Εικόνα από την Arzu Geybullayeva
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο OC Media. Μια επιμελημένη έκδοση αναδημοσιεύεται εδώ στο πλαίσιο μιας συμφωνίας-συνεργασίας περιεχομένου.
Στις 8 Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέστησε στην ΕΕ να χορηγήσει στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας χώρας, ανοίγοντας το δρόμο για να ξεκινήσει η ενταξιακή διαδικασία της χώρας στη σύνοδο του Συμβουλίου της ΕΕ αργότερα τον Δεκέμβριο:
In the light of the results achieved since June 2022, within the framework of the twelve priorities and beyond, the Commission recommends that the Council grants Georgia the status of a candidate country.
Δεδομένων των αποτελεσμάτων που επιτεύχθηκαν από τον Ιούνιο του 2022, στο πλαίσιο των δώδεκα προτεραιοτήτων και μετά, η Επιτροπή συνιστά στο Συμβούλιο να χορηγήσει στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας χώρας.
Σε μια ανάρτηση στο X, παλαιότερα γνωστό ως Twitter, ο Josep Borrell, Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Εξωτερικές Υποθέσεις και Πολιτική Ασφάλειας/Αντιπρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ, είπε:
The Georgian people have shown their unshaken commitment to European values many times.
The European Commission today recommend to grant Georgia the EU candidate status.
The EU's door is open. We will continue supporting #Georgia on its EU path. pic.twitter.com/OLg1hwiCfH
— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) November 8, 2023
Ο γεωργιανός λαός έχει δείξει πολλές φορές την ακλόνητη προσήλωσή του στις ευρωπαϊκές αξίες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά σήμερα να χορηγηθεί στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας χώρας στην ΕΕ.
Η πόρτα της ΕΕ είναι ανοιχτή. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τη #Γεωργία στην πορεία της προς την ΕΕ. pic.twitter.com/OLg1hwiCfH
Ανακοινώνοντας την απόφαση την Τετάρτη, 8 Νοεμβρίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είπε: «Πρώτα απ’ όλα, αυτή είναι μια πραγματικά αξιοσημείωτη ημέρα για τη Γεωργία», προσθέτοντας: «Αυτό είναι ένα πραγματικά τεράστιο βήμα για τη Γεωργία και τονίζει επίσης την εντυπωσιακή και πολύ αδιαμφισβήτητη θέση της πλειονότητας του πληθυσμού της Γεωργίας να γίνουν μέλη της ΕΕ».
Πολλοί Γεωργιανοί συγκεντρώθηκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας Τιφλίδας και έξω από την κατοικία της προέδρου της χώρας Σαλομέ Ζουραμπασβίλι για να γιορτάσουν την απόφαση.
#Tbilisi tonight. 🇬🇪 citizens celebrating @EU_Commission recommendation to give Georgia candidate-status. Now is the time to unite and move forward together. Then 🇬🇪 citizens will also be 🇪🇺 citizens. pic.twitter.com/kqgLjtSk0r
— Peter Fischer (@Diplo_Peter) November 8, 2023
#Τιφλίδα απόψε. Γεωργιανοί πολίτες που γιορτάζουν τη σύσταση της @EU_Commission να δοθεί στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας χώρας. Τώρα είναι η ώρα να ενωθούμε και να προχωρήσουμε μαζί. Τότε οι Γεωργιανοί πολίτες θα είναι και Ευρωπαίοι πολίτες. pic.twitter.com/kqgLjtSk0r
President Zurabishvili addresses crowd gathered outside her residnece. She congratulated people with today's decision. She started her address by also congratulating Abkhazians and Ossetians: “our European future is yoir European future too,” she said. pic.twitter.com/M0Gh036dDZ
— Mariam Nikuradze (@mari_nikuradze) November 8, 2023
Η Πρόεδρος Ζουραμπισβίλι απευθύνεται στο πλήθος που συγκεντρώθηκε έξω από την κατοικία της. Συνεχάρη τον κόσμο για τη σημερινή απόφαση. Ξεκίνησε την ομιλία της συγχαίροντας επίσης τους Αμπχάζιους και τους Οσέτιους: «Το ευρωπαϊκό μας μέλλον είναι και το δικό σας ευρωπαϊκό μέλλον», είπε. pic.twitter.com/M0Gh036dDZ
Το ταξίδι
Η Γεωργία υπέβαλε επίσημα αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στις 3 Μαρτίου 2022, με τον Πρωθυπουργό Ιρακλί Γκαριμπασβίλι να αποκαλεί το βήμα αυτό ως «ακόμα ένα ορόσημο στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Γεωργίας».
Σε μια δήλωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπο της κυβέρνησης την ίδια ημέρα, ο Γκαριμπασβίλι είπε: «[Αυτό] είναι ένα στάδιο, που γυρίζει μια νέα σελίδα στην ιστορία μας και συνεχίζει την προσπάθεια των προγόνων μας, η οποία στοχεύει στην ένταξη της Γεωργίας σε μία κοινή ευρωπαϊκή οικογένεια».
Μετά την απόφαση της Ουκρανίας να κάνει αίτηση για ένταξη στην ΕΕ στις 28 Φεβρουαρίου 2022, εν μέσω της ρωσικής εισβολής στη χώρα της, η γεωργιανή κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να υποβάλει αίτηση για ένταξη στις 2 Μαρτίου.
Η κίνηση αντιπροσώπευε μια μεταβολή για το κυβερνών Κόμμα του Γεωργιανού Ονείρου, το οποίο μέχρι πρόσφατα επέμενε ότι δεν θα επιτάχυνε το αρχικό χρονοδιάγραμμα υποβολής αίτησης για ένταξη το 2024.
Η αλλαγή εκείνη την εποχή οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό από την αυξανόμενη πίεση από την εγχώρια αντιπολίτευση, καθώς και από χιλιάδες διαδηλωτές που βγήκαν στους δρόμους ως μέρος της «Πορείας για την Ευρώπη», που οργανώθηκε από την ομάδα φιλελεύθερων ακτιβιστών της Γεωργίας, το κίνημα Shame και άλλους φιλοδημοκρατικούς ομάδες σε μια προσπάθεια να «επιδείξουν τη δέσμευση του γεωργιανού λαού στην ευρωπαϊκή του επιλογή και στις δυτικές αξίες».
Τον Ιούνιο του 2022, το καθεστώς υποψηφιότητας της Γεωργίας απορρίφθηκε, δίνοντας στη Γεωργία μια λίστα με 12 προϋποθέσεις που έπρεπε να πληροί η χώρα προτού επανεξεταστεί η αίτησή τους.
Η απόφαση
Η σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χορηγήσει στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας χώρας έρχεται εν μέσω αυξανόμενης ρήξης μεταξύ της κυβέρνησης της Γεωργίας και των δυτικών συμμάχων, καθώς και των τοπικών ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, που επιμένουν ότι η κυβέρνηση δεν έχει εκπληρώσει 12 τομείς ή προϋποθέσεις προτεραιότητας.
Μεταξύ αυτών των συνθηκών ήταν η μείωση της πολιτικής πόλωσης, η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, η διασφάλιση λειτουργικών κρατικών θεσμών, η ενίσχυση των μέτρων κατά της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένης της αποολιγαρχίας και άλλα. Αν και η ρήτρα αποολιγαρχίας δεν αναφέρει συγκεκριμένα ονόματα, είναι ευρέως κατανοητό ότι αναφέρεται στον ιδρυτή και δισεκατομμυριούχο του Γεωργιανού Ονείρου Μπιτζίνα Ιβανισβίλι.
Ο Ιβανισβίλι είναι βασικό πρόσωπο στη γεωργιανή πολιτική. Έκανε την περιουσία του στην προ του Πούτιν εποχή στη Ρωσία και ίδρυσε το κόμμα του Γεωργιανού Ονείρου το 2012. Ενώ ο Ιβανισβίλι ανακοίνωσε δημοσίως την απόφασή του να εγκαταλείψει την πολιτική το 2021, ορισμένοι πιστεύουν ότι εξακολουθεί να κάνει κουμάντο στα παρασκήνια. Τον Ιούνιο του 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ένα ψήφισμα «για παραβιάσεις της ελευθερίας των ΜΜΕ και της ασφάλειας των δημοσιογράφων στη Γεωργία». Το έγγραφο καλούσε τους Γεωργιανούς αξιωματούχους να επιβάλουν προσωπικές κυρώσεις στον Ιβανισβίλι «για τον ρόλο του στην επιδείνωση της πολιτικής διαδικασίας στη Γεωργία».
Η κυβέρνηση στη Γεωργία χρειάστηκε ένα χρόνο για να συντάξει ένα νομοσχέδιο για την αποολιγαρχία, το οποίο εγκρίθηκε από το γεωργιανό κοινοβούλιο στις 13 Ιουνίου 2023, παρά τις αντιρρήσεις που έθεσε η Επιτροπή της Βενετίας, η οποία υποστήριξε ότι δεν αρκεί η υιοθέτηση ή η τροποποίηση νόμων για να υπάρξει αποολιγαρχία, αλλά η λήψη «συγκεκριμένων μέτρων» με στόχο τη «μείωση της ολιγαρχικής επιρροής».
Το νομοσχέδιο απέτυχε να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες που περιγράφονται στη γνώμη της Επιτροπής της Βενετίας και σύμφωνα με ρεπορτάζ από τοπικά ΜΜΕ, το νομοσχέδιο θα στόχευε πολλά στελέχη της αντιπολίτευσης και όχι του Ιβανισβίλι.
Σε μια ενημέρωση Τύπου στις 8 Νοεμβρίου, ο εκπρόσωπος Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Josep Borrell είπε ότι η Γεωργία έχει εκπληρώσει μόνο τρεις από τις δώδεκα «προτεραιότητες» για το καθεστώς υποψήφιας χώρας μέχρι στιγμής – την ισότητα των φύλων και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, τις αποφάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις δικαστικές διαβουλεύσεις και τον διορισμό δημόσιος υπερασπιστής μέσω μιας διαφανούς διαδικασίας. «Πρέπει πρώτα να γίνει δουλειά για την αποπόλωση της πολιτικής ζωής, την αποολιγαρχία της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ζωής, για τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, για την εκλογική μεταρρύθμιση, για τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν υπάρχουν συντομεύσεις», σημείωσε ο Borrell.
Αυτές και άλλες ανησυχίες σκιαγραφήθηκαν επίσης στην πρώτη ετήσια έκθεση της Επιτροπής για τη διεύρυνση για τη Γεωργία, η οποία κυκλοφόρησε επίσης στις 8 Νοεμβρίου.
Ο γεωργιανός λαός
Σε όλες τις δηλώσεις που έγιναν στις 8 Νοεμβρίου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από δυτικούς διπλωμάτες, αναλυτές και ακτιβιστές της αντιπολίτευσης, οι πολίτες της Γεωργίας ήταν στο επίκεντρο. Από τον Μπορέλ μέχρι την φον ντερ Λάιεν, μέχρι τους εκπροσώπους του Γεωργιανού Ονείρου και των κομμάτων της αντιπολίτευσης της χώρας, όλοι συνεχάρησαν τον γεωργιανό λαό και τη δέσμευσή του στην Ευρώπη. Σε συνέντευξη Τύπου μετά την απόφαση, ο πρεσβευτής της ΕΕ στη Γεωργία Paweł Herczyński είπε: «Πρώτα και κύρια, τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια στον λαό της Γεωργίας που πάντα υποστήριζε σταθερά και αταλάντευτα την ενσωμάτωση της Γεωργίας στην ΕΕ».
Μια ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεχάρη επίσης τον κόσμο:
We, the friends of 🇬🇪#Georgia in the European Parliament, congratulate the people of Georgia on the Commission's historic recommendation to grant the country 🇪🇺candidate status. The credit for this achievement goes to the Georgian people.
Our statement👇 pic.twitter.com/s1eZ1KTb1P— Viola von Cramon 🇺🇦🇪🇺 (@ViolavonCramon) November 8, 2023
Εμείς, οι φίλοι της #Γεωργίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συγχαίρουμε τον λαό της Γεωργίας για την ιστορική σύσταση της Επιτροπής να χορηγήσει στη χώρα το καθεστώς υποψήφιας χώρας. Τα εύσημα για αυτό το επίτευγμα ανήκουν στον γεωργιανό λαό.
Η δήλωσή μας pic.twitter.com/s1eZ1KTb1P
Σε μια ανάρτηση στο X ένας περιφερειακός εμπειρογνώμονας, ο Τομ ντε Βάαλ είπε: «Η πολυαναμενόμενη ανακοίνωση της ΕΕ για τη Γεωργία είναι ένα είδος απόφασης χωρίς απόφαση. Η Γεωργία αποκτά καθεστώς υποψήφιας χώρας, το οποίο η [κυβέρνηση] μπορεί να χαιρετίσει ως νίκη. Αλλά οι συνθήκες παραμένουν –η ένταξη είναι πολύ μακριά. Επιπλέον, παρουσιάζεται ως βραβείο για το κοινό και όχι για την [κυβέρνηση].»
Σε μια δημόσια έρευνα του Μαΐου 2023 από το Εθνικό Δημοκρατικό Ινστιτούτο και το Ερευνητικό Κέντρο Καυκάσου (CRRC) στη Γεωργία, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων — το 82% — εξέφρασε την ακλόνητη υποστήριξη για ένταξη στην ΕΕ.
