Η απόκτηση ενός λογοτεχνικού βραβείου δε θα σε καταστήσει ελεύθερο: Συνέντευξη με το συγγραφέα και αιτούντα άσυλο Behrooz Boochani

Στιγμιότυπο οθόνης από την ταινία, που καταγράφει τη ζωή του Behrooz Boochani στο στρατόπεδο Μάνους.

Παρόλο που η Αυστραλία είναι χώρα μεταναστών, η σημερινή αντιμετώπισή της προς τους πρόσφυγες και προς τους αιτούντες άσυλο είναι αιτία τόσο για εσωτερική όσο και για διεθνή οργή. Αυτή η κατάσταση ενσαρκώνεται ίσως καλύτερα από τον Behrooz Boochani, έναν Κουρδο-Ιρανό συγγραφέα, σκηνοθέτη και δημοσιογράφο, που είναι επίσης πρόσφυγας. Ο Boochani πέρασε έξι χρόνια στο στρατόπεδο προσφύγων Μάνους. Ενώ το στρατόπεδο, το οποίο βρίσκεται στην Παπούα Νέα Γουινέα, έκλεισε το 2017, ο Boochani μεταφέρθηκε στο Πορτ Μόρεσμπι και το μέλλον του είναι αβέβαιο.

Η αποφασιστικότητα του Boochani να επιβιώσει και να καταθέσει για τις συνθήκες στο στρατόπεδο τον οδήγησε να επιτύχει ένα απίστευτο κατόρθωμα: κρατούσε ένα ημερολόγιο και χρησιμοποίησε μηνύματα WhatsApp για να συναρμολογήσει ένα βραβευμένο βιβλίο απομνημονευμάτων, το “No Friend But the Mountains: Writing from Manus Prison” [Κανένας φίλος εκτός από τα βουνά: Γράφοντας από τη φυλακή Μάνους], το οποίο κέρδισε το Βικτωριανό Βραβείο Λογοτεχνίας και το Βραβείο “Victorian Premier's Prize for Nonfiction” τον Ιανουάριο του 2019.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, και από την ίδια την αφήγηση του Boochani στο βιβλίο του, τουλάχιστον 16 άτομα έχασαν τη ζωή τους σε στρατόπεδα κράτησης. Υπάρχουν πολλά άλλα τεκμηριωμένα παραδείγματα αυτοκτονιών, αυτοτραυματισμού και ακραίας βίας. Οι αναφορές δείχνουν ότι οι κρατούμενοι, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, κοιμούνταν σε μουχλιασμένες σκηνές με ποντίκια και κατσαρίδες και λάμβαναν ανεπαρκή υγειονομική περίθαλψη. Αυτή η βία είναι συνέπεια της πολιτικής υπεράκτιας διαδικασίας της Αυστραλίας, η οποία έχει σχεδιαστεί για να αποτρέψει τους ανθρώπους να έρχονται στην Αυστραλία τιμωρώντας όσους έρχονται με πλοίο αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο.

Εδώ είναι το τρέιλερ μιας ταινίας ντοκιμαντέρ, που φτιάχτηκε με το κινητό τηλέφωνο από τον Behrooz Boochani και  δείχνει το στρατόπεδο Μάνους:

Πρόσφατα μπόρεσα να μιλήσω στον Boochani στα φαρσί χρησιμοποιώντας το WhatsApp. Εδώ είναι μια μεταφρασμένη και επεξεργασμένη εκδοχή της συνέντευξής μου:

Fred Petrossian: Πολλοί θεωρούν ότι οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο θεωρούνται εγκληματίες σε αυτά τα στρατόπεδα κράτησης, ενώ δεν διαπράττουν κανένα έγκλημα. Πιστεύετε ότι ήταν πολύ χειρότερα. Μπορείτε να το εξηγήσετε;

Behrooz Boochani: Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι οι άνθρωποι σε αυτά τα στρατόπεδα δεν είχαν κανένα δικαίωμα. Ενώ οι εγκληματίες στη φυλακή απολαμβάνουν ορισμένα βασικά δικαιώματα, ακόμη και στα χειρότερα συστήματα, όπως το δικαίωμα να κάνουν τηλεφωνήματα, οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο στα στρατόπεδα αυτά στερήθηκαν αυτά τα βασικά δικαιώματα.

Ο χρόνος είναι το πιο σημαντικό πράγμα που περιγράφει αυτό το σύστημα. Οι άνθρωποι, που στέλνονται στη φυλακή, ξέρουν πόσο καιρό είναι η ποινή τους, αλλά εμείς δεν ξέραμε, και δεν γνωρίζουμε πότε μπορούμε να φύγουμε από αυτή τη θέση. Αυτό δημιουργεί πραγματικά ψυχικά βασανιστήρια. Εκτός αυτού, υπάρχει μόνο μία εποχή σε αυτό το νησί. Αυτό είναι πραγματικά ενοχλητικό, διότι δεν αισθάνεσαι το πέρασμα του χρόνου.”

FP: Σε τέτοιες συνθήκες, πώς ήταν δυνατή η αντίσταση;

BB: Υπάρχουν δύο κατηγορίες αντίστασης. Η μία είναι η ατομική, όπως η απεργία πείνας. Οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές προσωπικές μορφές αντίστασης: εγώ άρχισα να γράφω, ένας άλλος καλλιεργούσε ένα κήπο ενός τετραγωνικού μέτρου, ένας τραγουδούσε. Ο αυτοτραυματισμός είναι επίσης μια μορφή αντίστασης: χρησιμοποιώντας το σώμα σου ως το μόνο όπλο σου επειδή ένα σώμα είναι ένα πολιτικό θέμα. Μπορώ να μετρήσω πάνω από 100 φορές όταν οι άνθρωποι το έκαναν αυτό στον εαυτό τους. Και έχει αναφερθεί ως κοινή πρακτική μεταξύ των προσφύγων σε διάφορες εκθέσεις.

Μια άλλη κατηγορία αντίστασης ήταν η συλλογική, ομαδική δράση κατά του συστήματος. Η πιο σημαντική εξέγερση στη φυλακή αυτή ήταν τον Φεβρουάριο του 2014. Και οι δύο πλευρές, οι φύλακες και οι κρατούμενοι, χρησιμοποίησαν βία, οδηγώντας στο θάνατο ενός πρόσφυγα, του Reza Barati. Για δύο εβδομάδες, οι κρατούμενοι διεξήγαγαν ειρηνικές διαδηλώσεις. Η δεύτερη ενέργεια έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 2015, όταν 800 άτομα άρχισαν απεργία πείνας για δύο εβδομάδες. Οι αρχές των στρατοπέδων άρχισαν να χρησιμοποιούν βία, μεταφέροντας κάποιους ηγέτες στη φυλακή, να επιτίθενται σε δύο στρατόπεδα και να χτυπούν πολλούς ανθρώπους. Η τρίτη ενέργεια συνέβη το 2017, όταν οι κρατούμενοι δεν ήθελαν να μετακινηθούν σε νέες τοποθεσίες. Αυτό διήρκεσε 23 ημέρες και ήταν ειρηνικό, αλλά στο τέλος μας επιτέθηκαν και πολλοί τραυματίστηκαν. Το γεγονός ότι ως πρόσφυγες δεχόμαστε επιθέσεις από τους ντόπιους προκαλείται από την αυστραλιανή προπαγάνδα, που μας περιγράφει ως έναν κίνδυνο για την κοινωνία.

FP: Έχετε γράψει ότι η Αυστραλία χρησιμοποίησε τον “παράγοντα του φόβου” για να χωρίσει τους πρόσφυγες και τους ντόπιους. Οι πρόσφυγες παρουσιάστηκαν ως εγκληματίες και οι ντόπιοι ως βάρβαροι. Μήπως αυτή η ρητορική σταματήσει ποτέ να επηρεάζει τους ανθρώπους;

BB: Το σύστημα αυτό βασίζεται στο φόβο και από τις πρώτες μέρες δημιούργησε δυσπιστία και εχθρότητα μεταξύ των ντόπιων και των προσφύγων. Και οι δύο ομάδες έγιναν θύματα αυτού του συστήματος. Αλλά όταν οι πρόσφυγες άρχισαν να πηγαίνουν έξω και να έρχονται σε επαφή με τους ντόπιους, η ρητορική αυτή ξεθώριασε, ενώ η υποψία παρέμεινε.

FP: Γιατί η Αυστραλία αρνείται την προσφορά της Νέας Ζηλανδίας να μεταφέρει 150 πρόσφυγες και την ονόμασε “ευκαιρία μάρκετινγκ για λαθρέμπορους”;

BB: Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Φιλελεύθερο Κόμμα της Αυστραλίας δεν θέλει ποτέ να σταματήσει τα στρατόπεδα κράτησης, για διάφορους λόγους: πρώτον, το Φιλελεύθερο κόμμα χρησιμοποιεί αυτή την πολιτική κράτησης για να φοβίσει τους ανθρώπους στον ανταγωνισμό του με το Εργατικό Κόμμα, λέγοντας βασικά “αν δεν είμαστε εμείς, οι άνθρωποι θα επιστρέψουν”. Αυτό το επιχείρημα είναι ψευδές. Τα σκάφη δεν έρχονται διότι απομακρύνονται με τη βία. Τα στρατόπεδα Μάνους και Ναούρου δεν είχαν αντίκτυπο στην αποτροπή. Υπάρχουν επίσης μεγάλα χρηματικά ποσά που εμπλέκονται σε αυτή την πολιτική κράτησης, με δισεκατομμύρια δολάρια που δαπανώνται σε προγράμματα διαφθοράς. Τέλος, ένας από τους λόγους, για τους οποίους οι άνθρωποι υποφέρουν, είναι ο ρατσισμός και ο σαδισμός.

FP : Πρόσφατα, ένας πρόσφυγας από το Μάνους δήλωσε, ενώ λάμβανε ένα βραβείο για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελβετία, ότι ήταν έκπληκτος για το πώς η κοινή γνώμη δε γνωρίζει τα στρατόπεδα κράτησης της Αυστραλίας. Πώς είναι δυνατόν αυτό; Τι μπορούμε να κάνουμε για να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση;

BB: Συνέχισα να γράφω για έξι χρόνια, μέρα και νύχτα. Η σημαντικότερη πρόκληση είναι ότι αντιμετωπίζουμε μια φιλελεύθερη δυτική κυβέρνηση και αυτό δημιουργεί ένα είδος θετικής εικόνας στην κοινή γνώμη. Υπάρχουν μερικές δημιουργίες τέχνης και λογοτεχνίας στο Μάνους, που θα βρουν το δρόμο τους προς τα έξω και μπορούν να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση. Για παράδειγμα, το βιβλίο μου θα δημοσιευθεί σε 25 χώρες και η ταινία μου θα προβληθεί σε πολλά διεθνή φεστιβάλ. Μέσα από τη γλώσσα της τέχνης, οι άνθρωποι μπορούν να κατανοήσουν το σύστημα καλύτερα από ό,τι μέσω των μέσων ενημέρωσης.

Στην ίδια την Αυστραλία, ο διάλογος γύρω από τα στρατόπεδα είναι πολύ έντονος. Το Εργατικό Κόμμα ισχυρίζεται ότι ο Πίτερ Ντάτον, υπουργός Εσωτερικών της Αυστραλίας, έχασε τον έλεγχο των συνόρων της Αυστραλίας, λέγοντας ότι από το 2014 έχουν φτάσει αεροπορικώς 80.000 άνθρωποι για να ζητήσουν άσυλο. Υπάρχουν επίσης κατηγορίες για διαφθορά, καθώς η πολιτική αυτή απαιτεί δισεκατομμύρια δολάρια για δαπάνες και δημιουργεί επίσης θέσεις εργασίας.

Ενώ ορισμένοι διεθνείς αστέρες και οργανώσεις, όπως ο αστέρας του Χόλιγουντ Ράσελ Κρόου και η Διεθνής Αμνηστία, καταγγέλλουν τις κακοποιήσεις που σημειώνονται, ορισμένοι πολιτικοί χαιρέτισαν επίσης το μοντέλο της Αυστραλίας. Ο Ματέο Σαλβίνι, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ιταλίας, ανέφερε εδώ και πολύ καιρό το μεταναστευτικό σύστημα της Αυστραλίας ως παγκόσμιο ιδανικό. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η επίθεση του Τραμπ σε αιτούντες άσυλο σχεδιάστηκε στην Αυστραλία.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.