Περί ακτιβισμού και εαυτού

Activists held a rally during the Independence Day celebration in the Philippines to push for an independent foreign policy. Photo by Obet De Castro. Source: Facebook

Η αρχική έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύθηκε στο Bulatlat, έναν εναλλακτικό ειδησεογραφικό ιστότοπο στις Φιλιππίνες.

Οι ακτιβιστές συχνά παρουσιάζονται στερεοτυπικά ως δογματικοί ακαλλιέργητοι, που αντλούν διαστροφική ευχαρίστηση από την οργάνωση και συμμετοχή σε συγκεντρώσεις. Ωστόσο, ενώ είναι αλήθεια ότι η συμμετοχή του κοινού σε μια συλλογική ενέργεια είναι μια συναρπαστική εμπειρία, ειδικά εάν περιλαμβάνει τον συμβολικό εξορκισμό των κακοποιών της κοινωνίας, είναι λάθος να μειώνουμε τον ακτιβισμό σε απλή συμμετοχή σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις.

Πίσω από την “ινσταγκραμική” εικόνα του αγριωπού ατόμου με μια γροθιά είναι ένα άτομο, που συνεχώς εξορθολογίζει και επιβεβαιώνει την πιστότητά του σε ριζοσπαστικές πολιτικές. Ο ακτιβισμός είναι μια πολιτική στάση, που στοχεύει να αλλάξει τον κόσμο και – πιο ρεαλιστικά αλλά σπάνια ομολογούμενο – τον ίδιο μας τον εαυτό. Οι ευρύτεροι στόχοι της διαφωνίας απεικονίζονται εύκολα και ευρέως. Πιο δύσκολα απεικονίσιμος είναι ο σχεδόν θαυμαστός μετασχηματισμός του ατόμου.

Ο καθένας μπορεί να δοκιμάσει την εμπειρία του να είσαι ακτιβιστής συμμετέχοντας σε πολιτική δράση χωρίς δέσμευση για κάποιον σκοπό, πέρα από μια εφήμερη περιέργεια και επιθυμία συμμετοχής σε μια αντισυμβατική δραστηριότητα. Ωστόσο, η συμμετοχή σε πραγματικό ακτιβισμό δεν απαιτεί κάτι περισσότερο πέρα από μια πλήρη επανεξέταση της έννοιας του εαυτού μας ενάντια στην πολιτική δέσμευση.

Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις Φιλιππίνες διαμαρτύρονται για την αύξηση των περιπτώσεων βίαιων εξαφανίσεων υπό την κυβέρνηση του Προέδρου Ροντρίγκο Ντουτέρτε. Πηγή: Kodao Productions, συνεργάτης περιεχομένου του Global Voices. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Έτσι, το πρώτο βασικό καθήκον ενός ακτιβιστή είναι η αναδιαμόρφωση του εαυτού του. Αυτό είναι ένα τρομακτικό καθήκον, που περιλαμβάνει μια συνεχή διαδικασία μάθησης και “ξεμάθησης” μιας συγκεκριμένης κοσμοθεωρίας και μια οδυνηρή απόρριψη των συνηθειών και των επιθυμιών, που είναι απαραίτητες για την επιτυχία στον σύγχρονο κόσμο. Απαιτείται ηθελημένη απόσυρση από την “εξυπηρέτηση αγαθών” και τη βύθιση του εαυτού στις κοινότητες λαϊκής βάσης.

Η έντονη πολιτικοποίηση και η ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης θεωρούνται ενίοτε λανθασμένα ως μια οκνηρή υποχώρηση σε πλύση εγκεφάλου. Αλλά πίσω από την πρόσοψη του σκληρού και αποφασισμένου νεαρού ακτιβιστή βρίσκεται ένα άτομο, που συνεχώς αντιμετωπίζει συγκρουόμενες σκέψεις και συναισθήματα. Μπορώ να επιβιώσω με αυτόν τον τρόπο ζωής; Είμαι πραγματικά διατεθειμένος να εγκαταλείψω την άνεση της ζωής και την ευκαιρία να επιτύχω φήμη και περιουσία στην “παραδοσιακά δημοφιλή” κοινωνία; Δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές, που να απαιτούν λιγότερες θυσίες;

Ακόμη και όταν η πολιτική εκπαίδευση επιδιώκεται συλλογικά – μέσω συνεδριών μελέτης, οργάνωσης κοινότητας, μαζικών εκστρατειών – και πάλι το άτομο τελικά επιλέγει αν θα προχωρήσει και θα ασπαστεί τις προκλήσεις του να είσαι ριζοσπαστικός. Και η αμφισημία παραμένει ακόμη και όταν κάποιος έχει πάρει την απόφαση να συνεχίσει τον ακτιβισμό πέρα από “ημιαπασχόληση”. Φανταστείτε την αποξένωση από την οικογένεια, τους φίλους και την πλειοψηφία των ευδοκιμούντων, που γεύονται την απόλαυση του στάτους κβο. Φανταστείτε την πάντα δελεαστική και βολική επιλογή να εγκαταλείψουμε τον ακτιβισμό, να ανακτήσουμε την παλιά ζωή μας και να ανακατευθύνουμε τις προσπάθειές μας προς την κοινωνική θέση και τον υλικό πλούτο.

Ο πειρασμός να εγκαταλείψουμε τον ριζοσπαστισμό προκύπτει, κάθε φορά που ο ακτιβιστής συναντά ένα εμπόδιο στην πολιτική ζωή: αποτυχία μιας μαζικής εκστρατείας, ταχεία επιδείνωση της εθνικής κατάστασης, κρατικό φασισμό, αποθαρρυντική επίδραση της κομματικής πολιτικής. Η δοκιμασία του αληθινού ακτιβιστή, επομένως, είναι η ικανότητα όχι μόνο να αρθρώσει ένα σύνολο δογμάτων, αλλά να είναι το άτομο, που εμφανίζεται – και συνεχίζει να εμφανίζεται – πέρα από κάθε αντιξοότητα και παρά τις παρακάμψεις στο ταξίδι, για να επιβεβαιώσει και να επαναβεβαιώσει τη δέσμευση για ριζοσπαστισμό.

Ο ακτιβιστής ξεπερνά προσωπικές τραγωδίες και επίμονες αμφιβολίες συγχωνεύοντας τον εαυτό του με τη συλλογική επιδίωξη μιας νέας πολιτικής. Είναι εύκολο να το αποδοκιμάσουμε αυτό ως μια ανατριχιαστική υποταγή του εαυτού από μια απρόσωπη δύναμη (το Κόμμα, τη Συλλογικότητα, τις Μάζες). Αλλά αυτό δεν είναι απώλεια του εαυτού, όσο η ανάδυση του εαυτού στο πλαίσιο ενός μαζικού κινήματος.

Εκεί ο ακτιβιστής βρίσκει τα ακόλουθα: έναν νέο σκοπό στη ζωή, τα απαιτούμενα φιλοσοφικά εργαλεία για να δει τον κόσμο όπως είναι και πώς θα έπρεπε να είναι, συνάδελφους σταυροφόρους και επαναστάτες και μια αίσθηση υποχρέωσης να ενεργήσει αποφασιστικά. Την ακτιβιστική έμπνευση από την αντίσταση των μαζών, που δεν έχουν άλλη αξίωση πέρα από το να απελευθερωθούν από τα δεσμά της φτώχειας, της αδικίας και άλλων αποτρέψιμων δυστυχιών, με νέους μέντορες με τη μορφή ακτιβιστών αγροτών και εργαζομένων, που δίνουν το παράδειγμα του τι σημαίνει να διάγεις το αποκαλούμενο εδώ στις Φιλιππίνες “simpleng pamumuhay at puspusang pakikibaka”: απλή διαβίωση και εντατικό αγώνα.

Ξαφνικά, η ζωή του ακτιβιστή παύει να είναι μια απλή απαρίθμηση καθημερινών δυσκολιών, καθώς υπάρχει τώρα μια αναγνώριση ότι το να αντέξεις αυτές τις αντιξοότητες μπορεί να ανακουφίσει τα δεινά των άλλων, και το πιο σημαντικό, να επιταχύνει την ανάδυση ενός νέου κόσμου.

Επικεντρωμένος στην επίτευξη ενός συνόλου πολιτικών στόχων, από έναν φαινομενικά ασήμαντο έως τον πλέον στρατηγικό, η αίσθηση της εκπλήρωσης του ακτιβιστή είναι αγκιστρωμένη όχι στη μέτρηση υλικών αποκτημάτων, αλλά στην ολιστική ανάπτυξη της μαζικής οργάνωσης και στην ιδέα ότι οι προσωπικοί αγώνες αντιμετωπίζονται καλύτερα όχι με διαφυγή και απομόνωση, αλλά με συμμετοχή στον ευρύτερο συλλογικό αγώνα για τον τερματισμό της ανθρώπινης καταπίεσης, παρέα με ξένους, που γίνονται σύντροφοι.

Ο ακτιβιστής φτάνει στη γνώση της ζωής ότι η αυτοεξυπηρέτηση δεν ενέχει κανένα νόημα, παρά μόνο εάν ενσωματώνει την ηθική του πώς να είσαι ένα κοινωνικά αφοσιωμένο άτομο. Και ο ακτιβισμός, λοιπόν, γίνεται κρίσιμος σύνδεσμος μεταξύ του δημοφιλούς μάντρα αυτοβελτίωσης και του πιο επείγοντος στόχου της προώθησης του κοινωνικού μετασχηματισμού.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.