Παλαιστίνιοι στη Λωρίδα της Γάζας κυματίζουν την παλαιστινιακή σημαία. Φωτογραφία: Hosny Salah μέσω Pixabay, χωρίς δικαιώματα.

Η Λωρίδα της Γάζας, μια φτωχή παλαιστινιακή επικράτεια με υπερπληθυσμό, διακυβερνείται από ηγέτες της Χαμάς, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην πανδημία COVID-19. Η Δυτική Όχθη, όπου η Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή κατέχει την εξουσία υπό τη σημαία του Μαχμούντ Αμπάς, αντιμετωπίζει παρόμοια κατάσταση.

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και στα δύο μέρη λόγω πολύ συγκεντρωμένου πληθυσμού με πολύ περιορισμένες οικονομικές ευκαιρίες.

Στις 5 Μαρτίου 2020, η Δυτική Όχθη ανέφερε τα πρώτα της κρούσματα COVID-19. Έως τις 30 Απριλίου, έχουν αναφερθεί περίπου 340 κρούσματα και 2 θάνατοι.

Στις 22 Μαρτίου, η Λωρίδα της Γάζας ανέφερε δύο κρούσματα, που αφορούσαν άτομα, που επέστρεφαν από το Πακιστάν, προκαλώντας φόβους για πιθανή ανθρωπιστική κρίση. Έως τις 30 Απριλίου, τα περιστατικά έχουν αυξηθεί σε 12, αυξάνοντας τον φόβο ότι ο ιός θα μπορούσε να εξαπλωθεί, αν και μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι.

Οι τοπικές Αρχές έλαβαν γρήγορα και άμεσα μέτρα για να επιβραδύνουν την εξάπλωση του ιού. Με αυξανόμενα κρούσματα στο γειτονικό Ισραήλ, απαγορεύθηκαν μαζικές συγκεντρώσεις. Το Υπουργείο Υγείας προέτρεψε τους κατοίκους της Γάζας να φορούν μάσκες, αν και χωρίς επιβολή.

Οι Αρχές στη Γάζα επέβαλαν επίσης μερική απαγόρευση ταξιδιού και από τα τέλη Μαρτίου όλα τα άτομα, που επιστρέφουν στη Γάζα, υποχρεούνται να παραμείνουν σε καραντίνα για 21 ημέρες. Για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής, έχουν δημιουργηθεί προσωρινά κέντρα καραντίνας για να φιλοξενήσουν τους επαναπατριζόμενους:

#Coronavirus quarantine center being built in Gaza pic.twitter.com/BPoWZ87lV0

— Asaad Hanna (@AsaadHannaa) March 24, 2020

Κέντρο καραντίνας για τον κορωνοϊό χτίζεται στην Γάζα

Οι παλαιστινιακές Αρχές έκλεισαν όλα τα τεμένη και επέβαλαν μέτρα κοινωνικής απόστασης. Στις 23 Απριλίου, ένας Παλαιστίνιος καταδικάστηκε σε φυλάκιση έξι μηνών για παραβίαση μέτρων καραντίνας.

Στη Δυτική Όχθη, σύμφωνα με τις παλαιστινιακές Αρχές, οι εργαζόμενοι, που επιστρέφουν από το Ισραήλ, είναι η κύρια πηγή μολύνσεων, αποτελώντας τουλάχιστον το ένα τρίτο όλων των αναφερόμενων κρουσμάτων. Περίπου 150.000 Παλαιστίνιοι εργάτες επέστρεψαν στα παλαιστινιακά εδάφη και μπήκαν σε καραντίνα μόνοι τους.

Συμπίπτοντας με την έναρξη του ιερού μήνα του Ραμαζανιού στις 24 Απριλίου, 8.000 εργαζόμενοι επέστρεψαν από το Ισραήλ μέσω συνοριακών σημείων ελέγχου προκαλώντας ανησυχίες για πιθανά μη αναφερόμενα κρούσματα. Οι τοπικές Αρχές έλαβαν περιοριστικά μέτρα για να περιορίσουν τις μετακινήσεις επιβάλλοντας παράλληλα καραντίνα δύο εβδομάδων για όσους διασχίζουν τα σύνορα με το Ισραήλ.

Πολλοί εργαζόμενοι βρέθηκαν χωρίς δουλειά μέσα σ’ ένα βράδυ λόγω επιβληθέντων μέτρων και κλεισίματος επιχειρήσεων. Αυτό είχε άμεσο αντίκτυπο στο ποσοστό φτώχειας στις περιοχές. Σύμφωνα με τις τοπικές Αρχές, 53.000 Παλαιστίνιοι έχουν πέσει κάτω από το όριο της φτώχειας από τότε που ο Μοχάμεντ Αμπάς, ο Παλαιστίνιος πρωθυπουργός, ανακοίνωσε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις 29 Μαρτίου.

Οι πυκνοκατοικημένες, φτωχές περιοχές είναι επίσης ένα σημείο ανησυχίας. Στη Λωρίδα της Γάζας, 2 εκατομμύρια κάτοικοι βρίσκονται σε έκταση 300 χιλιομέτρων. Στην πόλη Τζαμπαλίγια, για παράδειγμα, 115.000 άνθρωποι συνωστίζονται σε μια περιοχή 1×2 χιλιομέτρων. Σχεδόν το 80% του πληθυσμού βασίζεται σε ξένη βοήθεια και το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται σε 40%.

Ένας κάτοικος της Γάζας σημείωσε τη δυσκολία της κατάστασης: “Λαμβάνουμε συνήθως χρήματα, δωρεές και φαγητό, αλλά φέτος όλα θα είναι διαφορετικά λόγω του COVID”.

Οι τοπικοί λειτουργοί υγείας ανησυχούν επίσης για την έλλειψη εξοπλισμού για την αντιμετώπιση πιθανού ξεσπάσματος μόλυνσης. Ένας εργαζόμενος στον τομέα της υγείας στη Γάζα επισήμανε πρόσφατα:

Δεν έχουμε αρκετά νοσοκομεία ή κρεβάτια ΜΕΘ ή μηχανικούς αναπνευστήρες. Καταλαβαίνω αυτά τα γεγονότα.

Η έλλειψη ιατρικού εξοπλισμού είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή στη Γάζα, με λιγότερους από 100 αναπνευστήρες, περιορισμένα νοσοκομεία και έλλειψη κλινών ΜΕΘ. Σύμφωνα με τις τοπικές Αρχές, η Γάζα έχει περίπου 120 κρεβάτια ΜΕΘ, αλλά τα περισσότερα έχουν ήδη καταληφθεί από ασθενείς χωρίς COVID-19.

Σε συνέντευξη Τύπου, οι τοπικές Αρχές ζήτησαν από τη διεθνή κοινότητα εξοπλισμό ατομικής προστασίας και άλλες ιατρικές προμήθειες. Η ηλεκτρική ενέργεια είναι συνήθως διαθέσιμη μόνο τη μισή μέρα, περιορίζοντας τη δραστηριότητα στα νοσοκομεία.

Πλήρωση κενών που εκτίθενται από τον COVID-19

Η Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA) έχει λάβει αρκετά μέτρα για να καλύψει αυτά τα κενά. Την 1η Απριλίου, ο οργανισμός ξεκίνησε τις κατ’ οίκον παραδόσεις επισιτιστικής βοήθειας σε 240.000 οικογένειες.

Στις 14 Απριλίου, οι παλαιστινιακές Αρχές ξεκίνησαν ένα σχέδιο αρωγής αποκλειστικά για φτωχά νοικοκυριά, που χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως αποτέλεσμα, θα διανεμηθούν 134 σεκέλ (38,30 δολάρια ΗΠΑ) ανά άτομο. Ο Adnan Abu Hasna, εκπρόσωπος της UNRWA στη Γάζα, δήλωσε ότι έκαναν έκκληση για προϋπολογισμό έκτακτης ανάγκης ύψους 14 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ για την καταπολέμηση του κοροναϊού στους 58 προσφυγικούς καταυλισμούς της Παλαιστίνης. Μέχρι στιγμής, μόνο το 30% αυτού του ποσού έχει εξασφαλιστεί.

Μια παλαιστινιακή εταιρεία με έδρα στη Γάζα άρχισε να παράγει μάσκες και ιατρικό εξοπλισμό τον περασμένο μήνα. Μέχρι τις 7 Απριλίου, η εταιρεία έχει παράγει 150.000 μάσκες και 5.000 ιατρικές μπλούζες. Η τοπική διανομή επεκτάθηκε γρήγορα στη Δυτική Όχθη και τώρα, η εταιρεία πωλεί απευθείας μάσκες στο κράτος του Ισραήλ, το οποίο έγινε ο κύριος πελάτης της.

Αλλού στη Γάζα, η εταιρεία startup Tashkeel 3D έχει παράγει εκατοντάδες ιατρικές μάσκες προσώπου χρησιμοποιώντας 3D εκτυπωτές. Μετά από αιτήματα, που υπέβαλαν οι ιδιοκτήτες εστιατορίων προς τις τοπικές Αρχές, τα εστιατόρια επετράπη να ανοίξουν ξανά στις 29 Απριλίου τηρώντας παράλληλα τους κανόνες κοινωνικής απόστασης.

Μια λάμψη ελπίδας

Εν μέσω της κρίσης, σημειώθηκε συνεργασία μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Ο Nikolay Mladenov, Ειδικός Συντονιστής των Ηνωμένων Εθνών για την Ειρηνευτική Διαδικασία στη Μέση Ανατολή, επισήμανε πρόσφατα ότι η κατάσταση του COVID-19 είναι ένα “παράδειγμα συνεργασίας διαμέσου συγκρούσεων”.

Ως κατακτητική δύναμη, έχει ζητηθεί στο Ισραήλ από διεθνείς μη κυβερνητικούς και τοπικούς οργανισμούς να χαλαρώσει τον επιβαλλόμενο αποκλεισμό στα σετ υγιεινής και να επιτρέψει την ελεύθερη ροή βασικών φορτίων.

Με περίπου 15.147 κρούσματα και 198 αναφερόμενους θανάτους, το Ισραήλ πλήττεται σοβαρά από τον ιό και αναμένει ένα πιθανό δεύτερο κύμα, που έρχεται απευθείας από τη Δυτική Όχθη ή τη Λωρίδα της Γάζας.

Στις 15 Απριλίου, ο Ισραηλινός υπουργός Οικονομικών, Moshe Kahlon, υποσχέθηκε ένα χρηματοδοτικό δάνειο στα παλαιστινιακά εδάφη για “να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν την κρίση”. Οι Αρχές συζητούν τα συνεχιζόμενα μέτρα με τα Ηνωμένα Έθνη για να διασφαλίσουν ότι τα έσοδα, που χορηγούνται από τις ισραηλινές Αρχές, δεν θα μειωθούν κάτω από 137 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ κατά τους επόμενους τέσσερις μήνες.

Στις 12 Απριλίου, ο ισραηλινός Στρατός εφάρμοσε τεστ στο στρατιωτικό εργαστήριο Τζιρφίν για κατοίκους της Γάζας. Ωστόσο, λόγω έλλειψης συντονισμού, η πρωτοβουλία απορρίφθηκε από την ισραηλινή κυβέρνηση.

Παραδείγματα συνεργασίας δεν μπορούν να κρύψουν τις επικείμενες εντάσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων.

Στις 21 Απριλίου, η νεοσυσταθείσα ισραηλινή κυβέρνηση δήλωσε επίσημα την προθυμία της να ξεκινήσει την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης. Σε απάντηση, οι παλαιστινιακές Αρχές απείλησαν να ακυρώσουν όλες τις διμερείς συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών.

Οι Αρχές της Χαμάς, που επιβλέπουν τη Λωρίδα της Γάζας, δήλωσαν επίσης ότι, εάν η Γάζα δεν είχε τον ιατρικό εξοπλισμό, που χρειαζόταν, θα “έκοβαν την ανάσα” 6 εκατομμυρίων Ισραηλινών απειλώντας να ξεκινήσει επίθεση στο Ισραήλ.

Η επιδείνωση της πολιτικής κατάστασης θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την κρίση COVID-19 και τους ντόπιους πολίτες και στις δύο περιοχές. Οι κάτοικοι τόσο του Ισραήλ όσο και της Παλαιστίνης παραμένουν σε μια ισορροπία μεταξύ ελπίδας και φόβου.