Όταν μία εικόνα αξίζει χιλιάδες λάθος λέξεις

Πώς η φωτογραφία μιας τραγωδίας παρουσιάστηκε λανθασμένα ξανά και ξανά στα social media.

“Το να κοινοποιείς σημαίνει πως ενδιαφέρεσαι” από τον χρήστη του Flickr, Niklas Wikström (CC-BY-NC 2.0)

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Αυτό το άρθρο και οι σελίδες που συνδέονται μαζί του περιέχουν σκληρές εικόνες που απεικονίζουν βία.

Ο έλεγχος των πραγματικών περιστατικών αυτοστιγμεί για να ακυρωθεί μία φήμη ή μία σκευωρία είναι σημαντική, αλλά τι γίνεται έπειτα από χρόνια μετά την πρώτη της εμφάνιση; Το περιεχόμενο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, είτε αληθινό είτε ψευδές, έχει έναν τρόπο να μένει.

Δείτε αυτή τη φωτογραφία από ένα τρομερό ατύχημα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) πριν από επτά χρόνια. Από την πρώτη δημοσίευσή της, χρησιμοποιήθηκε παραπλανητικά σε όλο τον κόσμο για να απεικονίσει τις τραγωδίες που έλαβαν χώρα στη Νιγηρία και τη Μιανμάρ.

Αυτές οι λανθασμένες αντιστοιχήσεις εικόνων και γεγονότων — “ψευδείς περιγραφές” ή “ψευδείς συνθήκες” (στην ορολογία των Global Voices ή First Draft News) — δεν αναιρούν το γεγονός ότι υπήρξε αρκετή ακριβής αναφορά των γεγονότων στις ΛΔΚ, Μιανμάρ και Νιγηρία. Ωστόσο, θέτει ερωτήματα σχετικά με την όρεξή μας για εικόνες με ειδήσεις.

Τι συνέβη στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό

 

Το 2010, ένα δεξαμενόπλοιο καυσίμων που διασχίζει το Sange, μια πόλη στην ανατολική ΛΔΚ, ανατράπηκε και εξερράγη, σκοτώνοντας πάνω από 230 άτομα. Χρόνια παραμέλησης μετά τον εμφύλιο πόλεμο είχαν καταστρέψει τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής και μετέτρεψαν τους δρόμους στην περιοχή σε επικίνδυνα μονοπάτια γεμάτα λακκούβες που καθιστούν δύσκολη την οδήγηση. Τραγικά, το δεξαμενόπλοιο έπεσε θύμα τους.

Οι υπάλληλοι περιέγραψαν μία πυρκαγιά που κατέστρεψε δεκάδες σπίτια και ένα κοντινό σινεμά γεμάτο με ανθρώπους που παρακολουθούσαν το ποδόσφαιρο του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τα σπίτια κατακάηκαν και απανθρακωμένα σώματα γέμισαν τους δρόμους, με πολλούς ανθρώπους να έχουν καεί τόσο που δεν αναγνωρίζονταν πλέον.

Εικόνα με τίτλο “Αυτή είναι η Νιγηρία.” [αυτολεξεί] από τον Imgur χρήστη Mystical Monkey, 12 Ιανουαρίου 2015.

Διάφορες φωτογραφίες του περιστατικού απεικονίζουν τις τρομακτικές σκηνές της ημέρας. Το παραπάνω είναι ένα παράδειγμα. Εμφανίζει σειρές από συσσωρευμένα σώματα που είναι τοποθετημένα στο έδαφος καθώς τα κοιτάζουν οι άνθρωποι.

Αλλά η ιστορία δεν τελειώνει εκεί. Με την πάροδο των ετών, αυτή η ίδια φωτογραφία έχει τροφοδοτηθεί πολλές φορές σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστολόγια και άλλες πλατφόρμες και αποδίδεται λανθασμένα σε πραγματικές αλλά άσχετες τραγωδίες, κυρίως σε περιστατικά στη Νιγηρία και τη Μιανμάρ.

Τι συνέβη και τι όχι σε Νιγηρία και Μιανμάρ

 

Στις 3 Ιανουαρίου 2015, οι μαχητές της Μπόκο Χαράμ επιτέθηκαν στις απομακρυσμένες νιγηριανές πόλεις Baga και Doro Gowon. Οι αυτόπτες μάρτυρες περιγράφουν γραφικά τις φρικαλεότητες που τους ανάγκασαν να το σκάσουν. Σπίτια και καταστήματα κάηκαν και πτώματα βρισκόταν στους δρόμους και στους θάμνους.

Υπήρξαν αναφορές ότι 150 έως 2.000 άνθρωποι σφαγιάστηκαν, αλλά οι αριθμοί δεν μπορούσαν να επιβεβαιωθούν. “Κανείς δεν έμεινε πίσω για να μετράει τα σώματα,” δήλωσε ένας κάτοικος στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πολλοί είχαν κομματιαστεί, πυροβοληθεί και κάηκαν μέχρι θανάτου. Μόνο δορυφορικές εικόνες ήταν διαθέσιμες για να απεικονίσουν τα επακόλουθα. Ο λόγος για την επίθεση ήταν επίσης ασαφής, αλλά η στρατιωτική βάση του Baga ήταν ένα συνεχές σημείο σύγκρουσης μεταξύ της στρατιωτικής δύναμης της Νιγηρίας και της προσπάθειας της Μπόκο Χαράμ να αποκτήσει έδαφος (παραδείγματα από το 2013 και το 2015).

Και εδώ εμφανίστηκε και πάλι η εικόνα της ΛΔΚ, όταν παρουσιάστηκε ψευδώς ως απόδειξη του γεγονότος και της πιθανής κλίμακας της επίθεσης:

Αυτή είναι η Νιγηρία. Μία σφαγή 2.000 συνέβη 2 μέρες μετά το Παρίσι.
Δεν είναι το περιστατικό Charlie του Παρισιού. Είναι νεκροί.

Στην πραγματικότητα, αυτή η κακή χρήση της εικόνας του Κονγκό ήταν μόνο μία από μια σειρά κακής απόδοσης. Ο Africa Check έχει τεκμηριώσει τις σχέσεις με τη Νιγηρία από το 2014. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η εικόνα παρουσιάστηκε ως απόδειξη μαζικών δολοφονιών. Προχωρώντας περαιτέρω, τα προσωπικά σχόλια όπως αυτό το παράδειγμα συνδέουν εσφαλμένα την εικόνα της ΛΔΚ με συμβατικές πηγές ειδήσεων για να φτιάξουν μία υπόθεση.

Η εικόνα του Sange εμφανίστηκε επίσης σε συνάρτηση με τον θανατηφόρο διωγμό των Μουσουλμάνων Ροχίνγκια στη Μιανμάρ. Σύμφωνα με μία έκθεση που δημοσιεύθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ), όσοι τρέπονταν σε φυγή περιέγραψαν ξυλοκοπήματα, βιασμούς και πολυάριθμους θανάτους, κάποιους από φωτιά. Καθώς άλλοι άνθρωποι ανέφεραν τη βία κατά των Ροχίνγκια, δημοσιεύθηκαν αναρτήσεις που περιλάμβαναν περιγραφές με φωτογραφίες από τη ΛΔΚ όπως αυτές που ακολουθούν:

Αυτή η εικόνα προέρχεται από ιστότοπο ειδήσεων της Σαουδικής Αραβίας που δήλωσε ψευδώς ότι το 2012 ο Πρόεδρος της Μιανμάρ, Thein Sein, είπε πως οι μοναχοί και οι πολιτικοί είχαν εμπλακεί στη δολοφονία μουσουλμάνων Ροχίνγκια και επιπλέον χρησιμοποίησαν την εικόνα του DRC για να απεικονίσουν τις πληροφορίες. Η αρχική ανάρτηση που καταχωρήθηκε στις 26 Απριλίου 2017 είναι διαθέσιμη εδώ. Άλλοι ειδησεογραφικοί οργανισμοί, επικαλούμενοι την πηγή του AFP, απέδωσαν επίσης λανθασμένα στον Thein Sein τον ισχυρισμό, αλλά χωρίς ψευδή συσχέτιση της εικόνας της ΛΔΚ.

Η παγκόσμια εμβέλεια των ψευδών περιγραφών

 

Τα ίχνη αυτών των λανθασμένων συνδυασμών ξεκινούν από το 2011 και το 2012 και είναι πράγματι από όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιώντας μία “αντίστροφη αναζήτηση εικόνων”, θα αρχίσετε να βλέπετε πώς οι εκτενείς πληροφορίες μπορούν να διασχίσουν τα σύνορα. Μία μηχανή αναζήτησης με αντίστροφη εικόνα στο TinEye ανάμεσα σε 18,8 δισεκατομμύρια εικόνες (από τις 3 Μαΐου 2017) βρήκε 344 πολύ παρόμοιες φωτογραφίες με την εν λόγω φωτογραφία της ΛΔΚ σε ένα μείγμα προσωπικών σελίδων, πλατφορμών κοινωνικών μέσων και κοινοτικών και εθνικών εκδόσεων. Είναι σε πολλές γλώσσες: αγγλικά, ρωσικά, ισπανικά, αραβικά, ολλανδικά, γερμανικά, ελληνικά, πορτογαλικά. Κάποιοι προώθησαν τις ψευδείς αναφορές, ενώ άλλοι προσπάθησαν περιστασιακά να αναλύσουν τις σκευωρίες.

Απομονώσαμε παραδείγματα κακής χρήσης και τα συσχετίσαμε με συγκεκριμένες χώρες, βάσει του ιστοτόπου στον οποίο δημοσιεύθηκαν, προκειμένου να δείξουμε την εμβέλεια πιο καθαρά από εκείνη της γλώσσας μόνο.

Μπορούν να υπάρχουν περισσότερα από ένα παραδείγματα κακής χρήσης από τις χώρες που απαριθμούνται παρακάτω (οι οποίες συνδέονται επίσης μερικές φορές μεταξύ τους). Ακολουθούν μερικές από τις περιπτώσεις που είναι ακόμη δυνατό να εντοπιστούν πλήρως (πορτοκαλί στο χάρτη):

Χάρτης: NewsFrames. Παραδείγματα χωρών ψευδών συνδυασμών της εικόνας της ΛΔΚ με τη Νιγηρία ή τη Μιανμάρ. Οι χώρες με πορτοκαλί υποδεικνύουν τοποθεσίες και διακομιστές όπου υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα παραδείγματα κατασκευασμένων ή ψευδών ειδήσεων. Οι χώρες με γκρι είναι παραδείγματα που, σύμφωνα με τα μεταδεδομένα και τις διαθέσιμες πληροφορίες στο TinEye, είναι πιθανό να αποτελούν πρότυπα εσφαλμένων παραδειγμάτων. Υπενθυμίζουμε ότι η πηγή αυτής της εικόνας είναι η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (με μπλε χρώμα).

Υπάρχουν και άλλα επιβεβαιωμένα παραδείγματα ψευδούς χρήσης της εικόνας στη Σουηδία, την Πολωνία, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες και την Αργεντινή.

Άλλοι λογαριασμοί, συσσωρευτές και ιστότοποι από τις παρακάτω τοποθεσίες χωρών (με γκρι χρώμα στον χάρτη) προτείνουν επίσης το TinEye, αν και δεν είναι πλέον πλήρως ανιχνεύσιμοι: Τσεχία, Αυστραλία, Ινδία, Περού, Ολλανδία, Αιθιοπία, Σρι Λάνκα, Αζερμπαϊτζάν, Ιαπωνία, και ενδεχομένως Κίνα. (Οι εγγραφές υπάρχουν στον μηχανισμό ανίχνευσης με διευθύνσεις URL και χρονικά σήματα και μερικές φορές έχουν ονόματα αρχείων εικόνας που σχετίζονται με τη Νιγηρία ή τους μουσουλμάνους Ροχίνγκια.) Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι οποίες συμβαίνουν πολύ αργότερα από την αρχική καταστροφή του 2010, η εικόνα μπορεί τελικά να φέρει μία σωστή περιγραφή, αλλά η αρχική ανάρτηση δεν είναι διαθέσιμη ή προσβάσιμη.

Πλαίσια και εικόνες

Υπάρχουν δύο ισχυρά θέματα ή πλαίσια που προβάλλονται μέσα από αυτές τις δημοσιεύσεις, και το πρώτο εστιάζει στη θρησκεία. Η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε για πιο εκτεταμένες συζητήσεις σχετικά με τη σιωπή που σχετίζεται με τη δολοφονία Χριστιανών από Μουσουλμάνους ή, για την υπεράσπιση των Μουσουλμάνων, τη δολοφονία των Ροχίνγκια από τους Βουδιστές. Ένα δεύτερο πλαίσιο χρησιμοποιεί την εικόνα για να συζητήσει την υποτίμηση των αφρικανικών ζωών σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές ή τις γαλλικές ζωές.

Η σημασία της θρησκείας και της αξίας της ανθρώπινης ζωής είναι σημαντική, γι’ αυτό και αξίζει να εξεταστεί η χρήση εικόνων σε σχέση με αυτές τις προσπάθειες. Αλλά ένα βαθύτερο ερώτημα είναι τι συμβαίνει όταν οι αναγνώστες δεν μπορούν πλέον να εμπιστεύονται αυτές τις εικόνες. Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχουν πολλά άτομα που μπορεί να συμμετέχουν ακούσια στη θόλωση των υδάτων γύρω από μία τραγωδία. Μήπως η ατμόσφαιρα ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρησης υποδηλώνει ότι οι πραγματικές φρικαλεότητες είναι ψευδείς και απομακρύνονται από την πραγματική φρίκη αυτού που πραγματικά συνέβη στη ΛΔΚ, στη Νιγηρία και στη Μιανμάρ;

Η διάδοση των βίαιων εικόνων έχει συζητηθεί εδώ και πολύ καιρό (όπως σε αυτό το παράδειγμα). Ένα επιχείρημα είναι ότι η παρακράτηση εικόνων είναι μία άρνηση αναγνώρισης της τραγωδίας και αυτές οι εικόνες ζητούνται κατά καιρούς από τα ίδια τα θύματα. Ωστόσο, υπάρχει επίσης μεγάλη ανησυχία ότι οι βίαιες εικόνες απευθύνονται σε αναγνώστες και θεατές, κάνοντάς τους να χάσουν την ικανότητά τους να καταλαβαίνουν (όπως αυτή η μελέτη που εξέταζε τα αποτελέσματα των βίαιων μέσων ενημέρωσης στο να βοηθούν τους άλλους).

Ενώ υπάρχουν πολλά που πρέπει να συζητηθούν σχετικά με τις βίαιες εικόνες στα μέσα ενημέρωσης, το γεγονός είναι ότι είναι κρίσιμα για την κάλυψη των ειδήσεων σήμερα. Καθώς οι τεχνολόγοι πειραματίζονται με αλγορίθμους για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των ψεύτικων ειδήσεων,” θα πρέπει να σκεφτούν προσεκτικά τις καταστάσεις όπου μία εικόνα προτείνει ένα πράγμα, όταν στην πραγματικότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός πλαισίου ή με εντελώς ψευδή τρόπο. Οποιαδήποτε ανάλυση ψευδών περιγραφών θα πρέπει επίσης να εξετάσει πόσο πραγματικά διεθνής μπορεί να είναι..

Πολλές ευχαριστίες στους Afef Abrougui, Anna Schetnikova, Belen Febres-Cordero, Esther Dodo, Gustavo Xavier, Iria Puyosa, L. Finch, Lena Nitsche, Marisa Petricca, Mohamed ElGohary, Mong Palatino, Oiwan Lam, Ortaç Oruç, Veroniki Krikoni, Rami AlHames, Suzanne Lehn, Thant Sin, και Tori Egherman για την βοήθειά τους στην επιβεβαίωση των λεπτομερειών και του περιεχομένου.

Εγγραφείτε στο newsletter »

Exit mobile version