Εικόνα: Arzu Geybullayeva

Η Σαλομέ Ζουραμπισβίλι, η Πρόεδρος της Γεωργίας, θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με πολιτική δίωξη λόγω της απόφασής της να προχωρήσει στην ευρωπαϊκή της περιοδεία για να υποστηρίξει την προσπάθεια της Γεωργίας για ένταξη στην ΕΕ. Το κυβερνών κόμμα Γεωργιανό Όνειρο διεξάγει εκστρατεία για την παραπομπή της Προέδρου και προσπαθεί ενεργά να σαμποτάρει την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Σε μια ομιλία προς το έθνος στις 7 Σεπτεμβρίου, η Ζουραμπισβίλι είπε ότι δεν είχε καμία πρόθεση να παραιτηθεί.

Ξεχωριστά, το κυβερνών Γεωργιανό Όνειρο δεσμεύτηκε να μηνύσει την Πρόεδρο στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Το Γεωργιανό Όνειρο ισχυρίζεται ότι η Πρόεδρος Ζουραμπισβίλι ενήργησε κατά παράβαση του Άρθρου 52 του Συντάγματος της Γεωργίας, το οποίο ορίζει ότι ο/η Πρόεδρος μπορεί να ασκεί αντιπροσωπευτικές εξουσίες στις εξωτερικές σχέσεις μόνο με τη συγκατάθεση της κυβέρνησης.

Το Γεωργιανό Όνειρο απαγόρευσε στην Πρόεδρο διεθνείς επισκέψεις, αλλά η Πρόεδρος αποφάσισε να ξεκινήσει την περιοδεία ανεξάρτητα από την απαγόρευση και έφυγε από τη Γεωργία για την Ευρώπη στις 30 Αυγούστου. Όταν κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες της συνάντησής της με τον Γερμανό ομόλογό της Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, το κόμμα είπε ότι η πρόεδρος «παραβιάζει κατάφωρα το σύνταγμα» και δεν είχε εξουσιοδότηση να συναντηθεί με Ευρωπαίους ηγέτες.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο πρέπει να διαπιστώσει ότι υπήρξε πράγματι παραβίαση του άρθρου 52, διαφορετικά η διαδικασία θα τερματιστεί, όπως εξήγησε ο Λεβάν Αλαπισβίλι, δικηγόρος και ειδικός σε θέματα συνταγματολογίας, σε συνέντευξή του στο Jam News. Εάν το δικαστήριο κρίνει έγκυρη την υποτιθέμενη παράβαση, τότε το επόμενο βήμα είναι να ψηφίσει το κοινοβούλιο την απόφαση. Η δίωξη της προέδρου απαιτεί 100 κοινοβουλευτικές ψήφους από τις 170. Επί του παρόντος, το κυβερνών Γεωργιανό Όνειρο κατέχει 84 έδρες.

Τα κόμματα της γεωργιανής αντιπολίτευσης και πολλά μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έσπευσαν να καταγγείλουν την κίνηση του κυβερνώντος Γεωργιανού ονείρου να παραπέμψει την Πρόεδρο. Σε κοινή δήλωση, οργανώσεις της Γεωργίας, συμπεριλαμβανομένου του Ιδρύματος Ανοιχτής Κοινωνίας της Γεωργίας και της Transparency International, ανέφεραν: «Η απόφαση του Γεωργιανού Ονείρου να ξεκινήσει τη διαδικασία μομφής κατά της Προέδρου της Γεωργίας αποτελεί επίθεση στις φιλοδοξίες της χώρας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Ένα αυξανόμενο ρήγμα

Το αξίωμα του προέδρου της Γεωργίας έχει μικρή εξουσία και περιορίζεται κυρίως σε αντιπροσωπευτικά καθήκοντα, ενώ η πλειοψηφία των εξουσιών ανήκει στο κοινοβούλιο και τον πρωθυπουργό. Μόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία η Πρόεδρος Ζουραμπισβίλι, πήρε μια πιο επικριτική θέση εναντίον του κυβερνώντος κόμματος. Επικρίνει τακτικά τη ρητορική του κυβερνώντος κόμματος για τον συνεχιζόμενο πόλεμο και τις προθέσεις της Ρωσίας.

Όταν χιλιάδες Γεωργιανοί βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τον νόμο για ξένους πράκτορες που επέβαλε η κυβέρνηση, η Πρόεδρος Ζουραμπισβίλι τάχθηκε στο πλευρό του λαού και της αντιπολίτευσης. Οι δηλώσεις της, που ακολούθησαν στον απόηχο των διαδηλώσεων, ήταν έντονα διατυπωμένες και επικριτικές για το κυβερνών Γεωργιανό Όνειρο. Όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να αποκαταστήσει τις πτήσεις με τη Ρωσία, η πρόεδρος εξέδωσε μια δήλωση, στην οποία καταδίκασε την απόφαση. Μια άλλη κίνηση, που έφερε την Πρόεδρο σε αντίθεση με την κυβέρνηση, ήταν η απόφασή της να δώσει χάρη σε έναν εξέχοντα δημοσιογράφο της αντιπολίτευσης, τον Νικολόζ Γκβαραμιά, τον Ιούνιο του 2023, ο οποίος καταδικάστηκε σε τριάμισι χρόνια φυλάκιση τον Μάιο του 2022.

Το αν το κυβερνών Γεωργιανό Όνειρο θα καταφέρει να παραπέμψει την πρόεδρο μένει να φανεί. Σύμφωνα με τον συνταγματολόγο Λεβάν Αλαπισβίλι: «Το Γεωργιανό Όνειρο αντιμετωπίζει ένα δύσκολο έργο να αποδείξει ότι η πρόεδρος έχει παραβιάσει το σύνταγμα». Στις 11 Σεπτεμβρίου 2023, ένα κόμμα της αντιπολίτευσης το Lelo, δήλωσε ότι ξεκίνησε διαβουλεύσεις για την παραπομπή του πρωθυπουργού Ιρακλί Γκαριμπασβίλι από το κυβερνών Κόμμα του Γεωργιανού Ονείρου. Η ανακοίνωση ήρθε, αφότου το τοπικό τηλεοπτικό κανάλι TV Pirveli μετέδωσε έρευνα σχετικά με ένα προσωπικό ταξίδι, που έκανε ο Πρωθυπουργός τον Αύγουστο στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω Μονάχου της Γερμανίας, ισχυριζόμενος ότι ο Γκαριμπασβίλι χρησιμοποίησε κρατικούς πόρους για το ταξίδι.

Οι φιλοδοξίες της Γεωργίας για την ΕΕ

Λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Γεωργία ανακοίνωσε το σχέδιό της να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έκτοτε, το κυβερνών κόμμα Γεωργιανό Όνειρο βρέθηκε σε δυσκολίες μετά από μια σειρά από αποφάσεις, δηλώσεις και επικρίσεις κατά της Δύσης. Η κυβέρνηση έχει επίσης αλλάξει θέση για τις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μόλις τον Μάιο του 2023, ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Γκαριμπασβίλι παρευρέθηκε στη συνάντηση του Συνασπισμού Πολιτικής Δράσης των Συντηρητικών (CPAC) στη Βουδαπέστη, όπου ο πολιτικός επιτέθηκε εναντίον των ατόμων ΛΟΑΤΚ+, ισχυριζόμενος ότι διέδιδαν προπαγάνδα ενάντια στις «παραδοσιακές οικογενειακές αξίες» της χώρας. Αλλά δεν είναι μόνο η αντι-ΛΟΑΤΚ+ στάση της κυβέρνησης ή η επιδείνωση του ιστορικού όσον αφορά τις ελευθερίες και τη δημοκρατία, που προσελκύουν τη διεθνή προσοχή. Το Γεωργιανό Όνειρο έκανε επίσης σημαντικές αλλαγές στη σχέση του με τη Ρωσία, από τότε που η τελευταία εισέβαλε στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων με την επανέναρξη των πτήσεων από και προς τη Ρωσία τον Μάιο του 2023 και επιτρέποντας σε αξιωματούχους, στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις, και στις οικογένειές τους να περάσουν στη Γεωργία.

Επίσης τον Μάιο, ενώ συμμετείχε σε μια διάσκεψη για την ασφάλεια στην Μπρατισλάβα, ο Γεωργιανός πρωθυπουργός Γκαριμπασβίλι κατηγόρησε ανοιχτά την Ουκρανία ότι ήταν ο κύριος λόγος, για τον οποίο ξεκίνησε ο πόλεμος. «Δεν θέλω να παραθέσω τις δηλώσεις της ρωσικής κυβέρνησης, αλλά ένας από τους λόγους ήταν η βούληση και η αποφασιστικότητα της Ουκρανίας να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Επομένως, βλέπουμε τις συνέπειες», είπε ο Γκαριμπασβίλι. Κατά τη διάρκεια της ίδιας διάσκεψης, επιτέθηκε και στην ΕΕ, επικρίνοντας το θεσμικό όργανο για την παραχώρηση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία και τη Μολδαβία, ενώ αρνήθηκε το ίδιο καθεστώς στη Γεωργία. Ο Πρωθυπουργός ισχυρίστηκε ότι η Γεωργία ήταν μπροστά από τα άλλα δύο έθνη όσον αφορά τις «μεταρρυθμίσεις, τις επιδόσεις κλπ κλπ».

Ορισμένοι αναλυτές αμφισβήτησαν την απόφαση, αναρωτώμενοι εάν η Ρωσία έχει τη δική της οπτική γωνία για την άρση των απαιτήσεων βίζας των Γεωργιανών και την επανέναρξη των πτήσεων. «Το πιο προφανές κίνητρο, σε αυτή την περίπτωση, θα ήταν να δημιουργηθεί μια σφήνα μεταξύ της Γεωργίας – η οποία φιλοδοξεί να ενταχθεί τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ – και στη Δύση», έγραψε ο δημοσιογράφος Βλαντιμίρ Σολόβιοφ στην επισκόπηση του Carnegie Endowment for International Peace. Ο Σολόβιοφ πρότεινε επίσης ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εκμεταλλεύεται τις εντάσεις μεταξύ της Γεωργίας και των δυτικών συμμάχων της, επηρεάζοντας τις σχέσεις της Γεωργίας με την Ουκρανία και εργάζεται για να διατηρήσει το κυβερνών Γεωργιανό Όνειρο στην εξουσία για όσο το δυνατόν περισσότερο.

Όλα αυτά παραμένουν σημεία ανησυχίας εντός της ΕΕ. Μετά τη συνάντηση με τον Ζουραμπισβίλι στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ επανέλαβε τις προηγούμενες παρατηρήσεις της ΕΕ ότι, όσο η κυβέρνηση συνεχίζει μεταρρυθμίσεις στη «δικαιοσύνη, την αποολιγαρχία και την καταπολέμηση της διαφθοράς και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης», η ΕΕ θα παραμείνει προσηλωμένη στη στήριξη της Γεωργίας στο καθεστώς υποψηφιότητας.

Welcomed President @Zourabichvili_S‘s commitment to advance on 🇪🇺 path: You have 🇪🇺's full support.

EUCO's decision to grant 🇬🇪 EU perspective is historic opportunity.

Further reforms needed – justice, depolarisation, deoligarchisation. And building inclusive political culture. pic.twitter.com/IoKFIYrhiV

— Charles Michel (@CharlesMichel) September 1, 2023

Χαιρέτισα τη δέσμευση του Προέδρου @Zourabichvili_S να προχωρήσει στην ευρωπαϊκή πορεία: Έχετε την πλήρη υποστήριξη της ΕΕ.

Η απόφαση της EUCO να χορηγήσει στη Γεωργία ευρωπαϊκή προοπτική είναι ιστορική ευκαιρία.

Απαιτούνται περαιτέρω μεταρρυθμίσεις – δικαιοσύνη, αποπόλωση, αποολιγαρχία. Και οικοδόμηση πολιτικής κουλτούρας χωρίς αποκλεισμούς. pic.twitter.com/IoKFIYrhiV

Ωστόσο, οι κίνδυνοι ενίσχυσης των δεσμών με τη Ρωσία θα μπορούσαν να απειλήσουν τις φιλοδοξίες του Γεωργιανού Ονείρου να παραμείνει στην εξουσία. Σύμφωνα με τον Alexander Atasuntsev, έναν ανεξάρτητο δημοσιογράφο που ειδικεύεται στις μετασοβιετικές υποθέσεις: «Συνολικά, τα κέρδη του Γεωργιανού Ονείρου από την προσέγγιση με τη Μόσχα είναι αρκετά νεφελώδη, ενώ οι κίνδυνοι είναι πολύ πραγματικοί». Ο Atasuntsev λέει ότι οι κίνδυνοι αντικατοπτρίζονται σε μια σειρά «παράλογων και αναγκαστικών αποφάσεων», που έλαβε πρόσφατα το Γεωργιανό Όνειρο. Η προσπάθεια να περάσει ο ίδιος ο νόμος για τους «ξένους φορείς» της Γεωργίας στις αρχές Μαρτίου 2023 είναι μία εξ αυτών. Μετά από μέρες μαζικών διαδηλώσεων, η κυβέρνηση του Γεωργιανού Ονείρου ανακοίνωσε ότι θα ακυρώσει το νομοσχέδιο, σε μια σημαντική νίκη για τους εργαζόμενους της κοινωνίας των πολιτών και τους διαδηλωτές. Μια άλλη αμφισβητήσιμη απόφαση του Γεωργιανού Ονείρου ήταν να αποχωρήσει από το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών μετά την κριτική του τελευταίου για την απόφαση του κυβερνώντος κόμματος να συμμετάσχει στη Διάσκεψη Συντηρητικής Πολιτικής Δράσης (CPAC) στην Ουγγαρία στις αρχές Μαΐου.