Identity Matrix: Πλατφόρμα ρύθμισης των διαδικτυακών απειλών έκφρασης στην Αφρική

 

Μέλη του Mother's Savings Club, Νιγηρία. Φωτογραφία: Karen Kasmauski / USAID στην Αφρική μέσω κυβερνητικού έργου των ΗΠΑ, ελεύθερης χρήσης.

Οι συγκρούσεις με επίκεντρο την ταυτότητα στο διαδίκτυο μπορούν να γίνουν άσχημες – και δυνητικά επικίνδυνες.

Σε ολόκληρη την Αφρική, οι επιθέσεις κατά της γλώσσας, του πολιτισμού, του φύλου, της θρησκείας και της εθνικής ταυτότητας είναι ολοένα και περισσότερο διαδεδομένες σε πλατφόρμες κοινωνικών μέσων. Αυτές οι επιθέσεις τείνουν να συμπίπτουν με πολιτικά φορτισμένες περιόδους και πλαίσια.

Εν τω μεταξύ, οι εταιρείες τεχνολογίας και οι πλατφόρμες δεν έχουν ακόμη αναπτύξει ισχυρή ικανότητα ρύθμισης και εποπτείας για τις περισσότερες αφρικανικές χώρες και γλώσσες. Αγωνίζονται να συμβαδίσουν με την παραπληροφόρηση, την εθνοτική ρητορική μίσους και τον μισογυνισμό, που διαταράσσει όλο και περισσότερο τη σιωπή των περιθωριοποιημένων και μειονοτικών διαδικτυακών φωνών, ειδικά σε γλώσσες εκτός από τα αγγλικά.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, αυτός ο τύπος επιβλαβούς περιεχομένου και συμπεριφοράς – από τον εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο έως τη συλλογή και δημοσίευση προσωπικών πληροφοριών στο διαδίκτυο (doxxing), την εμμονική παρακολούθηση (stalking) και τη συμπεριφορά τρολ – συχνά δεν καταγγέλλεται όσο θα έπρεπε και δεν ελέγχεται λόγω έλλειψης κρατικών νόμων και κοινωνικής βούλησης για παρακολούθηση, στόχευση και παρακράτηση υπεύθυνων για καθοδηγημένη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο.

Ωστόσο, το να μπορείς να μιλάς ελεύθερα στο διαδίκτυο είναι ζωτικής σημασίας για τη συμμετοχή των πολιτών.

Τον Μάιο του 2020, η ομάδα της υποσαχάριας Αφρικής και της Βόρειας Αφρικής του Global Voices, στο πλαίσιο του προγράμματος Advox, παρουσίασε μια σειρά επτά αναλυτικών δημοσιευμάτων, που εξετάζουν τη ρητορική μίσους, που βασίζεται στην ταυτότητα, καθώς εκδηλώνεται σε ψηφιακούς χώρους. Τα κείμενα καλύπτουν επτά αφρικανικές χώρες: Αλγερία, Τυνησία, Αιθιοπία, Νιγηρία, Ουγκάντα και Σουδάν και διερευνούν συγκεκριμένα:

  1. Βλαβερό περιεχόμενο βάσει ταυτότητας, που παρεμβαίνει στον διαδικτυακό λόγο, την ελευθερία έκφρασης των χρηστών και την πρόσβαση σε δικαιώματα πληροφόρησης.
  2. Διαδικτυακές εκστρατείες, που στοχεύουν ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, δημοσιογράφους, διαδηλωτές και ακτιβιστές και
  3. Πολιτικές και μέτρα εταιρειών τεχνολογίας που σχετίζονται με επιβλαβές περιεχόμενο.

Αυτό το εγχείρημα χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ψηφιακών Δικαιωμάτων της Αφρικής της συνεργασίας για τη διεθνή ICT Πολιτική για την Ανατολική και Νότια Αφρική (CIPESA).

Αλγερία

Στην Αλγερία, Βέρβεροι ακτιβιστές και διαδηλωτές από την Καβύλη, που δραστηριοποιούνται στο κίνημα Χιράκ, στοχοποιούνται σε διαδικτυακές εκστρατείες. Συχνά συνδέονται με τη Γαλλία, την πρώην αποικιακή δύναμη της Αλγερίας.

Οι ρατσιστικές διαδικτυακές συκοφαντίες κατηγορούν αυτήν την ομάδα ότι είναι αυτονομιστές, που απειλούν την “εθνική ενότητα”.

Αν κι έχουν τις ρίζες τους σε μια πολιτική μάχη, αυτά τα σχόλια στοχεύουν συγκεκριμένα τους Καβύλους ακτιβιστές με ρατσιστικές αποχρώσεις. Ο ρατσισμός, που απευθύνεται στους Καβύλους ακτιβιστές και πολίτες δεν είναι κάτι καινούριο, αλλά η δύναμη αυτής της ρητορικής εντάθηκε το 2019, όταν οι Αλγερινοί βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν πολιτικές μεταρρυθμίσεις.

Γράφει η Layli Faroudi.

Τυνησία

Το 2011, μια εξέγερση στην Τυνησία εκθρόνισε το επί 23 χρόνια καθεστώς του απολυταρχικού προέδρου Ζίνε Ελ Αμπιντίν Μπεν Άλι. Έκτοτε, το διαδικτυακό περιβάλλον της Τυνησίας αποτελεί μάρτυρα θερμών δημόσιων διαλόγων άνευ προηγουμένου για την πολιτική και την κοινωνία.

Αυτή η περίοδος, που πολιτικά έχει μεγάλο φόρτο εργασίας – δημιουργημένο κατά ένα μεγάλο μέρος από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – έχει αναζωπυρώσει έντονους διαδικτυακούς διαλόγους με επιβλαβές περιεχόμενο, ρητορική μίσους και λεκτικές επιθέσεις ιδιαίτερα εναντίον ακτιβιστριών, γυναικών δημοσιογράφων και πολιτικών.

Γράφει η Yosr Jouini. 

Καμερούν

Στο Καμερούν, η καταστολή των διαδηλώσεων από τη γαλλόφωνη κυβέρνηση στις αγγλόφωνες βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές οδήγησε σε έναν τριετή αυτονομιστικό πόλεμο — που σε μεγάλο βαθμό καθοδηγείται από την πολιτική ταυτότητας και γλώσσας — γνωστό ως Αγγλόφωνη Κρίση.

Οι δημοσιογράφοι στο Καμερούν πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί σχετικά με τις φρικαλεότητες, που σχετίζονται με την αυτονομιστική σύγκρουση. Η εμφάνιση στο πλευρό των αυτονομιστών ή της κυβέρνησης μπορεί να οδηγήσει σε διαδικτυακές επιθέσεις.

Γράφει ο Daniel Ekonde.

Αιθιοπία

Το Πάρκο Ενότητας είχε στόχο να αφηγηθεί την ιστορία όλων των Αιθιόπων και να γιορτάσει την ποικιλομορφία της χώρας. Αλλά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποκάλυψαν πολιτικοποιημένες, εθνικιστικές αντιδράσεις σε εθνοτικές γραμμές: Αμχάρα και Ορόμο.

Αυτό είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο.

Συνήθως, ένας κυβερνητικός αξιωματούχος, ένας ηγέτης της αντιπολίτευσης, ένας δημοσιογράφος ή μια εξέχουσα διασημότητα γνωμοδοτεί για τη σημασία μιας ιστορικής φιγούρας στις δημοφιλείς πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μέσα σε λίγα λεπτά, οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατακλύζονται από εκατοντάδες υποστηρικτικές ή καυστικές απαντήσεις. Αυτές οι πολιτιστικά φορτισμένες ανταλλαγές ενισχύουν μια ατμόσφαιρα δυσαρέσκειας σε πολυάριθμους διαδικτυακούς χώρους μεταξύ διαφορετικών εθνοτικών ομάδων της Αιθιοπίας — ή ακριβέστερα, των ελίτ τους. Αυτά τα τρυπήματα εδραιώνουν την αίσθηση ότι η εθνοτική ομάδα κάποιου απειλείται με εξαφάνιση ως αντικείμενο της επιθετικότητας της άλλης.

Γράφει ο Endalkachew Chala.

Νιγηρία

Στη Νιγηρία, η σφαίρα πολιτικής υπεράσπισης είναι ένα δριμύ ναρκοπέδιο. Η πολιτική και η υπεράσπιση συνήθως φιλτράρονται μέσω ενός θρησκευτικού και εθνοκεντρικού πρίσματος. Οι συνήγοροι με ισχυρή παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – ειδικά στο Twitter – πρέπει να μείνουν “χοντρόπετσοι” για να αντιμετωπίσουν την χιονοστιβάδα των gbas gbos (“γρονθοκοπημάτων” στη νιγηριανή πιτζίν) σε ψηφιακούς χώρους. Οι Νιγηριανές συνήγοροι – εκτός από την αντιμετώπιση αυτού του επιβλαβούς περιεχομένου, που βασίζεται στην ταυτότητα – αντιμετωπίζουν επίσης την πρόσθετη πραγματικότητα των έμφυλων επιθέσεων.

Δύο διαδικτυακά κινήματα κοινωνικών μέσων στη Νιγηρία προσφέρουν ισχυρές γνώσεις σχετικά με τις εμπειρίες της υπεράσπισης και του φύλου: το κίνημα #BringBackOurGirls [Φέρτε πίσω τα κορίτσια μας], με επικεφαλής την Δρ Oby Ezekwesili, και το #ArewaMeToo, με επικεφαλής την Fakhriyyah Hashim. Αμφότερες βίωσαν έμφυλο πολιτικό μίσος, που επηρέασε σημαντικά την ακεραιότητα των μηνυμάτων τους.

Γράφει ο Nwachukwu Egbunike.

Ουγκάντα

Στην Ουγκάντα, οι γυναίκες δημοσιογράφοι φέρουν το διπλό βάρος της έμφυλης κακοποίησης στο Διαδίκτυο εκτός από πιθανές απειλές, που σχετίζονται με το πολιτικό ρεπορτάζ τους. Αυτές οι συνεχιζόμενες απειλές οδήγησαν τις γυναίκες δημοσιογράφους να αποσυρθούν από το δημόσιο διάλογο.

Γυναίκες δημοσιογράφοι, που βιώνουν διαδικτυακή κακοποίηση, σπάνια βρίσκουν δικαιοσύνη και συχνά αγωνίζονται να εξεταστούν σοβαρά και σωστά οι καταγγελίες τους.

Γράφει η Sandra Aceng.

Όλες οι σελίδες