Στιγμιότυπο από ρεπορτάζ του Euronews για τους διαμαρτυρόμενους φοιτητές.

Τα τουρκικά πανεπιστήμια ξαναρχίζουν τα μαθήματα διά ζώσης τον Οκτώβριο. Καθώς, όμως, οι φοιτητές ετοιμάζονται να επιστρέψουν στις σχολές, αντιμετωπίζουν μια στεγαστική κρίση: δεν υπάρχουν αρκετοί κοιτώνες και οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη εν μέσω της πανδημίας, αφήνοντας πολλούς άστεγους.

Σε μια προσπάθεια επίλυσης αυτής της κρίσης, μια ομάδα φοιτητών ξεκίνησε το Κίνημα των Αστέγαστων. Το αίτημά τους είναι ξεκάθαρο: στήριξη των φοιτητών με μείωση των τιμών στέγασης και ενοικίασης. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, οι φοιτητές επίσης κατασκηνώνουν σε αστικά πάρκα σε πόλεις σε όλη τη χώρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συμβουλίου Ανώτατης Εκπαίδευσης, υπάρχουν συνολικά πάνω από 8,2 εκατομμύρια φοιτητές εγγεγραμμένοι για το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 στην Τουρκία, ενώ υπάρχουν μόνο 769 κοιτώνες με χωρητικότητα 719.567 φοιτητές.

Υπάρχουν δύο τύποι φοιτητικών εστιών στην Τουρκία: δημόσιες και ιδιωτικές. Ενώ τα δημόσια φοιτητικά καταλύματα είναι πιο προσιτά, η ζήτηση είναι υψηλή και η εξασφάλιση θέσης είναι δύσκολη.

“Έκανα αίτηση για ένα δωμάτιο στην εστία της σχολής μου, αλλά δεν είχε μείνει θέση”, εξήγησε ο 22χρονος φοιτητής Χημείας Olcay Atik στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, σε συνέντευξή του στο Middle East Eye. Ο Atik πλήρωνε 700 τουρκικές λίρες (81 δολάρια) για ενοίκιο σε κοινόχρηστη κατοικία πέρυσι. Φέτος όμως το ενοίκιό του έχει ανέβει. “Ζω σε ένα διαμέρισμα γεμάτο υγρασία και πρέπει να πληρώνω 1.800 λίρες (208 δολάρια) κάθε μήνα”, είπε. Ο καθαρός μηνιαίος κατώτατος μισθός στην Τουρκία είναι περίπου 2.825 λίρες (382 δολάρια) και οι φοιτητές δεν είναι οι μόνοι που πλήττονται από την έλλειψη προσιτής στέγης.

Τον τελευταίο χρόνο, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 55% εν μέσω διψήφιου πληθωρισμού, που κορυφώθηκε τον Αύγουστο, φθάνοντας το 19,25%.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες, που εξηγούν τον υψηλό πληθωρισμό, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Mustafa Sonmez. Αυτές οι “οστεοποιητικές δυναμικές” περιλαμβάνουν μια τουρκική οικονομία εξαρτώμενη σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές, ξένους επενδυτές επιφυλακτικούς προς την αυξανόμενη αστάθεια της Τουρκίας, ένα διαρκώς υποτιμούμενο εθνικό νόμισμα και μια κεντρική τράπεζα, που παραμένει υπό τον έλεγχο του Προέδρου.

Λόγω αυτών των παραγόντων, η αύξηση του κόστους ακινήτων στην Τουρκία δεν προκαλεί έκπληξη. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Middle East Eye, η κατασκευαστική βιομηχανία της Τουρκίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγόμενα δομικά υλικά, στα οποία παρατηρείται μια άνευ προηγουμένου αύξηση των τιμών. Ανέφερε:

Construction expenses have quadrupled due to [the] high inflation rate and the loss of the Turkish lira, which has depreciated by 45 percent against the US dollar since the coronavirus pandemic began. Some construction companies have recently declared that they will stop working because they can not afford the cost of materials. For instance, one tonne of cement was around 160 lira ($19) last year while it is now 500 TL ($60). The Turkish Statistical Institute (TUIK) has also released numbers outlining that total construction expenses have increased by 42.5 percent in one year.

Τα κατασκευαστικά έξοδα έχουν τετραπλασιαστεί λόγω [του] υψηλού πληθωρισμού και της απώλειας της τουρκικής λίρας, η οποία έχει υποτιμηθεί κατά 45% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από την έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού. Ορισμένες κατασκευαστικές εταιρείες δήλωσαν πρόσφατα ότι θα σταματήσουν να εργάζονται, επειδή δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το κόστος των υλικών. Για παράδειγμα, ένας τόνος τσιμέντου είχε περίπου 160 λίρες (19 δολάρια) πέρυσι, ενώ τώρα έχει 500 λίρες (60 δολάρια). Το Τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο (TUIK) δημοσίευσε επίσης στατιστικά στοιχεία, που αναφέρουν ότι οι συνολικές κατασκευαστικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 42,5% σε ένα χρόνο.

Σύμφωνα με το Κέντρο για τη Χωρική Δικαιοσύνη, μόνο το 2% της αγοράς ενοικιαζόμενων ακινήτων της Κωνσταντινούπολης είναι διαθέσιμο για όσους έχουν ελάχιστο εισόδημα.

“Για να χαλιναγωγήσει τις αυξήσεις τιμών, η κυβέρνηση λέγεται ότι εξετάζει ένα νέο μοντέλο ενοικίασης, παρόμοιο με ό,τι εφαρμόζεται σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης”, ανέφερε η φιλοκυβερνητική Daily Sabah στις 14 Σεπτεμβρίου. Το μοντέλο θα περιλαμβάνει εταιρείες, που εκμισθώνουν ακίνητα με συμβόλαια αντί μεμονωμένοι ιδιοκτήτες να νοικιάζουν ακίνητα.

Σύμφωνα με τον Funda Gökgel, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της TÜYİSEN (Ένωση Εργοδοτών Κοιτώνων), η στεγαστική κρίση είναι μοναδική φέτος. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα BirGun, ο Gökgel εξήγησε ότι, επειδή η κυβέρνηση απέτυχε να διαθέσει πολλά επιδόματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλοί ιδιωτικές φοιτητικές εστίες αναγκάστηκαν να κλείσουν και δεν άνοιξαν νέες. Αυτό το κενό και η έλλειψη μηχανισμών ελέγχου επέτρεψαν σε ξενοδοχεία, ιδιοκτήτες ξενώνων και ιδιοκτήτες ακινήτων να αυξήσουν τις τιμές, αφήνοντας τον κόσμο με λίγες επιλογές.

Μια λύση είναι η εγκαινίαση ξενώνων, που θα ανήκουν σε κρατικές υπηρεσίες, και η αγορά ξενοδοχειακών υπηρεσιών, προτείνει ο Gökgel. “Υπάρχουν οι Εστίες των Κρατικών Υδραυλικών Έργων, της Αστυνομίας, του Στρατού, των Εκπαιδευτικών. Τουλάχιστον κάποιες ρυθμίσεις πρέπει να γίνουν φέτος. Δεν μπορείς απλά να ανοίξεις νέο χώρο σε μια μέρα στον ιδιωτικό τομέα”, εξήγησε ο Gökgel σε συνέντευξή του στην εφημερίδα BirGun.

Εν τω μεταξύ, στις 16 Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος Ερντογάν υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος των ενοικίων. “Γνωρίζουμε καλά τα προβλήματα σχετικά με το κόστος ζωής, που προκαλεί ο πληθωρισμός. Θα αποτρέψουμε τις υπερβολικές αυξήσεις τιμών στα ράφια θέτοντας τον πληθωρισμό υπό έλεγχο το συντομότερο δυνατό, μειώνοντας το κόστος και καταπολεμώντας τους οπορτουνιστές”, είπε ο Πρόεδρος Ερντογάν απευθυνόμενος στους εμπόρους στην πόλη Κιρσεχίρ της κεντρικής Ανατολίας, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg.

Ο ηγέτης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, πρότεινε μια πιο γρήγορη λύση, υποσχόμενος να μετατρέψει το Προεδρικό Μέγαρο σε κοιτώνα:

Bugüne kadar sarayını üniversite yapmayı düşünüyordum. Artık yurt yapmayı da düşüneceğim! Gençlerden çalınan her şeyi, onlara geri vereceğim. Senin yanlışlarını, israfını telafi edeceğim.

— Kemal Kılıçdaroğlu (@kilicdarogluk) September 20, 2021

[Στον Ερντογάν] Μέχρι τώρα σκεφτόμουν να μετατρέψω το παλάτι σου σε πανεπιστήμιο. Τώρα, θα σκεφτώ να το κάνω και κοιτώνα! Θα δώσω πίσω στην νεολαία ό,τι τους έχει κλαπεί. Θα αποζημιώσω τα λάθη και την υπερβολή σου.

Εν τω μεταξύ, το Κίνημα των Αστέγαστων ενθαρρύνει τους υποστηρικτές να υπογράψουν ψήφισμα, “με στόχο την υποκίνηση νομοθετικής δράσης, που θα μειώσει τις υπέρογκες τιμές των ενοικίων”.

Στις 19 Σεπτεμβρίου, ενώ πραγματοποιούσε διαμαρτυρία σε ένα από τα πάρκα της Κωνσταντινούπολης, η ομάδα μοιράστηκε τους στόχους της:

Είμαστε φοιτητές, που επιστρέφουν στις πανεπιστημιουπόλεις τους μετά από δύο χρόνια. Μένουμε άστεγοι λόγω της ανεπαρκούς χωρητικότητας των κρατικών φοιτητικών εστιών και των υψηλών τιμών στις ιδιωτικές εστίες.

Αν μας αφαιρεθούν όλες οι ευκαιρίες μας να ζήσουμε μια αξιοπρεπή, ανθρώπινη ζωή, θα δημιουργήσουμε αυτές τις ευκαιρίες μόνοι μας. Γι’ αυτό ενωνόμαστε όλοι μαζί. Για να ακουστεί η φωνή μας, μαζευόμαστε σε παγκάκια, στα πάρκα των γειτονιών σας.

Μέχρι στιγμής, η ομάδα έχει συγκεντρώσει την υποστήριξη και τη συμπόνοια του κοινού:

Kadıköy halkı, bugün sokakta yatan üniversite öğrencilerine çorba getirdi.

Yoğurtçu Parkı’nda saatlerin ilerlemesine rağmen “Barınamıyoruz” diyen üniversitelilere desteğe gelen vatandaşlar da var. pic.twitter.com/0wGaPiDfhS

— Hazar Dost (@hazardost) September 20, 2021

Οι κάτοικοι της γειτονιάς του Καντίκιοϊ στην Κωνσταντινούπολης έφεραν σούπα στους διαδηλωτές φοιτητές σήμερα. Αν και είναι αργά, οι πολίτες συνεχίζουν να στηρίζουν όσους ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να βρουν καταφύγιο.

Μέχρι στιγμής, οι συγκεντρώσεις και καθιστικές διαμαρτυρίες ήταν ειρηνικές, εκτός από την Άγκυρα, όπου κρατήθηκαν εννέα φοιτητές, σύμφωνα με την Gazete Duvar.