Οι καιροί ευνοούν όσους προσπαθούν ακόμη να ελαχιστοποιήσουν τη σημασία για την κοινωνία της Κίνας, όλων εκείνων των προσώπων που κρατούνται, έχουν συλληφθεί ή και εξαφανιστεί ακόμη από τα τέλη Φεβρουαρίου. Στο κινέζικο ίντερνετ, συνεχίζουν να μπλοκάρονται όλες οι αναφορές στα ονόματά τους, ενώ και η κατάσταση του Ai Weiwei συνεχίζει ν’ αποσιωπάται απ’ τα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας.
Ακόμη και η φράση της Hung Huang, “Κανένα νέο ακόμη”, γύρω απ’ την υπόθεση Ai Weiwei, φαίνεται να έχει λογοκριθεί απ’ το λογαριασμό της στην ιστοσελίδα Weibo. Μια απλή αναζήτηση με τ’ όνομα του Ai, στην εν λόγω σελίδα, οδηγεί στο μήνυμα ότι:
根据相关法律法规和政策,搜索结果未予显示。
Σύμφωνα με τους σχετικούς νόμους, κανονισμούς και αρχές, τα αποτελέσματα της αναζήτησης δε μπορούν να εμφανιστούν.
Ο Ai Weiwei συνελήφθη χθες στο αεροδρόμιο του Πεκίνου κι από τότε, η τύχη του αγνοείται. Το εργαστήριο και το σπίτι του δέχθηκαν επιδρομή, κατά την οποία κατασχέθηκαν και 30 υπολογιστές, μεταξύ άλλων. Απ’ τις 9μμ σήμερα, τα ΜΜΕ σε όλον τον κόσμο έχουν μεταδώσει το συμβάν, αλλά τα κινέζικα μέσα, αναμενόμενα, δεν έχουν αναφέρει τίποτα. Πολλοί χρήστες ζητούν την απελευθέρωση του Ai Weiwei μέσω Twitter και έχουν ξεκινήσει μια σχετική συλλογή υπογραφών, ενώ έχει στηθεί και μια ιστοσελίδα όπου μπορεί κανείς να μαθαίνει περισσότερα για τον καλλιτέχνη και την υπόθεσή του.
Πέρα απ’ τις αντιδράσεις τις οποίες έχει συγκεντρώσει στο post του ο Andy Yee, υπάρχουν κι εκείνες που καταγράφει η Ai Xiaoming:
Wuyue Sanren: Το γεγονός ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί το φόβο και τις εξαφανίσεις πολιτών για να εξαλείψει τις διαφωνίες όσο διοικεί τη χώρα σημαίνει, πρώτον, ότι δεν διάγουμε καμία χρυσή εποχή. Μια χρυσή εποχή δε χαρακτηρίζεται από μαχαιρώματα και αστυνομικά ρόπαλα. Δεύτερον, όπως μας έχει διδάξει η ιστορία και αναμένεται ν’ αποδειχθεί ξανά, αυτή η εποχή δε θα κρατήσει πολύ.
Zhai Minglei: Ως ακαδημαϊκός που ερευνά την αστικοποιημένη κοινωνία, ο Ai Weiwei είναι ένας απ’ τους πιο σπουδαίους πολίτες που γνωρίζω, από την έρευνά του για όσους χάθηκαν στο σεισμό μέχρι την ανάμιξή του στην υπόθεση Yang Jia, κάποιος που δίνει τον αγώνα τον καλό κι όχι μόνο δε θα έπρεπε να είναι φυλακισμένος, αλλά να βρίσκεται στον προεδρικό θώκο στη θέση εκείνων που υποκρίνονται τους ηθικά άμεμπτους. Φυσικά, αν γινόταν αυτό, ο γερο-Ai θα καθόταν στη θέση του προέδρου, μόνο και μόνο για να δείξει σε όλους το μεσαίο του δάχτυλο.
Pu Zhiqiang: Στην υπόθεση Yang Jia πίεσε ν’ αποδοθεί δικαιοσύνη. Στην καταστροφή που ακολούθησε το σεισμό του Sichuan πυροδότησε την έρευνα. Όταν ο γερο-Tan μπήκε μέσα, βρέθηκε δίπλα του και δέχτηκε επίθεση. Όταν η βοηθός του, Liu Yanping, τέθηκε υπό κράτηση γύρισε για να τη βοηθήσει. Όταν το στούντιο μιας ομάδας καλλιτεχνών απειλούνταν με κατεδάφιση έτρεξε στον τόπο της διαμαρτυρίας. Μετά τη φωτιά του Jiaozhou, έψαξε για την αλήθεια. Μετά τον τραγικό θάνατο του Qian Yunhui, μίλησε ευθέως στα ΜΜΕ. Ο κόσμος δεν είναι απλώς διαφορετικός εξαιτίας του, αλλά χωρίς αυτόν, μοιάζει πράγματι, πολύ, πολύ διαφορετικός. Αργά ή γρήγορα θα απελευθερωθεί, αλλά θέλω να ξαναδώ το στρουμπουλό του πρόσωπο και γι’ αυτό δε μπορώ να μένω σιωπηλός.
Εξετάζοντας το πως η τέχνη του Ai Weiwei αλληλεπιδρά με τον ακτιβισμό του, ειδικά τον τελευταίο χρόνο, η Ai Xiaoming συνεχίζει:
Ένα παράδειγμα για όσα είχε καταφέρει με τη δουλειά του ο Ai Weiwei, είναι η στάση του στο θέμα της βιντεοσκόπησης συγκρούσεων. Παλιότερα, όταν πέφταμε σε συγκρούσεις, βιντεοσκοπούσαμε στα μουλωχτά επειδή θεωρούσαμε τους εαυτούς μας ανήμπορους μπροστά στους αστυνομικούς. Ο Ai Weiwei και η ομάδα του μας δίδαξαν τη δική τους εμπειρία από κατά μέτωπο συγκρούσεις με την αστυνομία και πως να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για ν’ αποκτούμε το πάνω χέρι. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο Ai κατάφερε σε μεγάλο βαθμό τη νομιμοποίηση της ερασιτεχνικής βιντεοσκόπησης, δείχνοντας στους πολίτες ότι έχουν το δικαίωμα να βιντεοσκοπούν, να καταγράφουν, αλλά και να εξετάζουν σχολαστικά όσα βλέπουν. Βγήκε μπροστά κι έδειξε στις αρχές ποια θα έπρεπε να είναι η θέση όσων το κάνουν. Παλιότερα, δεν δινόταν βάρος σ’ αυτή τη διεκδίκηση, γιατί θεωρούσαμε πως όταν βιντεοσκοπείς όσα συμβαίνουν μπροστά σου είσαι ήδη σε μειονεκτική θέση, σαν πρόβατο προς σφαγή, κι έτσι το αποφεύγαμε. Όταν ο Ai Weiwei εδραίωσε την άλλη άποψη, έσπασε ένα μεγάλο κατεστημένο. Όχι μόνο όσον αφορά το περιεχόμενο των φιλμ του. Ήταν πολύ σημαντικό ότι κάποιος με μια κάμερα στο χέρι αντιστάθηκε. Έδειξε ότι δεν πρέπει να το βάζεις στα πόδια κι αυτό ήταν εξαιρετικά ενθαρρυντικό. Αντισταθείτε, μην υποχωρείτε, συνεχίστε να τραβάτε, βιντεοσκοπήστε ο ένας τον άλλον.
Σημαντικό επίσης ήταν ότι ο Ai Weiwei και η παρέα του ήταν ταχύτατοι στη βιντεοσκόπηση, αλλά και στη δημοσίευση του υλικού στο ίντερνετ. Αυτή είναι μια ακόμη ιδέα που υποστήριζε: η ταχύτητα είναι πολύ σημαντική και ο αντίκτυπος οποιουδήποτε πράγματος σχετίζεται με το πόσο γρήγορα το κάνεις. Γι’ αυτό τραβούσε γρήγορα και ανέβαζε άμεσα. Πολύ μεγάλη σημασία είχε και το πως διαχειριζόταν την ομάδα του. Όταν δούλευαν μαζί, ήταν τόσο καλά συντονισμένοι, που ήταν πιο αποτελεσματικοί από κάποιον που το κάνει μόνος του.
Σήμερα έγραψα λίγα πράγματα στο Twitter: Ο Ai Weiwei κρατείται κάπου και ίσως να μη γυρίσει για μερικές μέρες ή ακόμη και για μερικά χρόνια. Αλλά τον στηρίζει ένα κοινό που πιθανόν να είναι μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς γεννήθηκαν στις δεκαετίες του '80 και του '90. Πολλοί είναι και στην ηλικία του. Ανάμεσά τους υπάρχουν αμέτρητοι άνθρωποι έτοιμοι να συνεχίσουν το έργο του και να πραγματώσουν τα ιδανικά του. Υπ’ αυτή την έννοια, ο Ai Weiwei είναι νικητής ότι κι αν γίνει.
Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα υποφέρει ή ότι δεν έχει τίποτε να χάσει. Απλώς, με τον τρόπο που είχε να προκαλεί την εξουσία, ο Ai Weiwei ένσωμάτωσε στο έργο του ένα μοναδικό όραμα. Δεν είναι εξαιρετικά θαρραλέος, αλλά έχει κοφτερό χιούμορ, αστείο και πνευματώδες συγχρόνως. Είναι το είδος του ανθρώπου που λείπει απ’ την κινέζικη κοινωνία και το είδος της προσωπικότητας που έλκει τόσο πολύ τους νέους.
Η Κίνα δε θα επιστρέψει στην κόκκινη τρομοκρατία των επιδρομών στα σπίτια και τις διώξεις λογοτεχνών, παρ’ όλ’ αυτά, οι κατοίκον έρευνες και οι κατασχέσεις υπολογιστών έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο. Κάποιος είπε ότι αν ανοίξεις ξανά το στόμα σου θα είσαι ο επόμενος που θα εξαφανιστεί. Σ’ αυτό, θα απαντούσα ίσως με ένα ρητό του Ai Weiwei που κυκλοφόρησε στο Twitter: “Δεν είμαι ατρόμητος, φοβάμαι πολύ. Ίσως φοβάμαι περισσότερο από άλλους. Ο λόγος που δείχνω θάρρος, όμως, είναι ότι γνωρίζω ποιος είναι ο κίνδυνος και πως, αν δεν κάνω κάτι, αυτός θα μεγαλώσει κι άλλο.” Λέω “ίσως” για τον εξής λόγο: πιστεύει κανείς στ’ αλήθεια ότι ο Ai φοβάται; Αν προσέξετε το έργο Chinese Man στην έκθεση Sensitive Parts (παρουσιάστηκε στο Πεκίνο τον προηγούμενο μήνα και 4 καλλιτέχνες συνελήφθησαν), δε μπορεί να μη σας προκαλέσει να πετάξετε το παντελόνι σας και να τρέξετε γυμνοί προς την ελευθερία. Σήμερα ο καθένας μπορεί να γίνει ένας Ai Weiwei. Αν σου αρέσει, τότε ζήσε σαν κι αυτόν και αγάπα όπως αυτός. Αγάπα τους φίλους σου, τα παιδιά, τις γάτες και τους σκύλους. Αγάπα όσους βασανίζονται και μίλα για λογαριασμό τους. Έιναι αμέτρητοι όσοι από εσάς μπορούν να γίνουν Ai Weiwei. Η Κίνα δε χρειάζεται να καταντήσει μια άγονη έρημος γεμάτη καβούρια (Στμ: river crabs, κινέζικη διαδικτυακή αργκό, λόγω ομοφωνίας με την ονομασία του καθεστωτικού δόγματος συμβολίζει τη λογοκρισία). Ως απόγονοι του κινήματος του grass mud horse (Στμ: κινέζικη διαδικτυακή αργκό, επινοημένο είδος αλπάκα που λόγω ομοφωνίας με σγκεκριμένη βωμολοχία συμβολίζει την αντίσταση στη λογοκρισία), μπορείτε να είστε περήφανοι, γνωρίζοντας ότι τα παιδιά σας θα εξελιχθούν σε ανθρώπους–σε ευτυχισμένους πολίτες της Κίνας.
Missing persons: Ai Weiwei, ένα αυτοκόλλητο του Shizhao.