Παιδιά-πρόσφυγες που καταφθάνουν στην πόλη Τσινταμπαράντεν τον Ιανουάριο 2023. Φωτογραφία του Khamed Najim, χρήση με άδεια.                                                                                           

Στη μάχη κατά της τρομοκρατίας στο Σαχέλ, ο Νίγηρας παίζει τώρα τον ρόλο του επίλεκτου συνεργάτη της Δύσης. Στον απόηχο της αποχώρησης των γαλλικών στρατευμάτων της Επιχείρησης Barkhane από το Μάλι τον Αύγουστο του 2022 και από την Μπουρκίνα Φάσο τον Μάρτιο του 2023, η χώρα του Mohamed Bazoum, προέδρου από το 2020, αποτελεί τώρα τη νέα βάση των δυτικών δυνάμεων σε αποστολές ασφαλείας στο Σαχέλ.

Βασικά, ο πόλεμος στο Σαχέλ είναι μια πολιτική και θρησκευτική σύγκρουση, η οποία μαίνεται σε σχεδόν δέκα χώρες της Δυτικής Αφρικής, μεταξύ των οποίων το Μάλι, η Μπουρκίνα Φάσο, η Μαυριτανία, η Ακτή Ελεφαντοστού, το Τσαντ, η (βόρεια) Νιγηρία, το (βόρειο) Μπενίν και το (βόρειο) Τόγκο. Ένοπλες δυνάμεις συγκρούονται με τις κυβερνήσεις αυτών των διαφορετικών χωρών.

Το γεγονός ότι ο Νίγηρας υποδέχεται τα γαλλικά στρατεύματα, που έχουν εκδιωχθεί από την Μπουρκίνα Φάσο και το Μάλι, οι συνέπειες της απελευθέρωσης του Γάλλου δημοσιογράφου Olivier Dubois και του Αμερικανού Jeffery Woodke, μέλους ανθρωπιστικής οργάνωσης, που απήχθησαν από ένοπλες ομάδες, και πολλές άλλες ενέργειες ασφάλειας επιβεβαιώνουν την αύξηση της επιρροής του Νίγηρα στην περιοχή. Αλλά οι κρίσεις ασφάλειας στις γειτονικές χώρες επίσης φέρνουν τη χώρα σε δύσκολη θέση.

Παρόλο που ο Νίγηρας αντιμετωπίζει επιθέσεις τζιχαντιστών κατά καιρούς, ωστόσο υποδέχεται καθημερινά χιλιάδες πρόσφυγες από γειτονικές χώρες, και κυρίως από το Μάλι. Από τη στιγμή της αποχώρησης των δυνάμεων Barkhane, το βόρειο Μάλι έχει στην ουσία αποδυναμωθεί και στην περιοχή Μενακά πολλές τοποθεσίες ελέγχονται από τους τρομοκράτες. Η πόλη Μενακά βρίσκεται σχεδόν ολόκληρη στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους στην Ευρύτερη Σαχάρα (IS-GS), γεγονός που μπορεί να προκαλέσει τον αποκλεισμό αυτής της πόλης των περισσοτέρων από 70.000 κατοίκους.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες στις 31 Μαρτίου 2023, περισσότεροι από 20.000 πρόσφυγες από το Μάλι, περίπου 16.000 πρόσφυγες από τον Νίγηρα και πάνω από 3.000 Νιγηριανοί επαναπατρισθέντες καταγράφηκαν στην περιοχή Τάουα, περίπου 375 χλμ βορειοανατολικά της Νιαμέ, πρωτεύουσας της χώρας.

Πρόσφυγες λόγω των συγκρούσεων στο Μάλι και στη Μπουρκίνα Φάσο επίσης γίνονται δεκτοί στην πόλη Τσινταμπαράντεν (125 χλμ βορειονατολικά της πρωτεύουσας) στην περιοχή Τάουα και 480 χλμ βορειοανατολικά της Νιαμέ). Για να γίνει καλύτερα κατανοητό το πλαίσιο μέσα στο οποίο οργανώνεται αυτή η εισροή προσφύγων, το Global Voices πήρε συνέντευξη από τον Khamed Kili Kili Najim, δημοτικό σύμβουλο της Τσινταμπαράντεν, μέσω WhatsApp.

Jean Sovon (JS): Ενώ είναι μια από τις χώρες του Σαχέλ, ο Νίγηρας φαίνεται να επηρεάζεται λιγότερο από τις επιθέσεις των τζιχαντιστών. Πώς το εξηγείτε αυτό;

Khamed Najim (KN) : Il faut saluer la politique du gouvernement nigérien qui à choisi d'être avec tous ces partenaires, européens, américains dans cette guerre contre le terrorisme. Actuellement il demeure le pays le plus sécurisé du sud du Sahara car aucun citoyen nigérien n'a fui le pays pour chercher refuge ailleurs. Récemment j'étais en déplacement au Nord du pays pour voir l'afflux des réfugiés maliens qui arrivent chaque jour à Tchintabaraden. La stabilité politique dont le Niger fait montre et sa coopération avec tous ces partenaires au développement et de lutte contre le terrorisme lui confèrent aussi cet avantage.

Khamed Najim (KN): Πρέπει να χαιρετήσουμε την πολιτική της νιγηριανής κυβέρνησης, η οποία έχει επιλέξει να σταθεί στο πλευρό όλων αυτών των εταίρων, Ευρωπαίων, Αμερικανών, σε αυτόν τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Στην παρούσα φάση, ο Νίγηρας αποτελεί την πιο ασφαλή χώρα της Νότιας Σαχάρας, καθώς ούτε ένας Νιγηριανός υπήκοος δεν έχει αφήσει τη χώρα προκειμένου να ψάξει αλλού ασφαλές καταφύγιο. Πρόσφατα, πήγα στα βόρεια της χώρας για να δω τη μαζική εισροή προσφύγων από το Μάλι, οι οποίοι καταφθάνουν καθημερινά στην Τσινταμπαράντεν. Η πολιτική σταθερότητα την οποία επιδεικνύει ο Νίγηρας, καθώς επίσης και η συνεργασία του με όλους αυτούς τους εταίρους για την ανάπτυξη και τον αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία, του προσδίδουν επίσης αυτό το πλεονέκτημα.

JS: Αυτό το πλεονέκτημα τού επιτρέπει σήμερα να υποδέχεται πρόσφυγες από γειτονικές χώρες. Δεν φοβάστε ότι αυτή η φιλοξενία θα τραβήξει την προσοχή των ένοπλων ομάδων, οι οποίες ίσως να δυσαρεστηθούν με τον Νίγηρα;

KN: Effectivement, nous craignons cela, mais nous n'avons pas le choix. Tchintabaraden est l'une des plus grande commune du Nord du Niger, majoritairement Touaregs. La culture Touareg impose l'obligation à l'hospitalité et le respect des règles internationales. Nous sommes rassurés car l’État du Niger et ses partenaires sont à pied d’œuvre pour contrôler ces réfugiés dès leurs arrivés et de leurs séjours.

KN: Πραγματικά, το φοβόμαστε αυτό, αλλά δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Η Τσινταμπαράντεν είναι μια από τις μεγαλύτερες κοινότητες του βόρειου Νίγηρα, όπου ζει ένας μεγάλος αριθμός Τουαρέγκ. Η κουλτούρα των Τουαρέγκ επιβάλλει την υποχρέωση φιλοξενίας και σεβασμού των διεθνών κανόνων. Έχουμε τη βεβαιότητα ότι το κράτος του Νίγηρα και οι εταίροι του είναι αποφασισμένοι να ασχοληθούν με αυτούς τους πρόσφυγες από τη στιγμή της πρώτης τους άφιξης και καθ'ολη τη διάρκεια της εδώ παραμονής τους.

JS: Υπάρχει κίνδυνος έντασης εξαιτίας της συνύπαρξης τοπικών πληθυσμών και προσφύγων;

KN : Actuellement tous les moyens nécessaires sont mis en œuvre pour apporter à ces familles l'aide nécessaire pour leur survie et permettre à ces milliers d'enfants d'avoir des soins adéquats et l'accès à l'école. Il faut noter que certains sont entrain de partir vers l'Algérie voir la Libye. En ce qui concerne les risques de tensions, cette situation ne fera pas l'objet d'une crise à l'intérieur du Niger. Nous sommes rassurés du moment que les autorités sont constamment sur place en train d'accompagner, de sensibiliser ces réfugiés et la population locale sur la cohésion sociale, le vivre ensemble et la prévention des conflits. Toute belle âme, humaine qui a la piété doit être fière d'aider ses semblables ou ses frères africains. Et c'est ce que nous faisons à Tchintabaraden

KN: Αυτήν τη στιγμή, όλα τα απαραίτητα μέσα είναι διαθέσιμα για να προσφέρουν σε αυτές τις οικογένειες την απαραίτητη βοήθεια για την επιβίωσή τους και για να παράσχουν στα χιλιάδες παιδιά επαρκή φροντίδα και πρόσβαση στο σχολείο. Πρέπει να σημειωθεί ότι κάποιοι είναι σε διαδικασία αναχώρησης για την Αλγερία ή τη Λιβύη. Όσον αφορά τους κινδύνους για ένταση, αυτή η κατάσταση δεν θα πρέπει να αποτελεί πηγή εσωτερικής κρίσης στον Νίγηρα. Είμαστε προς το παρόν βέβαιοι ότι οι Αρχές είναι διαρκώς παρούσες στα σημεία, με τη δέσμευση να συνοδεύουν, να ευαισθητοποιούν αυτούς τους πρόσφυγες και τους τοπικούς πληθυσμούς αναφορικά με την κοινωνική συνοχή, με το πώς να ζεις μαζί με τον άλλον, με την πρόληψη των συγκρούσεων. Κάθε αξιοπρεπής, ευσεβής ψυχή θα πρέπει να αντλεί υπερηφάνια από τη βοήθεια που προσφέρει στους συνανθρώπους μας ή στους Αφρικανούς αδελφούς μας. Και αυτό ακριβώς κάνουμε στην Τσινταμπαράντεν.

JS: Τι στήριξη λαμβάνει ο Νίγηρας από τις δυτικές χώρες, ώστε να αντιμετωπίσει τους τζιχαντιστές;

KN : Dans sa lutte contre les djihadistes, le Niger travaille avec plusieurs partenaires, pas seulement les Occidentaux. Hormis les partenaires comme la France et les États Unis (qui ont déjà deux bases stratégiques dans le pays), il y a aussi la Turquie, l'Inde, la Chine. Tous ces partenaires interviennent dans plusieurs domaines, principalement la défense, la formation, la fourniture des matériels de guerre et le renseignement.

KN: Σε αυτόν τον αγώνα ενάντια στους τζιχαντιστές, ο Νίγηρας συνεργάζεται με πολλούς εταίρους, όχι μόνο με τη Δύση. Εκτός από χώρες όπως η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ( οι οποίες ήδη διαθέτουν δυο στρατηγικές βάσεις στη χώρα), υπάρχει επίσης η Τουρκία, η Ινδία, η Κίνα. Όλοι αυτοί οι εταίροι παρεμβαίνουν σε πολλούς τομείς, κυρίως στην άμυνα, την εκπαίδευση, την προμήθεια πολεμικού υλικού, και την υπηρεσία πληροφοριών.

JS: Αποτελεί αυτό σημάδι αύξησης της ισχύος του Νίγηρα;

KN: Sans doute, cette situation est le signe d'une montée en puissance du Niger. De par le passé, ce sont les pays voisins qui jouissaient de ce privilège au vu de leur position stratégique avec ces grandes puissances. Mais les récentes crises offrent une opportunité à notre pays de se positionner comme grand acteur dans cette lutte contre le terrorisme dans le Sahel. En si peu de temps, il a réalisé des prouesses qui rassurent ces grandes puissances. Nous espérons qu'il fera encore plus que ce qu'il a déjà réalisé dans le Sahel. Les réfugiés qui sont actuellement dans le pays se sentent en sécurité. En plus aucun Nigérien n'a fui son pays pour se réfugier ailleurs.

KN: Αναμφίβολα, αυτή η κατάσταση είναι ένδειξη αύξησης της ισχύος του Νίγηρα. Στο παρελθόν, οι γειτονικές μας χώρες ήταν εκείνες που απολάμβαναν αυτό το προνόμιο λόγω της στρατηγικής τους θέσης με τις μεγάλες δυνάμεις. Αλλά οι πρόσφατες κρίσεις προσφέρουν μια ευκαιρία για τη χώρα μας να τοποθετήσει τον εαυτό της ως μεγάλο παίκτη σε αυτόν τον αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία στο Σαχέλ. Σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, έχει κατορθώσει επιτεύγματα τα οποία καθησυχάζουν αυτές τις μεγάλες δυνάμεις. Ελπίζουμε ότι θα κάνει ακόμα περισσότερα από ό,τι έχει ήδη κατορθώσει στο Σαχέλ. Οι πρόσφυγες τώρα νιώθουν ασφαλείς στη χώρα. Επίσης, ούτε ένας Νιγηριανός δεν έχει φύγει από τη χώρα αναζητώντας άσυλο αλλού.