δυνάμεις λυγίσουν τη Βενεζουέλα, μαντέψτε ποιος παίρνει τα κομμάτια; Οι γειτονικές χώρες, να ποιος τα παίρνει. Ο Μαδούρο είναι δικτάτορας, ανέβηκε στην εξουσία μέσω ψεύτικων εκλογών. Αυτό δεν κάνει καλή την κίνηση για όσους από εμάς έχουν πάρε δώσε [με] τη χώρα.