Μετά από έναν αιώνα και παραπάνω, το μουσείο της Αργεντινής επιστρέφει τα λείψανα ενός αυτόχθονα Αρχηγού στους δικούς του
Το μουσείο της πόλης La Plata – Αργεντινή από το χρήστη του Flickr Cristian με άδεια CC BY-NC 2.0
Τα πλήρη λείψανα του Αρχηγού Inacayal είναι τελικά πίσω με τους δικούς του ανθρώπους στην Αργεντινή μετά από 127 χρόνια. Το Δεκέμβριο, το Μουσείο της πόλης La Plata επέστρεψε τον εγκέφαλο και το κρανίο του cacique [στμ: ο αρχηγός της φυλής των ιθαγενών της Αμερικής], ο οποίος πέθανε στο μουσείο το 1888, καθώς και τα λείψανα της συζύγου και της ανιψιάς του, σε εκπροσώπους της κοινότητας ιθαγενών Tehuelche.
Το 1881, ο τότε Πρόεδρος της Αργεντινής Julio Α Roca ξεκίνησε μια εκστρατεία εναντίον των ιθαγενών στην Παταγονία, μια περιοχή που εκτείνεται στο νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής. Μετά από αντίσταση, ο Modesto Inacayal συνελήφθη μαζί με την οικογένειά του. Διασώθηκε τον Οκτώβριο του 1886 από τον τότε διευθυντή του μουσείου, Perito Francisco Moreno, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την καλοσύνη του cacique κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Παταγονία.
Αυτός και η οικογένειά του, στη συνέχεια, μεταφέρθηκαν στο μουσείο, όπου και πέθανε το 1888 από άγνωστα αίτια.
Το blog Μυστήρια της πόλης la Plata εξηγεί κάποιες από τις θεωρίες σχετικά με την αιτία θανάτου του:
Murió el 24 de septiembre de 1888, por razones no del todo claras; sin embargo, se elaboraron las siguientes teorías acerca de su deceso:
- Se suicidó por el tormento que le ocasionaba estar lejos de su tierra y prisionero en el museo en donde tenía que ver expuestos en las vitrinas los restos de sus seres queridos.
- Lo empujaron por las escaleras de acceso al museo cuando se desnudó en público en uno de sus rituales. Esto lo fundamenta el antropólogo Ten Kate, quien observó que el esqueleto tenía los huesos de la nariz quebrados por alguna caída o golpe, y además le faltaban varios dientes.
- Por último la teoría más mencionada, la cual dice que Inacayal al saber que iba a morir, realizó un ritual tras el cual se desvaneció. Así lo dejó asentado el naturalista italiano Clemente Onelli, secretario de Moreno: “Ya casi no se movía de su silla de anciano. Y un día cuando el sol poniente teñía de púrpura el majestuoso propileo de aquel edificio engarzado entre los sombríos eucaliptos… sostenido por dos indios, apareció Inacayal allá arriba, en la escalera monumental: se arrancó la ropa, la del invasor de su patria, hizo un ademán al sol, otro larguísimo al sur: habló palabras desconocidas y en el crepúsculo, la sombra agobiada de ese viejo Señor de la tierra se desvaneció como la rápida evocación de un mundo”.
Πέθανε στις 24 Σεπτεμβρίου του 1888 για λόγους που δεν είναι απολύτως σαφείς. Ωστόσο, αναπτύχθηκαν οι ακόλουθες θεωρίες για το θάνατό του :
- Αυτοκτόνησε από το μαρτύριο που ένιωθε που ήταν μακριά από τη γη του και φυλακισμένος στο μουσείο, όπου ήταν υποχρεωμένος να βλέπει τα λείψανα των αγαπημένων του να εκτίθενται εκεί.
- Τον έσπρωξαν και έπεσε από τις σκάλες του μουσείου, όταν γδύθηκε μπροστά στο κοινό κατά τη διάρκεια μιας από τις τελετές του. Αυτό, σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Ten Kate, ο οποίος παρατήρησε ότι στο σκελετό του, τα οστά της μύτης είχαν σπάσει από πτώση ή χτύπημα και του έλειπαν αρκετά δόντια.
- Τέλος, η πιο διαδεδομένη θεωρία, η οποία λέει ότι ξέροντας ότι θα πεθάνει, ο Incayal εκτέλεσε ένα τελετουργικό μετά το οποίο ο ίδιος εξαφανίστηκε. Αυτή η θεωρία τέθηκε από τον Ιταλό φυσιοδίφη Clemente Onelli, γραμματέα του Moreno: «Δεν τον μετακινούσαμε σχεδόν ποτέ από την παλιά καρέκλα του, και μια μέρα, όταν τα Προπύλαια του κτιρίου, τοποθετημένα μεταξύ των σκιερών ευκαλύπτων, έγιναν ένα μαγευτικό μοβ από τον ήλιο που έδυε…. ο Incayal εμφανίστηκε στην μνημειώδη σκάλα, υποστηριζόμενος από δύο Ινδιάνους. Έσκισε τα ρούχα που οι εισβολείς της πατρίδας τού είχαν δώσει, έκανε μια χειρονομία προς τον ήλιο, και έκανε άλλον ένα μακρύ χαιρετισμό προς το νότο: μίλησε με άγνωστα λόγια, και στο λυκόφως, η συντριπτική σκιά αυτού του παλαιού Άρχοντα της Γης εξαφανίστηκε σαν μια γρήγορη επίκληση ενός λαού “.
Όσον αφορά τα λείψανά του cacique, το blog συνεχίζει:
El esqueleto del cacique fue descarnado y se lo preparó para exponerlo en el museo en donde había vivido sus últimos años. Así permaneció a la vista del público durante más de 50 años, hasta la década de 1940.
Το 1994, ένα μέρος των λειψάνων του επεστράφη. Το 2006, η επίσημη διαδικασία επιστροφής ξεκίνησε υπό την Εθνική Νομοθεσία 25.517, η οποία προβλέπει ότι «τα λείψανα των αυτοχθόνων πληθυσμών, ανεξαρτήτως εθνοτικών τους χαρακτηριστικών, τα οποία αποτελούν μέρος των μουσείων ή / και δημόσιων ή ιδιωτικών συλλογών, θα πρέπει να τίθενται στη διάθεση των αυτοχθόνων πληθυσμών ή / και των κοινοτήτων στις οποίες ανήκει το αίτημα αυτό.»
Παρακολουθήστε τη στιγμή όπου τα εναπομείναντα του Inacayal επιστράφηκαν στους ανθρώπους του στο παρακάτω video από την Movimiento Estudiantil Liberación:
