Η Ελένη Ζάχος διδάσκει παιδιά σχολικής ηλικίας σχετικά με την υγιεινή στο Odede της Κένυας, Μάρτιος 2020 (Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά της Ελένης Ζάχου)

Δείτε το ειδικό αφιέρωμα του Global Voices για τον παγκόσμιο αντίκτυπο του COVID-19. 

Η Ελένη Ζάχος είναι Αυστραλή νοσοκόμα έκτακτης ανάγκης και διασώστρια, που εργάζεται επί του παρόντος στη μονάδα εντατικής θεραπείας του Πανεπιστημίου Gold Coast με ασθενείς με COVID-19. Έχει εκτεταμένη εμπειρία ως εθελόντρια ανθρωπιστικής βοήθειας στο εξωτερικό ανταποκρινόμενη σε καταστροφές και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, καθώς και με πρόσφυγες. Το Global Voices της μίλησε για πρώτη φορά το 2016, όταν μόλις είχε επιστρέψει από ανθρωπιστική βοήθεια στην Ελλάδα. Πρόσφατα έγινε μέλος του προγράμματος Νοσηλευτές σε Δράση στην αγροτική Κένυα.

Ο γράφων πήρε συνέντευξη από την Ελένη μετά την επιστροφή της στην Αυστραλία.

Kevin Rennie (KR): Πείτε μας μερικά από τα βασικά πράγματα, που έχετε λάβει από την πρόσφατη εθελοντική σας θητεία στην Κένυα με το Πρόγραμμα Νοσηλευτές σε Δράση;

Helen Zahos (HZ): Ότι οι ανισότητες στην υγειονομική περίθαλψη μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών και των ανεπτυγμένων χωρών είναι πάντα παρούσες και ότι τα εθελοντικά προγράμματα πρέπει να διατηρούν το επίκεντρο της βιωσιμότητας και να εμπλέκουν μέλη της κοινότητας, ώστε να είναι ενδυναμωμένα. Αυτή η εκπαίδευση και η ανταλλαγή των γνώσεων αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της φιλανθρωπικής νοσηλευτικής, καθώς μέσω της ανταλλαγής των δεξιοτήτων και των γνώσεων, ενισχύεις τους τοπικούς νοσηλευτές της Κένυας. Με τη σειρά τους αυτοί εκπαιδεύουν τους ντόπιους στην κοινότητα και τους ενθαρρύνουν να έχουν πρόσβαση στη φροντίδα, που χρειάζονται.

KR: Πώς είναι παρόμοιο ή διαφορετικό από τις προηγούμενες εμπειρίες σας με τους πρόσφυγες στο εξωτερικό;

HZ: Η εμπειρία ήταν πολύ διαφορετική. Η προσφυγική κρίση ήταν μια αργή κίνηση καταστροφής. Κατέκλυσε συγκεκριμένες χώρες, που δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στην εισροή ανθρώπων και υπερέβη τις δυνατότητες των υπαρχόντων πόρων και υποδομών. Οι πρόσφυγες ήταν σε κίνηση και έφυγαν από τη σύγκρουση, δεν ζούσαν σε σπίτια, αλλά σε προσφυγικούς καταυλισμούς. Τα θέματα υγειονομικής περίθαλψης περιλάμβαναν χρόνιες παθήσεις, αλλά και σωματικά και συναισθηματικά τραύματα.

Ενώ η Κένυα είναι μια από τις πιο προηγμένες και πλουσιότερες χώρες της Ανατολικής Αφρικής, η φτώχεια είναι κοινή. Τα βαθύτερα συστημικά ζητήματα στην υγειονομική περίθαλψη σημαίνουν ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρικές εγκαταστάσεις ή δεν μπορούν να αναζητήσουν θεραπεία. Υπάρχουν ενδημικές ασθένειες όπως η ελονοσία και ο ιός HIV, που πλήττουν πολλούς ανθρώπους. Με περιορισμένη χρηματοδότηση ή πόρους, εναπόκειται συχνά στην κοινωνία των πολιτών να καλύψει τα κενά και να βοηθήσει.

KR: Επιστρέψατε στη νοσηλευτική βαριών περιστατικών σε μονάδα εντατικής θεραπείας στην Αυστραλία σε μια εξαιρετικά δύσκολη στιγμή. Έχετε βιώσει ακόμα τον αντίκτυπο του COVID-19;

HZ: Το νοσοκομείο μου έχει ασθενείς με COVID-19 και το ίδιο και η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Μπορεί να είναι τρομακτικό, καθώς πλησιάζεις στην περιοχή, όπου αλλάζεις (ρούχα), και πλησιάζεις την περιοχή, που είναι χωρισμένη από τους ασθενείς με COVID-19 λόγω της σοβαρότητας αυτού του ιού και του πόσο εύκολα εξαπλώνεται. Είναι ζεστά κάτω από τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό (ΜΑΠ), οι μάσκες είναι σφιχτές και κλειστοφοβικές και είναι δύσκολο να μιλήσεις με τους ασθενείς.

Προετοιμασία για ασθενείς με COVID-19 – Εκπαίδευση προσωπικού της μονάδας εντατικής θεραπείας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Gold Coast τον Απρίλιο του 2020 (Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά της Ελένης Ζάχου)

KR: Ποιες είναι οι πιο πιεστικές προτεραιότητες για το αυστραλιανό νοσοκομειακό σύστημα; Για νοσηλευτές και άλλους επαγγελματίες της υγείας;

HZ: Το να έχουμε περισσότερο προσωπικό. Να είναι εκπαιδευμένοι και έτοιμοι. Το να έχουμε πηγή εξοπλισμού και αύξηση των προμηθειών. Να εφαρμοσθούν οι οδηγίες για τις πανδημίες. Ετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα.

Η ενσωμάτωση και η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας: εκπαίδευση και προετοιμασία όλου του προσωπικού που εμπλέκεται στο νοσοκομειακό σύστημα, διαφάνεια και ανταλλαγή πληροφοριών για βοήθεια σε άλλες χώρες και τυποποίηση συστημάτων διαλογής και θεραπείας για την αντιμετώπιση της εισροής ασθενών. Η διεξαγωγή μαζικού ελέγχου και εξετάσεων στην κοινότητα με την οργάνωση κλινικών για άτομα με πυρετό ήταν απαραίτητη για την έγκαιρη ανίχνευση.

KR: Τι γίνεται με τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν οι αυτόχθονες κοινότητες αυτή τη στιγμή;

HZ: Η πιθανότητα μιας πανδημίας να εξαπλωθεί και να επηρεάσει τους απομακρυσμένους αυτόχθονες πληθυσμούς μας είναι πραγματικά ανησυχητική και πολύ πιθανό να συμβεί. Οι ιθαγενείς μας έχουν υψηλότερη συν-νοσηρότητα και χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής από τους μη αυτόχθονες Αυστραλούς. Μπορεί να βιώσουμε τη διάλυση ολόκληρων αυτόχθονων κοινοτήτων, εάν ο COVID-19 εξαπλωθεί σε αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές, όπου μεγάλες οικογένειες ζουν σε κοντινή απόσταση, υπάρχουν μαζικές συγκεντρώσεις για πολιτιστικές πρακτικές και τείνουν να είναι νομάδες.

Η Βόρεια Επικράτεια πρωτοστάτησε κλείνοντας τα σύνορά της και την πρόσβαση σε απομακρυσμένες περιοχές, σημαντικά βήματα για να σταματήσει η εξάπλωση του ιού. Τα κέντρα υγείας απομακρυσμένων περιοχών πρέπει να επαγρυπνούν και να εντοπίζουν τυχόν κρούσματα νωρίς, να εκπαιδεύουν τους ιθαγενείς για τον ιό και να διεξάγουν διαφήμιση της υγείας με το πλύσιμο των χεριών και την κοινωνική αποστασιοποίηση.

KR: Κάποια συμβουλή για εμάς τους υπόλοιπους; Ή προτάσεις για το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;

HZ: Αποδεχτείτε ότι δεν έχετε κανέναν έλεγχο σε αυτήν την κατάσταση. Έχεις μονάχα έλεγχο στο πώς αντιδράς. Μείνετε στο σπίτι, πλύνετε τα χέρια σας και εξασκηθείτε στην κοινωνική αποστασιοποίηση. Εάν απομονωθήκατε εθελοντικά, χρησιμοποιήστε αυτόν τον χρόνο με θετικό τρόπο. Περιορίστε τις ειδήσεις ή στις καθημερινές ενημερώσεις, καθώς μπορεί να είναι ενοχλητικό. Αφιερώστε χρόνο για φροντίδα του εαυτού σας, που είναι δύσκολη, όταν είστε εξαντλημένοι ψυχικά. Εάν είστε απομονωμένοι από την οικογένεια, υπάρχουν πολλές ομάδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που έχουν δημιουργηθεί. Εάν δεν μπορείτε να βγείτε για να αποκτήσετε πρόσβαση σε παντοπωλεία ή να πάρετε μία απάντηση, υπάρχουν άτομα στην τοπική κοινότητα, που προσφέρουν εθελοντική βοήθεια.

Γράψτε ένα ημερολόγιο για το πώς αισθάνεστε, ξετυλίξτε τα γεγονότα και τραβήξτε φωτογραφίες για το τι συμβαίνει. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για ενημέρωση και αναδρομή αυτής της στιγμής, στα χρόνια που θα έρθουν.

KR: Συγχαρητήρια που επιλεχθήκατε ως Πρέσβειρα των Νοσηλευτών σε Δράση 2020 για το World Youth International. Πώς βλέπετε τον ρόλο σας κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Έτους των Νοσηλευτών και της Μαίας; Κατά τη διάρκεια της πανδημίας;

HZ: Το Διεθνές Έτος σημαίνει πολλά για μένα. Ήμουν εκεί, όταν το ανακοίνωσαν στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας στη Γενεύη. Θυμάμαι να αισθάνομαι πολύ υπερήφανη, που είμαι νοσοκόμα. Στη συνέχεια ήρθε η ανακοίνωση ότι θα ήμουν πρέσβειρα των Νοσηλευτών σε δράση για το World Youth International και ήμουν ενθουσιασμένη που συνεργάστηκα μαζί τους. Θα εκτιμώ για πάντα το ταξίδι στην Κένυα. Είχα σχέδια να ταξιδέψω σε όλη την Αυστραλία για να μοιραστώ τις εμπειρίες και τις γνώσεις μου από το ταξίδι στην Κένυα. Οι εορτασμοί και τα συνέδρια ακυρώθηκαν με την τρέχουσα αβεβαιότητα.

Υπάρχουν χώρες, όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να αγοράσουν σαπούνι και δεν έχουν πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό, που θα υποφέρουν περισσότερο. Αυτοί οι ευάλωτοι πληθυσμοί θα χρειαστούν νοσοκόμες, που θα βοηθήσουν εθελοντικά ξανά μια μέρα για να βοηθήσουν στην ανάρρωσή τους.

Ποτέ δεν φαντάστηκα ότι το Έτος του Νοσηλευτή θα είχε τόσο διαφορετικό νόημα.