Ταξίδια: Extreme sport για τους Αφρικανούς

Ιχνογραφία της Αφρικής από την Natasha Sinegina (CC BY-SA 4.0). Φωτογραφίες από σελίδες βίζας από τον Jon Evans (CC BY 2.0). Μοντάζ: Georgia Popplewell.

Το 2019, απορρίφθηκε το αίτημα για βίζα στην Temitayo Olofinlua, Νιγηριανή συγγραφέα και ακαδημαϊκό, η οποία θα παρακολουθούσε την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για τις Αφρικανικές Σπουδές στο Εδιμβούργο. Η Βρετανική Ύπατη Αρμοστεία στη Νιγηρία δήλωσε ότι δεν «ήταν πεπεισμένοι» ότι η Olofinlua θα έφευγε από το Ηνωμένο Βασίλειο στο τέλος του ταξιδιού της.

Η αλήθεια είναι η εξής: Κουράστηκα.

Η άρνηση βίζας ακυρώθηκε αργότερα από το Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Olofinlua πήγε στο συνέδριο και από τότε επέστρεψε στη Νιγηρία.

Άλλοι δεν ήταν τόσο τυχεροί. Τον Απρίλιο του 2019, οι βρετανικές Αρχές έκδοσης θεωρήσεων εισόδου απέτρεψαν 24 από 25 Αφρικανούς επιστήμονες, που ασχολούνταν με μολυσματικές ασθένειες, να συμμετάσχουν μαζί με συναδέλφους τους σε διάφορες εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής για την Αφρική του London School of Economics. Άνθρωποι, στους οποίους έχουν επενδυθεί τα περισσότερα και βρίσκονται στην καλύτερη θέση για να καταπολεμήσουν το πρόβλημα των ασθενειών στην ήπειρό τους, αποκλείστηκαν από τη συμμετοχή τους σε μια εκδήλωση σχετικά με την “πρόκληση της ετοιμότητας για πανδημία“.

Το LSE θα πραγματοποιήσει την επόμενη Σύνοδο Κορυφής για την Αφρική όχι στο Λονδίνο, αλλά στο Βέλγιο λόγω της ευκολίας εξασφάλισης βίζας για τους Αφρικανούς εκεί και επειδή πολλοί Αφρικανοί προσκεκλημένοι αρνούνται τώρα να περάσουν από την ταπεινωτική διαδικασία υποβολής βίζας στη Μεγάλη Βρετανία.

“Δε θα γυρίσεις πίσω!”

Η απαγόρευση εισόδου σε Αφρικανούς σε ορισμένες χώρες δεν είναι απλά ταπεινωτική, αλλά και τονίζει το θεσμικό ρατσισμό, που στηρίζει την αντίληψη ότι δεν υπάρχει εμπιστοσύνη σε Αφρικανούς επαγγελματίες και καλλιτέχνες ότι θα υπακούσουν τη νομοθεσία.

Το άρθρο 13 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δηλώνει ότι «καθένας έχει το δικαίωμα να εγκαταλείψει οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της δικής του, και να επιστρέψει στη χώρα του». Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι ότι χωρίς διαβατήριο και έγκυρη βίζα, αυτό το δικαίωμα δεν ασκείται εύκολα. Και η ευκολία απόκτησης βίζας διαφέρει ανάλογα με την εθνικότητα. Στον δείκτη Henley Passport του 2019, η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη κατέχουν την πρώτη θέση για πρόσβαση στις περισσότερες χώρες, ενώ η Αγκόλα, η Αίγυπτος και η Αϊτή βρίσκονται τελευταίες στον κατάλογο.

Η Κενυάτισσα συγγραφέας Ciku Kimeria περιγράφει την αγανάκτηση του να ζει κανείς χωρίς “προνόμιο διαβατηρίου“. Σημειώνει ότι ακόμη και μια βίζα δεν εγγυάται είσοδο, επειδή “έχεις ούτως ή άλλως να αντιμετωπίσεις το δύστροπο υπάλληλο του γραφείου μετανάστευσης, που θα ρωτήσει ύποπτα: “Και τι θα κάνεις εδώ;”. Αν η απάντηση σε αυτή την ερώτηση δεν ικανοποιήσει τον υπάλληλο, οι επισκέπτες μπορεί ξαφνικά να βρεθούν να περπατάνε ξανά προς την πύλη αναχωρήσεων.

Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή την αδικία με τις βίζες. Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για αμοιβαιότητα στις βίζες. Αν εφαρμόζετε αυτούς τους κανόνες στους Ουγκαντιανούς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, οι ίδιοι κανόνες πρέπει να ισχύουν για τους αλλοδαπούς που επισκέπτονται την Ουγκάντα. Ως εδώ. Και κάτι άλλο. Αφρική, ήρθε η ώρα να καταργήσεις τις βίζες για να επισκεπτόμαστε αλλήλους.

Για τους Αφρικανούς που ταξιδεύουν εκτός ηπείρου, η αίτηση για βίζα αφήνει το αίσθημα ότι πρέπει να προσφέρεις θυσίες σε έναν οργισμένο θεό. Ο Adéṣinà Ayẹni (Ọmọ Yoòbá), διαχειριστής μεταφράσεων του Global Voices Yoruba, αναφέρει την πρόσφατη εμπειρία του, όταν προσπάθησε να βγάλει βίζα για τη Λισαβόνα της Πορτογαλίας για τη διάσκεψη κορυφής Creative Commons του 2019:

It was the greatest news of my life when I received a mail to deliver a keynote address at the 2019 CC Summit in Lisbon. . . . On April 18, 2019, some days to my birthday, I submitted my visa application to attend the Lisbon summit at the VFS Global office in Lekki, Lagos. The summit was slated for May 9-11, 2019, but visa processing takes a minimum 15 days.

On the day I was to depart for Portugal, I still [hadn’t] received my passport. . . . 11 days after the summit elapsed, I received a text from the VFS for collection of my passport. My people say, inú dídùn l’ó ń mú orí yá (you cannot be at your best when sad). It is one thing that I was not given a visa to attend the summit, another is that the huge scholarship grant to attend the summit went down the drain, wasted. I am miserable because I have not been able to refund the scholarship due to the Central Bank of Nigeria’s policy on wire transfers. It is excruciatingly painful that my right to associate as a free citizen of the global village was violated. I was stripped of my voice!

Ήταν τα καλύτερα νέα της ζωής μου, όταν έλαβα ένα mail που με προσκαλούσε να απευθύνω ομιλία στη Διάσκεψη Κορυφής Creative Commons στη Λισαβώνα το 2019…Στις 18 Απριλίου 2019, κοντά στα γενέθλιά μου, υπέβαλα την αίτηση για βίζα για να παρευρεθώ στο συνέδριο στη Λισαβώνα στο παγκόσμιο παράρτημα VFS στο Λέκκι του Λάγος. Η διάσκεψη κορυφής ήταν για τις 9-11 Μαΐου 2019, αλλά οι διαδικασίες της βίζας παίρνουν τουλάχιστον 15 μέρες.

Τη μέρα που ήταν να φύγω για Πορτογαλία, ακόμη δεν είχα πάρει στα χέρια μου το διαβατήριό μου…11 ημέρες μετά το τέλος του συνεδρίου, έλαβα μήνυμα από το VFS για την παραλαβή του διαβατηρίου μου. Ο λαός μου λέει  inú dídùn l’ó ń mú orí yá (άμα στενοχωριέσαι, δεν είσαι ποτέ καλός). Πρώτον δε μου δόθηκε βίζα για να παρακολουθήσω το συνέδριο, δεύτερον η τεράστια υποτροφία που είχα κερδίσει για να παρακολουθήσω το συνέδριο πήγε στράφι. Είμαι απογοητευμένος γιατί δεν έχω καταφέρει να επιστρέψω την υποτροφία λόγω της πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας της Νιγηρίας για τη μεταφορά χρημάτων. Είναι εξοργιστικά οδυνηρό το γεγονός ότι παραβιάστηκε το δικαίωμά μου να συναντηθώ με άλλους ανθρώπους ως ελεύθερος πολίτης του παγκόσμιου χωριού. Μου στέρησαν τη φωνή μου!

Για τους Αφρικανούς που ταξιδεύουν εντός Αφρικής: Πικρή ειρωνεία

Είναι δύσκολο για τους Αφρικανούς να ταξιδέψουν εκτός Αφρικής, αλλά είναι εξίσου καταθλιπτικά και τα ταξίδια εντός ηπείρου. Πολίτες πολλών χωρών στον παγκόσμιο Βορρά μπορούν να ταξιδέψουν στις περισσότερες χώρες της Αφρικής χωρίς βίζα ή με λίγους περιορισμούς, αλλά η πλειοψηφία των Αφρικανών χρειάζεται βίζα για να ταξιδέψει στις μισές και παραπάνω αφρικανικές χώρες.

Η Νιγηριανή Rosemary Ajayi, μέλος της κοινότητας του Global Voices, σκιαγραφεί τον “αγώνα των Αφρικανών που ταξιδεύουν εντός Αφρικής”:

I am happy that we, and many others, are highlighting the challenges Africans face getting Western visas. This doesn't annoy me as much as the struggles of Africans travelling within Africa. At RightsCon in Tunis, and GlobalFact in Cape Town, I took the time to ask Africans if they had needed visas. Just this weekend, I learnt of a Nigerian journalist who was unable to attend GlobalFact because he didn't have a visa. Let's not talk about how most of the African delegates at RightsCon had to fly out of Africa first, in order to get to Tunis. Last month, I met an East African journalist applying for a visa to Nigeria. He was asked to supply the driver's license of the professional driver picking him up from the airport!

Είμαι χαρούμενη που, μαζί με πολλούς άλλους, αναδεικνύουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Αφρικανοί κατά την απόκτηση βίζας για τη Δύση. Αυτό δε με ενοχλεί τόσο, όσο ο αγώνας των Αφρικανών, όταν ταξιδεύουν εντός Αφρικής. Στο συνέδριο RightsCon στην Τύνιδα και στο GlobalFact στο Κέιπ Τάουν, ξόδεψα λίγο χρόνο και ρώτησα τους υπόλοιπους Αφρικανούς αν είχε χρειαστεί να βγάλουν βίζα. Μόλις αυτό το Σαββατοκύριακο, έμαθα για ένα Νιγηριανό δημοσιογράφο, που δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στο RightsCon, επειδή δεν είχε βίζα. Ας μη μιλήσουμε για το πώς οι περισσότεροι από τους Αφρικανούς εκπροσώπους στο RightsCon κατάφεραν να φτάσουν στην Τύνιδα πετώντας με ανταπόκριση πτήσεων εκτός Αφρικής. Τον προηγούμενο μήνα, γνώρισα ένα δημοσιογράφο από την Ανατολική Αφρική, ο οποίος είχε κάνει αίτηση για βίζα για τη Νιγηρία. Του ζητήθηκε να υποβάλει το δίπλωμα οδήγησης του επαγγελματία οδηγού, ο οποίος θα τον παραλάμβανε από το αεροδρόμιο!

Όπως τονίζει η Rosemary, τα ενδοηπειρωτικά ταξίδια περιπλέκονται συχνά ακόμα περισσότερο, όταν πρέπει οι ταξιδιώτες να πάρουν μια πτήση εκτός ηπείρου για έναν προορισμό εντός Αφρικής.

Στο περιφερειακό φόρουμ της IATA στην Άκρα τον Ιούνιο, ο Αντιπρόεδρος της Γκάνας Δρ. Μαχαμουντού Μπαούμια εξέφρασε τη θλίψη του για το γεγονός ότι “ένας επιχειρηματίας από τη Φριτάουν της Σιέρα Λεόνε, για παράδειγμα, πρέπει να ταξιδέψει σχεδόν δυο ημέρες για να φτάσει στην Μπανζούλ, πρωτεύουσα της Γκάμπια, σχεδόν μέσω τρίτης χώρας, για ένα ταξίδι που σε ευθεία πορεία δεν κρατά πάνω από μια ώρα”.

Οι σύνθετες διαδρομές πτήσεων επιβαρύνονται στη συνέχεια από το εξαιρετικά υψηλό κόστος των αεροπορικών ενδοηπειρωτικών ταξιδιών.

Ήθελα να πάω στην Ακτή Ελεφαντοστού την προηγούμενη εβδομάδα. Μπήκα στη σελίδα wakanow, η φτηνότερη πτήση ήταν 380k. Το Λάγος-Νέα Υόρκη είχε 360k.

Αληθεύει ότι οι Αφρικανοί δε γυρίζουν πίσω στην πατρίδα τους;

Επιχείρηση διάσωσης κοντά στα Κανάρια Νησιά το 2006. Φωτογραφία: Δίκτυο Noborder. (CC BY 2.0)

Μεταξύ 2010-2017, μετανάστες από τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής αντιπροσώπευαν τον μεγαλύτερο μεταναστευτικό πληθυσμό παγκοσμίως μετά τη Συρία. Πολλοί Αφρικανοί εγκαταλείπουν τις χώρες τους για να γλιτώσουν από τη φτώχεια ή τις βίαιες συγκρούσεις, αναζητούν άσυλο, καθεστώς πρόσφυγα ή μόνιμη κατοικία στη Βόρεια Αμερική ή την Ευρώπη. Μια μελέτη της Pew Research το 2018 αναφέρει ότι ο αριθμός των μεταναστών από την υποσαχάρια Αφρική “αυξήθηκε κατά 50% ή περισσότερο μεταξύ 2010 και 2017, σημαντικά υψηλότερος από το μέσο όρο της παγκόσμιας αύξησης κατά 17% για την ίδια περίοδο”.

Οι Αφρικανοί της υποσαχάριας Αφρικής επίσης μεταναστεύουν σε χώρες σε μεγάλη κλίμακα. Το 2014, περισσότεροι από 170.000 μετανάστες χωρίς νόμιμα έγγραφα πέρασαν τη Μεσόγειο προς την Ιταλία. Πολλοί προέρχονταν από την υποσαχάρια Αφρική. Το Δεκέμβριο του 2018, η αστυνομία της Βραζιλίας διέσωσε 25 πολίτες χωρών της υποσαχάριας Αφρικής, που είχαν «παραμείνει στη θάλασσα για πάνω από ένα μήνα» στον Ατλαντικό Ωκεανό. Οι ταξιδιώτες είχαν πληρώσει “εκατοντάδες δολάρια το κεφάλι” για το ταξίδι από το Πράσινο Ακρωτήριο. Τον Ιούνιο του 2019, η Αμερικανική Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων στο Ντελ Ρίο του Τέξας στις ΗΠΑ συνέλαβε περισσότερους από 500 Αφρικανούς από τη Δημοκρατία του Κονγκό, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και την Ανγκόλα, επειδή προσπάθησαν να περάσουν στις ΗΠΑ μέσω του ποταμού Ρίο Γκράντε.

Ενώ τα κυρίαρχα αφηγήματα στα ΜΜΕ διαιωνίζουν την Αφρική ως ήπειρο μαζικής μετανάστευσης, που προκαλείται από φτώχεια ή βίαιες συγκρούσεις, οι Marie-Laurence Flahaux και Hein De Haas, μελετητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, αντιστοίχως, αμφισβητούν αυτό το στερεότυπο.

Οι Flahaux και De Haas υποστηρίζουν ότι αυτά τα αφηγήματα διαδίδονται όχι μόνο από “τα μέσα και τους πολιτικούς”, αλλά και από τους μελετητές. Η έρευνά τους δείχνει ότι η μετανάστευση από την ήπειρο είναι πολυεπίπεδη και καθοδηγείται από παγκόσμιες “διαδικασίες ανάπτυξης και κοινωνικής μεταμόρφωσης”, που έχουν αυξήσει τις “ικανότητες και τις φιλοδοξίες” των Αφρικανών να μεταναστεύσουν, όπως και μετανάστες από άλλα μέρη του κόσμου.

Αυτές οι στερεότυπες αφηγήσεις συχνά επηρεάζουν την πολιτική για τις αιτήσεις βίζας. Οι Αρχές των περισσότερων χωρών υποθέτουν ότι όλοι οι Αφρικανοί που ταξιδεύουν δε θα επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους, αφήνοντας τους Αφρικανούς αιτούντες βίζα να φέρουν το βάρος της απόδειξης.

Το να καταφέρουν τα μη αφρικανικά κράτη να υιοθετήσουν μια πιο λεπτή προσέγγιση, όσον αφορά τις εγκρίσεις βίζας για Αφρικανούς υπηκόους, είναι μια μακρά μάχη. Εν τω μεταξύ, τα αφρικανικά έθνη μπορούν να αναλάβουν δράση για τη βελτίωση της κινητικότητας σε όλη την ήπειρο. Ένα κοινό αφρικανικό διαβατήριο είναι ένα βήμα. Αλλά δεν αρκεί. Η Ενιαία Αγορά Αφρικανικών Αερομεταφορών (SAATM) και η Ευρωπαϊκή Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών, που ξεκίνησαν πέρυσι το 2018, έθεσαν τις βάσεις για ορισμένες από αυτές τις αλλαγές, αλλά η εκτεταμένη εφαρμογή εξακολουθεί να αποτελεί μακρινό στόχο.

Εν τω μεταξύ, ένας Αφρικανός, που θα τολμήσει να ταξιδέψει, πρέπει να υποστεί σκληρή ταπείνωση, όταν ταξιδεύει εκτός Αφρικής. Ή να καταρρεύσει εντελώς η ψευδαίσθηση που έχει περί αφρικανικής ενότητας, άμα περάσει τις σκληρές επίσης συνθήκες των ενδοηπειρωτικών ταξιδιών. Είτε έτσι είτε αλλιώς, οι θεοί της βίζας απαιτούν περισσότερες θυσίες, ενώ παραμένουν σθεναρά αδιάλλακτοι.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.