Παραγουάη: Το μονοπάτι για τη δημοκρατία το καθυστερούν τα πολιτικά της φαντάσματα

Απεικόνιση: Kurtural. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Αυτό το κείμενο της Jazmín Acuña αρχικά δημοσιεύτηκε από το Kurtural ως τμήμα μεγαλύτερου αφιερώματος για τη δικτατορία του Στρέσνερ (1954-1989). Έπειτα από επιμέλεια του Global Voices λόγω μεγέθους και εννοιολογικού υποβάθρου, αναδημοσιεύεται με άδεια.

Από τη λήξη της δικτατορίας στην Παραγουάη, μόνο μια χούφτα αστυνομικοί και πολίτες έχουν λάβει ποινές για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Αλφρέδο Στρέσνερ. Ένα πέπλο ατιμωρησίας εξακολουθεί να καλύπτει τις πιο διαβόητες μορφές εκείνης της εποχής, οι οποίες, αντί να πάνε φυλακή, συνέχισαν σε θέσεις εξουσίας στην κυβέρνηση της Παραγουάης. Οι πιο αξιοσημείωτοι μεταξύ αυτών είναι ο πρώην υπουργός Άμυνας της Παραγουάης, Υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος της Προεδρίας.

Τα φαντάσματα της δικτατορίας συνεχίζουν να στοιχειώνουν τους κύκλους ισχύος της Παραγουάης

Το 1954, ο Στρέσνερ ανέλαβε την προεδρία με ένα πραξικόπημα μετά από μια περίοδο βαθιάς οικονομικής αστάθειας και συγκρούσεων εντός του κυβερνώντος κόμματος. Ο Στρέσνερ ανέλαβε καθήκοντα μέσω ειδικών εκλογών, στις οποίες ήταν ο μόνος υποψήφιος. Θα επανεκλεγόταν επτά φορές τα επόμενα χρόνια με αμφίβολα υψηλά ποσοστά. Η 35χρονη θητεία του έλαβε μεγάλη υποστήριξη από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών και συμμετείχε στην Επιχείρηση Κόνδωρ.

Παρόλο που η Παραγουάη μετέβη σε δημοκρατικό πολίτευμα τα χρόνια μετά τη λήξη της δικτατορίας, στις επόμενες εκλογές στενοί κύκλοι του Στρέσνερ παρέμειναν στην εξουσία. Αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Οράσιο Κάρτες από το 2013 ως το 2018 και εξακολουθεί να ισχύει για τη σημερινή διακυβέρνηση του Μάριο Άμπντο Μπενίτες, καθώς η οικογένεια του προέδρου Μπενίτες παραμένει κοντά στην εποχή Στρέσνερ.

Σύμφωνα με τον Mario Melanio Medina, Πρόεδρο της Επιτροπής Αλήθειας και Δικαιοσύνης της Παραγουάης, οι κυβερνήσεις που ήρθαν μετά τη δικτατορία φοβούνται ότι θα συνδεθούν ή θα βρεθούν υπεύθυνες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι έχουν ελάχιστο ενδιαφέρον να υποστηρίξουν έρευνες ή δίκες για περισσότερα από 400 άτομα, τα οποία εξαφανίστηκαν βίαια και περισσότερους από 20.000 ανθρώπους, που υπέφεραν από βασανιστήρια.

“Οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, οι κύριοι πολιτικοί ηγέτες αυτών των μαζικών φρικαλεοτήτων, δεν διώχθηκαν ποτέ”, λέει ο Hugo Valiente, δικηγόρος και συγγραφέας διαφόρων ερευνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Valiente υπονοεί τις Αρχές, τους αρχηγούς κρατών και συνεργάτες σε αυτά τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και λέει ότι πρέπει να προσαχθούν σε δίκη ανεξάρτητα από την πάροδο του χρόνου.

Ωστόσο, τρεις τέτοιοι πολιτικοί παράγοντες – ο Diógenes Martinez, ο Eladio Loizaga και ο Dario Filartiga – είχαν και εξακολουθούν να έχουν ισχυρή επιρροή στην κυβέρνηση της Παραγουάης.

Diógenes Martínez: Ένας δικαστής καμωμένος για τις ανάγκες ενός δικτάτορα

Το νομικό σύστημα της Παραγουάης δεν διέφυγε της επέκτασης του δικτύου διαφθοράς. Δικαστές, όπως ο Diogenes Martinez, τάχθηκαν με την πλευρά των καταπιεστών της εποχής Στρέσνερ, και έκαναν τα στραβά μάτια σε βιασμούς, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και αυθαίρετες κρατήσεις.

“Διαδραμάτισαν βασικό ρόλο σε ψευδείς αποφάσεις. Επικύρωσαν όρκους που έγιναν υπό βασανιστήρια”, λέει ο Valiente.

Για τον Rogelio Goiburu, επικεφαλής της Διεύθυνσης Ιστορικής Μνήμης και Επανορθώσεων (στην ισπανική γλώσσα, DMHR) και του οποίου ο πατέρας εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Στρέσνερ, δε χωρά αμφιβολία ότι αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να δικαστούν.

Οι πρακτικές του παρελθόντος δεν φαίνονται εντελώς ξεχασμένες για τον Martínez και αυτό ακριβώς ανησυχεί τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τον Μάρτιο του 2017, υπό την προηγούμενη διακυβέρνηση του Κάρτες, ο Martínez προειδοποίησε τους διαδηλωτές ότι ο στρατός ήταν έτοιμος να βγει έξω στους δρόμους και να σταματήσει διαδηλωτές, που εισέβαλαν στο Κογκρέσο, όταν ο πρόεδρος Κάρτες προσπάθησε να αλλάξει το σύνταγμα και να επιδιώξει επανεκλογή. Ο ίδιος αναγνώρισε ότι μια εσωτερική στρατιωτική παρέμβαση θα ήταν παράνομη, αλλά εξασφάλιζε ότι ο στρατός θα έπρεπε να κινηθεί «προληπτικά».

Eladio Loizaga: Ο Υπουργός Εξωτερικών επί Ψυχρού Πολέμου

Ο Eladio Loizaga ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως διπλωμάτης κατά την περίοδο Στρέσνερ. Τον Αύγουστο του 1981, διορίστηκε Διευθυντής του Τμήματος Συνθηκών και Διεθνών Πράξεων του Υπουργείου Εξωτερικών. Το 1983 προήχθη ως Γενικός Διευθυντής. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η Επιχείρηση Κόνδωρ ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Η επιχείρηση ήταν ένα μυστικό σχέδιο μεταξύ Αργεντινής, Χιλής, Βραζιλίας, Ουρουγουάης, Βολιβίας και Παραγουάης, το οποίο ήταν υπεύθυνο για απαγωγές, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και δολοφονίες πολιτικών εχθρών. Η επιχείρηση υποστηρίχθηκε από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία παρείχε σχεδιασμό, συντονισμό και εκπαίδευση, καθώς και τεχνική, οικονομική και στρατιωτική βοήθεια.

Δεν υπάρχει έγκλημα χωρίς ένα προσεκτικά γραμμένο σενάριο, που να δικαιολογεί τον τρόμο. Η απειλή του κομμουνισμού ήταν η επίσημη αφηγηματική γραμμή, που πυροδοτούσε την καταστολή στη Λατινική Αμερική. Αυτές οι ιδέες προωθήθηκαν και υπερασπίστηκαν σε συναντήσεις και συνέδρια μέσω οργανώσεων όπως η Διεθνής Αντικομουνιστική Ένωση.

Ο Στρέσνερ ήταν μέλος αυτής της Ένωσης και η Παραγουάη υπηρέτησε ως χώρα υποδοχής για ένα από τα προπαρασκευαστικά συνέδρια για την Παγκόσμια Διάσκεψη. Ο Eladio Loizaga ήταν μεταξύ των υπεύθυνων συντονισμού.

“Ο Loizaga ήταν συνεργάτης της κρατικής διαφθοράς. Ήταν ο ιθύνων νους, οργάνωσε και χρηματοδότησε τα σχέδια πληθώρας εκτελέσεων”, δήλωσε ο Rogelio Goiburu, του οποίου ο πατέρας απήχθη από Αρχές της Παραγουάης και της Αργεντινής. Από το 2013 έως το 2018, ο Loizaga ήταν Υπουργός Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της διοίκησης Κάρτες. Κατά τη γνώμη του Goiburu, ο Loizaga δεν έπρεπε να αποτελεί μέλος ενός κυβερνητικού υπουργικού συμβουλίου, που θεωρεί εαυτόν δημοκρατικό, ως κομμάτι ενός Κράτους. Κάτι τέτοιο όμως δε συμβαίνει στην Παραγουάη.

Darío Filartiga: Η υποταγή στην εξουσία

Ακριβώς όπως και κατά την εποχή Στρέσνερ, αυτοί οι άντρες έχουν τα προνόμια όσων βρίσκονται στην εξουσία. Η αφοσίωση του Filartiga Ruiz Diaz στον Στρέσνερ αποδείχθηκε, όταν ταξίδεψε στη Βραζιλία για να τιμήσει τον δικτάτορα στην κηδεία του το 2006. Ο Στρέσνερ πέθανε στην Μπραζίλια, όπου είχε εξοριστεί βίαια μετά το πραξικόπημα, που τον καθαίρεσε από την εξουσία το 1989.

Υπό τον τότε Πρόεδρο Κάρτες, μιμήθηκε το ίδιο πολιτικό σχέδιο αδιάκοπης κολακείας και υποστήριξης. Για παράδειγμα, όταν το Κογκρέσο επεξεργαζόταν την ανάγκη αύξησης των φόρων επί του καπνού, ο Filartiga Ruiz Diaz ξέσπασε ως ένθερμος υπερασπιστής των συμφερόντων του Κάρτες, που ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες της βιομηχανίας αυτής.

Πώς μπορεί μια διαδικασία λογοδοσίας να είναι δυνατή, όταν οι λακέδες ενός δικτάτορα εξακολουθούν να είναι άτρωτοι από το δικαστικό σύστημα;

Όσο πιο ισχυρή είναι η θέση στην ιεραρχία του κράτους, τόσο μεγαλύτερη είναι η ευθύνη και, ως εκ τούτου, η τιμωρία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ωστόσο, ο Valiente θεωρεί ότι αυτό είναι πολύ απίθανο: “Η δημοκρατική διαδικασία στην Παραγουάη οικοδομήθηκε με σύμφωνο ατιμωρησίας”.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.