· Σεπτεμβρίου, 2023

Κέντημα από τη Λευκορωσίδα καλλιτέχνιδα Rufina Bazlova με έδρα την Πράγα, που απεικονίζει μια αντιπαράθεση μεταξύ MAT και διαδηλωτών στη χώρα της. Εικόνα © Rufina Bazlova. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Η Λευκορωσία διέρχεται ίσως τη σοβαρότερη πολιτική κρίση της από την ανεξαρτησία της. Αυτή η ανατολικοευρωπαϊκή χώρα των σχεδόν 10 εκατομμυρίων κατοίκων κυβερνάται από τον Πρόεδρο Αλεξάντρ Λουκασένκα από το 1994. Ο πρώην διευθυντής συλλογικών αγροκτημάτων είναι μεγάλος επιζών. Για περισσότερα από 20 χρόνια, έχει ξεπεράσει τους πολιτικούς αντιπάλους του παίζοντας με τη Ρωσία εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καταστέλλοντας διαφωνίες εναντίον του με αδίστακτη αποτελεσματικότητα. Στον διεθνή Τύπο, είναι γνωστός ως “ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης”. Εν τω μεταξύ, έχει την απόλυτη εξουσία στη Λευκορωσία και ανέμενε ότι η διακυβέρνησή του θα συνεχιζόταν.

Μόνο άπαξ εκλογές στη Λευκορωσία έχουν κριθεί ελεύθερες και δίκαιες από διεθνείς παρατηρητές. Ο Λουκασένκα φάνηκε προσηλωμένος στη συνέχιση αυτής της παράδοσης περνώντας από τις εκλογές τον Αύγουστο του 2020 για να εξασφαλίσει μια έκτη συνεχόμενη θητεία ως πρόεδρος. Ένας-ένας, οι πιο πολλά υποσχόμενοι αντίπαλοί του έφευγαν από τον αγώνα. Ο δημοφιλής blogger Σερχέι Τσιχανούσκι συνελήφθη στα τέλη Μαΐου 2020 ως ύποπτος ξένος πράκτορας. Ο επιχειρηματίας Viktar Babaryka, του οποίου απορρίφθηκε η υποψηφιότητα, τέθηκε υπό κράτηση στα μέσα Ιουνίου. Στα τέλη Ιουλίου, ο επιχειρηματίας Valery Tsepkalo, του οποίου επίσης απορρίφθηκε η υποψηφιότητα, διέφυγε στη Ρωσία φοβούμενος πολιτικές διώξεις. Τον Ιούνιο, άρχισαν να γίνονται σποραδικές διαδηλώσεις στους δρόμους. Διαδηλωτές συνελήφθησαν και ο Λουκασένκα αντέδρασε όπως αναμενόταν: χλευάζοντας τους ως πληρωμένους λακέδες απροσδιόριστων ξένων δυνάμεων.

Όταν, όμως, η σύζυγος του Τσιχανούσκι, η Σβετλάνα Τσιχανούσκαγια, εγγράφηκε ως προεδρική υποψήφια στη θέση του, η αντιπολίτευση εναντίον του Λουκασένκα μπόρεσε να συσπειρωθεί γύρω από μια νέα φιγούρα. Ο στόχος της Τσιχανούσκαγια ήταν απλός: να παραιτηθεί μετά από έξι μήνες, οπότε θα γίνονταν ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Όταν όμως ανακοινώθηκαν τα επίσημα αποτελέσματα το πρωί της 10ης Αυγούστου, οι Λευκορώσοι τα βρήκαν απίθανα. Ο Λουκασένκα φέρεται να είχε λάβει το 80% των ψήφων σε σύγκριση με μόλις 10% για την Τσιχανούσκαγια.

Έκτοτε, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Η Τσιχανούσκαγια έχει καταφύγει στη γειτονική Λιθουανία. Χιλιάδες Λευκορώσοι διαδήλωσαν σε ολόκληρη τη χώρα, όπου σημειώθηκαν διακοπές λειτουργίας του Διαδικτύου, εργατικές αναταραχές, καταστολή ανεξάρτητων δημοσιογράφων και αξιόπιστες εξιστορήσεις βασανιστηρίων από κρατούμενους διαδηλωτές στα χέρια των υπηρεσιών ασφαλείας. Σύμφωνα με πληροφορίες, αρκετοί διαδηλωτές σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία και τουλάχιστον ένας σκοτώθηκε στη φυλακή. Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν τώρα ότι η καλή θέληση, που υπήρχε κάποτε προς τον Λουκασένκα, έχει εξατμιστεί. Εάν κυβερνήσει, θα εξαρτηθεί από φόβο σε βαθμό πρωτόγνωρο για τα πρότυπα της Λευκορωσίας. Οι αντίπαλοί του γνωρίζουν πολύ καλά αυτή την προοπτική.Με αυξανόμενη πίεση και κυρώσεις από τις δυνάμεις της Δύσης, ο συμβιβασμός φαίνεται απίθανος, καθώς οι διαδηλωτές και η αντιπολίτευση δεν απαιτούν πλέον τίποτα λιγότερο από την πλήρη επανακαταμέτρηση των αποτελεσμάτων και την παραίτηση του Λουκασένκα από την προεδρία της Λευκορωσίας.

Άρθρα για Λευκορωσία σε αναταραχή του Σεπτεμβρίου, 2023

Βγάζει νόημα η πολιτική της Δύσης στη Λευκορωσία;

Βλάπτοντας την ικανότητα της Λευκορωσίας να ενεργεί μόνη και χωρίς να επιτυγχάνει κανένα θετικό αποτέλεσμα, ο αποκλεισμός της Λευκορωσίας από τους Δυτικούς ήταν προφανώς αντιπαραγωγικός οδηγώντας σε υπερβολική ρωσική εξάρτηση.