Παιδιά στη Μαδαγασκάρη, φωτογραφία Yves Picq – CC-BY-SA-3.0

Στη Μαδαγασκάρη, 44.000 παιδιά κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της UNICEF. Ο αριθμός αυτός ισούται με τον πληθυσμό παιδιών κάτω των 5 ετών σε ολόκληρη την επαρχία Alpes-de-Haute-Provence στη Γαλλία. Είναι επίσης πενταπλάσιος από τον αριθμό των θυμάτων της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου.

Η τραγωδία πίσω από τους αριθμούς, η απώλεια μιας παιδικής ζωής, πιο συχνά χτυπάει οικογένειες με περιορισμένα μέσα. Δυο ομάδες στη Μαδαγασκάρη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες όσον αφορά τη δημόσια υγεία: τα παιδιά κάτω των 5 ετών και οι έγκυες γυναίκες.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 50% των παιδιών κάτω των 5 ετών έχουν καθυστερημένη ανάπτυξη, “ποσοστό μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Αφρική”. Το ποσοστό μητρικής θνησιμότητας υπολογίζεται περίπου σε 498 στις 100.000 γέννες και οι αιτίες θανάτου είναι αρκετές, μεταξύ των οποίων περιορισμένη πρόσβαση σε ειδικευμένο προσωπικό κατά τον τοκετό, φτωχή προγεννητική περίθαλψη και έλλειψη φροντίδας σε έκτακτη ανάγκη.

Το ποσοστό υγείας είναι θλιβερό, ωστόσο υπάρχουν πρωτοβουλίες για τη μεταβολή της κατάστασης αυτής.

Στην Toliara της νότιας Μαδαγασκάρης, ένα πρόγραμμα μαθητικών γευμάτων βοηθά στην καταπολέμηση των προβλημάτων του χρόνιου υποσιτισμού. Η οργάνωση Τα Παιδιά του Ήλιου φιλοξενεί και προσφέρει εκπαίδευση σε παιδιά του δρόμου και παιδιά από οικογένειες σε ανάγκη. Τα παιδιά τρώνε επίσης μεσημεριανό γεύμα στην καφετέρια του σχολείου. Ρίξτε μια ματιά σε φωτογραφίες παιδιών που επωφελούνται από το πρόγραμμα σε αυτό το γαλλόφωνο βίντεο στο YouTube:

Άλλα προγράμματα στοχεύουν σε συγκεκριμένα προβλήματα, όπως στη δρεπανοκυτταρική αναιμία ή στην ελονοσία. Η οργάνωση LCDMF (Αγώνας ενάντια στην Δρεπανοκυτταρική Αναιμία στη Μαδαγασκάρη) εργάζεται για να ευαισθητοποιήσει τον πληθυσμό για αυτή τη γενετική ασθένεια, που επηρεάζει το 2% του πληθυσμού της Μαδαγασκάρης. Στο ακόλουθο βίντεο, οι αρχηγοί των ομάδων της LCDMF περιγράφουν τις προηγούμενες δραστηριότητες της μη-κυβερνητικής οργάνωσης και τους στόχους της για τα επόμενα τρία χρόνια. Δυο από τους στόχους τους για τα επόμενα χρόνια είναι η παροχή καλύτερης πρόσβασης σε αντιβιοτικά για τους ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία και το να πείσουν τους πολιτικούς ηγέτες της Μαδαγασκάρης ότι η δρεπανοκυτταρική αναιμία οφείλει να περιληφθεί στις προτεραιότητες της δημόσιας υγείας της χώρας:

http://www.youtube.com/watch?v=T-26o-Nu49Y

Σε ανοιχτή επιστολή στον Μαλαγάσιο Πρωθυπουργό Kolo Roger, η LCDMF τόνισε τη σημασία της καταπολέμησης του προβλήματος αυτού, ειδικά σε απομονωμένες περιοχές χωρίς σύγχρονες υγειονομικές εγκαταστάσεις:

Ce problème crucial de santé publique qui affecte de manière dramatique les plus nécessiteux dans une région avec près de 20% de prévalence où un enfant sur cinq souffrant d’un syndrome drépanocytaire majeur est susceptible de ne pas survivre au-delà de l’âge de 5 ans, ne peut plus souffrir de demi-mesures. Il illustre à lui seul, parce qu’il s’agit d’une maladie transversale intéressant toute les spécialités médicales, l’exigence d’une prise en compte urgente de votre part de ces logiques de santé de proximité.

Πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, που έχει δραματικές επιπτώσεις στους πιο αβοήθητους κατοίκους μιας περιοχής, όπου το ποσοστό θνησιμότητας φτάνει το 20% και όπου 1 στα 5 παιδιά με δρεπανοκυτταρική αναιμία συνήθως πεθαίνει μέχρι τα πέντε του έτη. Το πρόβλημα δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπιστεί με ημίμετρα. Η δρεπανοκυτταρική αναιμία είναι σύνθετη και περιλαμβάνει όλες τις ιατρικές ειδικότητες, οπότε η ασθένεια αυτή και μόνο καταδεικνύει πόσο σημαντικό είναι να αναλάβετε δράση αμέσως για τη δημόσια υγεία στην περιοχή μας.

Πολλά απομένουν να γίνουν

Ένας άλλος τομέας με άμεση ανάγκη για δράση είναι η μητρική υγεία, λόγω της γρήγορης πληθυσμιακής ανάπτυξης στη Μαδαγασκάρη. Για παράδειγμα, μια στις 5 παντρεμένες γυναίκες που επιθυμεί να αποτρέψει ή να περιορίσει πιθανή εγκυμοσύνη δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού (19%) και το ποσοστό αμβλώσεων εκτιμάται περίπου στο 10% των γεννήσεων, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικών της Μαδαγασκάρης και το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό.

Παρά τις προσπάθειες αυτές. η Μαδαγασκάρη αντιμετωπίζει αρκετές αδυναμίες, που επιδέχονται βελτιώσεων στους δείκτες υγείας. Η πηγή των φτωχών και άνισων αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας εντοπίζεται στις ανομοιότητες των εισοδημάτων και της φυσικής πρόσβασης σε υγειονομικές υπηρεσίες. Συνεπώς, περίπου ένας στους 4 ανθρώπους(23%) με ασθένεια δεν αναζήτησε βοήθεια σε κάποιο κέντρο υγείας, επειδή δεν μπορούσε να πληρώσει.

Πραγματικό πρόβλημα επίσης αποτελούν τα διαθέσιμα φάρμακα που υπάρχουν, καθώς οι συστηματικές αποτυχίες στη διαχείριση των φαρμάκων και του αποθεματικού τους, καθώς και στη μεταφορά και διάθεσή τους, παρακωλύουν το σωστό διαμοιρασμό τους. Ως αποτέλεσμα, οι πλούσιοι χρησιμοποιούν υπηρεσίες υγείας τέσσερις φορές περισσότερο από τους φτωχούς: το 40.9% των συνολικών εξόδων στον τομέα αυτό αποδόθηκε στους πλουσιότερους, ενώ το 10,1% πληρώθηκε από τους φτωχότερους, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι επείγει η ανάγκη για άμεση δράση. Η UNICEF αναφέρει ότι ο εμβολιασμός και η παρακολούθηση της διατροφής των νεογνών είναι αναγκαία για την μείωση της βρεφικής θνησιμότητας. Για τη βελτίωση ολόκληρης της κατάστασης της δημόσιας υγείας, οι προτεραιότητες θα πρέπει να είναι:

•     Ενδυνάμωση των διατροφικών προγραμμάτων με στόχο τις πιο ευάλωτες ομάδες και την πρόσβασή τους σε επαρκή διατροφή
•     Ενίσχυση της αποδοτικότητας των εισοδημάτων
•     Βελτίωση της διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων στην υγεία
•     Εισαγωγή ακίνδυνων τρόπων μεταφοράς φαρμακευτικών παρασκευασμάτων
•     Επιστροφή γιατρών σε κέντρα υγείας σε αγροτικές περιοχές.

Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, αλλά όχι απελπιστική, τουλάχιστον όχι ακόμα. Οι προτεινόμενες πολιτικές μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα, αν υπάρχει η πολιτική βούληση. Τα παιδιά της Μαδαγασκάρης περιμένουν εδώ και 50 χρόνια να αποτελέσει η συλλογική τους υγεία την κορυφή της εθνικής ατζέντας. Είναι πλέον καιρός να υπενθυμίσουμε στις αρχές ότι καμία χώρα που σέβεται τον εαυτό της δε θα ανεχόταν τον αφανισμό του μέλλοντός της με τέτοιο τρόπο, 44.000 φορές, 44.000 ζωές κάθε χρόνο.