Δημοσιογράφοι στην Τανζανία που καλύπτουν μια εκδήλωση. Πηγή εικόνας. ILRI . Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.0 Generic (CC BY-NC-ND 2.0)

Ένα μήνα μετά την άρση της απαγόρευσης των πολιτικών συγκεντρώσεων, η κυβέρνηση της Τανζανίας ανακοίνωσε ένα ακόμη ορόσημο όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στα μέσα ενημέρωσης.

Σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου, στην πρωτεύουσα της χώρας, Ντοντόμα, ο Nape Nnauye, ο Υπουργός Πληροφοριών, Επικοινωνιών και Τεχνολογίας Πληροφορικής, ανέφερε ότι η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να τροποποιήσει τον νόμο για τις υπηρεσίες ΜΜΕ του 2016 και ότι το νομοσχέδιο τροποποίησης θα κατατεθεί στη Βουλή για πρώτη ανάγνωση στις 10 Φεβρουαρίου.

Ο νόμος για τις υπηρεσίες ΜΜΕ θεσπίστηκε το 2016 κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του τότε προέδρου Μαγκουφούλι, σε μια προσπάθεια να λογοκρίνει δημοσιογράφους, την αντιπολίτευση και τους ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που επικρίνουν την κυβέρνηση και τον πρόεδρο. Η πράξη οδήγησε στην αναστολή τεσσάρων εφημερίδων και πολλών διαδικτυακών πλατφορμών ΜΜΕ, προκαλώντας αντιδράσεις από ακτιβιστές για τα δικαιώματα, που κατέθεσαν κοινή αγωγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ανατολικής Αφρικής (EACJ), ενός δικαστικού σώματος της Κοινότητας Ανατολικής Αφρικής (EAC), που βασίζεται σε συνθήκη, την οποία έχει υπογράψει η Τανζανία. Στην ετυμηγορία ορόσημό του, το Δικαστήριο της Ανατολικής Αφρικής εξέδωσε απόφαση υπέρ των προσφευγόντων. Το δικαστήριο έκρινε ότι, ενώ τα Τμήματα 13 και 14 του νόμου δεν παραβίαζαν τη Συνθήκη EACJ, οι υπόλοιπες ρήτρες παραβίαζαν και η Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας έλαβε εντολή να διασφαλίσει ότι ο νόμος για τις υπηρεσίες ΜΜΕ ήταν σύμφωνος με τη συνθήκη.

Μετά την απόφαση, τα ενδιαφερόμενα μέρη της αδελφότητας των ΜΜΕ άσκησαν αδυσώπητα πίεση στην κυβέρνηση να προβεί σε σημαντικές αναθεωρήσεις στη δρακόντεια νομοθεσία, που περιέχει πολλές ρήτρες, που καταπνίγουν την ελευθερία των ΜΜΕ στη χώρα, μια κίνηση που απέφερε καρπούς, καθώς η κυβέρνηση απέδωσε, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο, ώστε η πράξη να είναι υπό εξέταση.

Η ανακοίνωση του Nnauye δείχνει μια αλλαγή συμπεριφοράς από την κυβέρνηση μετά από καταγγελίες από το Tanzania Editors Forum (TEF), το τοπικό λόμπι για τους επικεφαλής των ειδησεογραφικών πρακτορείων στη χώρα. Σε προηγούμενη ενημέρωση των μέσων ενημέρωσης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Gerson Msigwa, είχε αφήσει να εννοηθεί ότι το νομοσχέδιο τροποποίησης θα αναβληθεί και θα κατατεθεί στην επόμενη κοινοβουλευτική συνεδρίαση τον Απρίλιο του 2023, λόγω του «σφιχτού ημερολογίου» του τρέχοντος κοινοβουλίου.

Οι δηλώσεις του Msigwa οδήγησαν την TEF να εκδώσει δήλωση, στην οποία εκφράζει ανησυχίες για την αποκάλυψη του κυβερνητικού εκπροσώπου, αναφέροντας ότι οι λόγοι, για τους οποίους η κυβέρνηση προσπάθησε να αναβάλει την κατάθεση του νομοσχεδίου στην τρέχουσα συνεδρίαση του κοινοβουλίου, δεν ήταν επαρκείς. Η TEF θεώρησε ότι η κίνηση απέπνεε μια κακόβουλη προσπάθεια της κυβέρνησης να καταργήσει το νομοσχέδιο.

Ο υπουργός Nnauye διευκρίνισε ότι η στροφή της κυβέρνησης για την κατάθεση του νομοσχεδίου για τις υπηρεσίες ΜΜΕ ήταν αποτέλεσμα της ακύρωσης της τελευταίας στιγμής του νομοσχεδίου για την καθολική κάλυψη υγείας, που είχε προγραμματιστεί να κατατεθεί στο Κοινοβούλιο, παράγοντας που άνοιξε τον δρόμο για την ψήφιση του νομοσχεδίου στο πρόγραμμα για πρώτη ανάγνωση.

Από την ορκωμοσία της Σάμια Σουλούχου ως προέδρου το 2021 μετά τον θάνατο του Μαγκουφούλι, η Τανζανία σημειώνει πρόοδο στις νομικές μεταρρυθμίσεις. Στην πρώτη της πολιτική ομιλία τον Απρίλιο του 2021, η Σουλούχου διέταξε το Υπουργείο Πληροφοριών να άρει την απαγόρευση των ΜΜΕ. Μιλώντας κατά τη διάρκεια της τελετής ορκωμοσίας των νεοδιορισθέντων κυβερνητικών αξιωματούχων στο Νταρ ες Σαλάμ, είπε: «Έχω ακούσει ότι ανακλήθηκαν οι άδειες ορισμένων ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών τηλεοπτικών πλατφορμών. Ανοίξτε τα ξανά, δεν πρέπει να τους δώσουμε χώρο να πουν ότι καταπνίγουμε την ελευθερία του Τύπου. Αλλά μόλις ανοίξουν ξανά, αφήστε τους να ακολουθήσουν τους κυβερνητικούς κανονισμούς».

Η κυβέρνηση Σουλούχου σηματοδοτεί σταθερά την επιθυμία να απομακρυνθεί από την οπισθοδρόμηση της πέμπτης κυβέρνησης ανατρέποντας ορισμένους νόμους, που καταπνίγουν τη διαφωνία και ή εφαρμόζοντας προοδευτικούς νόμους.

Το 2022, το κοινοβούλιο της Τανζανίας ψήφισε Νόμο για την Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εκτοξεύοντας τη χώρα στις τάξεις των ομολόγων της Κοινότητας της Ανατολικής Αφρικής (EAC) — Κένυα, Ουγκάντα ​​και Ρουάντα, που έχουν θεσπίσει Νόμους Προστασίας Δεδομένων . Ο νόμος εγγυάται το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και την προσωπική ασφάλεια των ατόμων, όπως κατοχυρώνεται στο σύνταγμα του 1977 .

Τον Φεβρουάριο του 2023, η Πρόεδρος Σουλούχου αποκάλυψε ότι μια ομάδα εργασίας αποτελούμενη από πολιτικά κόμματα, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και Τανζανούς από όλα τα κοινωνικά στρώματα θα συσταθεί σε εύθετο χρόνο για να ξεκινήσει μια νέα διαδικασία συνταγματικής μεταρρύθμισης και να προωθήσει το αδιέξοδο σχέδιο συντάγματος του 2014. Ο γραμματέας ιδεολογίας και δημοσιότητας του Chama Cha Mapinduzi, Shaka Hamdu Shaka, αναφέρει λεπτομερώς ότι η νέα συνταγματική μεταρρύθμιση από το κυβερνών κόμμα — Chama Cha Mapinduzi — αποτελεί μέρος της ατζέντας της προέδρου Σουλούχου για την ενίσχυση της δημοκρατίας και την προάσπιση της πολιτικής συμφιλίωσης στη χώρα.

Επιπλέον, έδωσε εντολή στα αρμόδια κυβερνητικά υπουργεία να επανεξετάσουν όλη τη νομοθεσία που έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί εμπόδιο στην ικανότητα της χώρας να απονέμει γρήγορα δικαιοσύνη στο δικαστικό σώμα. Η κυβέρνηση Σουλούχου πρόκειται επίσης να ξεκινήσει μια πορεία για τη μεταρρύθμιση του εκλογικού σώματος της Τανζανίας, την Εθνική Εκλογική Επιτροπή (NEC), και την τροποποίηση των νόμων που απαγορεύουν τα πολιτικά κόμματα.

Η Σουλούχου επιβεβαίωσε το 2021 την πρόθεσή της να θέσει υποψηφιότητα για τις πενταετείς εκλογές του 2025, μια ανακοίνωση που τάραξε τα μέλη του κόμματός της. Κατά τη διάρκεια της 10ης Γενικής Συνέλευσης του Επαναστατικού Κόμματος (CCM) που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα Ντοντόμα τον Δεκέμβριο του 2022, ο πρώην πρόεδρος Jakaya Kikwete υποστήριξε ανοιχτά την προσφορά της Σουλούχου. Ο Kikwete δήλωσε ότι δεν υπήρχε περίπτωση ένα μέλος του CCM να αμφισβητήσει τον πρόεδρο του κόμματος και την πρόεδρο Σουλούχου στην προεδρική κούρσα του 2025, καθώς ήταν πιο δημοφιλής. Εάν κερδίσει, η Σάμια θα γίνει η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα πρόεδρος της χώρας.

Οι πολιτικοί παρατηρητές συμπεραίνουν ότι οι προτροπές που έχει κάνει η Σάμια μέχρι τώρα είναι απλώς ένα σχέδιο πολιτικού παιχνιδιού. Ενώ ενίσχυσαν την αντιπολίτευση, ωστόσο έχουν συγκεντρώσει υποστηρικτές της για τις επερχόμενες εκλογές.