Κάθε 23 Ιανουαρίου, η Βενεζουέλα μνημονεύει ως «επιστροφή στη δημοκρατία» την επέτειο του πραξικοπήματος, που τερμάτισε το στρατιωτικό καθεστώς του Μάρκος Πέρες Χιμένες το 1958. Εξήντα ένα χρόνια αργότερα, χιλιάδες Βενεζουελανοί, οι οποίοι αντιτίθενται στην κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο, βγαίνουν στους δρόμους ελπίζοντας να επαναληφθεί κάτι τέτοιο.

Καθώς γράφονται οι γραμμές αυτές, ο κόσμος συγκεντρώνεται αθρόα σε μεγάλες πόλεις όπως το Μαρακαΐμπο, το Μπαρκισιμέτο και η πρωτεύουσα Καράκας, καθώς και μικρότερες κωμοπόλεις. Τα συλλαλητήρια κλήθηκαν από τον Χουάν Γκουάιδο, τον νέο πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης, η οποία ελέγχεται από την αντιπολίτευση της χώρας, ο οποίος νωρίτερα τον Ιανουάριο κατήγγειλε δημοσίως τη νομιμότητα του Μαδούρο και πρότεινε επίκληση ενός άρθρου του συντάγματος του 1999, με το οποίο θα εγκαθιδρυθεί μεταβατική κυβέρνηση με πρόεδρο τον Γκουάιδο.

Μιλώντας σε διαδήλωση στο Καράκας το απόγευμα, ο Γκουάιδο ορκίστηκε ο ίδιος ως εκτελών χρέη προέδρου της Βενεζουέλας. Λίγο αργότερα, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ δημοσίως αναγνώρισε τον Γκουάιδο ως τον νόμιμο κυβερνήτη της χώρας, ενώ ακολούθησαν κι οι περισσότερες κυβερνήσεις της περιοχής, όπως ο Καναδάς, η Αργεντινή, η Βραζιλία και ο Ισημερινός, καθώς και ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, με αξιοσήμαντες εξαιρέσεις το Μεξικό και τη Βολιβία.

Την προηγούμενη ημέρα, 22 Ιανουαρίου, ο αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Μάικ Πενς, δημοσίευσε ένα βίντεο με ισπανικούς υπότιτλους στο Twitter και στο YouTube, στο οποίο απευθύνθηκε ευθέως στον λαό της Βενεζουέλας, αποκαλώντας τον Μαδούρο “δικτάτορα χωρίς νόμιμη αξίωση στην εξουσία”. Ο Μαδούρο απάντησε καταργώντας τις διπλωματικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

#23Ene Miles de ciudadanos marchan a esta hora contra Nicolás Maduro en Venezuela. Esta es una imagen de la Av. Francisco de Miranda, Chacao. https://t.co/UHnWKRRzrL #VenezuelaGritaLibertad pic.twitter.com/cI1B7Y5U2U

— El Espectador (@elespectador) January 23, 2019

#23J Χιλιάδες πολίτες διαδηλώνουν αυτή τη στιγμή κατά του Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα. Εδώ εικόνα από την Λεωφόρο Francisco de Miranda, στο Chacao [συνοικία του Καράκας]. #ΗΒενεζουέλαΦωνάζειΕλευθερία

Τα σημερινά γεγονότα είναι πιθανότατα η πιο δύσκολη πρόκληση που αντιμετώπισε ποτέ ο Νικολάς Μαδούρο, του οποίου η δημοτικότητα έχει συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια ενόψει της οικονομικής κατάρρευσης, της έλλειψης τροφίμων και της αυξανόμενης αστικής βίας στη χώρα. Την τελευταία φορά που τέτοιες τεράστιες διαμαρτυρίες απειλούσαν τη διακυβέρνησή του ήταν το 2017, αφότου εξάλειψε αποτελεσματικά την ισχύ της Εθνοσυνέλευσης. Ο Μαδούρο επέζησε εκείνης της εξέγερσης, η οποία άφησε περίπου 163 νεκρούς κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών και συνέχισε για δεύτερη εξαετή θητεία στις 10 Ιανουαρίου 2019, ύστερα από διεθνώς καταδικασμένες πρόωρες εκλογές, στις οποίες απαγορεύτηκε η συμμετοχή σε κόμματα της αντιπολίτευσης.

Διαβάστε το ειδικό μας αφιέρωμα: “Τι συμβαίνει στη Βενεζουέλα;”

Από την αρχή αυτού του μήνα, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης διοργάνωσαν μικρές διαμαρτυρίες σε διάφορες περιοχές του Καράκας, συμπεριλαμβανομένων παραδοσιακών προμαχώνων του λεγόμενου τσαβισμού. Στις 22 Ιανουαρίου, μια μικρή ομάδα από τη Μπολιβαριανή Εθνοφρουρά δήλωσε εξέγερση εναντίον της κυβέρνησης. Ο Στρατός γρήγορα κατάφερε να συντρίψει την ανταρσία, αλλά για την αντιπολίτευση η κίνησή τους πυροδότησε ελπίδα, καθώς ο Στρατός είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στην πολιτική της Βενεζουέλας και αναμφισβήτητα η ραχοκοκαλιά της κυβέρνησης του Μαδούρο.

Τέσσερις άνθρωποι έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής στις σημερινές διαμαρτυρίες, σύμφωνα με την ανεξάρτητη ιστοσελίδα Efecto Cucuyo. Η αστυνομία ανταποκρίθηκε με δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ σε μέρη του Καράκας, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Caroata Digital, ενός άλλου ανεξάρτητου ΜΜΕ, και της Provea, μιας τοπικής οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

#Caraota23Ene | Momento en que efectivos de la PN disparó a personas en la av Francisco de Miranda en #Chacao | Por: @IreneMSola pic.twitter.com/eFMbr0B6sg

— CaraotaDigital (@CaraotaDigital) 23 Ιανουαρίου 2019

[Η στιγμή που] πράκτορες της Εθνικής Αστυνομίας πυροβολούν κόσμο στη λεωφόρο Francisco de Miranda [στο Καράκας]

#23Ene Ahora tanquetas PNB mantienen represión en El Rosal, al menos 30 bombas lacrimógenas han sido arrojadas al cuerpo de manifestantes en los.ultimos 20 minutos pic.twitter.com/o6AD6rhQAI

— PROVEA (@_Provea) 23 Ιανουαρίου 2019

Τανκς από την Μπολιβαριανή Εθνική Αστυνομία καταστέλλουν διαδηλωστές στο El Rosal [Καράκας]. Πέταξαν τουλάχιστον 30 δακρυγόνα κατευθείαν πάνω στα σώματα των διαδηλωτών τα τελευταία 20 λεπτά.

Το Espacio Público επίσης αναφέρει καταστολή στο Καράκας:

#DenunciaEP | GNB intentan robar el celular al reportero de @NTN24ve, Luis Gonzalo Pérez (@luisgonzaloprz), cuando cubría detención de un manifestante en la Plaa Madariaga de El Paraíso, en #Caracas.

Los funcionarios amenazaron con detener a varios periodistas. #23Ene https://t.co/Cm7uxX6oF0

— Espacio Público (@espaciopublico) January 23, 2019

Πράκτορες από τη Μπολιβαριανή Εθνοφρουρά έκλεψαν το τηλέφωνο ενός δημοσιογράφου από το NTN24, του Luis Gonzalo Pérez, όταν κάλυπτε τη σύλληψη ενός διαδηλωτή στο El Paraíso. Οι πράκτορες απείλησαν να συλλάβουν αρκετούς δημοσιογράφους.

Εν τω μεταξύ, τεχνικοί εμπειρογνώμονες στο NetBlocks ανέφεραν σημαντικές διαταραχές στην κίνηση στο διαδίκτυο:

Confirmed: Major Internet disruptions in #Venezuela amid protests; YouTube, Google search and social media knocked largely offline #KeepItOnhttps://t.co/ZMKgc4SU81 pic.twitter.com/XqXZStWQcG

— NetBlocks.org (@netblocks) 23 Ιανουαρίου 2019

Επιβεβαιωμένο: Σημαντικές διαταραχές του Διαδικτύου στη Βενεζουέλα εν μέσω διαμαρτυριών. Το YouTube, η αναζήτηση Google και social media σε μεγάλο βαθμό ανενεργά

Οι κυβερνητικοί υποστηρικτές έχουν διοργανώσει πολύ μικρότερες διαδηλώσεις σε μέρη της χώρας, ενώ μερικοί έχουν καταφύγει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ετικέτες όπως “Οι δρόμοι ανήκουν στον τσαβισμό” (#LasCallesSonDelChavismo). Αλλά και οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν ετικέτες εμπνευσμένες από αποσπάσματα του εθνικού ύμνου της Βενεζουέλας: “Ας φωνάξουμε με νεύρο” (# GritemosConBrío). “Κάτω οι αλυσίδες” (#AbajoCadenas).

Ο Marco Teruggi, κοινωνιολόγος που συνεργάζεται με τον κρατικό τηλεοπτικό σταθμό Telesur, τουίταρε:

Los EEUU le dieron la orden a Guaidó de autoproclamarse presidente y así lo hizo. Abrieron las puertas de un escenario que van a profundizar con altos niveles de violencia y dirán que son inocentes y demócratas. #GritemosConBrio

— Marco Teruggi (@Marco_Teruggi) 23 Ιανουαρίου 2019

Οι Ηνωμένες Πολιτείες διέταξαν τον Γκουάιδο να αυτοανακηρυχθεί πρόεδρος και το έκανε. Άνοιξαν τις πύλες για μια κατάσταση που θα βοηθήσουν να πάει ακόμα βαθύτερα με υψηλά επίπεδα βίας, και θα πουν απλά ότι αυτοί είναι αθώοι και δημοκρατικοί.

Το αποτέλεσμα των διαμαρτυριών παραμένει προς συζήτηση. Ενώ η αντιπολίτευση έχει λάβει την πιο σημαντική ψήφο εμπιστοσύνης από διεθνείς ηγέτες μετά την εκλογή της Εθνοσυνέλευσης το 2015, ο Στρατός έχει δείξει πολύ λίγα σημάδια διακοπής σχέσεων με τον Μαδούρο.

Γράφοντας στον ανεξάρτητο ιστοχώρο ειδήσεων Caracas Chronicles, ο γνωστός πολιτικός αναλυτής Francisco Toro καταγράφει το αίσθημα τόσο της ελπίδας όσο και της αβεβαιότητας που μοιράζονται πολλοί Βενεζουελανοί στο εσωτερικό και στο εξωτερικό:

Venezuela has lived through so many calamities in the last few years, we always tend to fall into the trap of thinking it can’t get any worse. It can get much, much worse. A civil war would obviously invite international intervention, on both sides. A Caribbean Syria, layered on top of a pre-existing food crisis, could make 2018 look like the good-old-days in retrospect.
(…)
The immediate future is enormously murky, and the uncertainty, understandably, drives everybody a little bit crazy. We all rebel against the simple, obvious truth: nobody knows what comes next.
(…)
In 2014, having the security services pull the plug on the Maduro regime was a fantasy. In 2017, it was a hope. In 2019, it’s the plan.

Η Βενεζουέλα έχει ζήσει τόσες πολλές καταστροφές τα τελευταία χρόνια, που πάντα τείνουμε να πέσουμε στην παγίδα της σκέψης ότι δεν μπορεί να πάει χειρότερα. Μπορεί να πάει πολύ, πολύ χειρότερα. Ένας εμφύλιος πόλεμος προφανώς θα καλέσει διεθνή παρέμβαση και από τις δύο πλευρές. Μια Συρία της Καραϊβικής, σε μια προϋπάρχουσα επισιτιστική κρίση, θα μπορούσε να κάνει το 2018 να μοιάζει σαν “παλιές καλές μέρες”, όταν θα το συζητάμε στο μέλλον.
(…)
Το άμεσο μέλλον είναι εξαιρετικά σκοτεινό, και η αβεβαιότητα, όπως είναι κατανοητό, τους τρελαίνει λίγο όλους. Όλοι εξεγειρόμαστε στην απλή, προφανή αλήθεια: κανείς δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει.
(…)
Το 2014, το να ρίξουν οι υπηρεσίες ασφαλείας το καθεστώς Μαδούρο ήταν ψευδαίσθηση. Το 2017, ήταν μια ελπίδα. Το 2019, είναι το σχέδιο.

Από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολλοί έχουν επισημάνει τη σημασία της ημερομηνίας. Το παρακάτω βίντεο αναπαράγει ένα απόσπασμα της ομιλίας που έδωσε ο Ρόμουλο Μπετανκούρ, πρώην πρόεδρος που επέστρεψε από την εξορία μετά την πτώση του Χιμένες στις 23 Ιανουαρίου 1958 και διετέλεσε πρόεδρος της χώρας από το 1959 έως το 1964. Στην ομιλία του, ο Μπετανκούρ ζήτησε εθνική ενότητα και υπεράσπιση της δημοκρατίας.

VIDEO Este es un mensaje de la generación de 1958 para la generación de 2019 acerca de un día que tienen en común: 23 de Enero. Comparte. #23E pic.twitter.com/UOPKwoYKaA

— EfectoEco (@ElEfectoeco) 22 Ιανουαρίου 2019

Αυτό είναι ένα μήνυμα από τη γενιά του '58 προς τη γενιά του 2019 για μια ημερομηνία που έχουν κοινή: την 23η Ιανουαρίου. Κοινοποιήστε [αυτό το βίντεο].