Μια γυναικοκτονία στο Μεξικό σε ωθεί να σκεφτείς: “Κι αν σκότωναν εμένα;”
“Βία”. Φωτογραφία: Flickr, από την Bianca Cardoso. Με άδεια CC BY-NC-ND 2.0
Το πτώμα της 22χρονης Lesby Berlin Osorio ανακαλύφθηκε στην πανεπιστημιούπολη του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικού (UNAM) στις 4 Μαΐου 2017. Λίγο αργότερα, η ετικέτα στο Twitter #SiMeMatan (Αν με σκοτώσουν) εξερράγη στο διαδίκτυο στο Μεξικό με οργή για τις δηλώσεις των Αρχών του Μεξικού, που είναι υπεύθυνες για την εξεύρεση δικαιοσύνης για την Berlin Osorio.
Οι αξιωματούχοι δεν έδωσαν καμία πληροφορία σχετικά με το πιθανό κίνητρο του εγκλήματος ή τις προόδους της έρευνας, αλλά έδωσαν λεπτομέρειες σχετικά με την προσωπική ζωή του θύματος, δείχνοντας να υπονοούν ότι εκείνη έφταιγε για τη βία που δέχτηκε και τερμάτισε τη ζωή της.
Χρήστες του Twitter μοιράστηκαν στιγμιότυπα των tweets του Εισαγγελέα:
Son nuestras autoridades una de las principales razones por las que la violencia persiste. BASTA de culpar a las víctimas. #SiMeMatan pic.twitter.com/oHAWRH6OFe
— Bárbara Terremoto (@TorresBrbara) May 5, 2017
Tweet: Οι Αρχές μας είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η βία συνεχίζεται. ΑΡΚΕΤΑ με το να ρίχνετε το φταίξιμο στα θύματα.
Εικόνα:
Tweets από την Εισαγγελία της Πόλης του Μεξικού:
-Γύρω στις 04:00, [ο σύντροφος της Lesby] αποφάσισε να φύγει και ακολούθησε η γυναίκα [Lesby], με την οποία τσακώθηκε. Ήταν το τελευταίο πράγμα που έμαθε γι’ αυτήν.
-Την ημέρα που συνέβησαν όλα, το ζευγάρι βγήκε με κάποιους φίλους στο CU [πανεπιστημιούπολη του UNAM], όπου κατανάλωναν αλκοόλ και ναρκωτικά.
-Ο φίλος της, με τον οποίο συζούσε, λέει ότι εργάζεται στο τμήμα συντήρησης του Λυκείου # 6
Ο ανεξάρτητος ιστότοπος ειδήσεων Sopitas συνοψίζει τον τρόπο με τον οποίο η Εισαγγελία δημοσίευσε πληροφορίες σχετικά με το θάνατο της Berlin Osorio και ανέφερε δύο ακόμη επίσημες δηλώσεις:
La narrativa en que se revictimiza y minimiza a la joven Lesby vino desde nuestras propias autoridades capitalinas. En la cuenta de Twitter de la Procuraduría General de Justicia de la Ciudad de México (PGJCDMX) se publicaron varios mensajes sobre el caso: sin tacto, echándole la culpa a la víctima y como justificando lo que le pasó. “La mujer hallada sin vida en jardines de las instalaciones de la UNAM fue identificada por familiares”, inició el lamentable relato. “Su madre y novio aseguraron que ella ya no estudiaba desde 2014 y dejó sus clases en CCH Sur, donde debía materias”, continuó la dependencia dirigida por Rodolfo Ríos.
Η αφήγηση που κάνει ξανά θύμα και σμικρύνει τη νεαρή Lesby προέρχεται από τις ίδιες τις Αρχές της πρωτεύουσας. Ο λογαριασμός Twitter της Εισαγγελίας της Πόλης του Μεξικού δημοσίευσε διάφορα μηνύματα σχετικά με την υπόθεση: ουδέτερου τόνου, κατηγορώντας το θύμα και δικαιολογώντας τι συνέβη. «Η γυναίκα που βρέθηκε νεκρή στους κήπους της πανεπιστημιούπολης UNAM αναγνωρίστηκε από συγγενείς», ξεκίνησε το θλιβερό δημοσίευμα. “Η μητέρα και ο φίλος της επιβεβαίωσαν ότι δεν είχε ασχοληθεί με τις σπουδές της από το 2014 και παράτησε τα μαθήματά της στο Κολέγιο Φυσικών Ανθρωπιστικών Επιστημών, όπου είχε κοπεί σε κάποια”, συνέχισε η έκθεση του Rodolfo Ríos.
“Αν με σκοτώσουν, θα με συκοφαντούν και θα μου ρίξουν την ευθύνη”
Σε απάντηση, οι γυναίκες άρχισαν να τουϊτάρουν χρησιμοποιώντας το #SiMeMatan, προβλέποντας με ειρωνεία τα “σφάλματα” που πίστευαν θα χρησιμοποιούσαν ότι οι Αρχές και τα ΜΜΕ για να τις κατηγορήσουν , εάν δολοφονούνταν. Η ετικέτα έγινε δημοφιλές παγκοσμίως με δεκάδες χιλιάδες μηνύματα.
Λίγες ώρες μετά το κύμα της κριτικής, ο Εισαγγελέας της πόλης, Rodolfo Ríos, δημοσίευσε στο feed του Twitter ότι τα tweets που δημοσίευσε ο οργανισμός ήταν “ακατάλληλα” και πρόσθεσε:
He instruido se retiren de inmediato de las redes, toda vez que son contrarios a protocolos y principios de la @PGJDF_CDMX
— Rodolfo Ríos (@rodolforiosg) May 5, 2017
Έδωσα εντολή να αφαιρεθούν αμέσως από όλα τα κοινωνικά δίκτυα, καθώς είναι αντίθετα με τα πρωτόκολλα και τις αξίες της Εισαγγελίας της Πόλης του Μεξικού.
Η αντίδραση #SiMeMatan είχε καταστήσει σαφές το μήνυμά της. Παρακάτω υπάρχουν αρκετά από τα tweets:
#SiMeMatan Vivo en concubinato desde hace 9 años,tengo 3 hijos de 2 diferentes hombres.Bebo mucha cerveza y siempre he sido dueña de mi vida
— Ixchel Cisneros (@Chelawuera) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν. Συζώ για 9 χρόνια, έχω 3 παιδιά με 2 διαφορετικούς άνδρες. Πίνω πολλή μπύρα και πάντα ήμουν το αφεντικό της ζωής μου
#SiMeMatan dirán que aborté, que mis hijas nacieron x cesárea, que las dejaba en la guardería todo el día, que vi por mi y no sólo por ellas
— Mala Madre (@malamadremx) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν, θα πουν ότι έκανα έκτρωση, ότι οι κόρες μου γεννήθηκαν με καισαρική τομή, ότι τις άφηνα όλη μέρα στον παιδικό σταθμό, ότι με νοιάζει ο εαυτός μου και όχι μόνο αυτές
#SiMeMatan dirán que me lo busqué, qué hacía allí, mira sus tatuajes, sus cicatrices, le gustaba la mala vida, no es nadie, solo una mujer.
— Fernanda Melchor (@fffmelchor) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν, θα πουν ότι φιρί-φιρί το πήγαινα, τι δουλειά είχα εκεί, κοίτα τα τατουάζ της, τις ουλές της, της άρεσε η αλήτικη ζωή, ένα τίποτα είναι, απλά μια γυναίκα.
#SiMeMatan fue por feminista, por usar leggings, porq me gusta caminar sola en la tarde y porq tengo amigos hombres. Andaba en malos pasos.
— Malú (@maluflores) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν, θα ‘ναι επειδή είμαι φεμινίστρια, επειδή φοράω κολάν, γιατί μου αρέσει να περπατάω μόνη μου αργά και επειδή έχω άνδρες φίλους. Δεν θα είχα καλά ξεμπερδέματα.
#SiMeMatan me van a difamar y criminalizar. Va a ser por algo que hice o que no hice, da igual.
— Eréndira Derbez (@erederbez) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν, θα με συκοφαντούν και θα μου ρίξουν την ευθύνη. Θα είναι για κάτι που έκανα ή δεν έκανα, δεν έχει σημασία.
Ορισμένοι συνέκριναν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα εγκλήματα κατά γυναικών και ανδρών:
La diferencia es que cuando matan a un hombre no sale el procurador general a decir que fue por borracho, por fiestero y por mal estudiante.
— Virginia ?️? (@Huishte) May 5, 2017
Η διαφορά είναι πως όταν σκοτώνουν έναν άνδρα, δε βγαίνει να πει ο Εισαγγελέας ότι έγινε επειδή ο άνδρας ήταν μεθυσμένος, party animal και κακός φοιτητής.
#SiMeMatan y estoy borracho y solo en una calle oscura, no me van a hacer culpable de mi propio asesinato, porque no soy mujer.
— Manuel Iris (@manueliris65) May 4, 2017
Αν με σκοτώσουν και είμαι μεθυσμένος και μόνος σε ένα σκοτεινό δρομάκι, δεν πρόκειται να κατηγορήσουν εμένα ότι έφταιγα για το θάνατό μου, γιατί δεν είμαι γυναίκα.
Άλλοι μίλησαν για το τι ελπίζουν ότι θα συμβεί πέρα από απλές αντιδράσεις:
#SiMeMatan ojalá la policía (y los medios) se enfoquen en mi asesino y no en mi ropa, mis estudios, mi trabajo o con quién me acuesto.
— Paola Villarreal (@paw) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν, ελπίζω ότι η αστυνομία (και τα ΜΜΕ) θα επικεντρωθούν στη δολοφονία μου και όχι στα ρούχα μου, τις σπουδές μου, τη δουλειά μου ή με ποιον κοιμάμαι.
#SiMeMatan busquen justicia para mí, no importa que tenga el cabello plata, que use lipstick rojo, que me guste el pogo y monte a caballo.
— ·Tristana Landeros· (@holatristana) May 4, 2017
Αν με σκοτώσουν, κυνηγήστε τη δικαιοσύνη για μένα, χωρίς να έχει σημασία που έχω πλατινέ μαλλί, κόκκινο κραγιόν, μου αρέσουν τα μπαστούνια με ελατήριο και η ιππασία.
Ο δημοσιογράφος και μελετητής Gabriel Warkentin σημείωσε τα άλλα ισπανόφωνα hashtag ενάντια στη βία των φύλων στο Μεξικό, που έχουν γίνει δημοφιλή παγκοσμίως:
#SiMeMatan #MiPrimerAcoso#NosQueremosVivas
O de cuando las mujeres (y los hombres aliados) deciden hablar.#Gracias
— Gabriela Warkentin (@warkentin) May 5, 2017
#ΑνΜεΣκοτώσουν. #ΗΠρώτηΜουΠαρενόχληση. #ΜαςΘέλουμεΖωντανές.
Ή όταν οι γυναίκες (και άνδρες σύμμαχοι) αποφασίζουν να μιλήσουν. Ευχαριστούμε.
Όπως και με την ομάδα δικαιωμάτων των γυναικών Luchadoras (Αγωνίστριες), οι οποίες επικαλέστηκαν την έκκληση του φεμινιστικού κινήματος Ni Una Menos (Ούτε μια λιγότερη): «Μας Θέλουμε Ζωντανές».
#SiMeMatan dirán que andaba en marchas gritando “Vivas nos queremos”.
— Luchadoras (@LuchadorasTV) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν, θα πουν ότι πήγαινα σε πορείες και φώναζα “Μας θέλουμε ζωντανές”.
Άλλες γυναίκες συλλογίστηκαν τη σημασία πίσω από κάθε tweet:
Cada #SiMeMatan, aunque sea irónico, es un grito de miedo, angustia y rabia. Es real y está presente todo el tiempo.
— Karla Motte (@karlamotte) May 5, 2017
Κάθε #ΑνΜεΣκοτώσουν, αν και ειρωνικό, αποτελεί μια κραυγή φόβου, αγωνίας και οργής. Είναι αληθινό, είναι εδώ κάθε στιγμή.
¿Saben qué es lo peor del HT #SiMeMatan? Detrás de cada tuit hay una mujer aterrada porque sabe que sí la pueden matar.
— ana gé (@anag_g) May 5, 2017
Ξέρεις τι είναι χειρότερο από το hashtag #ΑνΜεΣκοτώσουν; Πίσω από κάθε tweet υπάρχει μια φοβισμένη γυναίκα, γιατί ξέρει ότι μπορεί να σκοτωθεί.
Από την πλευρά της, η χρήστρια του Twitter Madame Déficit σημείωσε ότι στην πανεπιστημιούπολη UNAM – μια σχολή που υπερηφανεύεται για την ανεξαρτησία της από την κυβέρνηση – είναι δύσκολο να υπάρξει αστυνομική παρουσία. Σε άλλες περιπτώσεις, η άφιξη αστυνομικών δυνάμεων στην πανεπιστημιούπολη (γνωστή ως Ciudad Universitaria) προκάλεσε την απόρριψη και την οργή μεταξύ ορισμένων τομέων του φοιτητικού σώματος.
#SiMeMatan en la UNAM será porque de acuerdo a la muy cacareada autonomía, la policía no entra a vigilar el campus. Piénsenle!
— Madame Déficit (@Alessia_mx) May 5, 2017
Αν με σκοτώσουν στο UNAM, θα είναι επειδή, σύμφωνα με την πολύ λαμπρή αυτονομία του, η αστυνομία δεν θα έχει έρθει να περιπολεί την πανεπιστημιούπολη. Σκεφτείτε το!
Δεν είναι κάτι καινούργιο: Η βία κατά των γυναικών και η αδυναμία των Αρχών να τη χειριστεί
Το 2016, το Global Voices δημοσίευσε σειρά άρθρων για τη διερεύνηση του προβλήματος της βίας κατά των γυναικών στο Μεξικό και ειδικότερα στην πρωτεύουσα. Ένα από αυτά αφηγήθηκε την ιστορία μιας σεξουαλικής επίθεσης – που έχει μείνει ατιμώρητη για 14 μήνες – εναντίον της Αμερικανίδας δημοσιογράφου Andrea Noel. Με την ευκαιρία αυτή, η κυβέρνηση δήλωσε ότι θα εξέταζαν το πρόβλημα ή μάλλον θα δημιουργούσαν περισσότερες υπηρεσίες, που κοστίζουν πολλά και προσφέρουν ελάχιστα ή και καθόλου απτά αποτελέσματα.
Μετά την εμφάνιση της υπόθεσης, η δικηγόρος Fabiola Higareda, η οποία ειδικεύεται στην ισότητα των φύλων και της δικαιοσύνης, επεσήμανε σε συνέντευξή της στο Global Voices ότι η βία κατά των γυναικών οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη στρατηγικών που επικεντρώνονται στους δράστες:
Es necesario que las estrategias tomen en consideración que la violencia de género no es un asunto exclusivo de mujeres violentadas, sino también de hombres generadores de violencia.
Είναι απαραίτητο οι στρατηγικές να λάβουν υπόψη ότι η βία λόγω φύλου δεν περιορίζεται αποκλειστικά στις γυναίκες που είναι θύματα βίας, αλλά και σε άνδρες που προκαλούν τέτοια βία.
Πέρα από τα νομικά αλαμπουρνέζικα των μεξικανικών εγκληματολογικών ερευνών, η μεξικανική κοινωνία φαίνεται να στέλνει ένα μήνυμα με όλα τα tweets υπό την ετικέτα #ΑνΜεΣκοτώσουν: η ατιμωρησία ήδη πλήττει τις περιπτώσεις γυναικών που βιώνουν βία ή, όπως η Lesby Berlin Osorio, χάνουν τη ζωή τους από βίαια περιστατικά. Ας μην τις κάνουμε θύματα για δεύτερη φορά.