Παραγουάη: Η μάχη μιας μάνας ενάντια στα αγροχημικά της Μονσάντο, την εκκλησία και το κράτος

Τον Ιανουάριο του 2003, η Petrona Villasboa και ολόκληρη η οικογένειά της υπέστησαν τις αρνητικές επιπτώσεις των αγροχημικών, με την απώλεια ενός από τα παιδιά τους, του Silvino Talavera. Φωτογραφία: Leonor de Blas, χρησιμοποιείται με άδεια.

Ως μαία, η Petrona Villasboa έχει βοηθήσει στη γέννα περισσότερων από 200 παιδιών. Όταν όμως ο δικός της γιος, Silvino Talavera, δηλητηριάστηκε, δεν μπόρεσε να του σώσει τη ζωή.

Παρά ταύτα, η Villasboa έχει αφιερωθεί στον αγώνα ενάντια στους ισχυρούς παραγωγούς σόγιας της Παραγουάης, υπεύθυνους για τη χρήση θανατηφόρων αγροχημικών, που σκότωσαν τον γιο της. Το 2004, κατάφερε την πρώτη καταδίκη κατά δύο παραγωγών σόγιας, σε μια υπόθεση, όπου αποδείχτηκε ότι η αιτία θανάτου του γιου της ήταν η αδιάκριτη χρήση αγροχημικών. Ο Silvino θα ήταν 26 ετών, αν ζούσε σήμερα.

Η τραγική απώλεια από θανατηφόρα αγροχημικά: Η ιστορία του Silvino

Σε ηλικία 11 ετών, ο Silvino εργαζόταν ήδη στην εταιρεία παραγωγής σόγιας Pirapey στην περιφέρεια Edelira, στο Itapúa της νότιας Παραγουάης, μαζί με τους μεγαλύτερους αδελφούς του και τον πατέρα του, Juan Talavera.

Στις 2 Ιανουαρίου 2003, ο Silvino γύριζε σπίτι με το ποδήλατό του με τον ξάδερφό του, Gabriel Villasboa, έχοντας πάει για ψώνια για φαγητό. Κατά μήκος του σκονισμένου δρόμου στην καυτή ζέστη, είδαν τον παραγωγό σόγιας Hermann Schlender στο τρακτέρ του να ψεκάζει καλλιέργειες κατά μήκος του δρόμου. Ο Gabriel περίμενε μέχρι να περάσει το τρακτέρ, αλλά ο Silivino άρχισε να κάνει πετάλι γρήγορα και δεν κατάφερε να γλιτώσει από τις αναθυμιάσεις. Γέμισαν εντελώς τα ρούχα του και την τσάντα του με το φαγητό.

Όταν ο Σίλβιο έφτασε σπίτι, παρέδωσε την τσάντα για ψώνια στην αδελφή του, Sofía, που ήταν τότε 12 ετών, και πήγε να κάνει μπάνιο στο ρέμα του Pirayu'i, που περιβάλλει το ράντσο των Villasboa, που βρίσκεται στο τέλος μιας πολύ απότομης πλαγιάς. Η μητέρα τους έπλενε ρούχα εκεί, αλλά ο Silvino δεν ανέφερε το περιστατικό, λέγοντας μόνο ότι τα μάτια του ξαφνικά άρχισαν να τσούζουν. Αργότερα, έπεσε στο κρεβάτι και δεν σηκωνόταν για φαγητό. Μέχρι το απόγευμα, η κατάστασή του επιδεινώθηκε με εμετό και διάρροια.

Αναστατωμένη, η Villasboa παρατήρησε ότι τα άλλα παιδιά της έπασχαν από παρόμοια συμπτώματα και μετά από λίγο άρχισε κι εκείνη να αισθάνεται άσχημα. Ετοίμασε ένα ρόφημα από βότανα jaguarete ka'a (ένα φαρμακευτικό φυτό) και φύλλο μανταρινιού και το χορήγησε σε όλους. Αλλά η δίχρονη κόρη της, Patricia, άρχισε να αισθάνεται χειρότερα. Η Villasboa την πήγε στο πλησιέστερο νοσοκομείο της πόλης María Auxiliadora. Το νοσοκομείο δεν είχε εξοπλισμό και ειδικούς, έτσι πήγαν όλοι στη γειτονιά Hohenau, που βρίσκεται 60 χιλιόμετρα από το Pirapey. Η Patricia (η οποία νοσηλεύτηκε μέχρι τις 5 Ιανουαρίου) και ο Silvino παρέμειναν στο Hohenau, ενώ οι άλλοι γιοι και κόρες της Villasboa νοσηλεύτηκαν κατ’ οίκον με φάρμακα για πυρετό και εμετό.

Το σώμα του Silvino είχε παραλύσει και ήταν γεμάτο μώλωπες. Η Villasboa καθάριζε τη ρινορραγία του γιου της. Ο γιατρός πρότεινε επείγουσα πλύση στομάχου στην πόλη Encarnación (52,6 χιλιόμετρα μακριά) και τον μετέφερε εκεί με το φορτηγό του δημάρχου.

Ο Silvino όμως υπέστη δύο καρδιακές ανακοπές και πέθανε στις 7 Ιανουαρίου στην Encarnación. Αιτία θανάτου; Οξεία δηλητηρίαση.

Σχεδόν 20 άνθρωποι επηρεάστηκαν από αυτούς τους ψεκασμούς. Εκτός από το μέρος που διέσχιζε ο Silvino, υπήρχε και άλλος ψεκασμός που επηρέασε οικογένειες στην περιοχή. Οι κάτοικοι ζουν συνήθως σε μικρές αγροτικές κατοικίες (culata jovái), που αποτελούνται από δύο δωμάτια με σανίδες τοίχου ενωμένες υπό κοινή στέγη και χωρίζονται από έναν ενιαίο χώρο με στέγη, αλλά χωρίς πλευρικούς τοίχους. Αυτός ο σχεδιασμός καθιστά τους κατοίκους πιο ευάλωτους σε ψεκασμούς.

Από τα εννέα παιδιά της οικογένειας Villasboa, η Sofia και η Patricia χρειάστηκαν νοσηλεία, αλλά επέζησαν του δεύτερου ψεκασμού, όπως και τα άλλα παιδιά της Petrona και του Juan: η Norma, ο Juan Ignacio, ο Antonio, ο Dario, ο Juan Alberto και ο Justiniano. Στην κοινότητά τους, ένα μωρό μόλις έξι μηνών και ένα άλλο ενός έτους και λίγο παραπάνω πέθαναν επίσης την ίδια περίοδο με τον Silvino, αλλά οι οικογένειές τους δεν υπέβαλαν ποτέ καταγγελία.

Αναζητώντας δικαιοσύνη εν μέσω τοξικών πολιτικών

Οι πολυεθνικές εταιρείες που παράγουν αγροχημικά τα αποκαλούν «φυτοφάρμακα». Η εταιρεία Bayer τα αναφέρει ως “γεωργική προστασία”. Για την Petrona Villasboa, είναι απλά δηλητήριο.

Η Villasboa υπέβαλε με σθένος αγωγή ενάντια στον γίγαντα των αγροχημικών Monsanto, μια αμερικανική πολυεθνική εταιρία αγροχημικών και γεωργικής βιοτεχνολογίας, που αποτελεί και τον μεγαλύτερο παραγωγό διαγονιδιακών ζιζανιοκτόνων και σπόρων. Η εταιρεία Monsanto είναι γνωστή για την παραγωγή του ζιζανιοκτόνου με τη δραστική ουσία «γλυφοσάτη», που εμφανίστηκε στα δείγματα αίματος του Silvino. Το 2015, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το χαρακτήρισε δυνητικά καρκινογόνο.

Στην Παραγουάη, η Monsanto είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας φυτοφαρμάκων. Είναι η ίδια εταιρεία που ανέπτυξε τον Πορτοκαλί Παράγοντα, ένα ζιζανιοκτόνο και αποφυλλωτικό που χρησιμοποίησε ο στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών στον Πόλεμο του Βιετνάμ, το οποίο, σύμφωνα με τον Ερυθρό Σταυρό, είχε ως αποτέλεσμα ένα εκατομμύριο άτομα με ειδικές ανάγκες.

Η Monsanto πάντα χαρακτηρίζει τα προϊόντα της ως “ασφαλή” για τον άνθρωπο, όταν τα προωθεί στην αγορά. Ωστόσο, η Villasboa μήνυσε την εταιρεία το 2004 για την παραπλανητική διαφήμισή της στην Παραγουάη.

Τα αγροχημικά προϊόντα είναι απαραίτητα για την καλλιέργεια σόγιας ως μέρος του “τεχνολογικού πακέτου” που έφερε η Πράσινη Επανάσταση, μια κυβερνητική πρωτοβουλία της Παραγουάης, που περιλαμβάνει μεγάλα μηχανήματα και διαγονιδιακούς σπόρους. Για τους αγρότες μικρής κλίμακας, αυτό το νέο σύστημα προκαλεί φυσική υποβάθμιση, ξεκινώντας από το έδαφος, και αντιτίθεται έντονα στα παραδοσιακά μοντέλα παραγωγής.

Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ) έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν σε ψεκασμούς, που προσβάλλουν οτιδήποτε άλλο εκτός από τους βλαστούς τους. Τα φυτοφάρμακα είναι χημικές ουσίες, που χρησιμοποιούνται στη γεωργία για την εξάλειψη των ζιζανίων ή των ασθενειών των φυτών. Η ανάπτυξη διαγονιδιακών καλλιεργειών, που ήδη καταλαμβάνουν 95 ανά 100 εκτάρια στην Παραγουάη, οδήγησε σε αύξηση των ψεκασμένων χημικών ουσιών.

Ουσίες όπως η κυπερμεθρίνη και η γλυφοσάτη χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια σόγιας. Είναι γνωστές από τους αγρότες ως “δολοφόνοι των πάντων”. Παράγουν δερματικές και καρκινογόνες ασθένειες. Φωτογραφία: Leonor de Blas, χρησιμοποιείται με άδεια.

Η εκστρατεία “Δικαιοσύνη για τον Silvino” οδήγησε ενώπιον της δικαιοσύνης την υπόθεση με τον τραγικό θάνατο του γιου της Villasboa. Η Villasboa ανέλαβε αυτή τη μάχη με την υποστήριξη του Οργανισμού Αγροτισσών και Αυτοχθόνων Γυναικών (CONAMURI). Συμμετείχαν επίσης κι άλλες ομάδες και ακτιβιστές από την Παραγουάη και το εξωτερικό.

Εν τω μεταξύ, οι γείτονες της Villasboa συνέλεξαν υπογραφές ζητώντας να μην προχωρήσει σε καταγγελίες κατά των επιχειρηματιών σόγιας. Σε μια περίπτωση, εργαζόμενος του Schlender την πλησίασε σε τοπικό δρόμο με ένα μαχαίρι στο χέρι του για να την τρομάξει. Μια άλλη φορά, ένας ιερέας πήγε στο ράντσο της για να την πείσει να εγκαταλείψει τη δικαστική διαδικασία. Όταν αρνήθηκε, την αφόρισε. Η Villasboa δεν έχει από τότε πατήσει το πόδι της σε εκκλησία.

Η επιθετικότητα δεν τελείωσε εκεί. Ο αδελφός της Petrona, Serapio Villasboa, ηγέτης του Κινήματος Αγροτών της Παραγουάης (MCP), μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου από τρεις κακοποιούς λίγες μέρες πριν από την έναρξη της δίκης.

Ένας κόκκινος χωματόδρομος χωρίζει τα χωράφια εντατικής καλλιέργειας και το νεκροταφείο στο Pirapey. Εκεί βρίσκεται η σορός του Silvino Talavera, του οποίου η ιστορία φέρνει επισκέπτες από πολλά μέρη. Φωτογραφία: Leonor de Blas, χρησιμοποιείται με άδεια.

Ιστορικό προηγούμενο για την περιβαλλοντική νομοθεσία

Στη δίκη που διερεύνησε το θάνατο του Silvino Talavera, επαγγελματίες του ιατρικού τομέα κατέθεσαν για τα ακριβή συμπτώματα κάποιου που υπέστη δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα και ήταν βέβαιοι ότι αυτή ήταν η αιτία θανάτου του. Ωστόσο, το δικαστήριο κατέστησε σαφές ότι δε δικαζόταν ο αγροχημικός ψεκασμός, αλλά η απερίσκεπτη συμπεριφορά του κατηγορούμενου.

Ως αποτέλεσμα, δύο παραγωγοί σόγιας καταδικάστηκαν σε φυλάκιση δύο ετών: ο Hermann Schlender για ανθρωποκτονία και υποβολή ανθρώπων σε κίνδυνο, και ο Alfredo Laustenlager, συνιδιοκτήτης φυτειών, για άδικο θάνατο. Επιπλέον, αναγκάστηκαν να αποζημιώσουν την οικογένεια του θύματος, ο καθένας με το ποσό των 25 εκατομμυρίων γκουαρανί (περίπου 4.500 δολάρια).

Η δικαστική απόφαση στην υπόθεση του Silvino Talavera έθεσε ένα ιστορικό προηγούμενο, οδηγώντας σε πρόοδο την περιβαλλοντική νομοθεσία. Τώρα, οι παραγωγοί σόγιας πρέπει να τοποθετούν φράγματα φυτοπροστασίας στις καλλιέργειες και απαγορεύεται ο ψεκασμός ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου. Οι τοπικές διατάξεις και οι εθνικές ρυθμίσεις υφίστανται σήμερα χάρη στην επιμονή της Petrona Villasboa και όσων στάθηκαν στο πλευρό της.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.