Χρήστης υπολογιστή στο Λάος. Flickr, φωτογραφία: jonrawlinson. (CC BY 2.0)

Ομάδες της κοινωνίας των πολιτών στη Νοτιοανατολική Ασία αντιτίθενται στις πρόσφατες οδηγίες της κυβέρνησης του Λάος περί παρακολούθησης των πλατφορμών κοινωνικών μέσων και επιβολής της διαδικτυακής εγγραφής.

Στις 20 Μαΐου, το Υπουργείο Πληροφοριών, Πολιτισμού και Τουρισμού εξέδωσε μια αόριστη διαταγή, που απαιτεί από όλες τις επαρχιακές κυβερνήσεις να τηρούν αρχεία σχετικά με πληροφορίες, που δημοσιεύονται σε πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, ιστοσελίδες, διαδικτυακές πηγές ειδήσεων και σελίδες στο Facebook. Την επόμενη μέρα, το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας ανακοίνωσε ότι έχει δημιουργήσει μια ειδική ομάδα εργασίας για την παρακολούθηση “παράνομων διαδικτυακών μέσων ενημέρωσης” και περιεχομένου “ψεύτικων ειδήσεων”, που σχετίζεται με τον COVID-19.

Και τα δύο υπουργεία δήλωσαν ότι αυτές οι ενέργειες έχουν σκοπό να αποτρέψουν την εξάπλωση παραπληροφόρησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Τοπικός αξιωματούχος δήλωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Radio Free Asia ότι η κυβέρνηση στοχεύει όσους “κάνουν κατάχρηση των κοινωνικών μέσων”.

Η δουλειά μας είναι να δίνουμε συμβουλές και να καθορίζουμε τους κανόνες και τις τιμωρίες για όσους κάνουν κατάχρηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Θα προειδοποιούμε τους παραβάτες την πρώτη φορά και στη συνέχεια θα τιμωρούμε άτομα, που το επαναλαμβάνουν. Την τρίτη φορά,  θα τους βάζουμε στη φυλακή.

Η κυβέρνηση του Λάος εντείνει τον έλεγχο στο διαδίκτυο. Τον Οκτώβριο του 2020, διέταξε τους φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας κοινωνικών μέσων να εγγραφούν στο Τμήμα ΜΜΕ του Υπουργείου Πληροφοριών, Πολιτισμού και Τουρισμού. Η οδηγία περιλάμβανε ακόμη και μεμονωμένους χρήστες διαδικτύου:

Κάθε φυσικό, νομικό πρόσωπο, κρατικός ή ιδιωτικός τομέας, που συνεχίζει να δημοσιεύει και να παρέχει πληροφορίες στο κοινό μέσω κοινωνικών μέσων χωρίς άδεια, θα αντιμετωπίζει μέτρα σύμφωνα με τους νόμους της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λάος.

Ο πρόεδρος του Λάος, Θόνγκλουν Σισουλίθ, ο οποίος εξελέγη τον Μάρτιο του 2021, προειδοποίησε τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να μην αποσταθεροποιήσουν το έθνος:

Στην εποχή των προηγμένων τεχνολογικών και σύγχρονων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η αστυνομία πρέπει να παλέψει σταθερά και άμεσα εναντίον των ανθρώπων, που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαπράξουν εγκλήματα, να καταστρέψουν τη χώρα μας και να προκαλέσουν οποιαδήποτε αταξία υπονομεύοντας την ενότητά μας, δημιουργώντας παρεξηγήσεις και ανταγωνιστικές ομάδες στη χώρα.

Σε απάντηση, ομάδες κοινωνίας των πολιτών με έδρα τη Νοτιοανατολική Ασία δημιούργησαν τον περιφερειακό συνασπισμό ASEAN και ξεκίνησαν μια εκστρατεία χρησιμοποιώντας την ετικέτα #StopDigitalDictatorship [Τέλος στην ψηφιακή δικτατορία]. Υπέγραψαν επίσης μια κοινή δήλωση, που εκφράζει τη λύπη της για τις διαδικτυακές οδηγίες του Λάος:

Η ενίσχυση της εγγραφής των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης και ο αυστηρός έλεγχος των διαδικτυακών πληροφοριών είναι άλλη μια  αντανάκλαση της ψηφιακής δικτατορίας στο Λάος, η οποία παραβιάζει τα ψηφιακά δικαιώματα των ατόμων, ιδίως την ελευθερία του Τύπου, την πρόσβαση στις πληροφορίες και την ελευθερία της έκφρασης.

Ανέφεραν την περίπτωση της περιβαλλοντικής ακτιβίστριας Houayheuang Xayabouly, γνωστής και ως Muay, η οποία κρατείται από το 2019 για ανάρτηση βίντεο στο Facebook, στο οποίο επικρίνει την απάντηση της κυβέρνησης του Λάος σε μια πλημμύρα. Εκτός από την Muay, υπήρξαν επίσης αρκετοί χρήστες του Facebook, που κατηγορήθηκαν για σχόλια για διαφθορά ή κατάχρηση εξουσίας από τοπικούς αξιωματούχους.

Οι ομάδες προειδοποίησαν ότι, αντί να αντιμετωπιστεί η παραπληροφόρηση για τον COVID-19, η ειδική ομάδα διαδικτύου ίσως θα αναπτυσσόταν για να καταπνίξει την ελευθερία του λόγου.

Ο Dhevy Sivaprakasam, σύμβουλος πολιτικής της Access Now στην Ασία του Ειρηνικού, σημείωσε ότι δυνάμεις ασφαλείας θα είναι μέρος της ομάδας εργασίας, που είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση των κοινωνικών μέσων.

Το γεγονός ότι θα στελεχωθεί από αστυνομικούς και κρατικούς εκπροσώπους – χωρίς ανεξάρτητους ελεγκτές γεγονότων, την κοινωνία των πολιτών ή άλλους ενδιαφερόμενους μη κρατικούς ενδιαφερόμενους φορείς – αυξάνει τον επικείμενο κίνδυνο επιθέσεων και παρενόχλησης εναντίον ατόμων, που δεν πρέπει να θεωρούνται ως εγκληματίες καν.

Οι νέες οδηγίες εγκρίθηκαν, αφού οι χρήστες του Twitter στο Λάος άρχισαν να χρησιμοποιούν την ετικέτα #ຖ້າ ການ ເມ ລາວ (#ΑνΟιΠολιτικέςΤουΛάοςΕίναιΚαλές) για να σχολιάζουν πολιτικά θέματα. Τότε, οι πολίτες του Λάος εξέφραζαν επίσης αλληλεγγύη στους διαδηλωτές της Ταϊλάνδης. Ο Sebastian Strangio, εκδότης της ιστοσελίδας ειδήσεων The Diplomat στη Νοτιοανατολική Ασία, έγραψε ότι η ομάδα εργασίας θα μπορούσε να στοχεύσει στην καταστολή της ανόδου ενός διαδικτυακού κινήματος αντιπολίτευσης:

Η νέα ομάδα εργασίας αποτελεί έκφραση της ανησυχίας του κυβερνώντος LPRP ότι το Facebook θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εκκολαπτήριο αντικυβερνητικής και αντικομματικής διαφωνίας.

Το 2020, το Λάος έχει 3,10 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες κοινωνικών μέσων, το 43% του συνολικού πληθυσμού.