“Ορισμένα ράφια φαίνονταν κενά σε αυτό το σούπερ μάρκετ στα ανατολικά της πόλης. Οι Αρχές υπογράμμισαν ότι δεν θα υπάρξει έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων τις επόμενες ημέρες. Αυτές οι δηλώσεις έχουν επιβραδύνει τη συσσώρευση αγαθών.” Φωτογραφία από Eneas de Troya (CC BY 2.0)
Καθώς η πολιτική κρίση στη Βενεζουέλα συνεχίζει να εξελίσσεται, αρκετές μεγάλες ιστοσελίδες αντιμετωπίζουν καταστροφικές τεχνικές παραβιάσεις και λογοκρισία.
Από τις 12 Φεβρουαρίου, ο δικτυακός τόπος της Εθνοσυνέλευσης που ελέγχεται από την αντιπολίτευση της Βενεζουέλας ήταν κατά διαστήματα απρόσιτος [1] σε όλα τα δίκτυα. Η θεωρούμενη αντιπολιτευόμενη ιστοσελίδα παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας “VoluntariosxVenezuela”, υπέστη μια επίθεση DNS και πολλαπλές υπηρεσίες της Google, συμπεριλαμβανομένου του YouTube, υπήρξαν κατά διαστήματα μη προσπελάσιμες [2] στον CANTV, τον κρατικό πάροχο υπηρεσιών διαδικτύου της χώρας.
Οι οργανώσεις ψηφιακών δικαιωμάτων και οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που παρακολουθούν τις ηλεκτρονικές διαταραχές είναι επιφυλακτικοί και ανησυχητικοί, καθώς περιμένουν περισσότερες επιθέσεις κατά τις προσεχείς ημέρες.
Οι παρατηρητές είδαν μια γενική άνοδο στις διαταραχές των ιστοτόπων των ΜΜΕ και των υπηρεσιών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς ένα μεγάλο κύμα διαμαρτυριών [3] πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιανουαρίου, όταν ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊδό επικαλέστηκε το Άρθρο 233 [4] του Συντάγματος [5], με το οποίο δήλωσε ότι δικαιούται να ασκεί προεδρικές εξουσίες και ζήτησε νέες εκλογές (και σύντομα αναγνωρίστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και τα περισσότερα κράτη της Λατινικής Αμερικής).
Η κίνηση έστειλε τη χώρα σε έναν νέο κύκλο μακρόχρονης πολιτικής κρίσης [6], καθώς ο Στρατός της χώρας εξακολουθεί να υποστηρίζει τον πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο, ο οποίος έχει αναλάβει καθήκοντα από το 2013.
Οι λογοκρισία και οι επιθέσεις DDoS που στοχοποιούν ιστοτόπους της αντιπολίτευσης και ανεξάρτητων μέσων δεν αποτελούν νέα τακτική στη Βενεζουέλα — έχουν συμβεί στο παρελθόν, συνήθως κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών ή σε άλλες στιγμές υψηλής πολιτικής έντασης. Αλλά ο πρόσφατος αγώνας εξουσίας σηματοδοτεί ακόμα τη μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση για την κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο και, ενδεχομένως, σωστά, έχει φέρει μερικές από τις πιο εξελιγμένες και σημαντικές διακοπές του διαδικτύου στην πρόσφατη μνήμη.
Με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης [7] σχεδόν εξ ολοκλήρου ελεγχόμενα υπό το έλεος των κρατικών Αρχών και όλα τα έντυπα μέσα ανύπαρκτα, το διαδίκτυο είναι ένας ουσιαστικός χώρος επικοινωνίας και πληροφόρησης για όλους τους Βενεζουελάνους, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους κλίσεις.
Αδιέξοδο απέναντι στην ανθρωπιστική βοήθεια
Μια μοναδική και τεχνικά πολύπλοκη επίθεση αυτή τη βδομάδα είχε στόχο τον ιστότοπο του VoluntariosxVenezuela, που δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους εθελοντές να οργανωθούν για να παραδώσουν τρόφιμα και φάρμακα σε άτομα που έχουν ανάγκη.
Γιατί να ήθελε κάποιος να υπονομεύσει αυτό το έργο; Επειδή όλα στη Βενεζουέλα — ακόμα και η ανθρωπιστική βοήθεια — έχουν γίνει πολιτικά.
Τα αστρονομικά επίπεδα πληθωρισμού της χώρας και οι καταρρέουσες εμπορικές σχέσεις έχουν οδηγήσει σε βαθιά οικονομική κρίση, με κόστος ανθρώπινες ζωές μέσα στη Βενεζουέλα λόγω έλλειψης φαρμάκων και τροφίμων και οδηγώντας περισσότερα από τρία εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη χώρα. Ο αριθμός των ατόμων που επλήγησαν από την κατάσταση ανθρωπιστικής κρίσης είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, δεδομένης της έλλειψης επίσημων στοιχείων [8] και της πολυπλοκότητας της κρίσης [9]. Σύμφωνα με τον διευθυντή του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ [10], μόνο στα σύνορα με την Κολομβία, 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν φτάσει “λιμοκτονώντας […] χωρίς χρήματα, χωρίς φαγητό, χωρίς φάρμακα”.
Αλλά όπου υπάρχει ανάγκη, υπάρχουν συχνά πολιτικές ευκαιρίες. Στις 5 Φεβρουαρίου, ο Χουάν Γκουαϊδό ανακοίνωσε [11] ότι μια αποστολή τροφίμων και ιατρικών προμηθειών βρισκόταν στο δρόμο από την Κολομβία, σύμμαχο των ΗΠΑ. Και οι δύο χώρες αναγνώρισαν τον Γκουαϊδό ως προσωρινό ηγέτη της Βενεζουέλας.
Για τον Μαδούρο και τους υποστηρικτές του, η αποδοχή της ανθρωπιστικής βοήθειας από οποιοδήποτε κράτος ή υπηρεσία υπό τους όρους αυτούς ισοδυναμεί με το άνοιγμα των θυρών σε μια στρατιωτική παρέμβαση [12]. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο στρατός του Μαδούρο τοποθέτησε ένα πετρελαιοφόρο και δύο τεράστια κοντέινερ στις κύριες οδικές αρτηρίες που συνδέουν τις δύο χώρες, εμποδίζοντας ουσιαστικά τη μεταφορά βοήθειας. Πολύ σύντομα, οι ακτιβιστές της αντιπολίτευσης δημιούργησαν το VoluntariosxVenezuela, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να οργανώνουν ομάδες για να παραδώσουν τις προμήθειες με τα πόδια και με άλλα μέσα.
Τα τρόφιμα και τα φάρμακα είναι σπάνια, αλλά το ηλεκτρονικό ψάρεμα είναι άφθονο
Στις 12 Φεβρουαρίου, οι άνθρωποι που προσπάθησαν να αποκτήσουν πρόσβαση στον ιστότοπο του κρατικού φορέα παροχής υπηρεσιών διαδικτύου της Βενεζουέλας, CANTV, διαπίστωσαν ότι όταν εισήλθαν στην ακριβή διεύθυνση URL του ιστότοπου [voluntariosxvenezuela.com], μεταφέρθηκαν αυτόματα στον ιστότοπο voluntariovenezuela.com, κλώνο ή απομίμηση του πραγματικού.
Τα τεχνικά στοιχεία που συλλέχθηκαν και αναφέρθηκαν από τον ερευνητή του διαδικτύου Andres Azpurúa στο VESinFiltro [13] έδειξαν ότι η ανακατεύθυνση ήταν αποτέλεσμα ενός τεχνάσματος πλαστογράφησης DNS, με πιθανό στόχο το “ψάρεμα” ή τη συλλογή προσωπικών δεδομένων ατόμων που ενδιαφέρονται για δραστηριότητες της αντιπολίτευσης. Η διεύθυνση URL του κλώνου δεν λειτουργεί πλέον από τις 14 Φεβρουαρίου.
Αυτός ο τύπος τεχνικής χειραγώγησης πηγαίνει πάνω και πέρα από τις τακτικές που οι ερευνητές έχουν δει στο παρελθόν στη χώρα, καθώς απαιτεί την εκμετάλλευση των διακομιστών ονομάτων τομέα [14], βασικό στοιχείο της λειτουργικότητας του διαδικτύου. Οι επιτιθέμενοι με αυτές τις δυνατότητες θα μπορούσαν θεωρητικά να εφαρμόσουν αυτήν την τακτική σε όλα τα είδη δικτυακών τόπων, υπονομεύοντας αποτελεσματικά τις δυνατότητες των ανθρώπων να χρησιμοποιούν οποιαδήποτε υπηρεσία διαδικτύου για να επικοινωνούν ή να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες. Οι εμπειρογνώμονες φοβούνται ότι αυτό μπορεί να σηματοδοτήσει ένα νέο επίπεδο πολυπλοκότητας και αποφασιστικότητας εκ μέρους εκείνων που επιδιώκουν να κατασιγάσουν την αντιπολίτευση στο διαδίκτυο.
Ο Azpurúa αξιολόγησε επίσης το μπλοκ στο YouTube, το οποίο οι τεχνικοί ερευνητές αποδείχτηκαν ότι πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια δημόσιας ομιλίας του Γκουαϊδό, όταν αναφέρονταν στην προσπάθεια βοήθειας:
Confirmed short-lived #block [15] of @youtube [16] affecting other google properties like Drive and Gmail .#venezuela [17] again blocks #youtube [18] when @jguaido [19] gives public speeches, stops when it ends. #KeepItOn [20]https://t.co/NAAbWVKzZC [21] pic.twitter.com/LqM1DijBNB [22]
— Andres Azpurua (@andresAzp) February 14, 2019 [23]
Επιβεβαιώθηκε το σύντομο #μπλοκάρισμα του @youtube που επηρεάζει άλλες υπηρεσίες της Google όπως το Drive και το Gmail. Η #Βενεζουέλα μπλοκάρει και πάλι το #youtube όταν ο @jguaido δίνει δημόσιες ομιλίες και σταματά όταν αυτός τελειώνει.
Οι ερευνητές επιβεβαίωσαν επίσης ότι πολλοί άλλοι ιστότοποι γενικής χρήσης και πληροφόρησης και οι υπηρεσίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης υπέστησαν παρόμοιες επιθέσεις, οι οποίες φαινόταν ότι έχουν σχεδιαστεί για να “ψαρέψουν” ή να αποκτήσουν ιδιωτικές πληροφορίες από τους χρήστες. Ο José Luis Rivas εξηγεί μέσω ενός νήματος στο Twitter πώς κατάφεραν να δουν μερικά από τα ίχνη:
El phishing del chavismo no se limita a voluntariosxvenezuela.
Gmail, Twitter, Instagram, Facebook, Hotmail.
Se descuidaron y se cayeron con los kilos.
Ya les voy a mostrar. (Se viene hilo)
— Jose-Luis Rivas (@joseluisrivas) February 13, 2019 [24]
Το ψάρεμα του Τσαβισμού δεν σταματά με το “Voluntarios x Venezuela”. [Περιλαμβάνει και] τα Gmail, Twitter, Instagram, Facebook, Hotmail. Ήταν απρόσεκτοι και πιάστηκαν στα πράσα Θα σας δείξω (Δείτε το νήμα παρακάτω)
Η βενεζουελάνικη ΜΚΟ για την ελευθερία του λόγου Espacio Público [25] δημοσίευσε μια ανάλυση αυτής της επίθεσης και άλλων παρόμοιων περιστατικών, που έλαβαν χώρα από τα μέσα του 2018. Η ομάδα καταδίκασε τη χρήση της τεχνικής υποκλοπής DNS και επέρριψε την ευθύνη στην κυβέρνηση Μαδούρο:
La información verificada implica que el gobierno de Nicolás Maduro está robando información personal de usuarios en Internet desde al menos, septiembre de 2018. El Estado….utiliza fondos públicos para violar la privacidad de quienes ingresan a servicios de correo electrónico y redes sociales.
Οι πληροφορίες που επαληθεύτηκαν από τους ερευνητές υποδηλώνουν ότι η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο έχει κλέψει προσωπικές πληροφορίες των χρηστών του Διαδικτύου τουλάχιστον από τον Σεπτέμβριο του 2018. Το κράτος…. χρησιμοποιεί δημόσιους πόρους για να παραβιάσει το απόρρητο των ατόμων που εισέρχονται στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και στις υπηρεσίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.