Φωτογραφία Περουβιανής με το μωρό της. Από το pxhere, χωρίς πνευματικά δικαιώματα.

Κατά τη διάρκεια της εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης του Περού, στην οποία το κράτος πολέμησε εναντίον ανατρεπτικών τρομοκρατικών ομάδων από το 1980 έως το 2000, η ​​κυβέρνηση του τότε Προέδρου Αλμπέρτο Φουτζιμόρι (28 Ιουλίου 1990 – 22 Νοεμβρίου 2000) εφάρμοσε μια σειρά πολιτικών για τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων της χώρας.

Αυτό περιλάμβανε την αναγκαστική στείρωση περίπου 270.000 γυναικών και 22.000 ανδρών, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονταν από αυτόχθονους και φτωχούς αγροτικούς πληθυσμούς. Μέχρι σήμερα, όσοι επέζησαν αυτών των στειρώσεων συνεχίζουν να αγωνίζονται για δικαιοσύνη και για να διασφαλίσουν ότι οι ιστορίες τους δεν θα ξεχαστούν. Ωστόσο, είναι μια αργή διαδικασία, η οποία, σύμφωνα με τη María Esther Mogollón, εκπρόσωπο της Ένωσης Περουβιανών Γυναικών που πλήττονται από εξαναγκαστικές στειρώσεις, οφείλεται σε “λιγοστή πολιτική βούληση και έλλειψη κατανόησης για τα ανθρώπινα δικαιώματα”.

Περίπου 20 χρόνια αργότερα, το 2020 και το 2021, θα πίστευε κανείς ότι έχουν σταματήσει αυτά τα μέτρα ελέγχου αναπαραγωγής. Ωστόσο, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Ο έλεγχος των γυναικείων σωμάτων στο Περού επικεντρώνεται τώρα στη σεξουαλική βία και στην ποινικοποίηση των αμβλώσεων.

Το 2020, σημειώθηκε αύξηση 12% στις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες στο Περού, κυρίως σε έφηβες. Επιπλέον, υπήρχαν περισσότερες από 13.840 αναφερόμενες περιπτώσεις σεξουαλικής βίας, από τις οποίες το 43% ήταν έφηβα θύματα μεταξύ 12-17 ετών και το 20,7% των θυμάτων ήταν κορίτσια ηλικίας 6-11 ετών.

Από αυτή την άποψη, μια στις 10 έφηβες – και παραπάνω – ήταν έγκυες σε κάποιο σημείο. Τα ποσοστά είναι υψηλότερα στις αγροτικές περιοχές της χώρας, όπου περισσότερα από ένα στα πέντε κορίτσια κάτω των 18 ετών μένουν έγκυες. Το 2020, ο αριθμός των κοριτσιών κάτω των 10 ετών, που αναγκάστηκαν να γίνουν μητέρες στο Περού, τριπλασιάστηκε, γεγονός που αποτελεί άμεση συνέπεια της αύξησης της σεξουαλικής βίας, που παρατηρήθηκε κατά την πανδημία.

Η Elga Prado Vasquez, συντονίστρια του Προγράμματος Σεξουαλικότητας και Αυτονομίας Σώματος του Κινήματος Manuela Ramos, μου είπε τηλεφωνικά ότι η πανδημία άφησε τις πιο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες ακόμη πιο ανυπεράσπιστες από πριν. Στο πλαίσιο των μέτρων αποκλεισμού της χώρας, το Περού έκλεισε βασικές υπηρεσίες και η αποτυχία του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης επιδεινώθηκε. Πολλά κορίτσια, έφηβες και γυναίκες αφέθηκαν να αντιμετωπίσουν μόνες τους τη σωματική και σεξουαλική βία μέσα στα σπίτια τους. Παρόλο που δεν υπάρχει πλέον υποχρεωτικό λοκντάουν στο Περού και οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν ξανανοίξει, είναι ανησυχητικό το τι στατιστικά στοιχεία θα προκύψουν, εάν εφαρμοστεί στο μέλλον ένα λοκντάουν.

Σαν να μην έφτανε αυτό, οι μη ασφαλείς αμβλώσεις αποτελούν πλέον την τρίτη κύρια αιτία μητρικού θανάτου στο Περού, σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση PROMSEX. Γυναίκες όλων των κοινωνικοοικονομικών και εκπαιδευτικών επιπέδων κάνουν αμβλώσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με μια μελέτη σχετικά με τις αμβλώσεις σε ενήλικες γυναίκες, άτομα από μεσαία και χαμηλότερα οικονομικά στρώματα και όσα έχουν δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι πιο πιθανό να κάνουν αμβλώσεις. Συνολικά, σχεδόν μία στις πέντε ενήλικες γυναίκες έκανε άμβλωση μία φορά στη ζωή της. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας του Περού, το 2018 2.480 έφηβες νοσηλεύτηκαν μετά από έκτρωση.

Στο Περού, σχεδόν όλες οι αμβλώσεις ήταν παράνομες από το 1924, εκτός από περιπτώσεις απειλής για τη ζωή ή την υγεία της γυναίκας. Όχι μόνο αυτό: αυτές οι αμβλώσεις τιμωρούνται από το νόμο. Μεταξύ 2000 και 2019, 571 γυναίκες και έφηβες διώχθηκαν για τερματισμό της εγκυμοσύνης τους, από 961 συνολικές αναφερόμενες περιπτώσεις. Σύμφωνα με την Καθολική Οργάνωση για το Δικαίωμα Αποφάσεως, γίνονται 1.000 αμβλώσεις την ημέρα στο Περού.

Παρά αυτά τα στοιχεία, πολύ λίγα πολιτικά κόμματα είχαν στην ατζέντα τους τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα για τις εκλογές, που πραγματοποιήθηκαν στις 11 Απριλίου 2021. Μόνο δύο στα 18 κόμματα περιελάμβαναν προτάσεις για την πρόσβαση σε αντισύλληψη και σετ έκτακτης ανάγκης, το οποίο είναι ένα σύνολο δωρεάν φαρμάκων, που προορίζονται να διασφαλίσουν την υγεία και την ευημερία των θυμάτων σεξουαλικής βίας.

Φαίνεται ότι αυτή η κατάσταση είναι απίθανο να αλλάξει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, που έχει προγραμματιστεί για την Κυριακή, 6 Ιουνίου. Αυτό που ανησυχεί περισσότερο είναι ότι οι δύο υποψήφιοι, που έχουν προχωρήσει στον δεύτερο γύρο, ο Πέδρο Καστίγιο και η Κέικο Φουτζιμόρι, είναι πιο πιθανό να είναι υπέρ της ζωής και κανείς τους δεν έχει σαφή ατζέντα για τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα, που εστιάζονται στο φύλο.

Από τις αναγκαστικές στειρώσεις έως τις αναγκαστικές εγκυμοσύνες, φαίνεται ότι οι γυναίκες του Περού εξακολουθούν να μην έχουν τον έλεγχο του σώματος και της γονιμότητάς τους.