Σύριος καλλιτέχνης από τα κατεχόμενα Υψώματα Γκολάν εξερευνά ζητήματα ταυτότητας και ανθρωπισμού στο έργο του

Ο καλλιτέχνης Akram Al-Halabi στο στούντιό του στη Βιέννη. 5 Μαΐου 2017. Φωτογραφία: AJ Naddaff/SyriaUntold.

Αυτό το κείμενο γράφτηκε αρχικά για το SyriaUntold από τον AJ Naddaf, φοιτητή αραβικών σπουδών και πολιτικών επιστημών, δάσκαλο γαλλικής γλώσσας και ερευνητικό βοηθό στην έδρα Αραβικών Σπουδών στο Κολέγιο Davidson. Αναδημοσιεύεται εδώ ως μέρος μιας συμφωνίας εταιρικής σχέσης.

Ο Akram al Halabi είναι καλλιτέχνης από το ορεινό οροπέδιο Μαζντάλ Σαμς, της μεγαλύτερης από τις τέσσερις εναπομείνασες κοινότητες Σύριων Δρούζων στο κατεχόμενο από το Ισραήλ τμήμα των συριακών Υψωμάτων Γκολάν. Παρότι προέρχεται από μια αμφιλεγόμενη περιοχή, ο Al-Halabi δεν αφήνει την πολιτική να καθοδηγήσει το καλλιτεχνικό έργο του. Αντίθετα, χρησιμοποιεί την τέχνη ως μέσο για να εκφράσει την αναζήτησή του για αρμονία μεταξύ φύσης και ανθρωπότητας.

Γεννημένος σε οικογένεια πολλών καλλιτεχνών, η καλλιτεχνική καριέρα του Al-Halabi ξεκίνησε ως παιδί, όταν ζωγράφιζε υπό την επίβλεψη ενός δασκάλου τέχνης από το χωριό του. Από το 1997 έως το 2000, σπούδασε σχέδιο και ζωγραφική στο Bayt Al-Fann. Στη συνέχεια σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Δαμασκού (2000-2005). Το 2003, συμμετείχε στη θερινή ακαδημία του Darat al Funun υπό την επίβλεψη του καθηγητή Marwan Kassab Bashi στο Αμμάν της Ιορδανίας.

Όσο φοιτούσε, όμως, τα μάτια του ήταν στραμμένα στην έκθεση και τη συνέχιση της τέχνης του αλλού. Η συνεχής πολιτική πίεση της ταυτότητάς του στο Ισραήλ τον παρακίνησε να αφιερώσει πολλές ώρες στην εκμάθηση σχολαστικών τεχνικών προοπτικής, φωτός και σχήματος στη βραβευμένη τέχνη του. Ο στόχος του ήταν απλός: να δημιουργήσει τέχνη σε ένα μέρος, όπου δεν θα έπρεπε να μετακινείται από το ένα σημείο ελέγχου στο άλλο.

Με την ολοκλήρωση των σπουδών του στη Σχολή Καλών Τεχνών, έγινε ο πρώτος από τα Υψώματα Γκολάν, που κέρδισε υποτροφία για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Βερολίνο. Του απαγορεύτηκε όμως η μετακίνηση από τη συριακή κυβέρνηση, απλώς και μόνο λόγω της ανεξέλεγκτης ανιθαγένειάς του. Αφού το Ισραήλ προσάρτησε επίσημα τα Υψώματα Γκολάν το 1981, τη χρονιά που γεννήθηκε ο Al-Halabi, άρχισε να θεωρεί τους Σύριους του Γκολάν ως “κατοίκους Ισραήλ”, αλλά όχι πολίτες. Ο Al-Halabi είχε επιτραπεί να σπουδάσει στη Δαμασκό, παρόλο που ζούσε στο κατεχόμενο από το Ισραήλ Γκολάν, λόγω ενός προγράμματος υπό την εποπτεία του ΟΗΕ και υλοποιηθέν λόγω συμφωνίας μεταξύ Συρίας και Ισραήλ.

Εγκατάσταση Χιονονιφάδες, έγγραφο, 784 χαρτιά τιμολογίων. Φωτογραφία: ευγενική προσφορά του Akram Al-Halabi. όλα τα δικαιώματα ανήκουν στον δημιουργό.

Παρά την ταλαιπωρία, ο Al Halabi επέμεινε. Το 2007, δύο χρόνια μετά την αποφοίτησή του, κέρδισε άλλη μια υποτροφία για την τέχνη του μέσω της “Υποτροφίας Ενός Κόσμου του Αφρο-Ασιατικού Ινστιτούτου με έδρα τη Βιέννη”, το οποίο υποστηρίζει 10-15 σπουδαστές κάθε χρόνο από την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική, που έχουν αναπτυξιακή εστίαση στις σπουδές τους. Τελικά ήρθε για να παρακολουθήσει την Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης, και ολοκλήρωσε τις σπουδές του με διάκριση το 2012 στα μαθήματα του καθηγητή Erwin Bohatsch.

Εκτός από την ακαδημαϊκή του μελέτη τέχνης, ο Al-Halabi έχει λάβει μέρος σε διάφορες εκθέσεις σε όλη την Ευρώπη. Το έργο του έχει επίσης συλλεχθεί από πολλούς ιδιωτικούς συλλέκτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Μέση Ανατολή, καθώς και στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και στη συλλογή Kupferstichkabinett στη Βιέννη.

Παλεύοντας με τη δική του ταυτότητα σε αυστριακό πλαίσιο, όσο βρισκόταν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης, εμπνεύστηκε να ταξιδέψει από το 2009 έως το 2012 σε όλη την Ευρώπη, στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ και να επιστρέψει στο χωριό του. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, ο Al-Halabi ζήτησε από ανθρώπους, που συναντούσε τυχαία, να ορίσουν τον εαυτό τους τη στιγμή της συνάντησής τους και να γράψουν αυτόν τον ορισμό σε μεμονωμένα χαρτιά, που χρησιμοποιούνταν για τιμολόγηση. Ονόμασε το έργο “Χιονονιφάδες”, προσθέτοντας αργότερα μικρές γεωμετρικές φόρμες χρησιμοποιώντας πένσα για να δημιουργηθούν γραμμές σε σχήμα δακτυλικών αποτυπωμάτων και χιονονιφάδων.

Μερικοί από τους 800 περίπου ανθρώπους, που έχουν συμμετάσχει στο έργο “Χιονονιφάδες” του Akram al-Halabi από το 2009 έως το 2012. Φωτογραφία: ευγενική προσφορά του Akram al-Halabi, όλα τα δικαιώματα ανήκουν στον δημιουργό.

Με τη βαφή αυτών των χαρτιών καρμπόν να γίνεται μπλε κατά την πίεση, κάθε συμμετέχων έλαβε ένα αντίγραφο της εργασίας του. “Υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι, που πράγματι θέλουν και πρέπει να σου πουν κάτι, ειδικά οι ηλικιωμένοι σε πάρκα”, είπε στο SyriaUntold. “Κινητοποιήθηκα, επειδή γεννήθηκα απροσδιόριστος – και ακόμα παραμένω – αλλά κατόρθωσα να καταλάβω τον εαυτό μου περισσότερο μέσω της κατανόησης των άλλων. Αν βγεις στους δρόμους και αρχίσεις να μιλάς με αγνώστους, θα εκπλαγείς με το πώς μερικοί άνθρωποι γίνονται φίλοι σου και μπορούν να σε καταλάβουν”.

Σχολίασε περαιτέρω τον κίνδυνο να “κολλήσει” κανείς μέσα σε ορισμένα πλαίσια. Για παράδειγμα, πολλοί Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι δεν ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν στο έργο, μόνο και μόνο επειδή ο Al-Halabi δεν ευθυγραμμίστηκε με τα θρησκευτικά τους ιδανικά.

Το ανοιχτόμυαλο, περίεργο και φιλικό πνεύμα, από το οποίο πραγματοποιήθηκε το έργο, είναι ό,τι περιγράφει καλύτερα την προσωπικότητα του Al-Halabi. Το 2010, ενώ ταξίδευε πίσω στο χωριό του κάθε καλοκαίρι για να δει την οικογένειά του, δημιούργησε μια περφόρμανς με τίτλο “Love Comes First” [Η αγάπη πρώτα], στο οποίο 200 άτομα από τα Υψώματα Γκολάν έγραψαν με το σώμα τους τη δήλωση: “Η αγάπη πρώτα” (στα αραβικά: Al-Mahabbah Awwalan).

Η “Αγάπη έρχεται πρώτη” του Akram al-Halabi στο γήπεδο ποδοσφαίρου του χωριού Μαζντάλ Σαμς, στα κατεχόμενα Υψώματα Γκολάν. Φωτογραφία του 2010 από τους Nihad Awaidat και Diala Madah με την ευγενική παραχώρηση του Akram al-Halabi. Όλα τα δικαιώματα ανήκουν στους δημιουργούς.

Το επόμενο έτος, καθώς ξέσπασε η συριακή εξέγερση, ο Al-Halabi παρακολουθούσε με αγωνία από την τηλεοπτική του οθόνη. “Επειδή είχα ζήσει στη Δαμασκό και σε ορισμένες από τις περιοχές, που επλήγησαν περισσότερο από την επανάσταση, έπρεπε να δημιουργήσω τέχνη. Δεν έχω όμως τη δύναμη να κάνω τίποτα. Μπορώ απλώς να κοιτάξω και να δείξω τι συμβαίνει μέσω ενός άλλου φακού”, είπε στο SyriaUntold.

Λαμβάνοντας φρικιαστικές εικόνες από τον υπολογιστή του, που είχαν προβληθεί ευρέως στα μέσα ενημέρωσης, ο Al-Halabi συνέλαβε το έργο “Cheek” [Μάγουλο], διαγράφοντας τις εικόνες προσθέτοντας αγγλικές λέξεις και αραβικά γράμματα γύρω τους, μερικές φορές σκιαγραφώντας το πιο βασικό περίγραμμα της εικόνας. “Ήθελα να κάνω ένα τρίτο επίπεδο αντίληψης κάνοντας συνδέσεις μεταξύ λέξης και εικόνας στον θεατή”, εξήγησε ο Al-Halabi. Ανατυπώνει τα χαρακτηριστικά, που εμφανίζονται στην εικόνα, με τα ονόματά τους, απλά για να υπενθυμίσει στο κοινό ότι υπάρχουν: “Αυτί, μάτι, φρύδι, παράθυρο, αίμα, μύτη, παιδί, λαιμός, λαρύγγι, πηγούνι, ώμος, καρδιά, μητέρα, δάχτυλα, μάγουλο…”.

Το “Never Forget” [Δεν Ξεχνώ] απεικονίζει τη σφαγή της Χούλα, στην οποία δολοφονήθηκαν 34 γυναίκες και 49 παιδιά από τις δυνάμεις του συριακού καθεστώτος. Είναι μέρος του έργου “Μάγουλο”. Φωτογραφία: ευγενική προσφορά του Akram Al-Halabi. Όλα τα δικαιώματα ανήκουν στον δημιουργό.

Το έργο αντιπροσωπεύει μια ιστορία ποίησης στο διάστημα, αφαιρώντας τον τρόμο από viral αιματοβαμμένες εικόνες. Συνελήφθη ως ιδέα μεταξύ 2011-2013, κατά τα πρώτα δύο χρόνια της επανάστασης της Συρίας, προτού η σύγκρουση μετατραπεί σε εξαντλητικό διαμεσολαβητικό πόλεμο. Για πολλές νύχτες, δεν μπορούσε να κοιμηθεί, μέχρι να ολοκληρωθεί το “Μάγουλο”, και μόνο τότε μπόρεσε να προχωρήσει με άλλα έργα.

Σφαγή Ακράμπ/Μάγουλο 1, οπτική γραφή, ψηφιακό έργο – 2013. Φωτογραφία: ευγενική προσφορά του Akram Al-Halabi. Όλα τα δικαιώματα ανήκουν στον δημιουργό.

Το ευρύ φάσμα μέσων και θεμάτων στο έργο του Al-Halabi μοιάζει με την αντίληψή του για την ταυτότητα ως κάτι εύπλαστο και εξελισσόμενο με τον καιρό, όπως μια χιονονιφάδα. Πάνω απ’ όλα, ο Al-Halabi πιστεύει ότι οι γεωγραφικές ταυτότητες είναι ανούσιοι δείκτες ορισμού όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και του ίδιου. Το πιο σημαντικό για αυτόν είναι να βιώσει τη ζωή όχι ως βαρετή ή απλή, αλλά να αποδεχτεί την πολυπλοκότητά της και να βρει αρμονία. Η δημιουργία τέχνης είναι ένας τρόπος για να εκφράσει κάτι τέτοιο.

Ωστόσο, η δύναμη της συμμετοχής σε βαθιές συνομιλίες, η ανάγνωση καλής λογοτεχνίας, το κολύμπι, η παρατήρηση της ομορφιάς της φύσης (όπως η γοητεία του από τις λιβελούλες) και η συμμετοχή σε θεατρικές παραστάσεις είναι όλα εκφράσεις, που δίνουν στη ζωή του νόημα και τον κάνει να νιώθει καθορισμένος. “Μην ξεχνάτε να απολαμβάνετε τη μέρα σας”, δήλωσε ο Al-Halabi στο SyriaUntold. “Αυτό είναι πιο σημαντικό από αυτό το άρθρο ούτως ή άλλως”.

Λιβελούλα, B4, λάδι σε καμβά. Φωτογραφία: ευγενική προσφορά του Akram Al-Halabi. 2017. Όλα τα δικαιώματα ανήκουν στον δημιουργό.

Τον Νοέμβριο του 2017, ο Al-Halabi παρευρέθηκε στα εγκαίνια μιας ομαδικής έκθεσης με έργα του στην Ιαπωνία: “Diaspora Now” [Διασπορά Τώρα] στο Μουσείο Καλών Τεχνών στο Γκιφού (11/11/2017 – 8/1/2018). Δείτε περισσότερα από τα πολυδύναμα έργα τέχνης του στο χαρτοφυλάκιό του εδώ.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.